Fortum
Fortum Oyj – fińskie państwowe przedsiębiorstwo energetyczne z siedzibą w Espoo. Firma działa głównie w regionie nordyckim, ale także w Hiszpanii i w Polsce[1].
Fortum prowadzi działalność jako operator elektrowni i elektrociepłowni. Firma zajmuje się wytwarzaniem i sprzedażą energii elektrycznej i ciepła, a także oferuje usługi doradcze w zakresie elektrowni jądrowych i ładowania pojazdów elektrycznych. Fortum dostarcza również usługi związane z gospodarką odpadami, w tym recykling, zagospodarowanie końcowe i rekultywację terenów zdegradowanych[2]. Spółka notowana jest na giełdzie Nasdaq w Helsinkach.
W 2020 roku Fortum było największym przedsiębiorstwem w Finlandii pod względem przychodów. Jest także jednym z najczystszych producentów energii elektrycznej w Europie. To trzeci co do wielkości producent i największy sprzedawca energii w krajach nordyckich[1][3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Fortum wywodzi się z firmy Imatran Voima (IVO), założonej w 1932 roku, która zarządzała elektrownią wodną Imatra. W kolejnych latach IVO rozszerzyło działalność o inne elektrownie wodne, węglowe oraz jądrowe w Finlandii.
Fortum 1998–2010
[edytuj | edytuj kod]Fortum powstało w 1998 roku, w wyniku fuzji między Imatram Voima a Neste Oy (Fińskie Narodowe Przedsiębiorstwo Naftowe)[4]. W 2003 roku Fortum nabyło część Fredrikstad Energi i Fredrikstad Energi Nett w ramach umowy wymiany z E.ON[5]. W 2005 roku większość aktywów Neste zostało sprzedane oddzielnej spółce – Neste Oil[6].
W 2007 roku Fortum zakupiło udziały w elektrowni TGK-1, działającej w północno-zachodniej Rosji[7], a w 2008 roku sprywatyzowało przedsiębiorstwo TGK-10 działające w Rosji[8].
2011–2019
[edytuj | edytuj kod]W 2011 roku Fortum sprzedało swoje udziały Fingrid (fińskiego operatora systemu przesyłowego)[9].
W 2012 roku Fortum zajęło pierwsze miejsce w indeksie klimatycznym krajów nordyckich, stworzonym przez Carbon Disclosure Project[10].
W 2013 roku Fortum uruchomiło elektrociepłownie – w Kłajpedzie na Litwie[11] i Brista w Szwecji[12], w Jelgavie na Łotwie[4] i Järvenpää w Finlandii[5]. W czerwcu 2013 roku Fortum nabyło elektrownię słoneczną o mocy 5 MW, znajdującą się w stanie Radżastan w Indiach[6] i podpisało umowę z Rosatomem i brytyjskim Rolls-Royce Engines w zakresie rozwoju technologii energii jądrowej[3][7]. W następnym roku przedsiębiorstwo sprzedało norweską sieć dystrybucji energii elektrycznej oraz swoje udziały we Fredrikstad Energi[13], a w 2015 roku podłączyło swoją pierwszą farmę słoneczną w Madhya Pradesh w Indiach i zakończyło proces sprzedaży swojej sieci dystrybucji energii elektrycznej w Szwecji[14][15][16]. W 2016 roku Fortum przejęło Grupę DUON S.A. oraz Ekokem Corporation[17].
W 2017 roku podłączyło do sieci elektrownię słoneczną o mocy 100 MW w Pavagada. W tym samym roku Fortum ogłosiło plan zakupu 47% udziałów w Uniper od E.ON, zwiększając je do 75% w 2020 roku[18][19].
Od 2020
[edytuj | edytuj kod]W 2020 roku Fortum i Kværner poinformowały, że będą współpracować nad projektem przechwytywania i składowania dwutlenku węgla, realizowanym dla spalarni odpadów w Klemetsrud[20]. W 2021 roku Fortum sprzedało swoją działalność w krajach Bałtyckich firmie Partners Group[21][22].
