Janusz Pałubicki
 Janusz Pałubicki (2011) | |
| Data i miejsce urodzenia |
2 stycznia 1948 |
|---|---|
| Minister-członek Rady Ministrów | |
| Okres |
od 31 października 1997 |
| Przynależność polityczna | |
| Minister spraw wewnętrznych i administracji (p.o.) | |
| Okres |
od 3 września 1999 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
     
| |
Janusz Władysław Pałubicki (ur. 2 stycznia 1948 w Wałbrzychu) – polski polityk, historyk sztuki i działacz związkowy, działacz opozycji w okresie PRL, minister-członek Rady Ministrów i koordynator służb specjalnych w rządzie Jerzego Buzka, poseł na Sejm III kadencji.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jest synem Jana Pałubickiego, oficera WP i AK[1], oraz Barbary z domu Schulz. W 1968 ukończył Technikum Poligraficzno-Księgarskie w Poznaniu, a w 1973 studia w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie w latach 1972–1982 był kierownikiem biblioteki.
Był członkiem Związku Młodzieży Socjalistycznej (1964–1968), Zrzeszenia Studentów Polskich (1968–1973), Socjalistycznego Związku Studentów Polskich, Związku Nauczycielstwa Polskiego (1973–1980) i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (1965–1985).
W 1980 wstąpił do „Solidarności”. W okresie stanu wojennego był internowany (od 13 grudnia 1981); osadzono go w Zakładzie Karnym w Gębarzewie[2]. Po zwolnieniu (w marcu 1982) objął funkcję przewodniczącego zarządu podziemnego regionu „Solidarności” i członka Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej. W grudniu 1982 został aresztowany za prowadzoną działalność, następnie skazany na karę 4 lat pozbawienia wolności. Od grudnia 1983 do marca 1984 prowadził trwający ponad 100 dni strajk głodowy, w trakcie którego był przymusowo dokarmiany. Ze względu na stan zdrowia w czerwcu 1984 został warunkowo przedterminowo zwolniony. W latach 1984–1989 z powodów politycznych wielokrotnie zatrzymywany, również bity[2]. Ponownie działał w związku, był członkiem Komitetu Obywatelskiego, brał udział w obradach Okrągłego Stołu.
Od 1989 ponownie został zatrudniony na UAM. Wszedł do władz krajowych NSZZ „Solidarność”. W latach 1990–1997 zajmował stanowisko przewodniczącego zarządu regionu, był także wiceprzewodniczącym Komisji Krajowej i skarbnikiem związku[3]. W 1996 zainicjował powołanie Fundacji Wielkopolskie Archiwum „Solidarności”.
W latach 1997–2001 sprawował mandat posła na Sejm III kadencji z ramienia Akcji Wyborczej Solidarność, wstąpił do utworzonego po wyborach w Ruchu Społecznego AWS. Od października 1997 do października 2001 zajmował stanowisko ministra bez teki w rządzie Jerzego Buzka, pełnił wówczas funkcję koordynatora służb specjalnych. Od 3 września do 7 października 1999 był również pełniącym obowiązki ministra spraw wewnętrznych i administracji. W 2001 nie uzyskał ponownie mandatu posła[4]. Przeszedł na rentę i wycofał się z polityki. Został m.in. pracownikiem Muzeum Narodowego w Gdańsku[5].
Po odejściu z polityki powrócił do swoich pierwotnych zainteresowań historią. Wydał liczne publikacje naukowe i zestawienia źródłowe dotyczące historii sztuki, wśród nich takie prace jak: Malarze gdańscy (tom 1 i 2, 2009) oraz Artyści i rzemieślnicy artystyczni Gdańska, Prus Królewskich oraz Warmii epoki nowożytnej (2019)[2].
Znakiem rozpoznawczym Janusza Pałubickiego był czarny sweter, w którym pojawił się m.in. na zaprzysiężeniu rządu Jerzego Buzka[6][7]. Sam polityk twierdził, że garnitur założył jedynie do pierwszej komunii, zaś marynarkę nosił tylko wtedy, kiedy się maskował[8].
