Dyskusja wikiprojektu:Chemia

Aktualności w Projekcie
2020-06: parametry numer CAS, PubChem i DrugBank w infoboksach uzupełnia się bez użycia szablonów; dwa ostatnie parametry nie generują już przypisów
Projekt Chemia · dyskusja Projektu · Portal Chemia

Zadania stałe
brak infoboksu: związek (1), białko (1) brak źródeł w infoboksie (501) brak ilustracji (107) błędny stan skupienia w infoboksie (0) przypisy do Akron (99) brak masy molowej w infoboksie (2) błędny lub brak wzoru sumarycznego (2) brak oznakowania zagrożeń (475)
Projekt Chemia · dyskusja Projektu · Portal Chemia

	Ta strona dyskusji jest archiwizowana automatycznie przez MalarzBOT. Wątki oznaczone szablonem {{załatwione}} lub {{zrobione}} są po 7 dniach automatycznie przenoszone do archiwum.
	Archiwum dyskusji: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16
	Nowy wątek

Artykuł - kondensacja aldolowa

Status:	niezałatwione

Wątek założony przed: 21:04, 11 lut 2016 (CET)

Szanowni Państwo, w artykule wystąpił błąd - pomieszano zagadnienia - tworzenie acetali z kondensacją aldolową. W wyniku kondensacji dwóch ketonów lub ketonów z aldehydami nie powstają ketale. Ketale są acetalami ketonów (produktami reakcji ketonów z alkoholami w kwaśnym lub zasadowym środowisku).

Pozdrawiam.

Artykuł w obecnej postaci został napisany dość dawno, bo w 2007 roku, przez nieaktywnego już użytkownika @Michall i został od tego czasu merytorycznie edytowany tylko raz, ostatnio, przez niezalogowanego użytkownika. Nie ulega wątpliwości, że ten artykuł wymaga praktycznie napisania od nowa. Na tę chwilę usunąłem informację o kondensacji ketalowej. Jeśli już, to byłaby to kondensacja ketolowa, aczkolwiek w kilku przejrzanych na szybko polskich książkach nie znalazłem takiej nazwy (a i w angielskich – przejrzałem akurat Organic Chemistry Solomonsa i Fryhle'a – też nie). Dodatkowo, wydaje mi się, że kondensacja aldolowa to addycja aldolowa+dehydratacja, a opisywanie jest tworzenie aldolu i tak jakby dehydratacja nie była częścią definicji. Poza tym, nie za bardzo rozumiem, gdzie miałby się tworzyć ten ketonoaldehyd (ketal)? W każdym razie, artykuł nadaje się jak wspomniałem do napisania od nowa. Wostr (dyskusja) 20:38, 15 lut 2016 (CET)

Tak, kondensacja aldolowa formalnie obejmuje zarówno etap addycji, jak i dehydratacji. Jednak ponieważ często etap dehydratatacji nie przebiega spontanicznie, to w powszechnym użyciu jest także nazywanie tego pierwszego etapu kondensacją aldolową. Pewnie prawie wszędzie, gdzie mowa o otrzymywaniu alkoholu diacetonowego z acetonu, jest mowa o kondensacji aldolowej, a nie o addycji aldolowej (pomimo, że formalnie, to w wyniku kondensacji aldolowej powstawałby tlenek mezytylu). Także biochemicy powszechnie używają określenia kondensacja aldolowa dla etapu addycji katalizowanego przez aldolazy. Jak skończę, to co teraz mam zaplanowane do zrobienia, to postaram się znaleźć jakieś źródła popierające to, co napisałem, i poprawić artykuł tak, aby objaśniał zarówno aspekt formalny, jak i ten występujący w powszechnym użyciu. KamilK7 (dyskusja) 10:34, 30 mar 2016 (CEST)

Przerobiłem ten artykuł ale dobrze będzie jeszcze stworzyć osobny reakcja aldolowa zwłaszcza z uwzględnieniem wersji asymetrycznej. Danielchemik dyskusja 11:56, 20 sie 2020 (CEST)

Danielchemik, świetnie, ale gdzie przypisy? Tak se ne da! Michał Ski _dyskusja 23:30, 20 sie 2020 (CEST)

Standardy źródeł w artykułach dotyczących chemii

Status:	niepodjęte

Standardy źródeł dotyczące chemii zostały opisane w [[Wikipedia:Standardy artykułów/związek chemiczny (Artykuły dotyczące chemii powinny być oparte o ...), a czy są one umieszczone gdzieś jeszcze, tak, aby mógł się na nie natknąć ktoś, kto pisze artykuł w tej kategorii, ale nie dotyczy on związku chemicznego? Jeśli nie, to proponuję utworzenie czegoś w stylu Wikipedia:Wiarygodne_źródła_(artykuły_o_tematyce_medycznej) i podlinkowanie do WP:WER. Doprecyzowania wymagałaby przy okazji kwestia używania doniesień medialnych (bo de facto stosujemy je niekiedy, pisząc, że były i konfrontując potem z rzetelnymi źródłami) oraz informacja dotycząca zasad używania źródeł linkujących do wiadomości zamieszczanych na stronach wskazujących na konflikt interesów (np. ekologicznych). KamilK7 (dyskusja) 09:04, 20 wrz 2016 (CEST)

@KamilK7 Obecnie istnieje jedna strona związana ogólnie z wiarygodnością źródeł: WP:Wiarygodne źródła. Od jakiegoś czas staram się napisać propozycję, która łączyłaby kwestie nazewnictwa artykułów chemicznych (głównie związków chemicznych) umieszczonych w standardzie z kwestiami technicznymi zawartymi w Wikiprojekt:Chemia/Wskazówki edycyjne (jako odpowiednik innych stron z WP:Nazewnictwo i interwiki do en:Wikipedia:Naming conventions (chemistry)). Po to głównie, aby w jednym miejscu zawrzeć wszystkie informacje, o które co jakiś czas pojawiają się pytania (typu dlaczego wielka litera, jeśli to nie jest pierwsza litera nazwy itp.). Osobiście nie widzę przeszkód do napisania osobnej strony dot. wiarygodnych źródeł. Jeśli miałbym jednak coś proponować w kwestii osobnej strony dotyczącej wiarygodnych źródeł w chemii to raczej ogólną stronę odpowiadającą en:Wikipedia:Identifying reliable sources (natural sciences) – kwestie doboru źródeł są w naukach przyrodniczych są ogólnie takie same, a ewentualne kwestie szczegółowe (np. dlaczego i jakich źródeł należy użyć dla oznakowania zagrożeń albo dostępne szabloy przy cytowaniu źródeł chemicznych) można by było zawrzeć na podstronie tejże strony. Wostr (dyskusja) 13:58, 20 wrz 2016 (CEST)

Strony rozanski.ch; rozanski.li jako źródła

Status:	stare

Te strony co jakiś czas pojawiają się jako źródła w artykułach o różnych substancjach. O ile w przypadku treści medycznych sprawa jest prostsza, bo nie spełniają WP:WER-M, to jednak gdy uźródławiają informacje np. dot. występowania danej substancji w danym gatunku itp. mniej wrażliwych tematów – nie wiem. Nadaje się to w ogóle na źródło i dla mało kontrowersyjnych kwestii zostawiać, czy nie nadaje i wyrzucać starając się znaleźć inne źródło? Wostr (dyskusja) 15:03, 5 gru 2016 (CET)

• Tak bez przykładów, to trudno ocenić. Myślę, że zrobić listę kilku(nastu) takich przypadków, spróbować zweryfikować, jak się okaże, że większość tego typu rzeczy udaje się znaleźć także gdzie indziej, to znaczy, że w tym zakresie, który podałeś, źródło można uznać za wiarygodne. KamilK7 (dyskusja) 11:33, 12 gru 2016 (CET)

Kategoria:Odmiany alotropowe węgla

Status:	niepodjęte

Na podstawie szablonu {{Odmiany alotropowe węgla}}, kategorii Kategoria:Odmiany alotropowe pierwiastków oraz definicji poszczególnych odmian węgla utworzyłem powyższą kategorię. Czy ktoś mógłby spojrzeć, czy te odmiany faktycznie (wszystkie) są alotropowe, ewentualnie przy okazji poprawić opisy? Sławek Borewicz, → odbiór 17:31, 6 gru 2016 (CET)

Ja bym się zastanawiał nad tym ADNR. Jeśli to ma strukturę diamentu to wcale nie byłoby odmianą alotropową. Ale to, to, to i to już by chyba było. Wostr (dyskusja) 19:32, 6 gru 2016 (CET)

Zasadowy ... -awy

Status:	w trakcie

Mamy Zasadowy azotan bizmutu(III) (w treści bizmutawy) i Zasadowy salicylan bizmutawy. Dla zasadowego galusanu bizmutawego na szczęście istnieje inna nazwa: dermatol. Ale dla tych dwóch pierwszy raczej nie. Dręczą mnie te nazwy ilekroć się na nie natknę, ale ciężko mi cokolwiek z nimi zrobić. Jedyne nazwy, które gdzieś występują to takie z przedrostkiem pod- (podazotan, podsalicylan), ale jest to równie niezadowalające. Da się coś z tymi nazwami zrobić, czy po prostu to olać biorąc pod uwagę, że takie nazwy są stosowane w medycynie? Wostr (dyskusja) 23:07, 26 gru 2016 (CET)

• @Wostr Zastosowałem w tym wypadku podobny algorytm do tego, który napisałeś dla kwasów tlenowych i ich pochodnych w naszych zaleceniach, tyle, że w odniesieniu do "kationu". I wyszło mi tak: pkt 1) odpada, bo nazwa zwyczajowa nie jest wymieniona przez IUPAC, 2) jest kilka nazw "zwyczajowych" stosowanych dla tego związku w literaturze, między innymi te całe podsalicylany, o których mi wspomniałeś, ale mnie najbardziej spodobała się basic bismuth salicylate (zasadowy salicylan bizmutu, tak po prostu), bo nie kłóci się z regułą 3) tutaj nie ma konieczności pisania zasadowy salicylan bizmutu(III), gdyż związki organiczne z kationem bizmutu(V) nie mogą istnieć. KamilK7 (dyskusja) 10:07, 27 gru 2016 (CET)
• Nie jestem przekonany, czy są to związki o ściśle zdefiniowanym składzie, więc dokładne nazwy chemiczne są wątpliwe. Ja bym użył nazw z Farmakopei polskiej. Michał Ski _dyskusja 12:32, 27 gru 2016 (CET)
• Myślę, że nazwy używane w medycynie będą ok, tym bardziej, że mamy np. chlorowodorki (chlorowodorek hydroksyloaminy) - nazewnictwo zamierzchłe i nazwa nie oddaje budowy, ale wszyscy wiedzą o co chodzi. Chrumps ► 01:08, 28 gru 2016 (CET)
• Prześledziłem trochę literaturę na ten temat. Nasz artykuł jest moim zdaniem źle napisany, ale mając już zebraną literaturę, mogę go poprawić. Jednak zanim go poprawię trzeba podjąć pewną decyzję. Abyście mi mogli pomóc ją podjąć, to muszę wam króciutko streścić to, co znalazłem w literaturze (na razie pobieżna analiza, w razie ewentualnego poprawiania artykułu zapewne pojawią się dodatkowe szczegóły). Zasadowe salicylany bizmutu w preparatach medycznych mogą występować w bardzo różnych formach, zawierających złożone struktury zawierające wiele (zazwyczaj 9 lub 38) atomów bizmutu oraz ligandy organiczne (najczęściej aceton) - zależnie to od metody otrzymywania. Ponadto w literaturze udokumentowane są dwie dość szczegółowe postacie zasadowego salicylanu bizmutu o stosunku molowym grup salicylanowych do liczby atmów bizmutu 1:1 bez ligandów organicznych, są to C
  6H
  4(OH)COOBiO i C
  6H
  4(OH)COOBi(OH)
  2, przy czym było to opisane w dość starej literaturze i musiałbym dokładniej przeanalizować metodykę, aby określić na ile można im ufać (raczej nie za bardzo). W każdym razie pierwsza z wymienionych struktur sumarycznie odpowiada wzorowi C
  7H
  5BiO
  4, który w The United States Pharmacopeia (2003) został przypisany związkowi o numerze CAS 14882-18-9 (czyli takim, jaki mamy w artykule) pod nazwą Bismuth Subsalicylate. W nowszej literaturze opisano sposób otrzymania zasadowego monosalicylanu bizmutu o składzie dość ściśle odpowiadającym wzorowi sumarycznemu C
  7H
  5BiO
  4 przez wytrącanie kwasem salicylowym w podwyższonej temperaturze z roztworów nadchloranu bizmutu w kwasie nadchlorowym o odpowiednim pH i o odpowiednich zakresach stężeń składników. Wydzielony związek został dość dobrze scharakteryzowany, jego skład, to: bismuth, 57.6 (calcd., 57.7); salicylate ion, 37.6 (calcd., 37.9); free salicylic acid, at most 0.2%; and n = 1.0. Uzyskano monokryształy, które zbadano metodą rentgenografii strukturalnej. Charakterystyka obejmowała również widma IR oraz badania rozkładu metodą DTA. Autorzy nie odważyli się jednak określić jego struktury bardziej szczegółowo niż jako: BiOC
  7H
  5O
  3. Dodatkowo w literaturze opisane są salicylany o innych składach i nie wszystkie są zasadowymi salicylanami. Po tym przydługim wstępie mam do was pytanie, czy ten artykuł ma być o preparacie medycznym (wtedy opisujemy jeden konkretny preparat i artykuł jest pod jego nazwą), o jednym związku C
  7H
  5BiO
  4 (wtedy jako tytuł artykułu proponowałbym stosowaną w nowszej literaturze na ten temat nazwę zasadowy monosalicylan bizmutu, w artykule znalazłaby się tylko krótka informacja o innych salicylanach oraz o tym, że skład preparatów medycznych jest odmienny), czy może o dość wąskiej grupie związków (zasadowe salicylany bizmutu, w którym każda postać stechiometryczna zostanie opisana na tyle szczegółowo, na ile starczy mi czasu, a o obojętnych salicylanach będzie tylko wzmianka), czy też o salicylanach bizmutu ogólnie? KamilK7 (dyskusja) 12:21, 28 gru 2016 (CET)

• @KamilK7 Podobnie starałem się trochę poszukać informacji, tylko że o zasadowym azotanie bizmutawym. Nie zdążyłem jeszcze przejrzeć wszystkiego, do czego mam dostęp, ale na razie wyłania się obraz taki, że ten zasadowy azotan bizmutawy ma podobne problemy jak salicylan. Przymierzam się do napisania czegoś o tym, ale plan ogólny jest taki że w jednym artykule musi się zmieścić wszystko. I proponuję tak samo przy salicylanach: wyjść od tego jak definiowany jest ten bismuth subsalicylate i że to nie jest jeden konkretny związek o dobrze zdefiniowanej strukturze, opisać jakimi składami opisywano/opisuje się ten związek/mieszaninę (wiadomo przynajmniej, że to na pewno jest jakiś związek, a nie mieszanina różnych związków?; chodzi mi ogólnie o preparat, a nie ten związek z przypisu). W artykule powinno być również info o zastosowaniu medycznym, ale podstawowym tematem jest pewne indywiduum chemiczne, a nie preparat leczniczy. Nazwę artykułu najlepiej wybrać na końcu ;) Wostr (dyskusja) 20:15, 28 gru 2016 (CET)
  • @Wostr W preparatach zasadowego salicylanu bizmutu zaobserwowano dwie postacie krystaliczne [Bi₃₈O₄₄(HSal)₂₆(Me₂CO)₁₆(H₂O)₂] oraz [Bi₉O₇(HSal)₁₃(Me₂CO)₅], jednak nie dotarłem jeszcze do źródeł pierwotnych i dlatego nie wiem, czy była to mieszanka, czy też w jednym z preparatów była pierwsza, a w innym druga. Szukam tego. KamilK7 (dyskusja) 08:34, 29 gru 2016 (CET) Dobra, dotarłem do literatury źródłowej i się okazało, że oni chcąc zrozumieć działanie preparatów hodowali sobie kryształki z acetonu i takie dwa rodzaje klastrów otrzymali, a co tam w preparatach jest, to wciąż jeszcze nie wiadomo, znaczy się jeszcze nie znalazłem... KamilK7 (dyskusja) 09:14, 29 gru 2016 (CET)
    • @KamilK7, @Wostr Jak patrzę na ww. struktury w bazie CSD to rzeczywiście w obydwu tych strukturach wbudowane są solwatujące cząsteczki acetonu i jeszcze dyskusyjne cząsteczki wody. Z dużym prawdopodobieństwem struktury niesolwatowane acetonem nie będą się istotnie różniły, jednak nie wiadomo tego na 100%. Z samej wody bez acetonu pewnie nie udała się krystalizacja z powodu hydrolizy. Tak czy inaczej, będąc precyzyjnym, skład związków jest nieco inny, niż tych które stosuje się w medycynie. Chrumps ► 03:17, 30 gru 2016 (CET)
      • @Chrumps z samej wody się nie da, ale da się uzyskać kryształki niesolwatowane rozpuszczalnikami organicznymi z roztworów w kwasie nadchlorowym lub azotowym o odpowiednim stężeniu. Badania rentgenowskie takich kryształków też zrobili, tylko nie pokusili się jak na razie o narysowanie struktury na tej podstawie i dlatego te solwatowane acetonem są obecnie uważane za najlepszy model tego związku. W przyszłym roku pewnie już sobie zrobię dość porządku w głowie, aby poprawić ten salicylan, a azotanem, to mam nadzieję Wostr się zajmie (ja co najwyżej potem tam coś uzupełnię, bo w literaturze, którą zebrałem, azotan także występuje). KamilK7 (dyskusja) 09:15, 30 gru 2016 (CET)

Układ sjaloperoksydazy

Status:	niepodjęte

Czy czasem nie jest to dubel arta laktoperoksydaza ? Kpjas φ 22:17, 13 sty 2017 (CET)

Termin sialoperoxidase nie występuje w żadnych enzymatycznych rejestrach. Jest jednak spotykany w publikacjach. Opisana jest natomiast lactoperoxidase (LPO), a jako akronim alternatywny ma czasem podany SPO, co sugeruje sialoperoxidase. To, że obie nazwy odnoszą się do tego samego enzymu znalazłem w książce Dental Caries: Principles and Management (Springer 2015, s. 62). Wolałbym źródło bardziej biochemiczne, ale i tak sądzę, że to to samo. Michał Ski _dyskusja 08:27, 14 sty 2017 (CET)

Substancja psychoaktywna

Status:	niepodjęte

Chciałbym zgłosić hasło Substancja psychoaktywna do naprawy, brak w nim przypisów i bibliografii, jak też pod względem językowym nie jest najlepiej, np. to zdanie "Tylko jedna teoria popatrzyła wstecz w historie, czy też na dziecięce pragnienia, takie jak chęć huśtania się, aby zobaczyć, że używanie ich jest drogą do zaspokojenia dążenia do zmian stanu umysłu które jest zjawiskiem powszechnym". Nowy15 (dyskusja) 14:11, 14 sty 2017 (CET)

@Nowy15, możesz zgłaszać do naprawy i tutaj, i w sekcji DNU, ale szczerze mówiąc szanse na gruntowną poprawę są marne. Oczywiste błędy i tego rodzaju bełkot możesz usunąć od ręki, ale szansa, że znajdzie się ktoś chętny do poprawy tak ogólnego hasła jest, jak napisałem, bardzo mała. Wostr (dyskusja) 15:02, 14 sty 2017 (CET)

Po zerknięciu na ten artykuł mam wrażenie, że on znajduje się w kategorii chemia, bo w tytule ma "substancja" i być może powinien być w tej kategorii, ale jeśli chodzi o portal opiekujący się (ten podany w dyskusji artykułu), to powinien być medyczny, a nie nasz. KamilK7 (dyskusja) 15:24, 16 sty 2017 (CET)

Jesteśmy jednym z nielicznych projektów, które stosują szablony w dyskusjach artykułów (i jedynym, który nie stosuje durnowatych „ocen” i „klasyfikacji” tych artykułów na różnych skalach jakości i przydatności) @Nedops mnie słusznie skorygował, że to kompletna bzdura ;) Wostr (dyskusja) 19:55, 19 sty 2017 (CET). Medycy nie stosują, bo i ich wikiprojekt jest raczej mało ruchliwy. W każdym razie, szablon IMHO jest wstawiony dobrze, bo część informacji w takim artykule będzie miała związek z tym projektem, a szablon wskazuje jasno, co jest przedmiotem projektu. W dodatku umożliwia to szybkie kontrolowanie zmian na stronach dyskusji, co jest o tyle ważne, że duża część dyskusji jest nieobserwowana przez aktywnych użytkowników i wpisy tam mogłyby pozostać niezauważone. Aczkolwiek co do meritum: rzeczywiście za poprawę problemu powinien wziąć się ktoś z tamtego projektu (ale jak napisałem: są na to bardzo małe szanse). Wostr (dyskusja) 15:35, 16 sty 2017 (CET)

