Emil Margulies
Data i miejsce urodzenia |
16 lipca 1877 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
16 lutego 1943 |
Zawód, zajęcie |
prawnik, polityk |
Alma Mater | |
Rodzice |
Moritz Margulies, Clara Sussman |
Dzieci |
Leah Loss (Margulies) |
Krewni i powinowaci |
Friedricke Fritzi Margulies (żona) |
Emil Margulies (ur. 16 lipca 1877 w Sosnowcu, zm. 16 lutego 1943 w Tel Avivie)[1] – czechosłowacki prawnik i przywódca syjonistyczny pochodzenia żydowskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej, jako szóste z ośmiorga dzieci Moritza Marguliesa i Clary Sussman[2]. Po ukończeniu szkoły podstawowej uczęszczał do gimnazjum w Bielsku na Śląsku Austriackim. Służył w armii austriackiej. Studiował na uniwersytetach w Wiedniu, Monachium, Zurychu i Berlinie. W 1901 r. uzyskał stopień naukowy doktora praw na uniwersytecie w Wiedniu[3].
Podczas studiów prawniczych w Wiedniu, poznał Theodora Herzla i zaangażował się w ruch syjonistyczny. W 1903 roku zamieszkał w Cieplicach w północnych Czechach, gdzie pracował jako urzędnik i promował syjonizm poprzez wycieczki, wykłady, ulotki i artykuły w lokalnej prasie[4].
Mimo oporu części Żydów, którzy byli dobrze zintegrowani z miejscową niemiecką klasą średnią, założył sieć organizacji syjonistycznych w takich miejscach jak Cieplice, Trutnov, Žatec, Ústí nad Labem, Děčín, Chomutov i Podbořany.
Po odbyciu służby podczas I wojny światowej, jako oficer w armii austro-węgierskiej na frontach rosyjskim i włoskim, wrócił do wyzwolonej Czechosłowacji, która uznawała wolność i równość mniejszości żydowskiej i przystąpił do działalności publicznej w warunkach legalnej walki o prawa Żydów[3].
Brał udział we wszystkich światowych kongresach syjonistycznych. Działał w komitetach wykonawczych Keren Kajemet LeIsrael i Keren Hayesod[5] na ziemiach czeskich. Pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Centralnego Komitetu Syjonistycznego dla ziem czeskich od 1910 do 1935 r. (po 1918 r. dla Czechosłowacji). Przewodniczący komitetu planistycznego Światowych Kongresów Syjonistycznych w latach 1921 i 1929–1935 oraz przewodniczący partii żydowskiej (Židovská Strana)[6] w Czechosłowacji.
Promował idee Herzla dotyczące politycznego syjonizmu, mimo iż większość czeskich syjonistów popierała duchowy syjonizm Ahada Ha-Am i Martina Bubera oraz politykę Chaima Weizmanna. Propagując niezależną i pewną siebie politykę żydowskiej mniejszości narodowej, wziął udział w międzynarodowych negocjacjach dotyczących praw mniejszości w nowych krajach Europy Środkowej i Wschodniej po I wojnie światowej. Zainicjował petycję Bernheima do Ligi Narodów w maju 1933 r., dzięki której udało się uzyskać potępienie nazistowskiej polityki antyżydowskiej i tymczasowe przywrócenie praw Żydów na Górnym Śląsku[7].
W 1935 r., w proteście przeciwko decyzji kierownictwa Partii Żydowskiej o kandydowaniu do parlamentu na liście Czechosłowackiej Partii Socjaldemokratycznej, zrezygnował ze stanowiska przewodniczącego[8].
Po porozumieniu monachijskim z września 1938 r. i aneksji Sudetów przez nazistowskie Niemcy, utworzył organizację sudeckich Żydów mającą na celu koordynowanie ucieczek do środkowych Czech i dalszej emigracji. Sam zdołał opuścić Czechosłowację i udać się do Palestyny 15 marca 1939 r., w dniu, w którym naziści zajęli resztę Czech i Moraw[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Emil Margulies (1877-1943) [online], margulies-chronicles.com [dostęp 2019-09-04] (ang.).
- ↑ Dr. Emil Margulies [online], geni_family_tree [dostęp 2019-09-04] (ang.).
- ↑ a b About Dr. Emil Margulies [online], Encyclopedia of the Founders and Builders of Israel [dostęp 2019-09-04] (hebr.).
- ↑ Kateřina Čapková , Margulies, Emil [online], yivoencyclopedia.org [dostęp 2019-09-04] (ang.).
- ↑ Keren Hayesod [online], jewishvirtuallibrary.org [dostęp 2019-09-04] (ang.).
- ↑ Židovská Strana [online], yivoencyclopedia.org [dostęp 2019-09-04] (ang.).
- ↑ Philipp Graf , Die Bernheim-Petition 1933: jüdische Politik in der Zwischenkriegszeit, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2008, ISBN 978-3-525-36988-3, OCLC 308560022 (niem.).
- ↑ Pavel Marek , Jiří Malíř , Politické strany: vývoj politických stran a hnutí v českých zemích a Československu 1861-2004, Brno: Doplněk, 2005, ISBN 80-7239-180-1, OCLC 62705166 (cz.).
- ↑ Meir Faerber , Dr. Emil Margulies: ein Lebenskampf für Wahrheit und Recht, Tel-Aviv: Atasa, 1949, OCLC 1018054884 (niem.).