Kangur mały

Kangur mały
	Notamacropus parma
	(Waterhouse, 1846)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	ssaki niższe
Nadrząd	torbacze
Rząd	dwuprzodozębowce
Rodzina	kangurowate
Podrodzina	kangury
Plemię	Macropodini
Rodzaj	Notamacropus
Gatunek	kangur mały
Synonimy
	Halmaturus Parma J.E. Gray, 1841; Halmaturus Parma J.E. Gray, 1843; Macropus (Halmaturus) parma Waterhouse, 1846;
	Halmaturus Parma J.E. Gray, 1841; Halmaturus Parma J.E. Gray, 1843; Macropus (Halmaturus) parma Waterhouse, 1846;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kangur mały^[5] (Notamacropus parma) – gatunek ssaka z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1846 brytyjski przyrodnik George Robert Waterhouse nadając mu nazwę Macropus (Halmaturus) parma^[3]. Miejsce typowe to Nowa Południowa Walia, Australia^[3]^[6]^[7]^[8]. Holotyp nieznany^[9].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World za gatunek monotypowy^[8].

Etymologia

Notamacropus: gr. νοτος notos ‘południe’; rodzaj Macropus Shaw, 1790 (kangur)^[10].
parma: łac. parma ‘mała, zaokrąglona tarcza’^[11].

Zasięg występowania

Kangur mały występuje we wschodniej Australii, niejednolicie rozmieszczony w przybrzeżnych pasmach wschodniej Nowej Południowej Walii od Gibraltar Range na północ od Sydney^[8].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) samic 44,7–52,7 cm, samców 48,2–52,8 cm, długość ogona samic 40,5–50,7 cm, samców 48,9–54,4 cm; masa ciała samic 3,2–4,8 kg, samców 4,1–5,9 kg^[12]^[13].

Ekologia

Wzgórza porośnięte buszem. Występuje na wysokości do 1000 m n.p.m^[4].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii NT (ang. near threatened ‘bliski zagrożenia’)^[4]. Jest gatunkiem rzadko spotykanym, ale brakuje aktualnych szacunków na temat liczebności populacji^[4]. W 1932 roku gatunek był uznawany za wymarły, w lecz 1965 roku Kazimierz Wodzicki odkrył populację zamieszkującą na nowozelandzkiej wyspie Kawau^[14]^[15]. W 1992 szacowano łączną liczebność na 1000-10 000 dorosłych osobników^[4]. W niewoli jest spotykany w ogrodach zoologicznych na całym świecie^[15].

Uwagi

↑ ^a ^b Nomen nudum.

Przypisy

↑ J.E. Gray: Contributions towards the geographical distribution of the mammalia of Australia, with notes on some recently discovered species. W: G. Gray: Journals of Two Expeditions of Discovery in North-West and Western Australia. London: T. and W. Boone, 1841, s. 403. (ang.).
↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 91. (ang.).
↑ ^a ^b ^c G.R. Waterhouse: A natural history of the mammalia. Cz. 1: Marsupialia, or pouched animals. London: H. Bailliere, 1846, s. 149. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e D. Lunney & N.D.L.& N. McKenzie D. Lunney & N.D.L.& N., Macropus parma, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-1 [dostęp 2021-06-27] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 16. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Macropus (Notamacropus) parma. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-27].
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Notamacropus parma (Waterhouse, 1845). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-14]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 106. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ Species Notamacropus parma (Waterhouse, 1845). [w:] Australian Faunal Directory [on-line]. Australian Biological Resources Study. [dostęp 2023-08-14]. (ang.).
↑ L. Dawson & T. Flannery. Taxonomic and Phylogenetic Status of Living and Fossil Kangaroos and Wallabies of the Genus Macropus Shaw (Macropodidae: Marsupialia), with a New Subgeneric Name for the Larger Wallabies. „Australian Journal of Zoology”. 33 (4), s. 489, 1985. DOI: 10.1071/ZO9850473. (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 162, OCLC 637083062 (ang.).
↑ M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 734–735. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 69. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ P. Daszkiewicz. Kazimierz Wodzicki. „Kultura”. 1998 (styczeń-Luty), s. 161. Instytut Literacki. Instytut Literacki. (pol.).
↑ ^a ^b P.P. Clark P.P. i inni, Haematological characteristics of captive Parma wallabies (Macropus parma), „Comparative Clinical Pathology”, 1, 12, Springer-Verlag London Limited, 2003, s. 11-16, DOI: 10.1007/s00580-003-0474-2, ISSN 1618-565X (ang.).

[nn-1] Nomen nudum.

[gray41-2] J.E. Gray: Contributions towards the geographical distribution of the mammalia of Australia, with notes on some recently discovered species. W: G. Gray: Journals of Two Expeditions of Discovery in North-West and Western Australia. London: T. and W. Boone, 1841, s. 403. (ang.).

[gray43-3] J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 91. (ang.).

[Waterhouse-4] G.R. Waterhouse: A natural history of the mammalia. Cz. 1: Marsupialia, or pouched animals. London: H. Bailliere, 1846, s. 149. (ang.).

[iucn-5] D. Lunney & N.D.L.& N. McKenzie D. Lunney & N.D.L.& N., Macropus parma, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-1 [dostęp 2021-06-27] (ang.).

[Cichocki&inni-6] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 16. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Macropus (Notamacropus) parma. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-27].

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Notamacropus parma (Waterhouse, 1845). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-14]. (ang.).

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 106. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[afd-10] Species Notamacropus parma (Waterhouse, 1845). [w:] Australian Faunal Directory [on-line]. Australian Biological Resources Study. [dostęp 2023-08-14]. (ang.).

[Dawson&Flannery-11] L. Dawson & T. Flannery. Taxonomic and Phylogenetic Status of Living and Fossil Kangaroos and Wallabies of the Genus Macropus Shaw (Macropodidae: Marsupialia), with a New Subgeneric Name for the Larger Wallabies. „Australian Journal of Zoology”. 33 (4), s. 489, 1985. DOI: 10.1071/ZO9850473. (ang.).

[Jaeger-12] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 162, OCLC 637083062 (ang.).

[Eldridge&Coulson-13] M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 734–735. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[amw-14] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 69. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[dasz-15] P. Daszkiewicz. Kazimierz Wodzicki. „Kultura”. 1998 (styczeń-Luty), s. 161. Instytut Literacki. Instytut Literacki. (pol.).

[Clark-16] P.P. Clark P.P. i inni, Haematological characteristics of captive Parma wallabies (Macropus parma), „Comparative Clinical Pathology”, 1, 12, Springer-Verlag London Limited, 2003, s. 11-16, DOI: 10.1007/s00580-003-0474-2, ISSN 1618-565X (ang.).

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]