W kwietniu 2023 roku rosyjskie aktywa Fortum zostały przeniesione pod zewnętrzne zarządzanie na mocy dekretu prezydenta Rosji, a w lipcu 2023 roku Rosja zmieniła nazwę przejętego biznesu na Forward Energo[23][24][25].
Fortum w Polsce
[edytuj | edytuj kod]Fortum działa na polskim rynku od 2003 roku, kiedy to przejęło przedsiębiorstwo DZT Świebodzice, zajmujące się ciepłownictwem, wodociągami i kanalizacją[26].
W 2005 roku Fortum nabyło sieć ciepłowniczą we Wrocławiu. W 2012 roku długość zarządzanej sieci wynosiła 596 kilometrów[27]. W 2010 roku uruchomiło elektrociepłownię w Częstochowie, wykorzystującą jako paliwo biomasę i węgiel. Moc zainstalowana elektrociepłowni wynosi 197 MW w paliwie. Moc elektryczna to 68 MW, a moc cieplna 129 MW. Ponadto na terenie elektrociepłowni zainstalowane są kotły szczytowe o łącznej mocy cieplnej 167MW. W Częstochowie Fortum zarządza siecią ciepłowniczą o długości 181 kilometrów[28].
W 2016 roku Fortum przejęło Grupę DUON SA, zajmującą się sprzedażą prądu i gazu. Na polskim rynku Fortum sprzedaje energię elektryczną i gaz klientom indywidualnym i biznesowym[29]. W 2018 roku uruchomiło elektrociepłownię w Zabrzu, wykorzystującą paliwo z odpadów (RDF) i węgiel, może być też zasilana biomasą. Moc zainstalowana elektrociepłowni wynosi 225 MW w paliwie. Moc elektryczna to 75 MW, a moc cieplna 145 MW[30]. Firma jest też właścicielem 189 km sieci ciepłowniczej w Płocku[31].
Działalność operacyjna
[edytuj | edytuj kod]Fortum posiada ponad 120 elektrowni wodnych w Finlandii i Szwecji, m.in. na rzekach Dalälven, Indalsälven i Ljusnan w centralnej Szwecji oraz na rzekach Oulujoki, Kemijoki i Vuoksi w Finlandii[32][33] oraz jest właścicielem elektrowni jądrowej w Loviisa w Finlandii oraz posiada udziały w szwedzkich elektrowniach jądrowych Oskarshamn i Forsmark, a także w fińskiej Olkiluoto[34].
Fortum produkuje i sprzedaje ciepło w krajach nordyckich i Polsce, posiadając 8 zakładów kogeneracyjnych[35]. Obsługuje ponad 2,4 miliona klientów w Szwecji, Finlandii, Norwegii, Hiszpanii i Polsce. Sieci ciepłownicze obejmują około 1200 km w Finlandii, 2400 km w Szwecji oraz 964 km w Polsce[36][37][38].
Przedsiębiorstwo inwestuje w instalacje fotowoltaiczne, szczególnie na rynku indyjskim, oraz sprzedaje zestawy fotowoltaiczne w krajach nordyckich[39][40]. Firma świadczy usługi zarządzania środowiskowego w krajach nordyckich, w tym recykling, rekultywację gleby, uzdatnianie wody i odzysk materiałowy w budownictwie[41][42][43].
Wpływ na środowisko
[edytuj | edytuj kod]Fortum dąży do ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 °C zgodnie z inicjatywą SBTi. W 2023 roku 98% energii elektrycznej produkowanej przez Fortum było wolne od CO2. Celem firmy jest całkowite odejście od węgla do końca 2027 roku i uwzględnianie bioróżnorodności w produkcji energii, w tym badania nad obejściami dla migracji ryb przy elektrowniach wodnych[44][45][46].
Odpowiedzialność społeczna
[edytuj | edytuj kod]W ramach CSR firma aktywnie wspiera prace organizacji charytatywnych na rzecz niesienia pomocy podczas kryzysów humanitarnych (m.in. wsparcie dla organizacji Save the Children[47] na wsparcie działań po Covid-19 w indyjskim Radżastanie[48][49]). Fortum angażuje się w działania społeczności lokalnych w Finlandii, Szwecji, Norwegii i Polsce.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b https://www.fortum.com/files/fortum-financials-2023/download.