Sestamibi technetu-99m

Status:	w trakcie

Zmieniłem nazwę z MIBI na obecną, ale wciąż nie jestem przekonany. MIBI jest nazwą zupełnie potoczną i odnoszącą się tylko do ligandu, sestamibi jest stosowaną nazwą potoczną, a INN brzmi: technetium (^99mTc) sestamibi. Niektórzy piszą jeszcze sestaMIBI, ale IMHO to zupełnie od czapy (sesta oznacza 6, ale to nie jest żaden oficjalny przedrostek i sestamibi jest raczej nazwą własną, bez potrzeby wyróżniania dużymi literami skrótu MIBI). W każdym razie, nie wiem do końca co począć. Może próbować uwzględnić w nazwie nazwę ligandu zamiast sestamibi? W kilku polskich artykułach, które widziałem to panuje totalny chaos, każdy nazywa i odmienia jak uważa. Wostr (dyskusja) 21:36, 18 mar 2017 (CET)

@Wostr. Ponieważ MIBI to (2-metoksyizobutylo)izonitryl, więc nazwa systematyczna kompleksu z ^99mTc⁺ to będzie chyba heksa[(2-metoksyizobutylo)izonitryl]technet-99m(I) - nie jestem pewien czy liczbę Stocka należy podać przed czy po izotopie. Żeby jakoś nazwę zwyczajową pogodzić z taką nomenklaturą, mogłoby być:

• bardziej chemicznie: heksa(MIBI)technet-99m(I)
• bardziej zwyczajowo: sestamibi-technet-99m(I)

Michał Ski _dyskusja 08:48, 19 mar 2017 (CET)

Uzupełnię jeszcze, że preparat ten (i podobne z mniejszą liczbą MIBI, w zamian są w nich inne obojętne ligandy) jest otrzymywany jako roztwór, a czysty związek nie jest izolowany. Artykuł dotyczy więc roztworu, w którym znajdują się jednowartościowe kationy heksa(MIBI)technetu-99m(I). Michał Ski _dyskusja 09:28, 19 mar 2017 (CET)

Poszukam, gdzie stawia się tę liczbę Stocka – sam jestem ciekaw. A z nazwą, nie wiem czy medycy się nie obrażą jak im walniemy heksa[(2-metoksyizobutylo)izonitryl]technet-99m(I) ;), z sestamibi-technet-99m(I) chyba powinno być nieco lepiej. Wostr (dyskusja) 22:25, 20 mar 2017 (CET)

Hipotetyczne związki chemiczne

Status:	trwa dyskusja

W zakładkach znalazłem odnośnik do en:Category:Hypothetical chemical compounds, który sobie jakiś czas temu zapisałem, aby ew. stworzyć odpowiednią kategorię tutaj. Jednak mam pewne wątpliwości: en-wikowcy zaliczają tam jednocześnie związki, które np. zostały wyłącznie przewidziane, ale także np. wodorowęglan wapnia, który o ile nie istnieje w postaci czystej, to (teoretycznie) istnieje w roztworze, oraz do tego wszystkiego odmiany alotropowe pierwiastków jak heksazyna czy penta-grafen. Wydaje mi się, że o ile sama kategoria może mieć sens (jeśli znajdzie się wystarczająca liczba artykułów), to jednak jakie ograniczenia należałoby przyjąć? Odmiany alotropowe pierwiastków też jako związki chemiczne? Wostr (dyskusja) 22:29, 20 mar 2017 (CET)

@Wostr Mówienie o wodorowęglanie wapnia w roztworze, to skrót myślowy. W rzeczywistości w roztworze mamy jony wapniowe, wodorowęglanowe i węglanowe oraz rozpuszczony dwutlenek węgla, wszystko w równowadze zależnej od kilku czynników. Natomiast wpisanie na enwiki go do kategorii związków hipotetycznych to nadużycie - w ich artykule nie ma opisów i źródeł, które by świadczyły na przykład o tym, że obliczono, iż wodorowęglan wapnia mógłby istnieć w postaci wyizolowanej w takich i takich warunkach. Myślę, że to istnienie takich źródeł powinniśmy ewentualnie u nas przyjąć jako kryterium ogólne. KamilK7 ✉ 16:12, 9 maj 2017 (CEST)

Hydroksowęglan ołowiu(II)

Status:	trwa dyskusja

Tytuł jak teraz? Bis(węglan) diwodorotlenek triołowiu? Czy raczej zwyczajowo: biel ołowiana? Osobiście skłaniałbym się do trzeciej opcji, bo nazwa stechiometryczna jest nieco skomplikowana, a i tak wiele pigmentów czy barwników mamy pod tego rodzaju nazwami. Wostr (dyskusja) 13:58, 7 kwi 2017 (CEST)

Biel ołowiana jako tytuł artykułu moim zdaniem też będzie najlepsza, ale czy aby na pewno jako inna nazwa ma być Hydroksowęglan ołowiu(II), a nie Hydroksywęglan ołowiu(II)? KamilK7 ✉ 15:55, 7 kwi 2017 (CEST)

Zalecenia z 1990 roku (PTChemu) podają dwie nazwy dla ligandu (OH)−
: hydrokso (dopuszczony przez IUPAC) i hydroksy (dopuszczony przez Chemical Abstracts). Obecnym odpowiednikiem hydrokso jest hydroksydo. Wostr (dyskusja) 16:23, 7 kwi 2017 (CEST)

Czyli powinno być albo hydroksydowęglan (IUPAC), albo hydroksywęglan (CAS)? KamilK7 ✉ 08:24, 10 kwi 2017 (CEST)

Pierwsza fabryka sody metodą Solvaja w Polsce

Status:	niepodjęte

Pierwszą fabryką sody na terenie Polski była fabryka w Szczakowej. Istniała w Cesarstwie Austro-Węgierskim już od 1882r. W 1891r przebywał w niej późniejszy laureat nagrody Nobla: Fritz Haber. Jest o niej mowa w dziele "Kronprinzenwerk" w tomie 19,na stronie 871 i 873. Haber wprowadzał produkcję sody metodą amoniakalną. Od 1914 istniała tam huta szkła. Obok istnieją tzw. "wapniówki" czyli "białe morza" - pozostałości po byłej fabryce. Fabryka ta była chlubą cesarstwa i produkowała 30 % całej produkcji w Imperium Austro-węgierskim.Produkty takie jak: soda kalcynowana, kaustyczna, salmiak, kwas solny wysyłano do całej Europy środkowo-wschodniej. -- niepodpisany komentarz użytkownika 83.4.66.15 (dyskusja) 21:43, 10 cze 2017

Potrzebne byłyby źródła. KamilK7 ✉ 15:13, 11 lip 2017 (CEST)

Entalpia

Status:	trwa dyskusja

Hej, przeglądałem właśnie na Wikipedii artykuły Entalpia reakcji, Entalpia swobodna i Entalpia swobodna reakcji. Zauważyłem, że poziom tych artykułów jest średni. Ponadto artykuły Entalpia reakcji i Entalpia swobodna reakcji wyglądają niemal identycznie podczas, gdy są to różne pojęcia. Nie wiem czym mają się niby różnić artykuły "Entalpia" od "Entalpia reakcji" oraz "Entalpia swobodna" od "Entalpia swobodna reakcji". Czy jest ktoś w stanie wytłumaczyć te duble? Do tego artykuł o liczbie postępu reakcji stosuje podwójną notację. Powinien trzymać się jednego oznaczenia - albo λ albo ξ i tylko zaznaczyć fakt, że oznacza się to na różne sposoby, zwłaszcza, że stopień przemiany jest oznaczany o ile dobrze pamiętam przez α, a nie ξ, więc jest to poza podwójną notacją po prostu błąd merytoryczny. Jeśli się mylę to proszę mnie poprawić.

Nie jestem tego na 100% pewny, dlatego piszę tutaj zamiast od razu edytować :) -- niepodpisany komentarz użytkownika Wojtek Mazi (dyskusja) 19:37, 25 cze 2017

• Różnica pomiędzy entalpią reakcji, a entalpią swobodną reakcji (i analogicznie pomiędzy entalpią i entalpią swobodną) jest ewidentna, pierwszy parametr dotyczy wyłącznie ciepła, a drugi zawiera w sobie dodatkowo entropię lub zmianę entropii układu. Natomiast różnica pomiędzy entalpią i entalpią reakcji (a także pomiędzy entalpią swobodną i entalpią swobodną reakcji) polega na tym, że pierwsze spośród wymienionych elementów par dotyczą stanu układu jako takiego, natomiast drugie elementy tych par dotyczą zmian stanu tego układu podczas reakcji chemicznej. Żaden z tych artykułów nie jest więc dublem innego spośród wymienionych. Prawdopodobnie można te artykuły napisać lepiej, ale chyba dobrze by było aby zrobiła to osoba, która rozumie te pojęcia i różnice pomiędzy nimi. KamilK7 ✉ 09:01, 7 sie 2017 (CEST)

Masy molowe w infoboksie

Status:	trwa dyskusja

W związku z hasłem kwas cytrynowy oraz moimi i @Synthesium edycjami w nim powstała kwestia tego, czy i jak dodawać do infoboksów masy molowe hydratów. W praktyce dotyczy to wszystkich tego rodzaju przypadków, w których podajemy w infoboksach informacje nie tylko czystej substancji (a więc np. także gdy podajemy chlorowodorki/siarczany/... leków).

Zrobienie tego w sposób, w jaki sam kiedyś to dodawałem (a więc z użyciem br-ów do uzyskania osobnych linii) nie wchodzi w grę z kilku powodów:

• chcąc nie chcąc musimy starać się, aby infoboks był łatwo edytowalny w VE, a więc najlepiej bez użycia wikikodu, znaczników etc.
• w planach jest zweryfikowanie za pomocą Wikidanych i modułu w Lua poprawności mas molowych: (a) poprzez porównanie wartości Wiki ↔ WD, (b) poprzez porównanie wpisanej wartości z wartością obliczoną na podstawie wzoru sumarycznego (en:Module:MolarMass).

Jedyną sensowną możliwością jest więc uzupełnienie infoboksu o zestaw parametrów typu X. masa molowa, w podobny sposób, w jaki teraz działają temperatury, gęstość itd. Do rozważenia są więc dwie kwestie:

1. Czy dodawać masy molowe hydratów itd. do infoboksu
2. Jeśli tak, to:
   1. czy dać tylko parametry typu X. masa molowa, które należałoby uzupełniać w sposób 200 g/mol (monohydrat);
   2. czy dać dodatkowy parametr (coś na kształt X. masa molowa postać/rodzaj), przez co w pierwszym parametrze podawałoby się tylko wartość liczbową, a w drugim wartość w nawiasie (jednostka, nawiasy dodawane byłyby automatycznie).

Wostr (dyskusja) 10:46, 7 sie 2017 (CEST)

Z góry przepraszam, że nie znam języka, w którym koduje się szablony infoboksów. Wydaje mi się, że najlepiej jest wstawić takie automatyczne pole, które samo uzupełni brakujące informacje. Wikipedysta będzie musiał tylko podać:

1. ile hydratów ma związek chemiczny (0 oznacza brak hydratów; jeżeli poda się liczbę np. 4 to powstaną 4 osobne wiersze na wpisanie mas molowych)
2. jakie są znane hydraty (wpisać trzeba liczby, np.: 2, 5, 7, 9)
3. bot automatycznie przeliczy masę molową dodając odpowiednią masę wód hydratacyjnych

Jest to chyba zbliżone do opcji nr 2, którą podał Użytkownik Wostr. Ja nie potrafię napisać takiego bota. Dodawałbym te informacje właśnie poprzez znacznik BR lub w nawiasie. To samo dotyczy nr CAS (każdy wodzian ma inny CAS). Ponieważ nie wiem jakie możliwości ma język programowania używany do pisania botów obsługujących Wikipedię, więc być może część tych funkcji musiałby na siebie przejąć Wikipedysta, który dodaje informacje.

Dla mnie (i dla większości Czytelników) ważniejsze jest to by Wikipedia zawierała dużo danych, a nie by dane te były ładnie ułożone w tabelkach. Oczywiście, jeśli ktoś potrafi poprawić układ graficzny i rozmieszczenie tych informacji to jest to bardzo pożyteczne. Wydaje mi się, że priorytetem jest dodanie ważnej informacji, a jej późniejsza obróbka, rozmieszczenie na stronie, to są już działania kosmetyczne - ważne, ale jednak nie priorytetowe.--Synthesium (dyskusja) 23:25, 7 sie 2017 (CEST)

• Hmm, wydaje mi się, że technicznie byłoby możliwe, aby przy masie molowej istniał jeden parametr, w którym wikipedysta wpisywałby np. monohydrat, dihydrat, pentahydrat (potencjalnie pewnie także np. chlorowodorek, siarczan dla leków itp.), a skrypt automatycznie dodawałby odpowiednią masę do wpisanej wartości związku bezwodnego i zaokrąglał do dwóch miejsc po przecinku (+poprawnie formatował). Trzeba by było wykorzystać Lua i poprosić jakiegoś technomagika o pomoc, ale wydaje się to wykonalne. A odnośnie jednego z ostatnich zdań: niestety trzeba jak najbardziej troszczyć się od razu o poprawne technicznie rozwiązanie od samego początku, bo potem najczęściej ktoś musi to ręcznie poprawiać – a ludzi do pracy mamy o wielu, wielu za mało i może być tak, że potem już nikt tego nie poprawi. Wostr (dyskusja) 23:55, 7 sie 2017 (CEST)
• Zapewne możliwe technicznie, pytanie, czy znajdzie się ktoś, kto to zrobi. Może jednak wprowadzić po prostu po dwa dodatkowe pola dla masy molowej każdej dodatkowej postaci związku, np. postać 1 + masa molowa postaci 1? Nie wiem czy są jakieś ograniczenia liczby postaci, tak minimum 5 by się przydało. Albo zrobić podszablon {{Związek chemiczny infobox/masa postaci}} i wstawiać ich tyle, ile trzeba, analogicznie do {{Pierwiastek infobox/izotop}}. Tylko to pewnie gryzie się z VE. Michał Ski _dyskusja 10:11, 8 sie 2017 (CEST)

Moim zdaniem infoboksy należy zostawić dla związków niesolwatowanych. Ewentualne hydraty itp. wraz z ich właściwościami, CAS itd. umieściłbym w treści artykułu. Przeglądając kilka siarczanów zauważyłem, że nie są opisane u nas wszystkie ich znane hydraty. Umieszczenie tylko wybranych nie wydaje się ok, w szczególności jeśli omijamy inne niewodne solwaty - fakt, że zwykle małoistotne, ale większość hydratów CuSO₄ również ma znaczenie marginalne. Kryteria wyboru byłyby więc subiektywne. Chrumps ► 02:14, 12 sie 2017 (CEST)

• Hydraty, siarczany, chlorowodorki i inne sole to defacto osobne związki chemiczne - mają inny CAS, inną masę molową, inną temperaturę topnienia, rozkładu, wygląd, kolor, postać, krystalizują w innym układzie, inne ciepło molowe, rozpuszczalność, gęstość, w zasadzie wszystko inne, dopiero w roztworze odpowiedniego kwasu zaczynają się zachowywać tak samo, jak związek macierzysty. Dlaczego nie dawać ich w osobnych infoboxach? KamilK7 ✉ 08:26, 1 gru 2017 (CET)
  • @KamilK7 Siarczan magnezu ma np. co najmniej 6 znanych hydratów + bezwodny → będziemy wstawiać 7 infoboksów? Chrumps ► 03:13, 13 sty 2018 (CET)
    • @Chrumps (ping @Wostr) - dobry przykład do dyskusji znalazłeś. Nie twierdzę, że znam dobre rozwiązanie. Może spróbuję ten artykuł uzupełnić o znalezione dane dla parametrów, które są wstawiane do infoboxu, abyśmy wtedy na takim przykładzie przemyśleli, jak to powinno być rozwiązane? Tak na szybko, to znalazłem takie dane, dla których pola w infoboksie istnieją:

1. MgSO
   4: CAS: 7487-88-9; M = 120.36 g/mol; kryst.: ortoromb. (α−MgSO
   4, β−MgSO
   4) lub tetragon. (δ−MgSO
   4, ε−MgSO
   4); ρ = 2.66 g/cm³; t_rozkł. = 1124 °C; rozp.: 26.9 g/100 cm³ (H
   2O, 0 °C), 35.1 g/100 cm³ (H
   2O, 20 °C), 50.2 g/100 cm³ (H
   2O, 100 °C), 1.16 g/100 cm³ (Et
   2O, 18 °C), tr. rozp. (EtOH, gliceryna), nie rozp. (aceton); n_20D 1.56; moment dipolowy = ?.
2. MgSO
   4·H
   2O: CAS: 14168-73-1 (monohydrat), 14567-64-7 (kizeryt), 639819-42-4 (Magnesium, aqua[sulfato(2-​)​-​κO,​κO']​-); M = 138.38 g/mol; kryst.: jednoskośny (kizeryt); ρ = 2.445 g/cm³ (syntet.) lub 2.571 (kizeryt); t_topn. = 150 °C; t_rozkł. = 200 °C; rozp.: H
   2O; n_20D: α = 1.520, β = 1.533, γ = 1.584; moment dipolowy = ?.
3. MgSO
   4·2H
   2O: CAS: 17830-05-6 (dihydrat), 24492-87-3 (sanderyt), 639819-43-5 (Magnesium, diaqua[sulfato(2-​)​-​κO,​κO']​-​, (T-​4)​-); M = 156.39 g/mol; kryst.: ortoromb.; moment dipolowy = ?.
4. MgSO
   4·2.5H
   2O: CAS: 17830-15-8; M = 165.41 g/mol; kryst.: jednoskośny.
5. MgSO
   4·3H
   2O: CAS: 15320-30-6 (trihydrat), 639819-45-7 (Magnesium, triaqua[sulfato(2-​)​-​κO,​κO']​-); M = 174.41 g/mol; moment dipolowy = ?.
6. MgSO
   4·4H
   2O: CAS: 15244-29-8 (tetrahydrat), 1383811-60-6 (cranswickite), 24378-31-2 (starkejit), 478615-21-3 (Magnesium, tetraaqua[sulfato(2-​)​-​κO,​κO']​-​, (OC-​6-​22)​-); M = 192.43 g/mol; kryst.: jednoskośny (starkejit, cranswickite); ρ = 1.917 g/cm³ (cranswickite), ρ = 2.01 g/cm³ (starkejit); n_20D: α = 1.460, β = 1.471, γ = 1.474 (starkejit).
7. MgSO
   4·6H
   2O: CAS: 17830-18-1 (Sulfuric acid magnesium salt (1:1)​, hexahydrate (8CI,​9CI)), 13778-97-7 (Hexahydrite ((MgSO
   4)·6H
   2O) (9CI)); M = 228.46 g/mol; kryst.: ?.
8. MgSO
   4·7H
   2O: CAS: 10034-99-8 (heptahydrat), 14457-55-7 (epsomit), 1415567-44-0 (heptahydrat z izotopem ³⁴S); M = 246.47 g/mol; kryst.: ortoromb. (epsomit); ρ: 1.68 g/cm³ (empsomit), 1.67 g/cm³ (syntet.); t_rozkł. = 150 °C; rozp.: 71 lub 113 (do weryfikacji) g/100 cm³ (H
   2O, 20 °C); n_20D: α = 1.433, β = 1.455, γ = 1.461 (epsomit).
9. MgSO
   4·8H
   2O: CAS: 123249-11-6; M = 268.48 g/mol.
10. MgSO
    4·9H
    2O: CAS: 410526-52-2; M = 282.50 g/mol.
11. MgSO
    4·11H
    2O: CAS: 924887-90-1 (undekahydrat), 1032197-87-7 (meridianiite); M = 318.53 g/mol; t_rozkł. = 2 °C; kryst.: trósjośny; ρ = 1.512 g/cm³; n_20D: α = 1.418, β = ?, γ = 1.448 (?).