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]W 1990 zarządzeniem prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[9]. W 2011, za wybitne zasługi dla przemian demokratycznych w Polsce, za znaczące osiągnięcia w działalności publicznej i społecznej, prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Komandorskim tego orderu[10]. W 2015 otrzymał Krzyż Wolności i Solidarności[11]. W 2018 wyróżniony Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości[12]. Odznaczony również Złotym Medalem Reipublicae Memoriae Meritum[13].
W 2005 wyróżniony nagrodą Giganta[14]. W 2010 został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej[15].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gdańsk: poszukiwania cel śmierci w areszcie śledczym [online], wp.pl, 13 kwietnia 2001 [dostęp 2019-04-09].
- ↑ a b c Jacek Tylicki, Życiorys autora, [w:] Janusz Pałubicki, Artyści i rzemieślnicy artystyczni Gdańska, Prus Królewskich oraz Warmii epoki nowożytnej, Gdańsk: Muzeum Narodowe w Gdańsku, 2019.
- ↑ Nikołaj Zieńkowicz, Tajemnice mijającego wieku (2), Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000, s. 498–499, ISBN 83-7255-447-1.
- ↑ Wybory parlamentarne 2001 [online], pkw.gov.pl [dostęp 2022-08-31].
- ↑ Historia i wystrój architektoniczny Zielonej Bramy w Gdańsku – wykład J. Pałubickiego [online], trojmiasto.pl, 2015 [dostęp 2017-10-11].
- ↑ Sławomir Mizerski, Minister 007 [online], polityka.pl, 15 kwietnia 2000 [dostęp 2022-08-31].
- ↑ Roman Zaczkiewicz, Jak Cię widzą, tak Cię piszą [online], szarmant.pl, 6 listopada 2013 [dostęp 2022-08-31].
- ↑ Nie szata zdobi polityka, ale… [online], interia.pl, 11 sierpnia 2006 [dostęp 2022-08-31].
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski z dnia 11 listopada 1990 roku, „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, Nr 4, 20 grudnia 1990, s. 60 [zarchiwizowane 2014-01-06].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 sierpnia 2011 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2011 r. nr 98, poz. 994).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 maja 2015 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2015 r. poz. 622).
- ↑ Medale 100-Lecia Niepodległości dla Wielkopolan, tvp.pl, 22 listopada 2018 [zarchiwizowane 2022-08-31].
- ↑ Odznaczeni Medalem Reipublicae Memoriae Meritum [online], ipn.gov.pl [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Marta Kaźmierska, Giganta droga do dojrzałości. Poznaj poprzednich laureatów, gazeta.pl, 20 lutego 2012 [zarchiwizowane 2013-05-03].
- ↑ XII edycja Nagrody Honorowej Prezesa IPN „Świadek Historii” – zgłoszenia do 14 maja 2021, ipn.gov.pl, 24 marca 2021 [zarchiwizowane 2021-10-26].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Pałubicki [online], sejm.gov.pl [dostęp 2017-10-11].
- Barbara Fabiańska, Agnieszka Łuczak, Janusz Pałubicki, encysol.pl [zarchiwizowane 2020-10-25].
| W dniu zaprzysiężenia |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
- Absolwenci Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Bibliotekarze związani z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Członkowie i współpracownicy Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność”
- Członkowie Socjalistycznego Związku Studentów Polskich
- Członkowie władz regionalnych Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (1980–1989)
- Członkowie Zrzeszenia Studentów Polskich
- Członkowie Związku Nauczycielstwa Polskiego
- Delegaci na I Krajowy Zjazd Delegatów Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”
- Działacze Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego
- Działacze Związku Młodzieży Socjalistycznej
- Internowani w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1981–1982
- Ministrowie-członkowie Rady Ministrów III Rzeczypospolitej
- Ministrowie spraw wewnętrznych III Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Wolności i Solidarności
- Odznaczeni Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Złotym Medalem Reipublicae Memoriae Meritum
- Politycy Akcji Wyborczej Solidarność
- Politycy związani z Gdańskiem
- Politycy związani z Poznaniem
- Polscy historycy sztuki
- Posłowie na Sejm III Rzeczypospolitej Polskiej
- Przewodniczący podziemnych zarządów regionów Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”
- Uczestnicy Okrągłego Stołu (strona solidarnościowa)
- Więźniowie polityczni w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1957–1989
- Ludzie urodzeni w Wałbrzychu
- Urodzeni w 1948