[go: up one dir, main page]
Przejdź do zawartości

Karol Nittman

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karol Nittman
Karl Nittmann
Data i miejsce urodzenia

6 maja 1863
Brzeżany

Data i miejsce śmierci

13 marca 1929
Lwów

Miejsce spoczynku

Cmentarz Łyczakowski we Lwowie

Zawód, zajęcie

profesor gimnazjalny

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

doktor filozofii

Edukacja

C. K. Gimnazjum w Brzeżanach

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Małżeństwo

Wanda

Dzieci

Tadeusz

Odznaczenia
Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych

Karol Jan Nittman[1], właśc. Nittmann (ur. 6 maja 1863 w Brzeżanach, zm. 13 marca 1929 we Lwowie) – polski nauczyciel.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Karol Nittman[2] urodził się 6 maja 1863 w Brzeżanach[3][4]. Był wyznania rzymskokatolickiego[3]. W 1882 zdał egzamin dojrzałości C. K. Gimnazjum w Brzeżanach[5][4]. Początkowo studiował prawo na Uniwersytecie Wiedeńskim od 1882 do 1883, które kontynuował od 1883 do 1884 na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego[4]. Następnie studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego od 1885 do 1888, specjalizując się w historii oraz w geografii pod kierunkiem profesorów Ludwika Finkela i Aleksandra Semkowicza[4]. W 1888 był aplikantem w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich[6]. W maju 1898 uzyskał doktorat filozofii na Uniwersytecie Lwowskim[7][4]. Latem 1898 odbył podróż do Danii[8].

20 stycznia 1891 podjął pracę nauczyciela[3]. Z III Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie reskryptem z 25 lipca 1892 został przeniesiony do C. K. V Gimnazjum we Lwowie (w związku z przekształcenia tej szkoły z filii w samodzielne niższe gimnazjum)[9]. Tam uczył do 1895[4]. Stamtąd jako egzaminowany zastępca nauczyciela 5 lipca 1895 został przydzielony do C. K. IV Gimnazjum we Lwowie[10][11]. Tam uczył historii, geografii, języka polskiego[12][13]. 22 czerwca 1896 złożył egzamin nauczycielski[3]. W drugim półroczu 1896/1897 był ciężko chory i niezdolny do pracy[14]. 20 września 1897 został mianowany nauczycielem rzeczywistym[3] i przeniesiony na posadę nauczyciela głównego w C. K. Seminarium Nauczycielskim Męskim we Lwowie[15][11]. Od 1900 do 1912 uczył w Seminarium Nauczycielskim Żeńskim Zofii Strzałkowskiej we Lwowie[4]. Od 1912 do 1913 był dyrektorem Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Stanisławowie[16][4]. W tym czasie w Stanisławowie pełnił funkcję zastępcy dyrektora Komisji Egzaminacyjnej dla Nauczycieli i Nauczycielek Szkół Wydziałowych i Ludowych Pospolitych[17] oraz jako reprezentant zawodu nauczycielskiego był członkiem Rady Szkolnej Okręgowej[18]. Był też historycznie pierwszym dyrektorem Seminarium Nauczycielskiego Męskiego oo. Dominikanów w Czortkowie, założonego w 1909[19][20][11][4]. 1 maja 1913 w Krakowie zdał egzamin nauczycielski uzupełniający z filologii ruskiej[4]. Był dyrektorem Seminarium Nauczycielskiego Męskiego we Lwowie przy ulicy Nabielaka 67[21][22]. W 1918 był dyrektorem Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego we Lwowie z językiem polskim i ruskim wykładowym[23]. Do 1918 był jednym z zastępców dyrektora C. K. Komisji Egzaminacyjnej dla Nauczycieli Szkół Powszechnych we Lwowie[24].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i nastaniu II Rzeczypospolitej pozostawał jednym z zastępców dyrektora polskiej Państwowej Komisji Egzaminacyjnej dla Nauczycieli Szkół Powszechnych we Lwowie[25]. Zasiadał też w Komisji Egzaminacyjnej dla egzaminów eksternów na Wyższym Kursie Nauczycielskim[26]. W latach 20. był dyrektorem Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego im Adama Asnyka we Lwowie przy ulicy Sakramentek 7, gdzie uczył geografii[27][21][28] oraz kierownikiem działającego pod tym samym adresem Państwowego Seminarium dla Ochroniarek[29][30]. Ze stanowiska dyrektora Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego im Adama Asnyka we Lwowie 29 maja 1926 został przeniesiony na własną prośbę w stan spoczynku, a przy tej okazji Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego wyraził uznanie za nader gorliwą i owocną pracę na polu szkolnictwa oraz podziękowanie za celową i wybitną działalność narodowo-społeczną[31]. Jako emerytowany dyrektor seminarium od roku szkolnego 1926/1927 pracował w Zakładzie Naukowym Żeńskim im. Zofii Strzałkowskiej we Lwowie, gdzie w Prywatnym Gimnazjum uczył historii i geografii, a ponadto 16 sierpnia 1926 został potwierdzony na stanowisku dyrektora tamtejszego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego, a ponadto był dyrektorem otwartego 1 października 1926 Seminarium Ochroniarsko-Gospodarczego[32][11]. W trakcie lat swojej pracy w seminariach był wychowawcą wielu pokoleń nauczycielek[33].