Pytajniki oznaczają, że znalazłem literaturę, w której dana jest, ale nie miałem czasu/możliwości do niej zajrzeć. W nazwach kompleksów część znaków "-" powinna być jako indeks górny, ale na razie tego nie poprawiałem, bo nie wiem, czy wogóle takie nazwy będą wykorzystane. Korzystając z tego, że sporo literatury na ten temat już zebrałem, to chętnie bym uzupełnił ten artykuł o siarczanie magnezu, ale na podanym wyżej przykładzie trzeba zadecydować co gdzie i jak. Część danych dotyczy minerałów, więc w zasadzie pełnoprawnie mogą to być osobne artykuły. Ale co zrobić, gdy dane nie uzyskano dla minerału, tylko dla syntezowanego hydratu? Osobny artykuł o hydracie? A może właściwości tylko w tekście artykułu? Dla niektórych danych (jak gęstości, czy temperatury topnienia) mamy wiele pól, więc można próbować je w infoboksie upchać, ale czuję, że i tak nie zawsze się zmieszczą. KamilK7 ✉ 15:16, 15 sty 2018 (CET)

Teoretycznie infoboks wspiera w tym momencie dodawanie wielu różnych temperatur, gęstości itd., da się również opisać układy krystalograficzne różnych hydratów. Natomiast wydaje mi się, że nie jest to docelowy wygląd. Biorąc pod uwagę rozwój Wikidanych jest możliwe, że za kilka lat (i myślę tutaj raczej o perspektywie >5, a może i więcej) tego rodzaju dane będą w całości generowane z WD. Wtedy biorąc pod uwagę wielość różnych właściwości i wiele różnych danych w ramach jednej właściwości, bardziej rozsądne wydaje mi się generowanie pełnowymiarowych tabel niż tłoczenie tego w infoboksie. W tym przypadku też nie widzę przeszkód, aby tak dużą różnorodność hydratów po prostu opisać w tabeli, a nie infoboksie. Wostr (dyskusja) 16:41, 15 sty 2018 (CET)

Popieram koncepcję osobnej tabeli. Infoboksy zżerają za dużo miejsca w pionie, a efekt jest mało czytelny. Michał Ski _dyskusja 19:30, 15 sty 2018 (CET)

@Wostr, @Michał Ski Mnie też wydaje się to rozsądnym podejściem, ale... w takim razie, patrząc na przyszłość, tworząc taką tabelę powinienem od razu wiązać odpowiednie jej pola z elementami Wikidanych (a jeśli takich elementów nie ma, to je tworzyć)? Przyznam, że jeszcze nie patrzyłem jak by to można było zrobić, ale prawdopodobnie poradzę sobie podpatrując, jak to jest zrobione w szablonach. Mam jednak obawy, że to podejście wymagałoby od wikipedystów tworzących artykuły zaawansowanych umiejętności. Można oczywiście to ułatwić tworząc szablon do kreowania takich tabelek, ale i tak wciąż będzie to od piszącego artykuł wymagało niejednokrotnie tworzenia elementów w WD. KamilK7 ✉ 08:35, 16 sty 2018 (CET)

@KamilK7, na razie z dodawaniem różnych danych w Wikidanych są jeszcze problemy (nie jest wciąż jasne, czym są w ogóle wpisy o związkach chemicznych – substancjami chemicznymi czy pojedynczymi molekułami – tym samym nie jest do końca jasne, czym są hydraty), natomiast:

• każdy hydrat w Wikidanych będzie miał osobny element i tam będzie miał swoje dane
• nie wiadomo jeszcze jak to wszystko będzie łączyło się w całość ze związkami (moje zaproponowane rozwiązanie na razie jest jeszcze w fazie propozycji i nie ma jednogłośnego poparcia), natomiast wydaje mi się, że bez względu na sposób połączenia elementów w WD, w Wikipedii i tak wywołanie takiej tabeli będzie musiało zawierać bezpośrednie odwołania do identyfikatorów w Wikidanych, tzn. podajesz w szablonie np. Qxxxxx, Qyyyyy, Qzzzzz, a szablon generuje tabelę z tymi trzema związkami (przy czym... pewnie i tak taki szablon będzie w Lua, aby jakoś sprawnie poradzić sobie ze zmienną liczbą związków).
• możliwe, że za ileś lat będzie to wymagało od piszącego jedynie zdefiniowania dla jakich związków chce mieć tabelkę — już teraz w WD jest sporo danych zaimportowanych automatycznie (i uźródłowionych) – są to jednak dane, które można było zgodnie z licencją importować. Ew. dodania kilku informacji do już istniejących w WD związków (bo tych związków jest dość sporo... nie wiem dokładnie, ale już teraz trzeba je liczyć w dziesiątkach tysięcy)
• możesz od razu wpisywać te same dane do WD, ale moim zdaniem nie ma co liczyć, że takie tabele generowane z WD pojawią się na wiki szybko. Wikidane są wciąż zbyt młodym projektem, w którym wiele rzeczy nie zostało ustalonych, a w samej chemii jest tam po prostu zbyt mało osób (a każdy ma swoją wizję oczywiście ;), aby coś mocno ruszyło do przodu. Z tego powodu np. Rosjanie zalewają Wikidane swoimi nieuźródłowionymi danymi z infoboksów (na zasadzie, lepsze coś niż nic) i nie da się im przetłumaczyć, żeby tego nie robili (bo nie ma jasnych zasad WER).
• jeśli potrzebujesz, mogę Ci rozpisać jak tam się dodaje dane i jak tworzy nowe elementy dla związków.

Wostr (dyskusja) 16:08, 16 sty 2018 (CET)

@Wostr Dziękuję za informacje. Na razie nie rozpisuj, bo i tak będę miał ze 3 tygodnie bardzo mało czasu, Jeśli się potem za coś takiego zabiorę, a nie będzie dla mnie coś jasne, to poproszę o pomoc. KamilK7 ✉ 08:27, 17 sty 2018 (CET)

hydroksykwasy

Status:	trwa dyskusja

Definicja w tym haśle jest co najmniej nieprecyzyjna - zgodnie z nią do hydroksykwasów zaliczałyby się również np. kwasy fenolowe. Nie mam jednak pod ręką źródła, które by definiowało, że te grupy muszą być połączone z rodnikami lub pochodnymi rodników alkilowych lub cykloalkilowych. Ponadto sam nie wiem, czy na przykład karboksymetylowe pochodne hydroksylohydrazyny są hydroksykwasami, czy nie (spełniają definicję nawet jeśli założyć, że użycie R w tamtej definicji implikuje, że co najmniej po jednej z obu wymaganych grup nie może być podstawiona pod pierścień aromatyczny. Przykład takiego związku, to HOOCCH
2NHNHOH. KamilK7 ✉ 17:06, 17 sie 2017 (CEST)

Nie znalazłem na szybko żadnej dobrej definicji. I jakbym miał sam osądzać to ani nie zaliczyłbym do tej grupy kwasów fenolowych, ani tym bardziej związków, w których któraś z grup funkcyjnych (COOH/OH) jest przyłączona do atomu innego niż węgiel. I o ile w drugim przypadku wydaje mi się, że rzeczywiście tego typu związki nie wchodzą w skład hydroksykwasów, o tyle w pierwszym przypadku... już od razu znalazłem niechcący przykład temu przeczący: The most widely studied aliphatic hydroxy acids are the lower members of the 2-hydroxyalkanoic acids, while studies of aromatic hydroxy acids have often centered on salicylic acid (w Encyclopedia of Inorganic Chemistry R.B. Kinga). Jest jeszcze jedna kwestia w przypadku tej definicji – z góry nie uwzględnia kwasów innych niż karboksylowe (a więc np. −SO
2OH przyłączonej do grupy hydroksyalkilowej, np. kwasu izetionowego). Wostr (dyskusja) 21:08, 17 sie 2017 (CEST)

W {{Ullmann}} w rozdziałach Hydroxycarboxylic Acids, Aliphatic i Hydroxycarboxylic Acids, Aromatic znajdują się takie definicje:

Definition: In contrast to the purely aromatic hydroxycarboxylic acids (phenolic carboxylic acids), which contain phenolic hydroxyl groups on the aromatic nucleus and thus display enhanced acidity, aliphatic hydroxycarboxylic acids are characterized by purely aliphatic alcohol hydroxyl groups. Aliphatic hydroxycarboxylic acids may have one or several hydroxyl groups, together with one or more carboxyl groups. In the simplest case, the monohydroxymonocarboxylic acids, the compounds can be conveniently subdivided into three categories: 1) 2- or α-hydroxycarboxylic acids, 2) 3- or β-hydroxycarboxylic acids, and 3) hydroxycarboxylic acids with the hydroxyl group located in the 4- (i.e., γ-) position, or even more remote from the carboxyl group.

Aromatic hydroxycarboxylic acids (i.e., hydroxycarboxylic acids with phenolic hydroxyl groups) (...)

Wostr (dyskusja) 21:18, 17 sie 2017 (CEST)

Jeśli to tak wygląda, to wspomniana przeze mnie definicja nie jest taka zła. Ale w takim wypadku powinniśmy zrobić kategorię kwasy fenolowe podkategorią hydroksykwasów. KamilK7 ✉ 09:16, 18 sie 2017 (CEST)

Artykuł Biotransformacje

Status:	trwa dyskusja

Jest kilka spraw z tym hasłem:

1. tytuł IMO powinno być Biotransformacja
2. interwiki najwłaściwsze chyba en:Biotransformation
3. skrzywienie biotechnologiczne
4. nie znam się zbytnio na chemii, więc sprawdzenie podanych w arcie przykładów

Dzięki.
Kpjas φ 11:35, 4 lis 2017 (CET)

Punkty 1 i 2 - słusznie, zmieniłem i dodałem IW. Michał Ski _dyskusja 20:29, 4 lis 2017 (CET)

Bio- to nie mój krąg zainteresowań i nie mogę obiecać, że coś tu poprawię (głównie z braku czasu obecnie), ale będę się starał coś tam naskrobać, aby przynajmniej szablon można było zdjąć. Wostr (dyskusja) 21:12, 4 lis 2017 (CET)

Metyloheksanamina

Status:	niepodjęte

Może ktoś z uczestników Wikiprojektu mógłby stworzyć hasło o metyloheksanaminie. Pojawia się ona wielokrotnie przy stwierdzeniu stosowania środków dopingujących u sportowych, skutkującym dyskwalifikacjami. Lowdown (dyskusja) 11:26, 20 sty 2018 (CET)

W ten weekend ja nie, ale być może w przyszłym tygodniu coś napiszę. A i w razie czego metyloheksanoamina (w takich przypadkach opuszczanie „o” jest błędne), więc pewnie pod metyloheksanoamina albo pod nazwą nieco bardziej systematyczną. Wostr (dyskusja) 14:03, 20 sty 2018 (CET)

Ok, dzięki! Sprawa nie jest nagląca. Pomyślałem, że warto to opisać. Lowdown (dyskusja) 14:55, 20 sty 2018 (CET)

Dentność

Status:	trwa dyskusja

Czy ma ktoś dostęp do Kompendium terminologii chemicznej PTChemu z 2005 roku lub wie jak PTChem oficjalnie przetłumaczył denticity? W jednym z nowszych tłumaczeń PTChemu jest dentność, ale to nie jest oficjalnie wydana publikacja, więc może w oficjalnym tłumaczeniu Gold Book figuruje coś bardziej polskiego jak np. kleszczowość? Wostr (dyskusja) 02:25, 6 lut 2018 (CET)

Wostr, niestety nie mam Kompendium.... Określenie "kleszczowość" znalazłem w pracy habilitacyjnej z 1992 roku. Przynajmniej potwierdza to, że nie jest to pomysł własny, ale termin stosowany w polskiej literaturze. Moim zdaniem można stosować wymiennie z "dentnością". Michał Ski _dyskusja 09:16, 24 lut 2018 (CET)

Kleszczowość jest nawet w którejś z Nomenklatur PTChemu z lat 90. (i to w takiej postaci, nie w znacznie częstszej typu jedno/dwu/...kleszczowy), tyle że z tego co pamiętam coś mi tam nie grało do końca (muszę to jeszcze raz sprawdzić, bo mi wyleciało z głowy, o co chodziło). Wostr (dyskusja) 21:43, 24 lut 2018 (CET)

No ja tak rozumiem, że pytasz o wolny rzeczownik "kleszczowość"/"dentność", bo określenia Xkleszczowy/Xdentny są powszechne. Tak patrząc ogólnie, to naturalnymi rzeczownikami odprzymiotnikowymi od kleszczowy/dentny są kleszczowość/dentność (por. wierny - wierność), więc można takich słów po prostu używać bez oglądania się na definicje. Michał Ski _dyskusja 23:25, 25 lut 2018 (CET)

Sprawdziłem, co mi tam nie pasowało. Generalnie wychodziło na to, że najpierw haptyczność = kleszczowość, aby zaraz okazało się, że ...kleszczowy = ...dentny, więc wychodziło, że to wszystko synonimy, a IUPAC jednak to odróżnia (haptyczność/dentność). Wostr (dyskusja) 14:50, 2 mar 2018 (CET)

A, i jeszcze jest dentatność... też z PTChemu. Wostr (dyskusja) 18:54, 9 mar 2018 (CET)

Aromatyczność

Status:	niepodjęte

Artykuł aromatyczność wraz z jej „definicją” od lat wisiał w formie dramatycznie beznadziejnej. Zgrubnie przebudowałem, ale wymaga dalszej rozbudowy, do czego zachęcam, sam niestety nie mam w tej chwili za dużo czasu. Chrumps ► 11:01, 12 lut 2018 (CET)

Sedymentacja

Status:	niepodjęte

Czy może ktoś dodać źródła do tego artykułu - Sedymentacja? Jest tam również lekki nieład, pomieszanie zagadnień z dziedziny geologii, chemii. --|'''|''|'''|Rosewood (dyskusja) 11:58, 14 lut 2018 (CET)

Szkło akrylowe

Status:	trwa dyskusja

Artykuł był częściowo uźródłowiony przypisem do strony komercyjnej. Czy jest ktoś w stanie znaleźć lepsze źródło? Gdarin dyskusja 15:04, 8 maj 2018 (CEST)

Mamy zapewne dziesiątki tysięcy haseł uźródłowionych stronami komercyjnymi i nie jesteśmy w stanie tego uniknąć. Problem był inny - w nowej wersji strony zlikwidowano sekcję z właściwościami fiz-chem i przypis stał się bezsensowny. Przywróciłem wersję archiwalną. Ale oczywiście źródło naukowe byłoby o niebo lepsze. Michał Ski _dyskusja 21:06, 8 maj 2018 (CEST)

Przemiany fazowe

Status:	niepodjęte

Wklejam wiadomość, którą dostałem od Sławka Borewicza:

Jest takie hasło Przemiana fizyczna, gdzie są wyróżnione 3 rodzaje (przykłady) takich przemian: Przemiana fazowa, alotropowa i polimorficzna. Hasło Desorpcja też jest definiowane jako przemiana fizyczna, ale sorpcja ("Desorpcja – przemiana fizyczna odwrotna do sorpcji") już nie. Każde z tych haseł wisi też w innych kategoriach, a tu wydawałoby się, że wszystkie powinny wisieć w kat. Przemiany fizyczne, której nie ma. Jest tylko Kategoria:Przemiany fazowe. Być może definicje w hasłach nie są najszczęśliwsze. Gdybyś jednak mógł rzucić okiem i jakoś to uporządkować...

Nie mam ostatnio i nie będę miał w najbliższej przyszłości zbyt dużo czasu na cokolwiek tutaj, dlatego wklejam, bo być może ktoś coś tutaj pomoże. Generalnie, bez zaglądania co czegokolwiek, wydaje mi się, że chyba raczej od zjawisk fizycznych jakakolwiek kategoryzacja powinna się zaczynać, natomiast przemiana fizyczna to chyba takie chemiczne określenie przeciwstawne reakcji chemicznej (i w takim sensie pojawiające się przez cały okres dydaktyki chemii w szkołach). Wostr (dyskusja) 21:37, 15 maj 2018 (CEST)

Atomy egzotyczny vs atomy

Status:	niepodjęte

W definicji atomu mamy na początku:

• „Atom egzotyczny – atom, w którym jedna lub więcej cząstek zostały zastąpione innymi cząstkami o tym samym ładunku.” (swoją drogą niejasna, bo nie określa „inne niż co...”. Potem jest co prawda przykład, ale mogłoby być chyba lepiej). Tak czy inaczej są to atomy (?).

W definicji atomu mamy, że atom składa się z dodatnio naładowanego jądra, które z kolei zbudowane jest z nukleonów, czyli protonów i neutronów, ale już nie np. antymionów, które mogą być jądrami atomów egzotycznych. Wg mnie jest to niespójne i albo atom egzotyczny to nie atom, albo definicja nukleonu jest nieprecyzyjna, albo należy zostawić tak jak jest i się nie przejmować :) Chrumps ► 09:57, 5 cze 2018 (CEST)

Opcja trzecia: art. atom ma "medal" sprzed dobrych kilku lat i wcale nie jest taki super. W jądrach, czy powłokach "elektronowych" nie musi koniecznie być ani elektronów ani nukleonów. Ciężko o dostatecznie szeroką (lecz nie nazbyt szeroką) definicję jeśli uwzgl. at.egzotyczne, które są egzotyczne nie tylko z nazwy ;) Mithoron (pedo mellon) 02:12, 6 cze 2018 (CEST)

Discovery Studio Visualizer

Status:	trwa dyskusja

Co jakiś czas trafiam w artykułach wiki na grafiki modeli cząsteczek w 3D wygenerowane za pomocą programu Discovery Studio Visualizer i innych bazujących na SMILES. Problem w tym, że takie cząsteczki mają bardzo często inne lub zupełnie inne konformacje niż te określone za pomocą badań rentgenostrukturalnych, które jako jedyne dają realny obraz cząsteczki (w krysztale). Np. w kurkumina pokazana jest jako cząsteczka płaska, a w rzeczywistości pierścienie benzenowe obrócone są w stosunku do siebie o kąt 140° (rzeczywista budowa), podobnie 1,2-dimetoksybenzen wstawiony na trzech wiki wygląda inaczej itd. itd. Kategoria Commons Created with Discovery Studio Visualizer liczy 6249 plików... Niestety darmowy i dostępny dla wszystkich Discovery Studio Visualizer sprawdzi się tylko dla prostych cząsteczek o wymuszonej konformacji albo czasem do białek, ale nie dla większości związków w Wikipedii. Zgłaszałem już ten problem na Commons, ale odpowiedź była mniej więcej taka, że lepiej taka struktura niż żadna, to nic że często błędna! Robimy z tym coś u nas? Chrumps ► 01:22, 14 cze 2018 (CEST)

Od jakiegoś czasu ja w ogóle usuwam większość grafik 3d z infoboksów i to nie tylko z powodu tego, że jest coś źle bądź wydaje mi się, że jest coś źle (bo często po prostu nie wiem, czy jest dobrze, czy źle); dla mnie większość tych grafik 3d nie wnosi nic do artykułu, a jest jedynie ozdobnikiem. Najczęściej pozostawiam te grafiki właśnie dla małych cząsteczek. Zdarzają się grafiki, w których podane jest źródło danych wykorzystanych do stworzenia jej, ale jest to raczej rzadkość.

Co do Commons: to niestety jest bardzo częsta odpowiedź osób pochodzących z innych wiki; na Wikidanych często można przeczytać, że lepsza jakakolwiek informacja niż żadna. Wydaje się, że jedyną możliwością jest po prostu żmudne zgłaszanie tych grafik do ichniego DNU (pamiętam, że jest jakaś podstrona wikiprojektu chemicznego właśnie przeznaczona do zgłaszania do usunięcia grafik chemicznych) i opisywanie za każdym razem, co jest źle. Wostr (dyskusja) 11:19, 14 cze 2018 (CEST)

Izotopy

Status:	trwa dyskusja

Mam kilka pytań na temat artykułów o izotopach - chyba jeszcze nikt nie podjął na poważnie tego tematu.

1. W jakiej formie powinny być artykuły o izotopach (mówię tu o izotopach bez żadnych ciekawych własności)? W postaci artykułów (Tal-204), list (Izotopy talu), rozdziałów (Tal#Tal-204), czy wystarczy to, co już jest w infoboxach?
2. Czy jak już jest (lub będzie) jakiś artykuł o konkretnym izotopie (np. Kobalt-60), jaki infobox do niego pasuje? Bardziej {{Pierwiastek infobox}} czy potrzebne jest coś nowego na kształt en:Template:Isotope infobox?

Grawiton ^hej 16:21, 30 cze 2018 (CEST)

1. Jeżeli o izotopie nie da się nic ciekawego napisać – poza faktem, że jest/jego właściwościami – to osobnego artykułu nie powinno być. Chyba najbardziej odpowiednim rozwiązaniem w ogóle dla wszystkich pierwiastków jest:
   • lista wszystkich izotopów (i pewnie raczej w formie tabelarycznej niż opisowej, przynajmniej w większości przypadków)
   • osobne artykuły o izopotach, które z jakiegoś powodu się wyróżniają (np. mają dość ważne zastosowanie)
   • sekcja w artykule o pierwiastku opisująca pokrótce izotopy danego pierwiastka i odsyłająca do odpowiedniej listy + ew. do artykułach o izotopach (jeśli istnieją)
2. Nie ma odpowiedniego infoboksu; raczej nie byłoby korzystne dodawanie {{Pierwiastek infobox}} w takim przypadku. A czy jest potrzebny, to nie wiem – do tej pory takiego zapotrzebowania nie było, więc i infoboksu nie ma. Jeśli jest potrzebny, trzeba by było najpierw przedyskutować, jak ma wyglądać.

