Kabaty
| Osiedle i obszar MSI Warszawy | |
 Zabudowa mieszkaniowa Kabat u zbiegu al. KEN i ul. Wąwozowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| W granicach Warszawy |
15 maja 1951[1] |
Położenie na mapie dzielnicy
| |
Kabaty – osiedle i obszar MSI[2] w dzielnicy Ursynów w Warszawie, dawna wieś.
Nazwę Kabaty nosi także pierwsza stacja linii M1 warszawskiego metra.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwa rodowa „Kabaty“ pochodzi od nazwiska Kabat[3]. Nazwisko to pochodzi z kolei od wyrazu „kabat”, które oznacza krótki płaszcz lub kurtkę[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o Kabatach pochodzi z 1386[5][6]. Położona na skraju skarpy warszawskiej wieś, własność chorążego płockiego Andrzeja Ciołka, otrzymała wtedy prawo chełmińskie od księcia Janusza I[7]. Była własnością rodziny Ciołków do XVI w.[7]. W 1580 liczyła 4 łany (ok. 70 ha)[7] i znajdowała się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[8]. W XVII w. Kabaty przeszły na własność rodziny Piekarskich[7].
Wieś została zniszczona w czasie potopu szwedzkiego w 1656[7].
W 1721 Elżbieta Sieniawska z Lubomirskich kupiła Kabaty od Mikołaja Dunina Szpota i włączyła je do dóbr wilanowskich[7]. W 1775 Kabaty liczyły 16 domów włościańskich, w 1827 – 17 domów i 177 mieszkańców[7]. Już w 1726 Elżbieta nakazała ochronę leśnych terenów Kabat, dlatego drewno na potrzeby nowego dworku i chałup chłopskich było sprowadzane z jej dóbr w Nieporęcie[9].
W latach 1846–1861 mieszkańcy Kabat procesowali się z dzierżawcami folwarku o zmniejszenie ciężarów feudalnych[7]. Po uwłaszczeniu chłopów w 1864 wieś włączono do gminy Wilanów[7]. W 1892 wieś razem z okolicznymi ziemiami przeszła pod kontrolę Ksawerego Branickiego. Dzięki niemu obszar dóbr wilanowskich został odcięty od wpływu zarządców folwarcznych, co umożliwiło stworzenie samodzielnej administracji leśnej[9].
W 1905 w Kabatach było 38 domów i 319 mieszkańców, w 1921 – 59 domów oraz 397 mieszkańców[7]. Chociaż wieś znajdowała się na gruntach wysokiej jakości, nie była uważana za bogatą[10]. Od jej nazwy pochodzi nazwa sąsiadującego z nią kompleksu leśnego, Lasu Kabackiego[11][12]. W rozparcelowanym leśnictwie Kabaty w okresie międzywojennym powstało podmiejskie letnisko (8 domów i 61 mieszkańców)[7].
W 1951 Kabaty razem z pozostałą częścią obecnego Ursynowa przyłączono do Warszawy[13].
W latach 80. XX w. w rejonie ul. Jana Rosoła zaczęły powstawać bloki mieszkalne osiedla Natolin[14]. Nazwano je później osiedlem Kabaty[15].
W 1995 na Kabatach oddano do użytku początkową stację linii M1 metra w Warszawie o tej samej nazwie[16]. Metro przyspieszyło rozwój budownictwa mieszkaniowego w tej części miasta[17].
W 2017 wybudowano połączenie Ursynowa z Wilanowem przez ulice Rosnowskiego i Korbońskiego[18]. Od września 2018 jeżdżą tędy autobusy linii strefowych ze stacji metra Kabaty do Konstancina-Jeziorny, Piaseczna i Góra Kalwarii.
Na terenie Kabat mieszka ok. 30 tysięcy mieszkańców. Duża część budynków znajduje się na strzeżonych osiedlach. We wschodniej części Kabat dominuje zabudowa jednorodzinna. Obszar MSI Kabaty obejmuje również częściowo tereny należące do dawnego folwarku i wsi Moczydło.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199), jako gromada zniesionej gminy Wilanów
- ↑ Obszary MSI. Dzielnica Ursynów. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2020-06-07].
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 308. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ Marcin Śpiewakowski: Nazwy dzielnic Warszawy. Skąd się wzięły i co oznaczają?. warszawa.naszemiasto.pl, 3 września 2017. [dostęp 2020-06-06].
- ↑ Adam Wolff, Kazimierz Pacuski: Słownik historyczno-geograficzny Ziemi Warszawskiej w średniowieczu. Warszawa: Instytut Historii PAN, 2013, s. 93. ISBN 978-83-63352-17-2.
- ↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 30. ISBN 83-86351-37-3.
- ↑ a b c d e f g h i j k Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 301. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 262.
- ↑ a b Wiosenny spacer po Lesie Kabackim [online], www.passa.waw.pl [dostęp 2023-04-21] (ang.).
- ↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 37. ISBN 83-86351-37-3.
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 337. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ Czesław Łaszek, Bożenna Sendzielska: Chronione obiekty przyrodnicze województwa stołecznego warszawskiego. Warszawa: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1989, s. 20. ISBN 83-00-02272-4.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199)
- ↑ Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 62. ISBN 83-85028-56-0.
- ↑ Maciej Mazur: Czasoprzewodnik. 33 lata na Ursynowie. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2010, s. 139–140. ISBN 978-83-915427-9-8.
- ↑ Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 182–183. ISBN 978-83-934764-8-0.
- ↑ Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 184. ISBN 978-83-934764-8-0.
- ↑ Jest połączenie Wilanowa z Ursynowem. Jechaliśmy Rosnowskiego po otwarciu Tvnwarszawa.tvn24.pl, 21.12.2018
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Encyklopedia Warszawy. Bartłomiej Kaczorowski (red.). Warszawa: PWN, 1994. ISBN 83-01-08836-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
- Kabaty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 647.