Grobowiec rodziny Nittmanów

Ponadto był aktywnym prelegentem w zakresie geografii ziem polskich w ramach Powszechnych Wykładach Uniwersyteckich, odwiedzając w tym celu nierzadko tereny prowincjonalne (np. Wołyń) i gromadząc podczas prelekcji tłumy uczestników (według statystyk średnio ok. 250 słuchaczy)[33][34][35]. Od 1899 do 1900 był członkiem wydziału Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych[36]. Należał do Towarzystwa Historycznego[37]. Działał w Towarzystwie Zabaw Ludu i Młodzieży[38]. W latach 20. był członkiem komisji rewizyjnej zarządu Okręgu Lwowskiego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych[39]. Ponadto należał do sekcji seminaryjnej TNSW i był prezesem zarządu okręgu tejże do 2 lutego 1927, gdy został wybrany członkiem zarządu[40]. Był członkiem komisji rewizyjnej Zarządu Głównego Zrzeszenia Polskich Nauczycieli Geografii, w 1926 uczestniczył w II Zjeździe Ogólnopolskim Nauczycieli Geografii[41]. Udzielał się także jako literat i publicysta[33][34]. Był autorem prac historycznych oraz z dziedziny pedagogiki i geografii[33][34]. Uchodził za znawcę literatury dla dzieci i młodzieży[33]. Był członkiem komisji rewizyjnej wydziału Towarzystwa Dziennikarzy Polskich we Lwowie[42][43][34]. Był współpracownikiem pism ze Lwowa, Krakowa, Poznania[44][45][34].

Zmarł 13 marca 1929 we Lwowie w wieku 65 lat[46][34]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie 16 marca 1929[46]. Od 21 stycznia 1891 był żonaty z Wandą z domu Poznańską, po pierwszym mężu Liberman (1867-1931, początkowo aktorka teatralna, w latach 20. uczyła w oddziałach równorzędnych Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego)[21], z którą miał syna Tadeusza (1896-1942, oficer, literat)[47][48][49][50][51] i córkę[52].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia austro-węgierskie