Wostr (dyskusja) 18:07, 30 cze 2018 (CEST)

Odkryłem, że istnieje coś takiego: Izotopy pierwiastków siódmego okresu. Trochę tłumaczenia z enwiki i pozostałe okresy też dorobię. Grawiton ^hej 21:21, 3 lip 2018 (CEST)

Można chyba i w tej formie, skoro już coś takiego istnieje. Tylko trzeba dobrze uźródłowić, bo podlinkowana lista jest dość słaba w tym temacie. Wostr (dyskusja) 00:09, 4 lip 2018 (CEST)

Tak z nieco innej beczki. Sądzę, że w artykułach o pierwiastkach radioaktywnych, bez choćby umiarkowanie stabilnych izotopów, powinno być *wyraźnie* podkreślone że wszelkie przewidywania stanu skupienia, temp. topnienia itp. zakładają milcząco, że taki izotop jednak się znajdzie. Np. nie sposób zrobić próbki czystego astatu o masie choćby miligrama, bo wyparowałby wcześniej. Mithoron (pedo mellon) 23:13, 3 lip 2018 (CEST)

• A mamy takie przypadki? Tzn. takie, gdzie są tego rodzaju dane bez dopisku np. „przewidywane” itp.? Wostr (dyskusja) 00:09, 4 lip 2018 (CEST)

W międzyczasie utworzyłem artykuł Izotopy pierwiastków pierwszego okresu (miało być na wczoraj). Grawiton ^hej 22:29, 5 lip 2018 (CEST)

• • @Wostr Chodzi mi o to, że „przewidywane” nie jest zbyt precyzyjnym określeniem. Np. w Roentgen (pierwiastek) jest co kawałek "przypuszczalnie", "powinien" ale nie jest w ogóle wspomniany problem z emisją ciepła a jedynie szybkość rozpadu vs czas potrzebny na badanie, a i to na końcu. Myślę że dobrze by było stwierdzić kiedy faktycznie można by np. zobaczyć jego kolor. Mithoron (pedo mellon) 22:19, 6 lip 2018 (CEST)

Fluorescencja a fosforescencja, zła definicja

Wątek założony przed: 8:57, 29 sie 2018 (CET)

Status:	niepodjęte

Zjawisko uznaje się za fluorescencję, gdy po zaniku czynnika pobudzającego następuje szybki zanik emisji w czasie około 10−8 s. Gdy czas zaniku jest znacznie dłuższy, to zjawisko jest uznawane za fosforescencję.

Fluorescencja to przejście cząsteczki ze stanu wzbudzonego singletowego do stanu podstawowego połączone z emisją kwantu światła. Fosforescencja to przejście wzbudzonej cząsteczki w stan tripletowy (zabroniony zakazem Pauliego) i emisja kwantu światła połączona z przejściem cząsteczki ze stanu tripletowego do podstawowego. Długość fali światła pochodzącego z fosforescencji jest zawsze nieco dłuższa (przesunięta w stronę podczerwieni) niż dla fluorescencji. Ma to związek z przejściem wzbudzonej cząsteczki w kwantowy stan zabroniony.

Nie ma znaczenia czas życia stanu wzbudzonego. -- niepodpisany komentarz użytkownika 79.163.136.249 (dyskusja) 12:46, 26 sie 2018

Akwametria

Status:	niepodjęte

Sierotka bez źródeł.Xx236 (dyskusja) 08:57, 29 sie 2018 (CEST)

Artykuł - Stała dysocjacji

Status:	odrzucone

Widzę, że w sekcji Prawo rozcieńczeń Ostwalda było dużo zmian odnośnie założenia do upraszczania wzoru. Skoro było ich tyle to sądzę, że będą w przyszłości pojawiać się kolejne edycje np. np. niezalogowanych licealistów, którzy uczeni są w szkołach, że alfa należy przyjmować < 5%, zupełnie nie rozumiejąc przyczyny takiego uproszczenia. Powoływanie się na Bielańskiego jest drogą na skróty i skłania do myślenia, że autor artykułu ślepo przepisał z podręcznika, co skutkuje kolejnymi śmiałkami edytującymi to założenie itd. W związku z tym proponuję:

1. na stronie Stała dysocjacji wskazać, że wyprowadzenie i wyjaśnienie założenia znajduje się na stronie "Prawo rozcieńczeń Ostwalda";
2. na stronie Stała dysocjacji wskazać, że przyjmowana wartość alfa (0.1, 0.05, 0.01) zależy wyłącznie od pożądanej przez użytkownika wzoru/badacza/analityka dokładności (odpowiednio 10%, 5%, 1%);
3. na stronie Stała dysocjacji dodać informację, że podstawa programowa z chemii nie przewiduje konkretnego przybliżenia jakie należy przyjąć czy to 5% czy 1% (http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180000467/O/D20180467.pdf str. 238, 252), natomiast zasady oceniania matur wskazują tylko "odpowiednią dokładność" (https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2015/Arkusze_egzaminacyjne/2019/formula_od_2015/Zasady_oceniania/MCH-R1_1P-192_model.pdf str. 2) wiem że Wiki to nie informator maturalny, ale to może ukrócić poprawki ludzi, którzy myślą, że alfa << 1 jest źle;
4. na stronie Prawo rozcieńczeń Ostwalda dać proste wyprowadzenie wzoru, które dowodzi, że alfa jest jednocześnie dokładnością:

   (Kdokładne - Kprzybliżone)/Kdokładne = (a^2C/(1-a) - a^2C/1)/(a^2C/(1-a)) = (a^2C-a^2C(1-a))/(1-a)*(1-a)/(a^2C) = (a^2C)(1-(1-a))/(1-a)*(1-a)/(a^2C) = /skraca się/ = 1-(1-a) = 1-1+a = a = 100*a [%] dokładności;

5. Są trzy artykuły o tym samym: stopień dysocjacji, stała dysocjacji i prawo rozcieńczeń Ostwalda - może by to połączyć w jeden i dodać przekierowania dla wyszukań pozostałych dwóch artykułów? -- niepodpisany komentarz użytkownika Wojtek Mazi (dyskusja) 14:15, 25 cze 2019

Dziękuję za zauważenie problemu i podjęcie dyskusji, choć nie do kończ się zgadzam z przynajmniej niektórymi uwagami. Twój wstęp ("Powoływanie się na Bielańskiego jest drogą na skróty i skłania do myślenia, że autor artykułu ślepo przepisał z podręcznika") świadczy, że chyba nie bardzo rozumiesz zasady tu obowiązujące. Wikipedia jest serwisem, który relacjonuje informacje podane w wiarygodnych źródłach. A więc przekazanie, jak możliwość uproszczenia wzoru określa AB jest w pełni poprawne. Nie można wprawdzie wykluczyć, że Bielański w swojej monografii popełnił jakieś błędy, ale akurat przyjęcie, że dla α « 1 wzór Ostwalda można z małym błędem uprościć, nie budzi raczej kontrowersji i nie widzę powodu, aby to kontestować. Nie ma jednak przeszkód, aby wskazać, że inni autorzy podają inne kryteria (z podaniem źródeł).

Jeśli chodzi o niepoprawne edycje, to są one nie do uniknięcia, tak jak np. wklejanie do Wikipedii skopiowanych tekstów czy niepodpisywanie swoich wypowiedzi czterema tyldami na stronach dyskusji Wikipedii. ;->

A teraz po kolei:

Ad. 1: Przecież link do prO jest podany. Wystarczy kliknąć.

Ad. 2: Wyliczenie, jaki błąd popełnia się we wzorze uproszczonym w stosunku do pełnego, to proste operacje matematyczne, więc wg mnie spokojnie możesz uzupełnić hasło o takie informacje nawet bez podania źródeł.

Ad. 3: Skrajny polonocentryzm. Polskie podstawy programowe nie mają żadnego znaczenia dla opisywania stałej dysocjacji w encyklopedii. Anulowanie kilku błędnych edycji nie jest problemem. Ewentualnie można coś na ten temat napisać w formie uwagi.

Ad. 4. Wątpię, aby takie wyprowadzenie powstrzymało uczniów od poprawek, ale też nie zaszkodziłoby (choć mam pewne wątpliwości, czy nie byłby to WP:OR).

Ad. 5. IMHO to nie najlepszy pomysł, to są jednak odrębne pojęcia, które powinny być osobno zdefiniowane w encyklopedii. Michał Ski _dyskusja 22:53, 25 cze 2019 (CEST)

Brak polemiki, oznaczam jako Odrzucone. Michał Ski _dyskusja 15:11, 23 sty 2023 (CET)

mieszanina wybuchowa

Status:	trwa dyskusja

Cześć. Chciałem zgłosić do projektu chemia hasło mieszaniny wybuchowe. w hasle jest sporo błędów, poprawiałem część ale niestety moje zmiany zostały cofnięte (jestem przeciwnikiem wojen, dlatego zostawiam informacje tu):

1. Definicja jest zła i sprzeczna z dqlszą częscią hasła, zawiefa babol językowy: "jest sporządzana" a w dalszej części jest informacja o mieszaninach tworzących się przypadkowo (czyli nie mieszaninach bo nikt ich nie sporządza).

2. lepsza topliowość?? topliwość to cecha mw polegająca na tym że temperatura topnienie jest mniejsza niż temp. rozkładu. ale w czym lepsza jest lepsza topliwość? może chodzi o niższą temp. topnienia lub mniejsze ciepło topnienia?? dla mnie kolejny babol językowy.

3. azotan amonowy

4. mieszanina wodoru i tlenu nie materiałem wybuchowym a przynajmniej nie zawsze jest zdolna do wybuchu, (podobnie jak Al z powietrzem) ponieważ w reakcji spalania powstaje mniej produktów gazowych niż jest substratów (dopiero w dużych objętościach ciepło reakcji podgrzewa powstające produkty lub azot atmosferyczny i powstaje jakieś konkretne ciepło wybuchu).

5. W 1967 Urbański stosuje słowo "wybuch" jako synonim deflagracji, detonacji lub innej gwałtownej przemiany. w encyklopedii, ale i w xxi wieku, chyba wypada stosować bardziej jednoznaczne określenia, o ile to oczywiście możliwe.

Pozdrawiam Someone in peru (dyskusja) 18:47, 16 sie 2019 (CEST)

• Korzun jest źródłem bardzo słabym, Urbański najlepiej gdyby był uzupełniony współczesnymi pozycjami (Maranda, Cudziło, Trzciński, Włodarczyk – w niektórych pozycjach na pewno znalazło by się coś o mieszaninach wybuchowych; jak również innymi niż polskojęzyczne). Zdecydowanie brakuje wyraźnego podziału: w praktyce materiały wybuchowe są mieszaninami często z dodatkami zmieniającymi właściwości (np. flegmatyzator, substancje zapachowe), inne są mieszaninami paliwa i utleniacza (ale mas pirotechnicznych mających własny artykuł bym tutaj nie włączał), przy czym mogą to być mieszaniny celowo wytworzone, ale i tworzące się spontanicznie. Na pewno przed jutrzejszą ekspozycją nie poszerzy się hasła, a i potem niczego obiecać nie mogę – sprawy zawodowe zabierają mi zbyt dużo czasu. Wostr (dyskusja) 21:46, 16 sie 2019 (CEST)
• Someone in peru, nie bardzo rozumiem ten wpis w kontekście "niestety moje zmiany zostały cofnięte". Zmiana Twoich edycji wyglądała tak: [1]. Jak widać, ten częściowy rewert nie dotyczy problemów, które tu zgłaszasz, więc śmiało edytuj, o żadnej wojnie edycyjnej nie może być mowy. Michał Ski _dyskusja 21:53, 16 sie 2019 (CEST)

@Michał Ski cześć. ad2. poprawiłem "materiału o lepszej odpowiedniej topliwości" na "materiał topliwy". częściowy rewert przywrócił "lepszą odpowiednią topliwość". ad5. zmieniłem "co grozi jego wybuchem" na "co grozi jego rozkładem" częściowy rewert przywrócił wybuch. Jestem w stanie dobrze poprawić to hasło, ale na pewno trochę musiałbym zanegować Urbańskiego i Korzunia. Parokrotnie się przekonałem, że niektórzy bardzo emocjonalnie reagują na takie negowanie.Poza tym dziękuję Michale. Someone in peru (dyskusja) 19:42, 18 sie 2019 (CEST)

Someone in peru, co Ty z tą "lepszą topliwością"? W haśle była i jest "odpowiednia topliwość". Co do rozkładu vs. wybuchu - powinno być tak, jak w źródle. Jeśli Urbański podaje "rozkład", to Twoja edycja była poprawna i należy ją przywrócić, podając w opisie edycji, że tak jest w źródle. Jeśli natomiast Urbański podaje "wybuch", to wybuch powinien pozostać. Michał Ski _dyskusja 23:33, 18 sie 2019 (CEST)

@Michał Ski ad2. niech zostanie. (mój bład. oczywiście chodziło o "odpowiednią topliwość" co Urbański używa w znaczeniu "obniżonej temperatury topnienia") ad5. niech będzie wybuch bo w Urbańskim jest "wybuch". (choć moim zdaniem tu Urbański nie doczytał lub zastosował skrót myślowy. tt=122 degC, tpobudzenia= 300 deg C. przegrzany czysty kwas pikrynowy nie powinien zdetonować, chyba że jest zanieczyszony solami (ołowiu, sodu). Napisałem "nie doczytał" ponieważ informacje za Smurzyńskim z 1963 roku.)Someone in peru (dyskusja) 12:34, 19 sie 2019 (CEST)

Enoate/Ynoate ester, enoic/ynoic acid

Status:	trwa dyskusja

Ma ktoś pomysł, w jaki sposób najlepiej to przetłumaczyć? Ester enonianowy/ynonianowy, kwas enowy/ynowy? Łącznie obie grupy można określić jako estry α,β-nienasyconego kwasu (karboksylowego), kwasy (karboksylowe) α,β-nienasycone. Ale obie podgrupy? Wostr (dyskusja) 16:26, 1 lis 2019 (CET)

• @Wostr niestety tego typu nazewnictwo nie weszło do języka polskiego w publikacjach naukowych, tłumaczenie musi być opisowe. BTW, dlaczego tylko α,β-nienasyconego? KamilK7 ✉ 20:35, 5 lis 2019 (CET)

  „BTW, dlaczego tylko α,β-nienasyconego?” — jest to część klasyfikacji wg ChEBI. W taki sposób postanowili podzielić grupę kwasów/estrów α,β-nienasyconych. Oczywiście ogólnie można by było rozszerzyć definicję do prostych kwasów karboksylowych/estrów zawierających wiązanie wielokrotne dalej od grupy karboksylowej/estrowej, teoretycznie nawet do wszystkich związków zawierających wiązanie wielokrotne pomiędzy atomami węgla i grupę karboksylową/estrową. Jednak w tym drugim przypadku zupełnie nie miałoby to sensu (po co klasyfikować w taki sposób bardzo rozbudowaną strukturalnie/funkcjonalnie cząsteczkę, która akurat ma wiązanie wielokrotne gdzieś na jednym końcu i grupę karboksylową na drugim), a w pierwszym nie można w prosty sposób określić, co jeszcze należałoby klasyfikować w ten sposób, a co już nie (co jest jeszcze prostym kwasem/estrem, co nie; jak daleko od grupy karboksylowej/estrowej może być wiązanie wielokrotne itp. itd.). Stąd też prawdopodobnie taki układ klasyfikacji, w którym definicja jest maksymalnie prosta – tylko α,β-nienasycenie jest brane pod uwagę. Wostr (dyskusja) 20:21, 6 lis 2019 (CET)

• Wg mnie Twoja propozycja Ester enonianowy/ynonianowy, kwas enowy/ynowy jest zgodna ze standardowymi zasadami tłumaczenia nazw chemicznych i ja bym to zastosował. Dla wielu nazw chemicznych nie ma przyjętych polskich tłumaczeń i trzeba je tworzyć na zasadzie transkrypcji chemicznej. Michał Ski _dyskusja 22:10, 5 lis 2019 (CET)

  Dzięki, możliwe, że właśnie tak zrobię – bo jak do tej pory każde określenie opisowe, które wymyśliłem jest tak rozbudowane, że starcza od razu za definicję. Wostr (dyskusja) 20:21, 6 lis 2019 (CET)

Planowane zgłoszenia do poczekalni

Status:	trwa dyskusja

W najbliższym roku rozważać będę zgłoszenie do poczekalni haseł ze względu na brak źródeł i niewiele treści. Najpierw te, które liczą poniżej 500 bajtów, a szablon {Dopracować} został w nich umieszczony przed 2015. Poniżej znajduje się lista takich haseł uszeregowana od najkrótszych:

Korozja jądrowa • Rdzeń atomowy • Glukozydazy • Reduktazy • Adrenodoksyna • Pudlingarnia • Odtłuszczarka • Symport • Panklastyt • Amplikon • Cytokiny prozapalne • Oscylometria • Wisfatyna • Antygen nominalny • Proteinoidy • Codura • Erytrokruoryna • Półspalanie • Urogastron • Pirożel • Neurohormony • Stopień suchości pary • Ekstrahent • Cekasy • Sekwencja RGD • Substytucja rodnikowa • Adaptor • Tellurki • Przemysł szklarski • Kanał wapniowy • Heteroantygen • Oksyhemoglobina • Środek gaśniczy • Eumelanina • Efekt Kirke • Receptory śmierci • Kokarcynogen • Perminwar • Wyciszacz transkrypcji • Replikacja RNA • Nikazy • Integraza

Ponieważ zaleca się, aby najpierw zgłosić problem do odpowiedniego wikiprojektu, niniejszym to czynię. W przypadku podstawowych terminów pewnie da się szybko znaleźć źródła (na co liczę) i nie będę musiał tych haseł zgłaszać. Sławek Borewicz, → odbiór 08:16, 26 gru 2019 (CET)

Tak jak napisałem w analogicznym wątku w Dyskusja wikiprojektu:Genetyka i biologia molekularna#Planowane zgłoszenia do poczekalni, jestem przeciwny temu pomysłowi. Michał Ski _dyskusja 17:05, 7 sty 2020 (CET)

Również jestem przeciwny takiemu pomysłowi. Hasła z czasów, gdy źródeł nie wymagano, powinny być zgłaszane do poczekalni, gdy ich treść budzi wątpliwości. Jeśli znalezienie źródeł jest proste, a ktoś ma czas, to lepiej uzupełnić źródła niż wstawiać do DNU. KamilK7 ✉ 01:36, 8 mar 2020 (CET)

Izotopy promieniotwórcze

Status:	niepodjęte

Duży artykuł na ważny temat, istnieje od 2002, ale nie ma ani jednego źródła, pomimo że porusza także zagadnienia medyczne, gdzie weryfikowalność jest szczególnie ważna. ~Cybularny ^{Napisz coś ✉} 19:05, 27 sty 2020 (CET)

Szczerze to niewielkie szanse na uźródłowienie; brak źródeł od dawna, jak w przypadku wielu artykułów chemicznych. Prędzej ktoś napisze od nowa, choć o tyle trudniejsze, że materiał z kilku dziedzin. Wostr (dyskusja) 03:26, 17 lut 2020 (CET)

Spalanie

Status:	trwa dyskusja

Ma ktoś może pomysł, w jaki sposób ogarnąć artykuły spalanie całkowite, półspalanie, spalanie niecałkowite? Tego rodzaju definicje znajdują zastosowanie głównie w nauczaniu chemii i to w konkretnym zastosowaniu przy okazji węglowodorów. Tego typu uproszczenia są oczywiście stosowane też w innym zastosowaniach (choćby przy obliczeniach termochemicznych mat. wybuchowych czy paliw), ale ani nie z takimi nazwami, ani nie sprawia to, żeby zasługiwały na osobny artykuł. Wostr (dyskusja) 03:24, 17 lut 2020 (CET)

• Na oddzielne artykuły faktycznie się nie nadają, może po prostu wspomnieć o nich w artykule spalanie? Chrumps ► 20:41, 20 lut 2020 (CET)
• Każdy to zna ze szkoły. Parę lat temu chciałem poprawić te hasła zgodnie z jakimiś solidniejszymi źródłami, ale nic nie znalazłem. Propozycja Chrumpsa nie jest zła. Przerobić na przekierowania do spalania, a tam podać, że są takie pojęcia w dydaktyce chemii na poziomie szkolnym. Tylko to też należałoby jakoś uźródłowić. Michał Ski _dyskusja 23:24, 21 lut 2020 (CET)
• Przy czym półspalanie potraktowałbym osobno, gdyż procesy półspalania są stosowane na dużą skalę w technologii chemicznej. Sprawę komplikuje fakt, że termin ten w technologii nie zawsze jest zgodny z definicją podręcznikową - np. półspalanie metanu (w celu produkcji acetylenu), to w rzeczywistości utleniająca piroliza metanu, w którym niewielka część metanu ulega wprawdzie "półspaleniu" do tlenku węgla i wody, ale większość albo ulega pirolizie do acetylenu i wodoru, albo spaleniu do ditlenku węgla i wody, oczywiście przy okazji część utworzonego wodoru jest spalana do wody, ale i tak jego zawartość w gazach wylotowych wynosi ok. 50 cl/l. Proces jest zgodny tylko z pierwszą częścią definicji, gdyż jest prowadzony w warunkach niedoboru tlenu w strumieniu substratów (ok. 38 cl/l). KamilK7 ✉ 11:46, 29 gru 2020 (CET)

Potrzeba uzupełnienia

Status:	niepodjęte

Popełniłem biogram pewnej pani, dzięki której mamy znacznie mniej prasowania (przynajmniej niektórzy). Niestety, nie mogę opisać w jaki sposób tego dokonała, bo słownictwo użyte mnie przerasta (wiem, że jak tam piszą o halogenach, to nie mają na myśli lamp halogenowych, ale co?). Czy zechciałby ktoś spojrzeć w źródła (więcej w en-Wiki) i dopisać? Ciacho5 (dyskusja) 10:11, 24 lut 2020 (CET)