- ↑ Nasza działalność | Fortum [online], Fortum [dostęp 2024-11-12] (pol.).
- ↑ a b https://www.fortum.fi/files/fortum-sustainability-2023-engl/download?attachment=.
- ↑ a b IVO-Neste Yhtymästä Fortum [online], mtvuutiset.fi, 17 czerwca 1998 [dostęp 2024-10-23] (fiń.).
- ↑ a b Fortum i mål i Fredrikstad Energi [online], Nettavisen, 2 grudnia 2003 [dostęp 2024-10-23] (norw.).
- ↑ a b Fortumin omistajat saavat kevään jakautumisessa Neste Oilin osakkeita [online], ts.fi, 11 marca 2005 [dostęp 2024-10-23] (fiń.).
- ↑ a b UPDATE 2-Russia seen blocking Fortum from TGK-1 control | Reuters [online], Reuters, 5 marca 2016 [dostęp 2024-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05] .
- ↑ Fortum Buys Russia Utility TGK-10, May Pay $3 Billion, „Bloomberg.com”, 28 lutego 2008 [dostęp 2024-11-12] (ang.).
- ↑ UPDATE 1-Utilities Fortum, PVO to sell stakes in Fingrid | Reuters [online], Reuters, 6 marca 2016 [dostęp 2024-11-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-06] .
- ↑ CDP [online], cdp.net [dostęp 2024-11-12] .
- ↑ Fortum opens CHP in the city of Klaipeda, Lithuania – Climate Action [online], climateaction.org [dostęp 2024-11-12] .
- ↑ Fortum opens new waste-to-energy CHP plant in Stockholm, Sweden > Electricity > News > Oil & Gas Observer [online], oilandgasobserver.com, 14 maja 2014 [dostęp 2024-11-12] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-14] .
- ↑ https://www.reuters.com/article/fortum-oyj-hafslund-idAFWEB00LE220140409.
- ↑ Fortum launches its first greenfield solar project in India, „The Times of India”, 24 stycznia 2015, ISSN 0971-8257 [dostęp 2024-11-12] .
- ↑ Fortum connects 10MW solar power plant in Madhya Pradesh to grid, „The Times of India”, 2 stycznia 2015, ISSN 0971-8257 [dostęp 2024-11-12] .
- ↑ Fortum completes divestment of its Swedish electricity distribution business | Fortum [online], Fortum [dostęp 2024-11-12] (ang.).
- ↑ https://www.fortum.pl/media/2016/03/fortum-zakonczylo-proces-akwizycji-grupy-duon-sa.
- ↑ Talouselämä, Fortum lataa miljardipanokset tuuleen ja aurinkoon ja hyökkää sitten vetybuumiin – „Olemme saman murroksen äärellä, jossa olimme kymmenen vuotta sitten uusiutuvissa” [online], Talouselämä, 11 grudnia 2020 [dostęp 2024-11-12] (fiń.).
- ↑ https://www.fortum.pl/media/2020/03/fortum-finalizuje-transakcje-i-zostaje-wiekszosciowym-wlascicielem-unipera.
- ↑ Kværner og Fortum vil samarbeide om CO2-fangst [online], fjernvarme.no [dostęp 2024-11-12] .
- ↑ https://www.money.pl/gielda/fortum-zdecydowalo-o-przegladzie-opcji-strategicznych-obszaru-consumer-solutions-6582197961136257a.html.
- ↑ https://www.fortum.pl/media/2021/03/fortum-sprzeda-aktywa-cieplownicze-w-krajach-baltyckich-za-800-mln-euro.
- ↑ «Юнипро» и «Фортум» возглавили менеджеры «Роснефти» [online], РБК, 26 kwietnia 2023 [dostęp 2024-11-12] (ros.).
- ↑ Fortum спишет российские активы на €1,7 млрд [online], РБК, 11 maja 2023 [dostęp 2024-11-12] (ros.).