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Tutaj określony jako „Jan Karol Nittmann”. Kronika. Z Uniwersytetu. „Kurjer Lwowski”. Nr 149, s. 4, 31 maja 1898. 
  2. ↑ Pierwotnie figurował pod nazwiskiem „Nittmann”. W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Karl Nittmann”.
  3. ↑ a b c d e Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 63.
  4. ↑ a b c d e f g h i j Puszka 1999 ↓, s. 319.
  5. ↑ Sprawozdanie Dyrektora c. k. wyższego gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1882. Sambor: 1882, s. 70.
  6. ↑ Sprawozdanie z Czynności Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich za Rok 1888. Lwów: 1888, s. 131.
  7. ↑ Kronika. Z Uniwersytetu. „Kurjer Lwowski”. Nr 149, s. 4, 31 maja 1898. 
  8. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 253, s. 3, 8 listopada 1898. 
  9. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1893. Lwów: 1893, s. 39, 40.
  10. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1896. Lwów: 1896, s. 43.
  11. ↑ a b c d Władysław Kucharski: Spis nauczycieli Gimnazjum IV. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 68.
  12. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1896. Lwów: 1896, s. 41.
  13. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1897. Lwów: 1897, s. 51.
  14. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1897. Lwów: 1897, s. 54.
  15. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1898. Lwów: 1898, s. 43.
  16. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 667.
  17. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 680.
  18. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 696.
  19. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Lwów/Warszawa: Książnica Polska, 1924, s. 390.
  20. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 380.
  21. ↑ a b c Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Lwów/Warszawa: Książnica Polska, 1924, s. 382.
  22. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 367.
  23. ↑ a b Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1027.
  24. ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1024.
  25. ↑ Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 202.
  26. ↑ Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 208.
  27. ↑ Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 218.
  28. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 368.
  29. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Lwów/Warszawa: Książnica Polska, 1924, s. 383.
  30. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 413.
  31. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 8, s. 382, 30 sierpnia 1926. 
  32. ↑ Sprawozdanie Zakładu Naukowego Żeńskiego z prawem publiczności im. Zofii Strzałkowskiej za rok szkolny 1926/7. Lwów: 1927, s. 40, 41, 52, 56, 70, 74.
  33. ↑ a b c d e f g h i Ś. p. Karol Nittman. „Gazeta Lwowska”. Nr 64, s. 3, 17 marca 1929. 
  34. ↑ a b c d e f g h i R.. Wspomnienie pośmiertne. Karol Nittman. „Przyjaciel Szkoły”. Nr 12, s. 464, 465-466, 20 czerwca 1929. 
  35. ↑ Puszka 1999 ↓, s. 219, 220.
  36. ↑ Puszka 1999 ↓, s. 233.
  37. ↑ Puszka 1999 ↓, s. 223.
  38. ↑ Sport. Z tygodnia. „Słowo Polskie”. Nr 90, s. 9, 23 lutego 1906. 
  39. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Lwów/Warszawa: Książnica Polska, 1924, s. 440.
  40. ↑ Z życia T. N. S. W.. „Przegląd Pedagogiczny”. Z. 9, s. 222-223, 5 marca 1927. 
  41. ↑ Rezolucje uchwalone przez II Ogólno-Polski Zjazd Nauczycieli Geografji. „Czasopismo Geograficzne”. Z. 3, s. 174, 176, 182, 1926. 
  42. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 295, s. 4, 23 grudnia 1919. 
  43. ↑ Z Tow. Dziennikarzy Polskich. „Gazeta Lwowska”. Nr 114, s. 2, 19 maja 1925. 
  44. ↑ Karol Nittman. „Na gwiazdkę” (nowe wydawnictwa dla młodzieży). „Gazeta Lwowska”. Nr 290, s. 3, 18 grudnia 1927. 
  45. ↑ Dr. Karol I. Nittman. „Na gwiazdkę” (nowe wydawnictwa dla młodzieży). „Gazeta Lwowska”. Nr 294, s. 3, 22 grudnia 1928. 
  46. ↑ a b Nekrologja. Dr Karol Jan Nittman. „Słowo Polskie”. Nr 73, s. 9, 15 marca 1929. 
  47. ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 523.
  48. ↑ Wanda Charlemont, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2020-05-13].
  49. ↑ Tadeusz Michał Nittman. sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-05-13].
  50. ↑ Wanda Alina Apolonia Poznańska h. Bożawola. sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-05-13].
  51. ↑ Karol Lewicki: Nittman Tadeusz Michał, krypt. (Nitt.), T. Nitt, Tad. Nitt (1896–1942) rotmistrz kawalerii, dziennikarz, literat. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXIII, s. 153–154.
  52. ↑ Wanda Nittman. Nekrolog. „Słowo Polskie”. Nr 233, s. 4, 26 sierpnia 1931. 
  53. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1896. Lwów: 1896, s. 3-38.
  54. ↑ K. I. Nittman. Lwowskie Ossolineum. W setną rocznicę powstania. „Przyjaciel Szkoły”. Nr 11, s. 369-376, 5 czerwca 1928. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Alicja Puszka, Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868-1914), Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1999, ISBN 83-87703-59-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karol_Nittman&oldid=74566298”