Kategoria:Stopy metali nieżelaznych

Status:	trwa dyskusja

Mamy artykuł Metale nieżelazne, określający technicznie takie metale jako „inne niż żelazo i stopy metali niezawierających żelaza”. Czyli stopy metali nieżelaznych to stopy metali innych niż żelazo i stopy stopów? - kategoria powinna więc nazywać się Metale nieżelazne, bo z definicji takie metale to również stopy. Ale na dodatek zrobił się bałagan, bo wiele stopów, np. supermaloj, jest zarówno w tej kategorii, jak i w kategorii Stopy żelaza, co jest bez sensu. W interwikach nie ma odpowiednika takiej kategorii, natomiast en:Category:Copper_alloys ma aż 36 interwiki. Może więc warto pogrupować stopy wg metali (wg ustalonych kryteriów). Jakie jest Wasze zdanie? Chrumps ► 20:00, 10 mar 2020 (CET)

Stopy według pierwiastka jak najbardziej. Może Kategoria:Stopy metali nieżelaznych miała być przeciwieństwem Kategoria:Stopy żelaza w momencie, gdy artykułów było mało, aby tworzyć podkategorie? Na chwilę obecną najwłaściwsze byłoby pogrupowanie po pierwiastkach i wstawienie Metale nieżelazne także do Kategoria:Stopy z usunięciem Kategoria:Stopy metali nieżelaznych. Wostr (dyskusja) 20:58, 10 mar 2020 (CET)

Ceruleum - Cerulean

Status:	trwa dyskusja

Ceruleum to hasło chemiczne. Natomiast jest odpowiednikiem angielskiego hasła en:Cerulean, gdzie jest to głównie hasło koloru, a drugorzędnie substancji chemicznej. W ten sposób zagubiono podstawową polską nazwę koloru "cerulean" (gdzie takie tłumaczenie występuje zwłaszcza w biologii i nazwach gatunkowych): MODRY. Albo rozbić na 2 hasła albo "ceruleum" dać jako podakapit. Chciałem wyedytować, ale są blokady.Lunar190 (dyskusja) 12:56, 3 maj 2020 (CEST)

• @Lunar190, hasło nie jest zablokowane, edytuj śmiało, pamiętając o dodaniu źródeł, których do tej pory niestety brakowało. Jeśli czegoś nie możesz sam zrobić, to pisz tutaj, w czym problem. Samo hasło nie za bardzo jest o substancji, ani infoboksu nie ma, ani kategorii. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby rozbudować hasło w kierunku koloru z odesłaniem do nieistniejącego artykułu o pigmencie (nie mam źródeł żadnych dostępnych, nie wiem, czy to będzie tylko cynian kobaltu(II), czy mieszanina różnych związków – wtedy albo odesłanie do cynian kobaltu(II), albo do błękit ceruleum? czy jak ten pigment się nazywa?). Wostr (dyskusja) 20:10, 3 maj 2020 (CEST)

Niezałatwione zgłoszenia na stronach dyskusji

Status:	trwa dyskusja

Przejrzałem pobieżnie strony dyskusji artykułów zawierających Wikiprojekt:Chemia/info. Okazało się, że na prawie 3 tys. stronach dyskusji znajdują się wpisy o brakach/błędach bądź szablony informujące o problemach z artykułem (głównie dot. martwych linków; szacuję, że odpowiadają za ok. 1-1,5 tys. wyników). Prośba – i jednocześnie propozycja – do osób, które czasem zaglądają na strony dyskusji artykułów chemicznych:

1. jeśli jakieś zgłoszenie na stronie dyskusji jest załatwione bądź też jest błędne – prośba o wykorzystanie {{status zgłoszenia}} (najlepiej, aby każde zgłoszenie było w osobnej sekcji)
2. jeśli jakiś wpis jest stary, dotyczy nieaktualnej wersji artykułu i jest nikła szansa, że problem może pojawić się ponownie; bądź też jeśli wpis zupełnie nie dotyczy tworzenia encyklopedii – usunąć taki wpis (i tak wszystko zostaje w historii; strony dyskusji artykułów chemicznych nie są usuwane, bo zawsze jest na nich szablon wikiprojektu)
3. jeśli zgłoszenie jest zasadne, ale nie jest rozwiązane – oznaczyć też {{status zgłoszenia}} („niepodjęte”, „dyskusja” itp.) oraz ręcznie dodać od Kategoria:Wikiprojekt Chemia – niezałatwione zgłoszenia. Prawdopodobnie zgłoszenia stricte chemiczne będą przez większość uczestników projektu rozwiązywane bez dodawania tej kategorii, ale już np. zgłoszenia dot. aspektów medycznych mogą nie być możliwe do poprawy na szybko. Nie mamy żadnego systemu śledzenia tych zgłoszeń, a trafiam na zgłoszenia, w których ktoś zaczął działać (np. powiadomił inny wikiprojekt), ale po X latach nic nie zostało poprawione.

Nie jest to sprawa priorytetowa, raczej przy okazji edycji w danym artykule. Natomiast może przynajmniej część starych wpisów uda się uporządkować. Wostr (dyskusja) 23:18, 22 lip 2020 (CEST)

Przy okazji: trwa walka, aby liczba martwych linków w artykułach chemicznych nie przekroczyła 2 tys. Jeszcze 4 lata temu było ich prawie dwa razy mniej. Wostr (dyskusja) 23:18, 22 lip 2020 (CEST)

Sacharoza

Status:	trwa dyskusja

Właśnie wycofałem edycje IP, który podawał rozpuszczalność na poziomie 200 g/litr. Nie podał źródeł, a en-Wiki podaje 200 g/dl. Ale czy szklanka cukru rozpuści się w pół szklance wody? Po drugie, en-Wiki podaje, że cukier się nie topi a następuje decomposition. Tymczasem my mamy temperaturę topnienia bez uwag (a czytałem wypowiedź kucharza, że topnieniem cukru sprawdzić można piekarnik (też mi źródło)). Ciacho5 (dyskusja) 20:49, 18 paź 2020 (CEST)

Ciacho5, rozpuszczalność i tt w infoboksie mają podane źródła. I tego się trzymamy. :-) Michał Ski _dyskusja 23:20, 18 paź 2020 (CEST)

Co nie zmienia faktu, że cukier karmelizuje, a art. o tym nie wspomina, mimo że to bardzo istotna informacja. Poza tym w tekście jest niższa temp. top. niż w infoboksie. En-wiki też za cudownie nie ma, bo jeśli chodzi o termiczny rozkład to *nie ma* precyzyjnych temp. Tak więc cukier można stopić, ale rozkład zachodzi równolegle i w zależności od np. tempa ogrzewania zupełnie co innego może wyjść. Cukier to jeden z najważniejszych związów więc myślę, że ktoś go wsadził na DSC i papier się powinien znaleźć? Mithoron (pedo mellon) 16:59, 11 lut 2021 (CET)

czy pierwiastek tlenu można rozpuszczać się w wodzie???

Status:	błędne

czy pierwiastek tlenu można rozpuszczać się w wodzie???

Sprawdź w Wikipedii. A tak serio, to nie udzielamy korepetycji. Stok (dyskusja) 20:15, 1 lut 2021 (CET)

Listy izomerów

Status:	trwa dyskusja

Natknąłem się na Lista izomerów dekanu i Lista izomerów undekanu. Zastanawiam się nad tym, czy ma to odpowiednią formę i czy w ogóle jest potrzebne. Jeśli potrzebne, czy dzielenie tego na izomery każdego poszczególnego alkanu jest konieczne (może lista zbiorcza dla kilkudziesięciu alkanów?). Z drugiej strony fr.wiki nie ma tych list — zamiast tego ma strony ujednoznaczniające typu C10H22, gdzie po prostu wymienione są wszystkie możliwe związki (nawet jeśli istnienie artykułów o nich jest mało prawdopodobne). Co myślicie? Czy coś z tym robić, czy zostawić jak jest i tylko poprawić? Wostr (dyskusja) 01:15, 20 lut 2021 (CET)

Listy mają kilkanaście odsłon dziennie, a więc są wyraźnie przydatne, warto dodać kolejne. Lista zbiorcza mogłaby mieć gigantyczne rozmiary, a disambig obecnie wyglądałby słabo: same czerwone linki - i tak pewnie dla większości izomerów pozostanie na zawsze (chyba że zajmie się tym bot, zasysając dane z jakiejś bazy danych). Ja bym pozostawił tę listę tak jak jest, podlinkowując związki w miarę ewentualnego powstawania artykułów, a z C10H22 zrobiłbym przekierowanie, a w przyszłości w razie potrzeby disambig do listy izomerów i niebieskich artykułów o poszczególnych izomerach. Michał Ski _dyskusja 10:22, 20 lut 2021 (CET)

Autokorekta: Listy izomerów alkanów o n<10 są bezpośrednio w hasłach dotyczących danego alkanu. Słusznie, bo nie ma ich zbyt wiele. Z kolei lista izomerów alkanów o n>11 byłaby gigantyczna i zapewne nigdy nie powstanie. Pozostają zatem tylko te dwie wymienione przez Wostra. Czy będą pod obecnymi nazwami, czy jako C_10/11H_22/24, jest chyba tylko kwestią gustu, oba rozwiązania są OK. Michał Ski _dyskusja 22:51, 20 mar 2021 (CET)

Anodyzowanie stali chirurgicznej?

Status:	błędne

Witam. To mój pierwszy post na Wikipedii. Mam pytanie ..... Jakim sposobem anodyzuje się stal chirurgiczną? Często w mojej branży (biżuteria do ciała) spotkać można produkty, które sprzedawca opisuje jako anodyzowane jednak nikt z nich nie potrafi odpowiedzieć jakim sposobem robiony jest ten proces. Kolorystyka anodyzowania stali w żaden sposób nie odbiega od kolorystyki anodyzowania tytanu g23. Miałem możliwość porównania na kilku kolorach. Sam od pewnego czasu zajmuje się anodyzowaniem tytanu i ten proces nie jest mi obcy. Jednak cały czas trapi mnie pytanie w kwestii stali 316. Mam ktoś wiedzę w tym temacie? -- niepodpisany komentarz użytkownika Kolczyk Shop (dyskusja) 21:29, 20 mar 2021

Kolczyk Shop, musisz poszukać jakiegoś forum chemicznego/galwanizatorskiego/metalurgicznego. Tu rozmawiamy jedynie na temat spraw związanych z treścią haseł chemicznych w Wikipedii, a nie nad problemami merytorycznymi. Pozdrawiam, Michał Ski _dyskusja 22:44, 20 mar 2021 (CET)

Uzupełnienie informacji np tekstu źródłowego?

Status:	trwa dyskusja

https://pl.wikipedia.org/wiki/Walerian_Arabczyk jest dość ubogi.

http://www.ik-pan.krakow.pl/Arabczyk-Walerian.762.0.html -- niepodpisany komentarz użytkownika 212.160.111.16 (dyskusja) 14:07, 1 cze 2021

Jeśli uważasz, że artykuł w Wikipedii wymaga zmian, poprawek lub rozbudowy – kliknij przycisk Edytuj u góry strony. Każdy może wprowadzać zmiany, nawet nie trzeba w tym celu zakładać konta! Należy tylko pamiętać o podaniu źródeł w formie przypisów (zob. szablon {{Cytuj}}). W Wikipedii trzymamy się zasady „śmiałego edytowania”, więc nie obawiaj się, że popełnisz błędy. Zajrzyj na stronę dotyczącą tworzenia artykułów lub poeksperymentuj na stronach testowych.Pamiętaj jednak, że tekst należy pisać na podstawie źródła/źródeł, ale własnymi słowami, przy czym nie wystarczą drobne przeróbki tekstu źródłowego. Pozdrawiam, Michał Ski _dyskusja 16:00, 1 cze 2021 (CEST)

Rozporządzenie Komisji (UE) 2020/878 z dnia 18 czerwca 2020 r. zmieniające załącznik II do rozporządzenia REACH

Status:	trwa dyskusja

Karty charakterystyki substancji chemicznej/mieszaniny: Od 1 stycznia 2021 r. stosuje się ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2020/878 z dnia 18 czerwca 2020 r. zmieniające załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) -- niepodpisany komentarz użytkownika 89.73.9.167 (dyskusja) 13:20, 4 cze 2021

• Ale czego dotyczy zgłoszenie? Gdzie jest błąd? Wostr (dyskusja) 16:19, 4 cze 2021 (CEST)

Kolejne problemy z Sigma-Aldrich

Status:	trwa dyskusja

Po ostatnim (sprzed ponad roku) problemie ze stroną Sigma-Aldrich (w skrócie: Merck przejął SA, następnie tak zmodyfikował stronę, że nie dało się w prosty sposób linkować do kart charakterystyki z USA), mamy kolejne:

1. strony Sigma-Aldrich zmieniły wygląd, przy okazji zmianie uległy wszystkie adresy do kart charakterystyki, stare oczywiście nie działają
2. karty charakterystyki na USA przestają mieć NFPA 704.

Pierwszy problem zostanie raczej szybko poprawiony u nas: nowe odnośniki wykorzystują w zasadzie te same informacje, co stare. Prawdopodobnie szablon (poza zmianami jakie w nim planowałem, tj. ujednolicenie go z resztą naszych szablonów wykorzystujących {{cytuj}}) będzie musiał przejść kilka zmian w wywołaniach, o czym z wyprzedzeniem będę informował.

Drugi problem jest w zasadzie nierozwiązywalny w ramach szablonu, z czasem odnośniki do tych kart dla USA będą po prostu musiały zostać podmienione na inne źródła. Z tym wiąże się również moja prośba: dodając jakiekolwiek karty charakterystyki warto dodawać od razu odnośnik do web.archive lub innego serwisu archiwizującego, dopóki karta charakterystyki jest dostępna online. Niestety niemożliwa jest archiwizacja polskojęzycznych kart charakterystyki Sigma-Aldrich poprzez web.archive — tak samo jak przy próbie wejścia w kartę Sigma-Aldrich dla USA, strona od razu zmienia nam państwo na Polskę (chyba że korzysta się z VPN), tak samo web.archive (zlokalizowany w USA) zmienia kartę dla Polski albo na kartę bez przypisanego państwa, albo na kartę dla USA. Karty charakterystyki Sigma-Aldrich dla USA są w tym momencie możliwe do archiwizacji przez web.archive (wcześniej mi się to nie udawało), jednak nie mają one teraz w zasadzie żadnych wartościowych informacji. Wostr (dyskusja) 22:17, 6 cze 2021 (CEST)

Zaktualizowałem szablon oraz dokumentację (odnośniki w większości działają od 6 czerwca, kiedy wprowadziłem pierwsze poprawki). Przy okazji potrzebnego botowania (które, mam nadzieję, wskaże również listę niedziałających linków) zmieni się nieco sposób wypełniania tego szablonu. W efekcie:

zamiast

1. {{Sigma-Aldrich|MSDS=tak|247588|SIAL|data dostępu=2016-03-31}}
2. {{Sigma-Aldrich|MSDS=tak|247588|SIAL|data dostępu=2016-03-31|język=en}}
3. {{Sigma-Aldrich|link=tak|247588|SIAL|data dostępu=2016-03-31}}

będzie

1. {{Sigma-Aldrich|wynik=karta|numer=247588|marka=sial|data dostępu=2016-03-31|nazwa=Kwas salicylowy}}
2. {{Sigma-Aldrich|wynik=karta|numer=247588|marka=sial|data dostępu=2016-03-31|język=en|państwo=US|nazwa=Salicylic acid}}
3. {{Sigma-Aldrich|wynik=infobox|numer=247588|marka=sial|data dostępu=2016-03-31}}

Po botowaniu wizualnie i funkcjonalnie szablon będzie zbliżony do pozostałych naszych szablonów (tj. wykorzystanie {{cytuj}} + sprawdzanie poprawności wypełnienia parametrów). Wostr (dyskusja) 18:43, 19 cze 2021 (CEST)

Jeszcze słowem wyjaśnienia niektórych zmian:

1. brak nienazwanych parametrów 1 i 2 wynika ze standaryzacji wszystkich (nie tylko) naszych szablonów cytowania
2. obowiązkowy parametr nazwa wynika stąd, że zbyt często tytuł w szablonie nie odpowiada zawartości strony/karty + jak w punkcie 1.
3. rozbicie na dwa parametry język i państwo wynika z faktu, iż nie zawsze parametry te są zgodne, a w przypadku złego podania któregokolwiek z nich, strona przekierowuje tam, gdzie uzna za stosowane (albo błąd 404, albo karta charakterystyki typu „generic”)
4. zmiana na jeden parametr wynik ułatwia edytowanie szablonu w VE, likwiduje obecnie nic nie znaczący parametr link (który coś znaczył, gdy generował czysty link) i pozwala w przyszłości rozbudować szablon o inne funkcje (np. linkowanie do kart technicznych), bez wprowadzania kolejnych parametrów.
5. dodanie opcjonalnych parametrów data, archiwum i data archiwizacji – zwłaszcza jeśli o archiwizację chodzi może jeszcze się zdarzyć, że w przypadku kart dla USA będzie warto je zarchiwizować ze względu na NFPA 704 (obecne karty już nie mają NFPA 704).

Wostr (dyskusja) 18:54, 19 cze 2021 (CEST)

Artykuł - Likopen

Status:	trwa dyskusja

Wzór strukturalny w tabeli po prawej stronie przedstawia nie najczęstszą formę likopenu - przypominającą beta-karoten. Czy nie lepiej wstawić wzór izomeru całkowitego trans, który jest typowy? -- niepodpisany komentarz użytkownika 78.10.207.9 (dyskusja) 04:57, 11 cze 2021

• Jeżeli chodzi o grafikę Plik:Likopen 007.svg, to przedstawia ona właśnie izomer all-trans-likopenu, izomerię geometryczną określa się wzdłuż płaszczyzny wiązania podwójnego, nie całej cząsteczki. Różnicę pomiędzy np. grafiką Plik:Lycopene.svg stanowi sposób przedstawienia cząsteczki w formie dwuwymiarowej, nie zaś izomeria geometryczna cząsteczki. Należy pamiętać o tym, że wzór strukturalny jest dwuwymiarowym uproszczeniem struktury cząsteczki chemicznej, przy jego sporządzaniu dopuszczalnych jest wiele różnych zabiegów, które nie są możliwe (albo nie są potrzebne) w przypadku sporządzania modeli trójwymiarowych. Rotacja części cząsteczki względem wiązania pojedynczego przy sporządzaniu wzorów strukturalnych jest na podstawie aktualnych rekomendacji IUPAC z 2008 roku rozwiązaniem akceptowalnym, a w części przypadków nawet preferowanym, np. w przypadku potrzeby zmniejszenia szerokości wzoru strukturalnego w przypadku ograniczonego miejsca do prezentacji takiego wzoru. W tym przypadku grafika została sporządzona w taki sposób z co najmniej dwóch powodów: (1) ograniczone miejsce w infoboksie, który mocno zawęża możliwość prezentacji szerokich wzorów strukturalnych, szerokie ilustracje są bardzo zmniejszane, co jest nieakceptowalne zarówno ze względów praktycznych, jak i na podstawie wspomnianych rekomendacji (z tego powodu np. wzory alkanów często prezentowane są w formie np. takiej), (2) możliwość łatwiejszego porównania struktury chemicznej różnych związków należących do tej samej klasy. Innymi słowy, nie widzę żadnego błędu w tym artykule w zakresie wzoru strukturalnego. Wostr (dyskusja) 15:36, 14 cze 2021 (CEST)

Natron

Byłby ktoś uprzejmy dodać tam definicję "po chemicznemu"? Ciacho5 (dyskusja) 22:49, 29 sie 2021 (CEST)

Ostrzeżenia przy edytowaniu artykułów kwas azotawy i kwas siarkawy

Status:	w trakcie

Po dzisiejszych edycjach w tych artykułach (wciąż zmiany -awy → -owy(III)/-owy(IV)) utworzyłem dla obu stron ostrzeżenia typu Editnotice:

• Szablon:Editnotice/Strona/Kwas azotawy
• Szablon:Editnotice/Strona/Kwas siarkawy

W marcu tego roku w Kawiarence technicznej nikt nie zgłosił żadnych przeciwwskazań technicznych, a wyłącznie uwagę co do ew. skuteczności tych ostrzeżeń.

Wolę spróbować najpierw tego niż blokować edycję tych artykułów. Okaże się za jakiś czas, czy to cokolwiek da. Ostrzeżenie jest chyba dość widoczne w trybie edycji kodu, ale w VE naprawdę rzuca się w oczy, bo od razu się rozwija i jest jedynym żółtym elementem interfejsu. Wostr (dyskusja) 19:57, 21 paź 2021 (CEST)

Nie lepiej iść z duchem czasu? Nie za bardzo rozumiem trzymanie się starych nazw. W podręcznikach od dawna jest nazewnictwo Stocka. Mithoron (pedo mellon) 21:49, 21 paź 2021 (CEST)

@Mithoron odsyłam do (1) artykułu Nomenklatura chemii nieorganicznej, (2) strony Wikipedia:Zalecenia dotyczące nazewnictwa chemicznego, (3) Neil G.N.G. Connelly Neil G.N.G. i inni, Nomenclature of Inorganic Chemistry. IUPAC Recommendations 2005 (Red Book), International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2005, ISBN 978-0-85404-438-2  (ang.)., (4) polskiego wstępnego tłumaczenia tych zaleceń na stronie PTChem. Te nazwy de facto istnieją wyłącznie w polskim systemie edukacji, nigdzie indziej, nie są nazwami systematycznymi, nie są nawet nazwami akceptowalnymi przez jakiekolwiek zalecenia IUPAC/PTChem. Więc to raczej polska edukacja powinna iść za zaleceniami światowymi, a nie promować swój pomysł na nazewnictwo chemiczne. Wostr (dyskusja) 15:34, 22 paź 2021 (CEST)

Hipotetyczne superciężkie pierwiastki - gdzie leży granica?

