Frederik Rreshpja
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 lutego 2006 |
| Narodowość |
albańska |
| Język |
albański |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
|
Rapsodi shqiptare | |
| |
Frederik Rreshpja (ur. 19 lipca 1940 w Szkodrze, zm. 17 lutego 2006 tamże) – albański poeta.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Po ukończeniu szkoły średniej w rodzinnym mieście podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Tirańskim. Po studiach pracował jako wiejski nauczyciel, a następnie w jednym z domów kultury w Szkodrze. W 1968 opublikował swoje pierwsze utwory.
W okresie rządów Envera Hodży trafił do więzienia, na podstawie donosu sąsiada, który miał do niego osobisty uraz[1]. Oskarżony o uprawianie wrogiej propagandy spędził 17 lat w więzieniu, jako więzień polityczny. Po uwolnieniu, w 1991 otrzymał pracę redaktora w piśmie „Ora", a następnie kierował pismem literacko-artystycznym „Europa". W 1991 kandydował do parlamentu albańskiego, z ramienia Socjalistycznej Partii Albanii, ale nie zdobył mandatu.
Pobyt w więzieniu pozostawił nieodwracalne zmiany w jego psychice. W 2000 r. pozbawiono go pracy w redakcji i Rreshpja popadł w nędzę. Nie przyjmował do wiadomości, że skończyła się dyktatura komunistyczna, a funkcjonariusze Sigurimi nie będą go już prześladować. Nie mając domu, ani rodziny ostatnie lata swojego życia spędził na ulicach Szkodry, pisząc swoje ostatnie wiersze w kawiarni "Lux" i utrzymując się z żebractwa. Zmarł na atak serca. Jego ciało znaleziono na ulicy w pobliżu kawiarni, w której często bywał. Zostało wystawione w jednej z sal teatru Migjeni, gdzie mieszkańcy Szkodry mogli go pożegnać. Nazwany na pogrzebie przez Moikoma Zeqo "niezapomnianym albańskim lirykiem" spoczął 18 lutego 2006 na cmentarzu katolickim Rrëmaj w Szkodrze[1].
W 2016 ukazała się książka Petrita Palushiego Frederik Rreshpja, që s'e kuptuam kurrë, poświęcona postaci zmarłego poety[2].
Poezja
[edytuj | edytuj kod]- Rapsodi shqiptare (Rapsodia albańska), Tirana 1968.
- Në këtë qytet (W tym mieście), Tirana 1973.
- Erdhi ora të vdes përsëri (Nadszedł czas, aby umrzeć ponownie), Tirana 1994.
- Lirika të zgjedhura (Wybrane utwory liryczne), Tirana 1996.
- Trofta hutaqe : përralla (Półksiężyc z pstrąga: bajka), Tirana 1997.
- Rri sonte te unë (Zostań ze mną tej nocy), Skopje 1998.
- Aventura e fundit e Gishtos : përralla, Tirana 2002.
- Vetmi (Samotność), Tirana 2004.
- Lepurushi që u bë njeri : përrallë, Tirana 2004.
- Era përkund pikëllimin e luleve : poezi e zgjedhur, Tirana 2018.
Tłumaczenia polskie
[edytuj | edytuj kod]- Testament Skanderbega, Wędrowni Albańczycy, Motyw żony emigranta, [w:] Nie jest za późno na miłość. Antologia poezji albańskiej XX wieku, przeł. Mazllum Saneja, Sejny 2005.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Frederik Rreshpja. lyrics.al. [dostęp 2017-02-05]. (alb.).
- ↑ Testamenti i poetit Frederik Rreshpja. kohajone.com. [dostęp 2017-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-20)]. (alb.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wspomnienie o poecie
- Strona poświęcona literaturze albańskiej. albanianliterature.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-01)].
- Humbja Frederik Rreshpja, lamtumirë poetit, Shekulli 19 II 2006 (nekrolog).