Hardingfele
| |
| Klasyfikacja naukowa | |
| 321.322-71 | |
| Klasyfikacja popularna | |
| instrument smyczkowy | |
| Podobne instrumenty | |
Hardingfele – norweski instrument muzyczny ludowy z grupy chordofonów smyczkowych[1].
Hardingfele są podobne do skrzypiec[2], mają nieco węższy korpus z wypukłymi płytami górną i dolną; nie mają ujednoliconego stroju[1]. Poza czterema strunami melodycznymi mają 4 lub 5, rezonujących podczas gry strun burdonowych, które rozciągnięte są pod szyjką[3]. Są zazwyczaj bogato zdobione inkrustacjami z masy perłowej i ornamentami wykonanymi tuszem[4].
Szyjka instrumentu jest krótka, podstrunnica płaska, a podstawek tylko lekko wyoblony – taka konstrukcja przystosowuje go do gry w pierwszej pozycji, i smyczkowania dwóch strun jednocześnie. Spośród rozmaitych strojów najpopularniejszym jest a, d1, a1, e2[1].
Hardingfele pojawiły się w połowie XVII wieku w południowo-zachodniej części Półwyspu Skandynawskiego. W XVIII wieku rozpowszechniły się głównie za pośrednictwem warsztatu lutniczego Isaka Nilssena Botnena i jego syna – Tronda Isaksena Flatebø[5]. Używane były przede wszystkim do wykonywania muzyki akompaniującej tańcom (bygdedans[6])[4]. W muzyce poważnej wykorzystywał je m.in. Edvard Grieg[5]. Od końca XX wieku ich wykorzystanie jest wznawiane w ruchu odnowy kultury ludowej[1]; są symbolem norweskiej kultury narodowej[4][1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Remnant i Goertzen 2001 ↓, lead.
- ↑ Shaw 2020 ↓, s. 16.
- ↑ Shaw 2020 ↓, s. 18.
- ↑ a b c About the Hardanger Fiddle [online], Hardanger Fiddle Association of America [dostęp 2024-03-26] (ang.).
- ↑ a b Hardanger Fiddle [online], The Metropolitan Museum of Art [dostęp 2024-03-27] (ang.).
- ↑ Shaw 2020 ↓, s. 34.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mary Remnant, Chris Goertzen, Hardanger fiddle, [w:] Grove Music Online, Oxford University Press, 2001, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.12361 [dostęp 2024-03-26] (ang.).
- Amy M. Shaw: Ole Hendricks and His Tunebook: Folk Music and Community on the Frontier. Madison, WI: University of Wisconsin Press, 2020. ISBN 978-0-299-32873-3. OCLC 1157084463.