Status:	trwa dyskusja

Najcięższym wytworzonym pierwiastkiem chemicznym jest obecnie oganeson (l.at. 118), domykający siódmy okres. Jednakże reguły nomenklatury systematycznej pozwalają nadać nazwę i symbol dowolnemu niezsyntetyzowanemu pierwiastkowi o liczbie atomowej większej niż 100. Jak z tego korzysta Wikipedia? Największy numerek spośród mających własny artykuł na polskiej wiki posiada Ubs (l.at. 137). Koledzy na de-wiki doszli do Utb (l.at. 132), Francuzi - nawet do Uqb (l.at. 142), na szwedzkiej - jeszcze kawałek dalej do Uqq (l.at. 144). Pytanie brzmi - w którym momencie takie zabawy przestają mieć sens? Zauważyłem, że mamy już artykuły 250 (liczba), 300 (liczba), 400 (liczba), w których są wzmiankowane - odpowiednio - pierwiastki o l.at. 250, 300, 400... --WTM (dyskusja) 21:50, 30 paź 2021 (CEST)

Był i 500, ale ostatnio brechtali na ZB i ktoś wywalił. Thraen (dyskusja) 21:54, 30 paź 2021 (CEST)

• @WTM jak to bywa z nomenklaturą systematyczną, za jej pomocą da się utworzyć nazwy indywiduów chemicznych, które nie zostały otrzymane, jak i takich, które nigdy nie zostaną otrzymane, bo istnieć nie mogą. Ogólnie koniec układu okresowego pierwiastków jest nieznany, większość przewidywań określa maksimum na poniżej 200, a więc do 250, 300, 400 itd. bardzo daleko. Informacje w artykułach takich jak 400 (liczba) są bardzo ciekawostkowe i nie mają praktycznie żadnej wartości encyklopedycznej, w dodatku nazwy są zapisane błędnie (por. Nazewnictwo pierwiastków chemicznych oraz porównanie nazw polskich i angielskich), przy czym określenie takiego kwadnilnilu jako niezsyntetyzowany pierwiastek chemiczny może wprowadzać w błąd poprzez sugerowanie, że otrzymanie takiego pierwiastka jest możliwe, a w rzeczywistości jest to według obecnej wiedzy niezwykle mało prawdopodobne i miałbym obiekcje nawet do tego, aby nazwać go hipotetycznym (hipotetyczny = oparty na hipotezie, prawdopodobny, przypuszczalny). Jeżeli zaś chodzi o nasze artykuły o pierwiastkach dotąd nieotrzymanych — niepisana reguła w tej sprawie opiera się na zdrowym rozsądku i zasadzie weryfikowalności (podobnie jak w przypadku opisywania związków chemicznych): pierwiastek opisuje się, gdy były na jego temat prowadzone prace teoretyczne lub podjęto próby jego otrzymania (ew. podejrzewam, że artykuł mógłby powstać, gdyby dany pierwiastek miał określone znaczenie w kulturze). Innymi słowy: artykuł można napisać wtedy, gdy jest o czym pisać, poza podstawowymi informacjami, nazwijmy je, katalogowymi. Francuskojęzyczna Wikipedia zarówno w kwestii pierwiastków, jak i związków chemicznych, ma luźniejsze podejście i zdarzają się serie artykułów, w których nie ma w praktyce żadnej informacji, której nie dałoby się wywieść ze wzoru chemicznego i nazwy (co jest możliwe dla każdego z setek milionów związków chemicznych obecnie zindeksowanych i dla miliardów+ potencjalnych). Wostr (dyskusja) 22:59, 30 paź 2021 (CEST)
• Usunąłem informacje o nierealnych pierwiastkach z haseł 250, 300 i 400, podobnie jak wcześniej z 500. Dla każdej liczby całkowitej można dodać nazwę pierwiastka o takiej l.a. Np. dla 56473: "* liczba atomowa penthekskwadsepttri (niezsyntetyzowany pierwiastek chemiczny)". Nie ma to żadnego sensu. Najdalsza teoretyczna wyspa stabilności zanurza się w oceanie niestabilności dla l.a. < 190 i na tym należy zakończyć ewentualne linkowanie. Michał Ski _dyskusja 18:06, 31 paź 2021 (CET)

Poprawność językowa terminu metale ziem rzadkich.

Status:	trwa dyskusja

Angielska nazwa rare-earth elements mam wątpliwości czy tłumaczenie tego terminu jako metale ziem rzadkich jest poprawne. Według mnie bardziej poprawne było by złoża metali/pierwiastków rzadkich. -- niepodpisany komentarz użytkownika Vertumnus41 (dyskusja) 12:36, 21 lis 2021

Żeby dyskutować z nazewnictwem musisz mieć jakieś źródła (por. zasadę weryfikowalności), które popierałyby Twoją opinię, poniżej podaję zarówno źródła oficjalne na takie nazewnictwo, jak i encyklopedię z połowy XX wieku, aby pokazać, że jest to utrwalone nazewnictwo. Sama nazwa pochodzi od tego, że dawniej ziemiami (alkalicznymi/rzadkimi) nazywano tlenki tych metali występujące naturalnie. Stąd też ziemie rzadkie (tlenki) → metale ziem rzadkich (metale tworzące te tlenki). Wostr (dyskusja) 14:10, 21 lis 2021 (CET)

Komisja IUPAC przyjęła następujące zbiorcze nazwy dla grup pierwiastków: metale alkaliczne (Li, Na, K, Rb, Cs, Fr), metale ziem alkalicznych (Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra), pniktogeny (azotowce) (N, P, As, Sb, Bi), chalkogeny (tlenowce) (O, S, Se, Te, Po), halogeny (fluorowce) (F, Cl, Br, I, At), gazy szlachetne (He, Ne, Ar, Kr, XE, Rn), lantanowce (La, Ce, Pr, Nd, Pm, Sm, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu), metale ziem rzadkich (Sc, Y i lantanowce) i aktynowce (Ac, Th, Pa, U Np., Pu, Am, Cm, Bk, Cf, Es, Fm, Md, No, Lr).

Nomenklatura chemii nieorganicznej. Zalecenia 2005, Polskie Towarzystwo Chemiczne, wstępne tłumaczenie, s. 6 .

Komisja IUPAC przyjęła następujące zbiorcze nazwy dla grup pierwiastków: aktynowce (Ac , Th, Pa, U, Np, Pu, Am, Cm, Bk, Cf, Es, Fm, Md, No, Lr), lantanowce (La, Ce, Pr, Nd, Pm, Sm, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu) (3c), metale ziem alkalicznych (Ca, Sr, Ba, Ra), chalkogeny (O, S, Se, Te, Po), halogeny (F, Cl, Br, I, At) (3d), gazy szlachetne (He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn), metale alkaliczne (Li, Na, K, Rb, Cs , Fr) i metale ziem rzadkich (Sc, Y i lantanowce).

Nomenklatura chemii nieorganicznej. Zalecenia 1990, Polskie Towarzystwo Chemiczne, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1998, s. 55, ISBN 83-229-1873-9 .

metale – (...) Dzielimy je w sposób podany przy omawianiu pierwiastków, na: 1) m. reprezentatywne, tj. należące do rodzin głównych, a więc m. alkaliczne (→ litowce), m. ziem alkalicznych (→ berylowce) oraz niektóre z pierwiastków grup III–VII; 2) m. przejściowe, tj. należące do rodzin dodatkowych (pobocznych), a więc m. ziem rzadkich, skandowce oraz tytanowce, wanadowce, chromowce, manganowce, żelazowce, kobaltowce, niklowce, miedziowce i cynkowce (...)

metale, [w:] Encyklopedia techniki. Chemia, WładysławW. Gajewski (red.), wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1966, s. 414–415, OCLC 864218327 .

{{Cytat}} Linki zewnętrzne: "źródło".

Wikipedysta:Superjurek/Silanoamina

Status:	trwa dyskusja

Przymierzam się do wypuszczenia tego artykułu do przestrzeni głównej. Trochę mnie dziwi, że w źródłach nie ma jednoznaczności, jedne podają Canonical SMILES N[SiH3], inne zaś N[Si]. Poza tym niewiele widzę o informacji o tym związku. Niemniej trochę już informacji jest oraz dorobiłem ilustrację. Ktoś miałby jakiś pomysł, jaki może być następny krok w ulepszeniu tego artykułu? Superjurek (dyskusja) 16:17, 31 gru 2021 (CET)

Jeżeli chodzi o SMILES, to nie ma jednego sposobu generowania i zapisu. IUPAC przymierza się do wprowadzenia standardu SMILES+ od ok. 3 lat, ale nie ma jeszcze żadnych publicznie dostępnych rezultatów tych działań. W Wikipedii (i również w Wikidanych) zazwyczaj podajemy SMILES z PubChem — dzięki temu pomiędzy różnymi artykułami sposób zapisu jest zbliżony. Niemniej, każdy z poprawnych zapisów będzie dawał dobre rezultaty w odpowiednim oprogramowaniu.

Odnośnie artykułu: zapoznaj się z Wikipedia:Standardy artykułów/związek chemiczny. Jeżeli chodzi o tłumaczenie czegokolwiek z angielskojęzycznej Wikipedii — u nas sposób pisania artykułów chemicznych jest inny, unikamy wodolejstwa typu „o wzorze sumarycznym ...”, „zawierającym X atomów Y ...” + unikamy grafik 3D związków, jeżeli nie mają one konkretnego uzasadnienia w artykule i opisu, wzorem de.wiki raczej ograniczamy się do wzorów strukturalnych + zdjęć próbek związków + grafik przedstawiających strukturę krystaliczną.

Kwestią natomiast najważniejszą są źródła: do informacji w artykule i danych fizykochemicznych być muszą, do danych typu wzór chemiczny czy masa molowa podawać nie ma sensu. Wostr (dyskusja) 17:46, 31 gru 2021 (CET)

Stare hasła czywieszowe bez szablonów cytowania

Poniżej znajduje się lista haseł utworzonych przed dekadą, które były eksponowane na stronie głównej, a nie mają szablonów cytowania. Część z nich nie ma w ogóle podanych źródeł. Autorzy niektórych z nich mogą być jeszcze aktywni i może zechcą uzupełnić źródła. W końcu wcześniej angażowali się, aby coś ciekawego na stronie głównej zamieścić. Oszablonowanie przypisów, jeśli są, to już kwestia techniczna. Wygenerowane PetScanem do głębokości 8 podkategorii w drzewie kategorii chemia. Sławek Borewicz, → odbiór 10:01, 6 sty 2022 (CET)

Czerwień bielu, Charles Pedersen, Yuan Lee, Elementy symetrii kryształów, Archer Martin, Roy Plunkett

Środek gaśniczy

Uźródłowiłem na podstawie hasła w PWN, ale pewnie da się lepiej opracować to hasło przekrojowe. Sławek Borewicz, → odbiór 18:56, 1 lut 2022 (CET)

Artykuł - Podtlenek węgla

Status:	trwa dyskusja

Witam, trafiłem na ten artykuł i moją uwagę przykuł schemat przy polimeryzacji ([2]). Jeżeli to "tylko" polimeryzacja, to skąd wziął się tam wodór przy tlenie, skoro w monomerze związku są tylko 3 C i 2 O, a liczba atomów tlenu jest parzysta, więc sugerowałoby to, że związek przy polimeryzacji przyjmuje atom wodoru? Dodatkowo nie pasuje to do wersji na angielskiej wiki ([3]), na której ostatni pierścień składa się z pięciu atomów, a nie jak na rysunku 6 - pewnie trzeba sprawdzić w bezpośrednich źródłach z naszej wersji z 2004 ([4]), bo angielska ma z 1984. Dodatkowo jest chyba literówka - podpisane pironu, a związek to piran. Mich (dyskusja) 11:36, 13 mar 2022 (CET)

• Nie mam zbyt wiele czasu, mogę tylko na szybko potwierdzić, że grafika u nas jest tożsama z tą, która jest zawarta w cytowanej pracy. Odnośnie drugiego problemu (literówki): jest poprawnie. Piran = sześcioczłonowy związek heterocykliczny z jednym heteroatomem tlenu, z dwoma wiązaniami podwójnymi pomiędzy atomami węgla [5]; piron = piranon = jak wcześniej, ale z grupą karbonylową [6]. Wostr (dyskusja) 19:12, 16 mar 2022 (CET)

Izopropanol

Status:	trwa dyskusja

Ostatnio w rozmowie z kolegą chemikiem-organikiem użyłem nazwy izopropanol, na co ku mojemu zdziwieniu zwrócił mi uwagę, że jest to nazwa niepoprawna. Rzeczywiście - nazwy alkoholi tworzy się od nazw węglowodorów, a izopropanu nie ma, i jest to zgodne z zaleceniami IUPAC - poprawna nazwa to propan-2-ol. W plwiki niestety artykuł nosi nazwę niepoprawną. Chrumps ► 14:50, 12 maj 2022 (CEST)

Nazwa izopropanol jest jak najbardziej poprawna. Tyle, że nie jest to nazwa systematyczna, a powszechnie stosowana nazwa zwyczajowa. Twój kolega myli nazwy grup funkcyjnych z nazwami węglowodorów. Faktycznie, nie na izopropanu, ale grupa jest izopropylowa – także w nomenklaturze IUPAC. Michał Ski _dyskusja 22:38, 12 maj 2022 (CEST)

To że jest grupa izopropylowa to wiadomo, ale tu nie o to chodzi, tylko o to, że według zasad IUPAC nazwy alkoholi wywodzą się od nazw alkanów o takim samym szkielecie węglowym, a nie od nazwy grupy. Znalazłem też źródła, może nie jakieś powalające, ale powiedzmy potwierdzające: [7] (prof. dr hab. inż. Aleksander Kołodziejczyk), [8], a także w recenzji pracy doktorskiej [9], gdzie recenzent zauważa, że "nazwa izopropanol mimo powszechnego jej użycia jest niepoprawna". I na końcu jeszcze odwołanie na frwiki do The IUPAC Blue Book "Designations such as isopropanol, sec-butanol, and tert-butanol are incorrect because there are no hydrocarbons isopropane, sec-butane, and tert-butane to which the suffix "-ol" can be added; such names should be abandoned. Isopropyl alcohol, sec-butyl alcohol, and tert-butyl alcohol are, however, permissible (see Rule C-201.3) because the radicals isopropyl, sec-butyl, and tert-butyl do exist." [10]. Chrumps ► 00:20, 13 maj 2022 (CEST)

Wspomniane zasady z Blue Book są obecnie nieaktualne, pochodzą ze starej wersji, obecnie obowiązujące wskazują wyłącznie sposób tworzenia preferowanych nazw IUPAC i nazw systematycznych (ogólnie: albo dodając końcówkę -ol do macierzystego wodorku, albo poprzez połączenie „alkohol” z nazwą rodnika w dopełniaczu), nie ma natomiast żadnej wzmianki, aby nazwy „izopropanol” nie należało stosować, ani że jest to nazwa zachowana (w niektórych przypadkach Blue Book wskazuje bezpośrednio, że stosowanie danej nazwy należy zarzucić albo że dana nazwa niesystematyczna jest zachowana). Z drugiej strony mamy preferowaną nazwę IUPAC: izopropoksylan potasu (co prawda nie jest to izopropanolan potasu), a w drugiej kolejności systematyczną: propan-2-olan potasu. W tej sytuacji uznałbym, że jest to nazwa zwyczajowa, która według części źródeł jest uznawana za niepoprawną (tylko czy na pewno? źródła wskazują, że nie jest to nazwa systematyczna i jest to oczywiste, a nic nie wspominają o tym, że jest to nazwa zwyczajowa). Wostr (dyskusja) 10:22, 13 maj 2022 (CEST)

Dzień dobry,

Proponuję nadać artykułowi tytuł: " propan-2-ol". Jest to w pełni informująca nazwę o budowie tego alkoholu. 193.56.105.158 (dyskusja) 19:12, 5 maj 2023 (CEST)

Heptachlor

Status:	niepodjęte

Jest sobie heptachlor (Q417891), taka substancja priorytetowa, która musi być monitorowana w całej UE (łącznie z Norwegią), a że ulega bioakumulacji, to jest jej wszędzie dość dużo, czego konsekwencją jest obniżenie oceny stanu wód. W związku z tym w coraz większej liczbie artykułów o rzekach i jeziorach pojawia się link. Na razie jest czerwony - może ktoś umiałby go w sensowny sposób zaniebieszczyć? (Przy okazji, monitorowany jest nie tylko sam heptachlor, ale i jego epoksyd. Na WD są dwie wersje, z których jedna twierdzi, że epoksyd heptachloru (egzo-tlenek cis-heptachloru (Q27094563)) jest podklasą epoksydu heptachloru (tlenek hetpachloru (Q27116272)). Ten drugi ma być grupą izomerów, więc może i to ma sens, ale wygląda dziwnie. Może da się to zgrabniej ująć.) Panek (dyskusja) 12:15, 15 cze 2022 (CEST)

W tym momencie napiszę wyłącznie o WD. Problem jest wyłącznie z etykietami tych elementów, nie z samą strukturą danych. W Wikidanych musimy ściśle określić, co opisane jest pod danym elementem, a że w bazach chemoinformatycznych bardzo często stosuje się struktury o nieokreślonej stereochemii, tak samo opisywane są w Wikidanych (a do notability w WD wystarczy właśnie obecność w zewnętrznej bazie danych). Można byłoby opisać to jako związek chemiczny o nieokreślonej konfiguracji przestrzennej lub podobnie, ale w rzeczywistości tego rodzaju struktura określa X możliwych struktur przestrzennych, a więc określa pewną grupę (stereo)izomerów. Wostr (dyskusja) 19:00, 16 cze 2022 (CEST)

aminocukry vs. aminosacharydy

Status:	trwa dyskusja

Wydaje się, że obie nazwy są równie poprawne, ale która jest według Was właściwsza do utworzenie kategorii? W tej chwili mamy kategorie trochę pomieszane: są różnej maści węglowodany, cukry i sacharydy - może warto przy okazji rozsądnie to nazewnictwo ujednolicić? Chrumps ► 18:57, 5 sie 2022 (CEST)

• Glosariusz klas związków organicznych... (PTChem, 2006) podaje wyłącznie aminocukry („Monosacharydy, w których jedna alkoholowa grupa hydroksy (zazwyczaj, ale nie koniecznie w pozycji 2) jest zastąpiona grupą aminową; według nomenklatury systematycznej są to x-amino-x-deoksymonosacharydy (wyłączone są glikozyloaminy), przy glikozoaminach („Synonim aminocukrów; obecnie ograniczony do pewnych specyficznych nazw.”). Obie definicje za GoldBook. Nomenklatura węglowodanów (PTChem, 2000) wskazuje „[Aminocukry] Monosacharydy, w których jakaś grupa alkoholowa jest zastąpiona grupą aminową są nazywane aminocukrami (zob. 2-Carb-14). Jeśli zastąpiona jest hemiacetalowa grupa hydroksylowa, to związki nazywane są glikozyloaminami.”, jak i całym rozdziale o nazewnictwie tak są nazywane. Podobnie Blue Book z 2013 r. (tłumaczenie PTChemu). Jeśli więc chodzi o pochodne monosacharydów, wybór byłby moim zdaniem prosty. Pytanie, czy kategoria ma zawierać wyłącznie pochodne aminowe monosacharydów, czy w ogóle węglowodanów (wówczas aminocukry nie były właściwą nazwą). Wostr (dyskusja) 13:28, 6 sie 2022 (CEST)

Propozycje nazw pierwiastków według PTChemu

Status:	trwa dyskusja

Raczej w ramach ciekawoski, na stronie Komisji Terminologii Chemicznej PTChemu zostały zamieszczone propozycje tworzenia nazw pierwiastków: https://ktch.ptchem.pl/opinie/. Nie wiem, co tam się w tej komisji dzieje, ale raz, że argumentacja dla mnie zupełnie nietrafiona, a dwa... przeczy wcześniejszym opiniom w sprawie nazw pierwiastków i to mimo że Achmatowicz jest przewodniczącym tej komisji, a więc wcześniejsze opinie musiał klepnąć. Wostr (dyskusja) 00:48, 14 sie 2022 (CEST)