- ↑ https://www.reuters.com/article/fortum-russia/fortums-russian-business-to-be-renamed-forward-energo-after-seizure-company-idUKS8N388018.
- ↑ Zagraniczny koncern energetyczny obchodzi 20-lecie działalności w Polsce [online], wnp.pl [dostęp 2024-11-14] (pol.).
- ↑ https://www.kierunekenergetyka.pl/artykul,4819,elektrocieplownia-fortum-we-wroclawiu-8211-wirtualna-czy-realna.html.
- ↑ Fortum: Elektrociepłownia w Częstochowie ma już 5 lat – zdjęcie nr 5 [online], czestochowa.wyborcza.pl [dostęp 2024-11-14] (pol.).
- ↑ Fortum zakończyło proces przejęcia Duonu [online], wnp.pl [dostęp 2024-11-14] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], katowice.wyborcza.pl [dostęp 2024-11-14] .
- ↑ Płock: Prawie 6 mln zł zainwestowało Fortum w sieć ciepłowniczą na terenie miasta [online], www.portalspozywczy.pl, 15 października 2024 [dostęp 2024-11-14] (pol.).
- ↑ Talouselämä, Fortum lataa miljardipanokset tuuleen ja aurinkoon ja hyökkää sitten vetybuumiin – „Olemme saman murroksen äärellä, jossa olimme kymmenen vuotta sitten uusiutuvissa” [online], Talouselämä, 11 grudnia 2020 [dostęp 2024-11-12] (fiń.).
- ↑ https://www.fortum.fi/tietoa-meista/energiantuotanto/voimalaitoksemme/vesivoimalaitokset.
- ↑ Ydinvoimalaitokset | Fortum [online], Fortum [dostęp 2024-11-12] (fiń.).
- ↑ Fortum nie sprzedaje swoich elektrociepłowni w Polsce [online], wnp.pl [dostęp 2024-11-12] (pol.).
- ↑ Ina Andersen , Her rives Nordens største kullkraftverk [online], Tu.no, 27 marca 2020 [dostęp 2024-11-12] (norw.).
- ↑ Energetyka24, null [online], energetyka24.com, 23 lutego 2017 [dostęp 2024-11-12] (pol.).
- ↑ Redakcja, Fortum zakończył budowę inteligentnej sieci ciepłowniczej [online], Gramwzielone.pl, 16 marca 2018 [dostęp 2024-11-12] (pol.).
- ↑ https://www.fortum.com/en/mediaroom/Pages/fortum-launches-solar-power-production-in-india-by-acquiring-a-5-mw-photo-voltaic-solar-power-plant.aspx.
- ↑ https://www.fortum.com/about-us/fortum-worldwide/country-fact-sheets/india.
- ↑ Meraxis and Fortum cooperate in Europe-wide distribution of recyclates [online], eplastics.pl [dostęp 2024-11-12] .
- ↑ Fortum Recycling & Waste profile [online], Renewable Carbon Initiative [dostęp 2024-11-12] (ang.).
- ↑ https://www.fortum.com/services/recycling-waste/fortum-recycling-waste.
- ↑ https://www.fortum.com/media/2024/04/fortum-moves-forward-its-commitment-set-targets-line-science-based-targets-initiative-sbti.
- ↑ Alison Jones , Fortum Sets Net Zero Plans In Line With SBTi [online], Green Energy News, 4 kwietnia 2024 [dostęp 2024-11-12] (ang.).
- ↑ https://mb.cision.com/Public/15253/3947131/beb70a467afd09db.pdf.
- ↑ Fortum continues to support Save the Children’s work in four countries and in humanitarian crises [online], Pelastakaa Lapset, 19 września 2024 [dostęp 2024-11-12] (ang.).
- ↑ Fortum India: Responsible Leadership in Times of Crisis [online], acrc.hku.hk [dostęp 2024-11-12] (ang.).
- ↑ Supporting the post-COVID-19 recovery in Rajasthan, India | Fortum [online], www.fortum.com [dostęp 2024-11-12] (ang.).