• Dobrze widzę, że jest to opinia ze stycznia? https://ktch.ptchem.pl/2022/01/04/nazwy-nowych-pierwiastkow/? Marek Mazurkiewicz (dyskusja) 01:08, 14 sie 2022 (CEST)
  • Tak. Na całe szczęście, zupełnie nikogo nie wiążąca, ani nigdzie nie obowiązująca. Wostr (dyskusja) 01:31, 14 sie 2022 (CEST)
    • Najlepiej by było, gdyby chemicy nie zajmowali się tworzeniem nowych nazw pierwiastków i zostawili to polonistom - szczególnie ci, którzy robią błędy gramatyczne, jak w podanym tekście. Chrumps ► 00:47, 25 sie 2022 (CEST)

Kategoria:Polskie encyklopedie chemiczne

Status:	trwa dyskusja

Została utworzona Kategoria:Polskie encyklopedie chemiczne, ale mam duże wątpliwości, czy potrzebnie, bowiem nie wydaje mi się, że poprawnie grupuje ona byty, do których kategoryzacji została powołana. W zasadzie nie widzę tam obecnie żadnej encyklopedii chemicznej. Proszę, oceńcie czy jest sens istnienia tej kategorii. @Metoody. Chrumps ► 22:29, 14 wrz 2022 (CEST)

• W Kategoria:Polskie encyklopedie chemiczne zawarte są encyklopedie, w których treści znajduje się chemia. Dwie poświęcone są chemii całkowicie. Jest to Encyklopedia techniczna (1898), dziewiętnastowieczna encyklopedia o technologii ówczesnego przemysłu chemicznego oraz Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Chemia encyklopedia szkolna popularyzująca chemię, którą dodałem dzisiaj. Do tej kategorii dodałem encyklopedie, których tematyka związana jest z chemią częściowo lub pośrednio jak np. farmacja - chemia medyczna - to dwie encyklopedie Encyklopedia farmaceutyczna z dwudziestolecia, Leki współczesnej terapii z PRLu. Inne również zawierają działy lub część poświęconą tematyce chemicznej np. historii chemii. Sądzę, że kategoria jest potrzebna skoro ją utworzyłem. Inna rzecz czy wszystkie encyklopedie w niej ujęte powinny się w niej znaleźć? Wydawało mi się, że tak ale ekspertem od chemii nie jestem. Bardziej mnie zajmuje historia. Pozdrawiam. Metoody (dyskusja) 08:14, 15 wrz 2022 (CEST)

Szablon:Modele atomów

Status:	nowe

Szablon {{Modele atomów}} ma dość osobliwą zawartość: czy teoria funkcjonału gęstości to model atomu w ciałach stałych? Atomy w cieczach wymienia tylko ciekły hel. Itp. Czy ten szablon ma w tej postaci sens? IOIOI₂ 23:26, 19 paź 2022 (CEST)

Postacie krystalograficzne - graniastosłup trójstronny

Status:	trwa dyskusja

Jako typowa postać krystalograficzna w układzie trygonalnym pojawia się graniastosłup trójstronny, jednak w innych wersjach językowych Wikipedii nie występuje taka nazwa oraz nie jestem w stanie znaleźć jej w żadnych innych źródłach. Czym jest ten graniastosłup? Ennika (dyskusja) 17:26, 29 gru 2022 (CET)

Autorka tego fragmentu od dawna nie jest aktywna, więc nie udzieli na to pytanie odpowiedzi. Pozostaje wyłącznie gdybanie i według mnie przedstawia się to następująco: autorka korzystała ze źródła w języku angielskim, nie znała terminologii w języku polskim i niekoniecznie umiała przetłumaczyć terminy z języka angielskiego. Z tłumaczenia terminu „trigonal prism” wyszło jej „graniastosłup trójstronny”, a powinno „słup trygonalny”. Wostr (dyskusja) 15:51, 31 gru 2022 (CET)

Poprawna nazwa to „słup trygonalny”. Oczywiście jeśli miałby wrócić do tego artykułu, to ze źródłami. Chrumps ► 02:23, 26 sty 2023 (CET)

Agregacja (inżynieria procesowa)

Status:	trwa dyskusja

Radomi, C12, specjalizujecie się w chemii. Czy moglibyście spojrzeć na powyższe hasło. Czy to jest inny proces niż agregacja cząstek (zakładam, że proszek to jednak większe drobiny niż cząstki, ale co do zasady, to chyba proces zachodzi analogicznie). Ta agregacja ma prowadzić do granulacji. Rozumiem, że pod tym pojęciem miałby być opisany kolejny proces, ale link prowadzi do hasła uziarnienie, które jest o analizie zawartości, nie o procesie tworzenia granulatu. Sławek Borewicz (dyskusja) 07:49, 9 mar 2023 (CET)

Radomi ponieważ nie dyskutuję na Wikipedii, więc nawet nie wiem, czy będzie to właściwa forma odpowiedzi.

Zobaczymy.

Twój opis mógłby być dobry, gdyby „granulacja” nie została już opisana w innym znaczeniu. Zamiast:

„Agregacja w przemyśle to proces kontrolowanego zlepiania proszków, który prowadzi do ich granulacji.”

użyłbym takiego sformułowania:

„Agregacja w przemyśle to proces kontrolowanego zlepiania proszków, który prowadzi do powstania granulatu.”

Pozostałoby by tylko zadanie stworzenia artykułu o granulacie i tak chyba będzie dobrze. -- niepodpisany komentarz użytkownika Radomi (dyskusja) 22:10, 9 mar 2023

Też się nad tym zastanawiałem. Ale czy wtedy to pojęcie nie będzie tożsame z granulacją (oczywiście, nie z uziarnieniem, bo jak widać, to dotyczy czegoś innego)? Sławek Borewicz, → odbiór 06:42, 10 mar 2023 (CET)

Mówiąc szczerze, jest to pytanie z listy pytań egzystencjalnych i jak to mówią na wschodzie "без водки не разберёшь".

W tym momencie należałoby spytać o to profesora Miodka ze strony lingwistycznej, albo jakiegoś specjalisty zajmującego się granulatami, czy to od strony teoretycznej, czy praktycznej.

Można by też stworzyć stronę Granulacja (proces technologiczny) czyli proces wytwarzania granulatu. Radomi (dyskusja) 21:46, 12 mar 2023 (CET)

Kategoria:Krystalografia

Status:	trwa dyskusja

Dodałem tę kategorię do kategorii Materiałoznawstwo. Materiałoznawstwo pojawia się w definicji krystalografii, choć to jest bez źródeł. Podczepiona jest pod materiałoznawstwo też w wersji angielskiej. Wolę zgłosić, zanim zacznę tam dłubać. Sławek Borewicz, → odbiór 07:03, 16 mar 2023 (CET)

Jako krystalograf nie wpadłbym na taki pomysł, nigdy tak nie postrzegałem krystalografii, ale w zasadzie częściowo tak jest. Swoją droga kategoryzacja na enwiki bywa czasem dziwna, więc tak lepiej nie argumentować :) Na eswiki to już raczej przesadzili, bo zrobili z krystalografii dział geologii. Chrumps ► 18:37, 22 mar 2023 (CET)

Preparaty lecznicze

Status:	trwa dyskusja

W projekcie medycznym rozpocząłem wątek dot. uporządkowania sekcji dot. preparatów. Jeżeli wyjdą z tego jakieś ustalenia mam nadzieję dopisać to do standardu i spróbować jakoś technicznie rozwiązać tworzenie tych sekcji. Wątek znajduje się tutaj: Dyskusja_wikiprojektu:Nauki_medyczne#Lista_preparatów_w_artykułach_o_lekach_–_próba_ujednolicenia. Wostr (dyskusja) 21:27, 12 kwi 2023 (CEST)

Węglowodany a informacje w infoboksie/artykule

Status:	trwa dyskusja

Na przykładzie altrozy, którą chciałem poprawić. W infoboksie mamy miejsce na informacje, które w przypadku m.in. węglowodanów będą albo nieprecyzyjne, albo niepełne – wszystkiego nie da się zmieścić. W tym momencie mamy dwa numery CAS i dwa odniesienia do PubChem (oznaczone !!), jedną nazwę systematyczną (dotyczącą aldehydo-D-altrozy).

W uproszczeniu wygląda to tak (pomijając kilka możliwych etapów pośrednich, jak wyróżnienie takich grup izomerów jak D-altroza i L-altroza czy altropiranoza i altrofuranoza):

• altroza – grupa izomerów o wzorze C
  6H
  12O
  6, CAS: 5987-68-8
  • aldehydo-altroza – grupa dwóch stereoizomerów
    • aldehydo-D-altroza, CAS: 1990-29-0!!, CID: 94780
    • aldehydo-L-altroza, CAS: 1949-88-8!!, CID: 102190
  • D-altropiranoza – grupa dwóch stereoizomerów, CID: 441032!!
    • α-D-altropiranoza, CAS: 7282-80-6, CID: 7098663
    • β-D-altropiranoza, CAS: 7283-10-5, CID: 448702
  • L-altropiranoza – grupa dwóch stereoizomerów, CID: 10219674!!
    • α-L-altropiranoza, CID: 6971097
    • β-L-altropiranoza, CAS: 12773-31-8, CID: 6971096
  • D-altrofuranoza – grupa dwóch stereoizomerów, CID: 53664882
    • α-D-altrofuranoza, CAS: 41846-93-9, CID: 21627867
    • β-D-altrofuranoza, CAS: 40461-79-8, CID: 15560227
  • L-altrofuranoza – grupa dwóch stereoizomerów, CID: 69116425
    • α-L-altrofuranoza, CID: 69617265
    • β-L-altrofuranoza, CID: 57473720

W tym wariancie mamy 16 odniesień do PubChemu i potencjalnie tyle samo numerów CAS (część pewnie nie ma numerów). Podobnie będziemy mieli z możliwymi ilustracjami, nazwami systematycznymi, SMILES itd. Wiadomo, z właściwościami fizycznymi problemu już takiego nie będzie.

Jak widać w infoboksie mamy numery CAS form łańcuchowych, PubChem dotyczy form cyklicznych (piranoz), ale struktur bez określonej konfiguracji jednego stereocentrum. Pytanie, czy ktoś ma jakiś pomysł, jak w takich sytuacjach postępować, które dane mogą być najbardziej przydatne (których izomerów)? Sytuacja staje się – nieco – prostsza, gdy mamy podział na dwa artykuły (jak z glukozą), z drugiej strony wiadomo, że wszystkie formy nie występują na równi, równowaga jest silnie przesunięta. Można też dodawać osobną tabelę z tymi danymi obok infoboksu, ale to mocno zaburzy układ artykułu, zazwyczaj będzie kilka zdań tekstu i ogromna tabela z, w sumie dość mało istotnymi, informacjami (identyfikatory). Wostr (dyskusja) 14:47, 20 maj 2023 (CEST)

@Wostr: Chyba jednak tylko tabelka. Np.

Identyfikatory CAS i PubChem (CID) izomerów altrozy

D/L	Forma liniowa	Piranozy		Furanozy
		α	β	α	β
D	CAS: 1990-29-0 CID: 94780	CAS: 7282-80-6 CID: 7098663	CAS: 7283-10-5 CID: 448702	CAS: 41846-93-9 CID: 21627867	CAS: 40461-79-8 CID: 15560227
L	CAS: 1949-88-8 CID: 102190	CID: 6971097	CAS: 12773-31-8 CID: 6971096	CID: 69617265	CID: 57473720

Nie ująłem identyfikatorów mieszanin anomerycznych α/β, ale też dałoby się to zrobić rowspanami (choć chyba nie jest konieczne aż takie rozkminianie identyfikatorów, zwłaszcza że nie wiadomo skąd znaleźć takiego szaleńca jak Ty, który zdoła to wszystko wyszukać! :-) ). W każdym razie taka tabela nie wydaje się być jakoś strasznie dominująca. Michał Ski _dyskusja 21:42, 3 lip 2023 (CEST)

@Michał Ski, problem wziął się nie tyle z chęci wyszukiwania tych identyfikatorów, ani z potrzeby ich umieszczania, co bardziej z tego, że w Wikipedii będziemy mieli jeden (góra dwa) artykuły o takiej altrozie. W Wikidanych będziemy mieli osobne elementy dot. każdej z form, osobne elementy dot. każdej struktury o nieokreślonej konfiguracji, w razie potrzeby osobne elementy dot. mieszanin różnych stereoizomerów, łącznie kilkadziesiąt różnych elementów. Podobnie jak w przypadku aminokwasów mamy osobne elementy dot. form obojętnych i zwitterjonowych, osobne elementy dot. różnych form tautomerycznych (np. 2H- i 4H-piran) — gdzie w Wikipedii wszystko opisuje się w ramach jednego artykułu. Stąd też wynika coraz więcej rozbieżności pomiędzy WD a WP, węglowodany są tutaj pewnym wyjątkiem — wyróżniają się właśnie dużą liczbą elementów w WD (a liczba ta wynika poniekąd z tego, że istnieją osobne numery CAS, osobne identyfikatory jak PubChem, do różnych form). Ja bym chętnie w WP umieścił jakiś jeden identyfikator albo jeden odnośnik, ale zupełnie nie mam pomysłu, jak to zrealizować i które ew. identyfikatory dodawać, które pomijać, albo też gdzie odsyłać. Wostr (dyskusja) 13:16, 4 lip 2023 (CEST)

Wostr, do infoboksu najlepiej byłoby, gdyby istniały identyfikatory obejmujące całą równowagę 5 izomerów (oczywiście osobno D i L), tj. 4 formy cykliczne + forma liniowa. Ale chyba czegoś takiego nie ma i najogólniejszy identyfikator to forma liniowa. I te wg mnie najlepiej podawać. W Reaxysie są one zresztą nazywane odpowiednio do naszego infoboksu: CAS: 1990-29-0 – D-altroza; CAS: 1949-88-8 – L-altroza. Niestety zdarza się, że różne serwisy przypisują tym samym CAS-om różne wzory (np. ChemSpider dla CAS 1990-29-0 podaje D-altropiranozę, ale na to już nic nie poradzimy. Jeśli zaś chodzi o tabelkę, to chciałem tylko pokazać, że nie jest to jakiś moloch i można podawać te identyfikatory nawet w krótkich hasłach. Michał Ski _dyskusja 11:06, 5 lip 2023 (CEST)

Czasami będą istniały numery CAS dla ogólnego terminu (np. altroza), czasami dla form D i L osobno, czasami nie, nie wiem w sumie z czego wynika ta niekonsekwencja po stronie CAS; w przypadku PubChem itp. serwisów, musi istnieć konkretna struktura, więc nie może istnieć PubChem CID dla np. D-altrozy, która może przybierać trzy różne struktury (pomijając kwestie stereochemii). Kwestia przypisywania przez inne serwisy numerów CAS różnych strukturom jest rozwiązywalna przez commonchemistry.cas.org lub odpłatny dostęp do serwisu CAS (SciFinder), natomiast próby poradzenia sobie z tym, to już kwestia WD (gdzie np. takie przypisania CAS do struktury są dodawane do elementu, ale oznaczane jako nieprawidłowe). Pomyślę nad tymi tabelkami i jak mogłoby to wygladać. Dodatkowo są jeszcze przykłady de.wiki, w których – czasami zamiast infoboksów, czasami obok nich – podobne tabelki umieszczają. Wostr (dyskusja) 20:16, 5 lip 2023 (CEST)

Kategoria:Inżynieria procesowa

Status:	nowe

Wewnątrz są m.in. kategorie: Procesy metalurgiczne, Przeróbka kopalin i Przemysł szklarski. Czy z tej ostatniej dałoby się wyciągnąć tylko to, co dotyczy "procesów szklarskich"? Nie wiem, jak tę kategorię nazwać. Ale jeśli nie wrzucono całego przemysłu wydobywczego i metalurgicznego (tzn. bez hut i kopalń), to analogicznie powinno być z procesem tworzenia wyrobów z szkła. Sławek Borewicz, → odbiór 06:37, 28 maj 2023 (CEST)

Szablon:Związek chemiczny infobox - zasadowość

Status:	trwa dyskusja

Zasadowość amin i innych zasad organicznych podaje się standardowo jako pK_a sprzężonego kwasu BH⁺. Niestety w infoboksie dla parametru „zasadowość” przypisane jest sztywno pK_b, które ma sens jedynie dla zasad nieorganicznych. Ja obchodzę to wpisując w tym polu pKBH+ [liczba] lub pKBH+ = [liczba], ale wynk:

  Zasadowość (pKb)   pKBH+ 10,4

nie wygląda najlepiej. Najprostszym rozwiązaniem byłoby dodanie drugiego pola dla zasadowości, np. „zasadowość aminy”, wyświetlającego się jako Zasadowość (pKBH+). Potem pewnie dałoby się przebotować artykuły w poszukiwaniu kodu |zasadowość = p''K''<sub>BH<sup>+</sup> = [liczba] itp., żeby podmienić na |zasadowość aminy = [liczba]. Co Wy na to? Wostr, mógłbyś coś takiego wprowadzić? Michał Ski _dyskusja 13:45, 4 lip 2023 (CEST)

Wolałbym najpierw zobaczyć, jak wygląda wypełnienie tych parametrów w infoboksach (Wikipedia:Zadania_dla_botów#Lista_wypełnień_parametrów_w_{{Związek_chemiczny_infobox}}), dopiero poten proponować określone rozwiązania (przy czym dodawania kolejnego parametru wolałbym uniknąć — już teraz przy dwóch parametrach, pK_BH⁺ znajduje się w obu i nie mogę powiedzieć, że jest to błędne). Wostr (dyskusja) 15:36, 4 lip 2023 (CEST)

Dzięki, poczekajmy więc na wynik. Michał Ski _dyskusja 12:17, 5 lip 2023 (CEST)

Wyniki są, malarz sporządził tabelę. Obecne wartości są całkowicie niebotowalne, wszelkie zmiany musiałyby być wprowadzone ręcznie (ponad 500 artykułów; przy samej zasadowości znacznie mniej). Patrząc na te wyniki, aż chciałoby się jakoś to ustandaryzować, ale ciężko mi na szybko wymyślić jakiekolwiek gruntowane rozwiązanie. Odnośnie samego BH+
– najprościej wydaje mi się byłoby:

• albo usunąć pK_a i pK_b z lewej strony (zostawić wyłącznie kwasowość/zasadowość)
• albo zmodyfikować zasadowość w ten sposób, aby parametr rozpoznawał zawartość pk. obecności określonej frazy (np. „BH+
  ”) → zmieniał wtedy „zasadowość (pK_b)” na „zasadowość (pK_BH+
  )”, teoretycznie nawet z usuwaniem z wypełnienia parametru tej frazy, np. „pK_BH+
  = 11” albo „pK_BH+
  : 11” na samo „11”. To rozwiązanie wydaje się najmniej inwazyjne, a chyba załatwiałoby problem wskazany w wątku.
• gdybyśmy jednak chcieli dodawać kolejny parametr, zmiana kwasowość na pKa, zasadowość na pKb i dodanie nowego pKBH+. Obecność zasadowość i zasadowość aminy mogłaby być często mylona, zwłaszcza pod VE, z którego korzysta coraz więcej osób.

Patrząc na te wywołania zastanawiam się, czy nie dałoby rady w ogóle scalić tych dwóch parametrów w jeden („pK”). Tylko jakiekolwiek zmiany musiałyby przede wszystkim uwzględniać to, w jaki sposób chcemy, aby te dane były prezentowane. Jak widać jest totalny miszmasz. Wostr (dyskusja) 20:14, 7 lip 2023 (CEST)

• Też myślałem o tym, żeby zrobić jedno pole „Właściwości kwasowo-zasadowe” i podawać tam pKa = , pKb = albo pK_{BH+
  =}. Wymagać to będzie na pewno sporo pracy, chociaż bot mógłby tu sporo zrobić sam. Spróbuję wymyślić jakiś algorytm. Michał Ski _dyskusja 10:34, 8 lip 2023 (CEST)
• To może tak:

Dodajemy nowe pole kwasowość/zasadowość wyświetlane jako Kwasowość (pKa)/zasadowość (pKb)

       ZdB:

1. Jeśli w obecnym polu zasadowość jest:

  zasadowość = pKa [liczba]

  zasadowość = pKa = [liczba]

  zasadowość = pKBH+
[liczba]

  zasadowość = pKBH+
= [liczba]

    lub warianty z ≥ 2 wartościami pK_a/pK_BH+
(uwzględniając zwykłe <sub></sub> i {{chem2}}):
        bot zmienia na kwasowość/zasadowość = pKBH+
= [liczba]

2. Jeśli w obecnym polu zasadowość jest:

  zasadowość = [liczba]

  zasadowość = pKb [liczba]

  zasadowość = pKb = [liczba]

        bot zmienia na kwasowość/zasadowość = pKb = [liczba]

3. Jeśli w obecnym polu kwasowość jest:

  kwasowość = pKa [liczba]

  kwasowość = pKa = [liczba]

    lub warianty z ≥ 2 wartościami pK_a:
        bot zmienia na kwasowość/zasadowość = pKa = [liczba]

4. Jeśli w obecnym polu kwasowość jest:

  kwasowość = pKBH+
[liczba]

  kwasowość = pKBH+
= [liczba]

    lub warianty z ≥ 2 wartościami pK_BH+
(uwzględniając zwykłe <sub></sub> i {{chem2}}):
        bot zmienia na kwasowość/zasadowość = pKBH+
= [liczba]

Pkt. 1-4 oznaczane są komentarzem <!-- Pole do sprawdzenia--> wstawiającym hasło do ukrytej kategorii "Kwasowość/zasadowość do weryfikacji".

5. W pozostałych przypadkach niepustego pola zasadowość lub kwasowość bot zostawia to pole bez zmian, dodając komentarz <!-- Pole do poprawy --> wstawiające hasło do ukrytej kategorii "Kwasowość/zasadowość do poprawy".

Dodatkowo malarz_bot zrobiłby nam zestawienie aktualnych wartości pól zasadowość, kwasowość i kwasowość/zasadowość. To chyba bylibyśmy w stanie przemielić dość sprawnie. Michał Ski _dyskusja 19:36, 9 lip 2023 (CEST)

• Umknął mi ten komentarz, przepraszam. Zapoznam się z tym na spokojnie w ciągu najbliższych dni. Wostr (dyskusja) 23:02, 5 wrz 2023 (CEST)

  Wostrze, przypominam się. :-) Lista wypełnień jest tutaj: Wikipedysta:Malarz pl/szablony/Związek chemiczny infobox#zasadowość i kwasowość (1). Michał Ski _dyskusja 13:57, 26 paź 2023 (CEST)

  @Michał Ski, tak, ja o tym pamiętam. Przymierzałem się już do tego, tyle że chciałem spróbować zrobić za jednym zamachem zarówno to, jak i inne poprawki w infoboksie (a niektóre z nich wymagałyby osobnego przedyskutowania), które oczekują na, właśnie, zrobienie ich „przy okazji innych zmian”. Nie wiem natomiast, czy to jest wykonalne przy moich zasobach czasu wolnego, chyba rzeczywiście będę musiał porzucić ew. inne poprawki i zrobić tylko to, inne zmiany będą dalszej czekały na jakieś „przy okazji”. Wostr (dyskusja) 20:23, 26 paź 2023 (CEST)

Rzędowość

Status:	trwa dyskusja

W artykule rzędowość mamy napisane, że wyznacza się ją na podstawie liczby atomów wodoru, które zostały zastąpione przez grupy węglowodorowe. Ok, ale np. czy kwas pamidronowy jest alkoholem trzeciorzędowym? Wygląda, że niby jest, ale tam de facto nie ma zastąpienia przez trzy grupy węglowodorowe. Czyli definicja nie jest precyzyjna, czy może jednak kwas pamidronowy nie jest alkoholem trzeciorzędowym? Chrumps ► 21:50, 23 sty 2024 (CET)
Przy okazji naszło mnie związane z tym pytanie: ilorzędowymi alkoholami są diole geminalne? Chrumps ► 22:00, 23 sty 2024 (CET)

• Wszystko zależy od przyjętej definicji. Z tego, co wiem, nie ma nigdzie jednej, oficjalnej definicji rzędowości. Problemem jest także to, że nie spotkałem się nawet z dobrym tłumaczeniem tego terminu na j. ang. I poza tym jest kilka kwestii: (1) Definicje IUPAC, jeżeli chodzi o klasyfikację związków, są bardzo ograniczające. Zazwyczaj opierają się na podstawieniu grupami hydrokarbylowymi – choćby definicja amin opiera się na podstawieniu atomów wodoru amoniaku jedną, dwiema lub trzema takimi grupami, co w zasadzie przy ścisłym stosowaniu takiej definicji eliminowałoby zdecydowaną większość amin. W praktyce definicję taką zmienia się uwzględniając grupy organylowe zamiast hydrokarbylowych (dowolna grupa organiczna wiązalna poprzez atom węgla); (2) nawet mając już polską literaturę, gdzie termin rzędowość się pojawia, mamy więcej niż jedno podejście – chociaż w większości przypadków dające takie same wyniki. Zdejmując z półki jedną książkę i ściśle stosując definicję z niej, kwas pamidronowy byłby alkoholem pierwszorzędowym (grupa hydroksylowa przyłączona jest do atomu węgla, który połączony jest z tylko jednym atomem węgla), a ściągając inną książkę dostałbym alkohol trzeciorzędowy (grupa hydroksylowa przyłączona jest do atomu węgla, do którego nie jest przyłączony żaden atom wodoru); (3) na ile w ogóle stwierdzenie ilurzędowy jest kwas pamidronowy jest komukolwiek potrzebne, poza kwestiami stricte klasyfikacyjnymi?; (4) pojęcie rzędowości najczęściej opisywane jest albo w słownikach/encyklopediach, albo w podręcznikach akademickich pierwszych lat studiów (pomijam podręczniki szkolne) – na tym etapie nikt nie zagłębia się w bardziej skomplikowane przypadki. (5) patrząc choćby na inne wiki, nie widzę tam jakichś lepszych definicji od obecnych w naszym artykule. Też w pewnych sytuacjach rozjeżdża im się definicja i klasyfikacja. Wostr (dyskusja) 01:33, 26 sty 2024 (CET)
• @Chrumps, @Wostr: Pojęcie rzędowości ograniczyłbym do sytuacji, gdy przy analizowanym atomie węgla są tylko wiązania C-C i C-H (no, może jeszcze krzem mógłby być). Gdy są tam obecne heteroatomy, pojęcie rzędowości traci sens, a jeżeli jest nawet stosowane, to na potrzeby konkretnej sytuacji, a nie w ujęciu ogólnym.
  Nie zgodzę się tylko z pkt. (4) wypowiedzi Wostra: rzędowość to nie kwestia teoretyczna dla pierwszoroczniaków studiów chemicznych. :-) Jest ona kluczowa przy rozpatrywaniu mechanizmów reakcji i ma duże znaczenie praktyczne przy opracowywaniu metod syntetycznych. Niejednokrotnie znalezienie metody uniwersalnej na syntezę jakiegoś rodzaju estrów czy amidów jest trudne lub niemożliwe, a w efekcie konieczne jest stosowanie np. innej metody dla reakcji związków 1- i 2-rzędowych, a innej dla 3-rzędowych. Wiem to z własnego doświadczenia, bo estrami i amidami zajmuję się na co dzień. A reakcje związków zawierających 3° grupę trytylową to w ogóle osobny dział chemii! :-) Michał Ski _dyskusja 14:24, 27 sty 2024 (CET)
  • Michale, mówię o tym, że opis pojęcia rzędowości pojawia się przede wszystkim na tym etapie nauczania, zazwyczaj od węglowodorów, potem przez aminy i alkohole. Potem już nikt nie stara się definiować czy opisywać samego pojęcia, bo wychodzi się z założenia, że samo pojęcie jest już oczywiste, opisywany jest już wpływ rzędowości na właściwości cząsteczek. Wostr (dyskusja) 14:53, 27 sty 2024 (CET)
    • A, to pełna zgoda. :-) Źle Cię zrozumiałem. Michał Ski _dyskusja 15:07, 27 sty 2024 (CET)
• Ja właściwie również patrzyłem na rzędowość pod kątem możliwych konkretnych typów reakcji i gdyby taki np. kwas pamidronowy ulegał reakcjom typowym dla alkoholi trzeciorzędowych, to bym optował za takim podziałem, bo z uwagi nie całkiem nieprecyzyjne definicje aspekt praktyczny ma znaczenie. Tak czy inaczej zdaję się na opinię Michała, a ewentualną zmianę z [11] pozostawiam dla @Wostr :) --Chrumps ► 00:22, 28 sty 2024 (CET)

Elektrolit binarny i Dysocjacja elektrolityczna

Status:	trwa dyskusja

Mamy taki artykuł, chyba bez większych perspektyw rozwoju, ale za to bez źródeł i z błędami - np. „cząsteczka w czasie dysocjacji rozpada się na jeden kation i jeden anion” i jako przykład NaCl, który nie tworzy cząsteczek. Problem wydaje się jednak szerszy patrząc na definicję dysocjacja elektrolityczna, gdzie jest mowa o procesie rozpadu cząsteczek. Ma ktoś z Was jakąś w miarę oficjalną definicję? Chrumps ► 00:43, 1 mar 2024 (CET)

Chrumps, poprawiłem oba hasła dodając przypisy. To jest taka sytuacja, w której wiadomo o co chodzi, ale nie jest łatwo opisać to zwięźle i precyzyjnie. Michał Ski _dyskusja 12:15, 13 mar 2024 (CET)

Dzięki Michale, ale obawiam się, że dalej nie jest to precyzyjne. Reakcja NaCl ⇌ Na+
+ Cl−
w zasadzie nie zachodzi, bo chlorek sodu już w krysztale składa się z jonów (udział wiązań kowalencyjnych jakiś tam jest co prawda, ale zakłada się, że w krysztale jonowym są jony, a nie atomy), więc nie może rozpaść się, na coś czym już jest :) On jest zawsze zdysocjowany, również w fazie stałej, aczkolwiek nie jestem pewny na 100%, czy stwierdzenie że związek w krysztale jest zdysocjowany jest całkiem poprawne. Po rozpuszczeniu NaCl w wodzie, a właściwie Na+
Cl−
, następuje tylko rozpad sieci krystalicznej i hydratacja jonów. Chrumps ► 19:26, 13 mar 2024 (CET)

Zdaję sobie z tego sprawę, i powtarzam: nie jest łatwo opisać to zwięźle i precyzyjnie. Napisałem obecną wersję zgodnie z solidnymi źródłami. Jeśli chcesz, mogę wkleić tu dosłowne cytaty, może wymyślisz coś lepszego. Michał Ski _dyskusja 22:36, 13 mar 2024 (CET)

Artykuł - Punkt Izozbestyczny

Status:	trwa dyskusja

Szanowni Państwo,

Artykuł jest w zasadzie w całości błędny. Do tego stopnia, że skłonił mnie do założenia tu konta.

Po kolei najważniejsze błędy:

- nie istniej nazwa "punkt izozbAstyczny", jest natomiast "punkt izoabsorpcyjny", kiedyś niezalecany, dziś dość powszechny. A w literaturze można znaleźć: iZoZbestyczny, iZoSbestyczny oraz iSoSbestyczny - jak ma być- tego chyba nikt nigdy nie ustalił.

- "zmiana pH jednej z form kosztem drugiej" - nie ma czegoś takiego jak "pH formy związku", żaden związek chemiczny nie może "mieć pH"

- "Dla n-protonowego kwasu obserwować będziemy n punktów izozbestycznych" - nieprawda! Liczba punktów izozbestycznych nie ma nic z tym wspólnego. Oczywiście można napisać, że dla wieloprotonowych kwasów mamy różne punkty izozbestyczne dla każdej kolejnej dysocjacji, ale dla każdej w nich takich punktów może być więcej niż jeden

- Pod wykresem: "miejsce przecięcia się krzywych spektrofotometrycznych wyznaczonych dla różnych stężeń substancji". Jest to pierwsze miejsce, w którym zetknąłem się z wyrażeniem "krzywa spektrofotometryczna". To są widma absorpcyjne, co więcej, zarejestrowane dla STAŁEGO stężenia substancji. Jeśli te widma to są widma np. indykatora, to tym co się zmienia są stężenia jego formy kwasowej i zasadowej, ale analityczne stężenie indykatora jest stałe.

Może pokuszę się o napisanie tego od nowa. Wersja angielskojęzyczna (swoją drogą, trzeba dodać link) jest poprawna i zgodna (prawie dosłownie) z tym: [12], strona 77.

Pozdrawiam,

Krzysztof Janus Kejdrzej (dyskusja) 14:23, 21 mar 2024 (CET)

Kejdrzej, dzięki za zgłoszenie! Hasło Punkt izozbestyczny bez wątpienia wymaga poprawy. Gorąco zachęcam do napisania go od nowa, zgodnie z dewizą Wikipedii: „Jeśli uważasz, że artykuł w Wikipedii wymaga zmian, poprawek lub rozbudowy – kliknij przycisk Edytuj u góry strony. Każdy może wprowadzać zmiany, nawet nie trzeba w tym celu zakładać konta! Należy tylko pamiętać o podaniu źródeł w formie przypisów (zob. szablon {{Cytuj}}). W Wikipedii trzymamy się zasady „śmiałego edytowania”, więc nie obawiaj się, że popełnisz błędy. Zajrzyj na stronę dotyczącą tworzenia artykułów lub poeksperymentuj na stronach testowych.”

Interwiki dodane. Michał Ski _dyskusja 22:56, 21 mar 2024 (CET)

Krystalizator

Status:	nowe

To chyba trzeba byłoby zmienić na stronę ujednoznaczniającą. Ale i tak potrzebne byłyby źródła. Sławek Borewicz, → odbiór 06:31, 22 mar 2024 (CET)

Tryb ciemny a wzory strukturalne

Status:	trwa dyskusja

Wraz z wprowadzeniem trybu ciemnego pojawiły się również istotne problemy ze wzorami chemicznymi. Na podlinkowanej stronie jest opisane rozwiązanie... do każdej ilustracji trzeba by było dodać class=skin-invert-image. Dla nas jest to niewykonalne, aby zrobić to w dającej się przewidzieć przyszłości, musielibyśmy tylko siedzieć i dodawać... Dla reakcji chemicznych jest pewne rozwiązanie, już wiele miesięcy temu zrobiłem {{reakcja}} w celu ujednolicenia sposobu wyświetlania reakcji chemicznych (trochę wzorem de.wiki). Był (i jest) w fazie testów, dokumentacji się jeszcze nie doczekał, ale w nim jest ta klasa zaszyta, więc ew. reakcje (w postaci plików) dodawane z użyciem tego szablonu będą już miały poprawną klasę.

Nie wiem na ten moment, co zrobić z infoboksami. Jak dobrze wiecie, w parametrach dotyczących grafik mamy miszmasz. O ile raczej modele 3D wychodzą z użycia i jest ich coraz mniej, o tyle możemy mieć tam zarówno zdjęcia próbek, jak i wzory strukturalne (czasem również modele komórek sieci krystalicznej). Nie widzę na ten moment, jak można byłoby to zrobić automatycznie i w trybie ciemnym wzory strukturalne pozostaną na razie zupełnie niewidoczne. Wostr (dyskusja) 17:44, 29 lip 2024 (CEST)

• Link do dyskusji w projekcie Infoboksy: Dyskusja_wikiprojektu:Infoboksy#Grafiki_w_infoboksach_w_trybie_ciemnym. Wostr (dyskusja) 22:02, 29 lip 2024 (CEST)

• Wostr, obawiam się, że jesteś tu jedyną osobą mającą pojęcie w temacie TC. Potem pewnie długo, długo nic. :-( W każdym razie ja nie jestem w stanie nic pomóc. Poza jednym zdziwieniem laika: jeśli szablon {{reakcja}} można było dostosować globalnie do TC, to czy nie da się analogicznie zrobić z {{chem2}}? Michał Ski _dyskusja 23:32, 3 sie 2024 (CEST)

  Zawsze wolę dać info o czymś związanym z projektem, aby była szansa, że pojawią się jakieś komentarze, uwagi itp., bo może to potem po wprowadzeniu zmian ograniczyć ew. poprawki. Z szablonem {{chem2}} jest wszystko w porządku, on generuje tylko zapis wzorów/reakcji z wykorzystaniem znaków i symboli, nie powinno z nim być żadnego problemu w trybie ciemnym. {{reakcja}} miał mieć trochę inne zadanie: ma w sobie zaszyty {{chem2}} i możliwość dodawania ilustracji – chodziło o to, aby ustandaryzować sposób umieszczania reakcji chemicznych w tekście bez względu na sposób ich dodania ({{chem2}}/ilustracja), por. de:Vorlage:Formel. Możliwe byłoby wówczas również (w razie potrzeby) zmienianie sposobu wyświetlania reakcji w wielu artykułach jednocześnie bądź dostosowywanie sobie tego wyglądu w swoim css. Natomiast nie miałem wcześniej wystarczająco czasu i nie było w zasadzie potrzeby, aby przetestować wszystkie przypadki i ew. wdrożyć szablon. Wostr (dyskusja) 13:10, 4 sie 2024 (CEST)

Metale półszlachetne

Status:	trwa dyskusja

Hasło z próbą wyliczania takich metali. Ale nie wiadomo na podstawie czego określano częstotliwość uznawania metalu za półszlachetny. Pobieżnie zajrzałem do Google scholar i od razu wyskoczyło też aluminium, ale wyników ogólnie niewiele. W haśle brak też linków do innych wersji językowych. W bazach znalazłem jedynie taką przedwojenną pozycję i w niej tych metali jest nieco więcej. Michał Ski, Wostr, Graendail, Ponson13, da się choć tę definicję dobrze uźródłowić współczesnymi publikacjami? Sławek Borewicz (dyskusja) 08:08, 14 paź 2024 (CEST)

Ciężka sprawa. Źródła bez konkretów lub wątpliwe – jak to przedwojenne, które wskazuje wszystkie przemysłowe metale nieżelazne jako półszlachetne. Michał Ski (dyskusja) 21:07, 14 paź 2024 (CEST)

W jęz. polskim nie będę miał nic. Ale może uda się coś znaleźć szukając po semi noble metal albo Halbedelmetall (w de.wiki jest cała sekcja, choć bez źródeł, na ten temat). Ja w tym momencie raz na kilka dni daję radę w ogóle zajrzeć na wiki, więc na szybko nie pomogę, najwyżej niech ta sekcja powisi sobie dłużej, nie ma co szybko kasować z powodu braku źródeł, skoro artykuł wisi już tyle czasu. Wostr (dyskusja) 21:01, 16 paź 2024 (CEST)

Polihydroksyeter

Status:	trwa dyskusja

Ma ktoś może jakiekolwiek źródło, na podstawie którego dałoby się ten artykuł napisać od nowa? Ewidentnie tytuł powinien dotyczyć klasy polimerów, natomiast w treści najprawdopodobniej są informacje o konkretnym polimerze. Wostr (dyskusja) 22:16, 19 paź 2024 (CEST)

@Wostr dotarłem do czegoś takiego https://doi.org/10.1002%2F14356007.a09_547.pub2 z enwiki: "In 1934, workers at I.G. Farbenindustrie reported the coupling of BPA and epichlorohydrin. Over the following decade, coatings and resins derived from similar materials were described by workers at the companies of DeTrey Freres in Switzerland and DeVoe and Raynolds in the US. This early work underpinned the development of epoxy resins, which in turn motivated production of BPA." BPA to "dian" z omawianego artykułu. Karton Realista (dyskusja) 19:42, 27 paź 2024 (CET)

Termosonimetria i Jonometria

Status:	wykonane

Zgłaszam parę haseł dotyczących metod pomiarowych. Ani nie nie mają źródeł, ani linków do innych wersji językowych. Ponson13, ptjackyll, sprawdzilibyście je w swoich źródłach? W Google scholar ich obecność jest raczej mizerna. Sławek Borewicz (dyskusja) 07:30, 15 lis 2024 (CET)

Jonometria była dość łatwa, bo to chemia. O termosonimetrii nie miałem zbyt wiele materiałów, jedynie Gold Book. Oba hasła przeredagowałem i dodałem przypisy. Michał Ski (dyskusja) 10:53, 15 lis 2024 (CET)

Tlenek radu

Status:	trwa dyskusja

Na zh.wiki dostałem info, że ww. artykuł ma ten sam problem co ostatnio dyskutowany w DNU chloran radu. W wolnej chwili postaram się coś na ten temat poszukać, ale może się okazać, że to nie jedyne dwa artykuły tego użytkownika wymagające zweryfikowania. Wostr (dyskusja) 23:30, 16 lis 2024 (CET)

@Wostr Jest chyba źródło na numer CAS: https://www.google.pl/books/edition/CRC_Handbook_of_Thermophysical_and_Therm/C5_9DwAAQBAJ?hl=pl&gbpv=1&dq=%22radium+oxide%22&pg=PA467&printsec=frontcover

strona 467 Karton Realista (dyskusja) 11:44, 18 lis 2024 (CET)

Wrzucę tu jeszcze Wolframian radu, Wodorotlenek fransu, brak numeru CAS, nie mogłem znaleźć tych związków w CRC Handbook of Chemistry and Physics 95th ed. ani w Handbook of Inorganic Chemicals Patnaika. Karton Realista (dyskusja) 12:54, 18 lis 2024 (CET)

No właśnie podejrzewałem, że artykułów wymagających weryfikacji będzie więcej. Postaram się do tego usiąść jutro. Wostr (dyskusja) 23:24, 18 lis 2024 (CET)

To są zbyt egzotyczne związki, aby była szansa znalezienia ich w CRC, a tym bardziej u Patnaika. Tym niemniej wolframian radu (i wiele innych związków radu, w tym chloran i tlenek) jest ujęty w tabeli rozpuszczalności w «George KeeneG.K. Schweitzer George KeeneG.K., Lester L.L.L. Pesterfield Lester L.L.L., The Aqueous Chemistry of the Elements, Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 149, ISBN 978-0-19-539335-4 [dostęp 2024-11-20]  (ang.).». Wodorotlenek fransu ma w definicji podane „hipotetyczny związek”, więc nic dziwnego, że brak jest danych eksperymentalnych. Ale z kolei jest w PubChemie. Michał Ski (dyskusja) 10:02, 20 lis 2024 (CET)