Dolna Frankonia

Dolna Frankonia
Unterfranken

Regierungsbezirk Unterfranken

rejencja
Herb Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Bawaria
Stolica	Würzburg
Powierzchnia	8 530,99 km²
Populacja (31 grudnia 2010) • liczba ludności	1 327 497
• gęstość	156 os./km²
Adres urzędu: Regierung von Unterfranken Peterplatz 9 97070 Würzburg
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miast na prawach powiatu	3
Liczba powiatów	9
Położenie na mapie Niemiec Dolna Frankonia Unterfranken
50,02447°N 9,93190°E
Strona internetowa

Dolna Frankonia (niem. Unterfranken) – bawarski okręg administracyjny. Kraina ta leży na północnym zachodzie kraju związkowego i graniczy od południa i zachodu z Badenią-Wirtembergią oraz Hesją. Na północy posiada wspólną granicę z Turyngią. Od wschodu graniczy zaś z bawarskimi okręgami administracyjnymi: Górna oraz Środkowa Frankonia. Ponieważ główną rzeką przepływającą przez Dolną Frankonię jest Men, region ten, zwłaszcza przez jego mieszkańców, nazywany jest Mainfranken. Administracyjnym centrum oraz stolicą okręgu jest Würzburg.

Struktura administracyjna

Dolna Frankonia z administracyjnego punktu widzenia dzieli się na trzy wolne miasta powiatowe (niem. kreisfreie Stadt), tj. Aschaffenburg, Schweinfurt i Würzburg, oraz powiaty ziemskie (niem. Landkreis), tj. Aschaffenburg, Bad Kissingen, Kitzingen, Main-Spesart, Miltenberg, Rhön-Grabfeld, Schweinfurt, a także Würzburg.

Podział administracyjny

Rejencja Dolna Frankonia dzieli się na:

• trzy regiony planowania (Planungsregion)
• trzy miasta na prawach powiatu (Stadtkreis)
• dziewięć powiatów ziemskich (Landkreis)

Regiony planowania:

Lp.	Nazwa regionu planowania	Ludność (31.12.2010)	Powierzchnia km²	Liczba miast na prawach powiatu	Liczba powiatów
1	Bayerischer Untermain	367.686	1.477,60	1	2
2	Main-Rhön	438.645	3.992,20	1	4
3	Würzburg	509.745	3.060,80	1	3

Miasta na prawach powiatu:

Lp.	Nazwa miasta	Ludność (31.12.2010)	Powierzchnia km²
1	Aschaffenburg	68.678	62,45
2	Schweinfurt	53.415	35,71
3	Würzburg	133.779	87,63

Powiaty ziemskie:

Lp.	Nazwa powiatu	Ludność (31.12.2010)	Powierzchnia km²	Liczba gmin
1	Aschaffenburg	172.667	899,34	32
2	Bad Kissingen	104.301	1.136,94	26
3	Haßberge	85.010	956,52	26
4	Kitzingen	88.397	684,15	31
5	Main-Spessart	127.761	1.321,41	40
6	Miltenberg	128.341	715,68	32
7	Rhön-Grabfeld	82.916	1.021,87	37
8	Schweinfurt	113.003	841,29	29
9	Würzburg	159.778	967,56	52

Historia

Starówka w Schweinfurcie

Po przejściu obszaru dolnofrankońskiego, głównie terenów Wielkiego Księstwa Würzburga, po Kongresie Wiedeńskim pod administrację Królestwa Bawarii utworzono tutaj Okręg Dolnego Menu z centrum administracyjnym w Würzburgu. Od 1 stycznia 1838 roku obszar ten nazywano „Dolną Frankonią i Aschaffenburgiem”. Współczesne określenie całego regionu „Dolna Frankonia” zostaje wprowadzone decyzją rządu bawarskiego 20 maja 1938 roku i od 1 czerwca 1938 weszło do powszechnego użycia. Po II wojnie światowej nazwa ta została utrzymana. W 1945 roku w granicach Dolnej Frankonii znalazł się obszar Ostheim vor der Rhön.

Herb

Blazonowanie

Poniżej czerwonej głowicy, na której trzy srebrne kliny, niebieskie i czerwone pola. Na pierwszym złota lanca z flagą czerwono-białą. Po lewej stronie heraldycznej srebrne koło.

Historia herbu

Herb został zaprojektowany przez Otto Huppa w 1906 roku, jednak nie znalazł on wtedy zastosowania. Dopiero w 1961 roku zaczęto go wykorzystywać. Dolna Frankonia posiadała od tego momentu herb, który odzwierciedlał historyczne stosunki władzy na swoim terytorium. W herbie znajdują się nawiązania do kapituły katedralnej w Würzburgu (srebrne kliny na czerwonym tle), srebrne koło (tzw. koło Kiliana) jest odniesieniem do Elektoratu i Arcybiskupstwa Moguncji, natomiast lanca z biało-czerwona flagą symbolizuje Księstwo Wschodniofrankońskie.

Gospodarka

Region Dolnej Frankonii zanotował w lutym 2010 roku stopę bezrobocia rzędu 5,1%, natomiast w styczniu tego samego roku było to jedynie 5%. Była to najniższa stopa bezrobocia w Bawarii. Do najważniejszych centrów gospodarczych regionu należą: Aschaffenburg, Schweinfurt i Würzburg, a także miasta średniej wielkości położone wzdłuż Menu, np. Miltenberg czy Lohr am Main. Jak podaje Europejski Urząd Statystyczny PKB Dolnej Frankonii na jednego mieszkańca w 2008 roku wynosiło 116% średniej europejskiej.

Miejscowe władze

Twierdza w Würzburgu – stolicy regionu

W tzw. Zgromadzeniu Regionalnym są reprezentowane różne partie polityczne. W latach 1954–1998 w Würzburgu zasiadało ich 23 przedstawicieli. W roku 2003 – 20, a od 2008 ich liczba wynosi 21. W tym samym czasie w ławach Zgromadzenia zasiadało 10-u przedstawicieli Unii Cheścijańsko-Społecznej (niem. Christlich-Soziale Union – CSU), 4 – Partii Socjaldemokratycznej (niem. Sozialdemokratische Partei Deutschlands – SPD), 3 – Wolnych Wyborców (niem. Freie Wähler – FW), 2 – Partii Zielonych (niem. Grüne), 1 – Wolnej Partii Demokratycznej (niem. Freie Demokratische Partei – FDP), 1 – Lewicy (niem. Die Linke). Na przestrzeni ostatnich 60 lat we władzach na szczeblu regionalnym największe poparcie społeczne (48-65% w latach 1954-2008) posiadała Unia Chrześcijańsko-Społeczna. Drugą siłą polityczną regionu była i jest nadal Partia Socjaldemokratyczna posiadająca w latach 1954-2008 poparcie rzędu 19-34% mieszkańców.

Prezydent Zgromadzenia Regionalnego

Od 30 stycznia 2007 roku prezydentem Zgromadzenia Regionalnego okręgu jest Erwin Dotzel (CSU). Jest on następcą zmarłego 2 grudnia 2006 roku hrabiego Albrechta von Ingelheima (CSU). Zastępcą prezydenta jest Eva-Maria Linsenbreder (SPD) i Karin Renner (CSU).

Zadania władz okręgu

Ratusz w Iphofen

Okręg Dolnej Frankonii jest jednym z siedmiu na terenie Bawarii. Obok gmin oraz powiatów (ziemskich i grodzkich), tworzy on trzeci poziom podziału administracyjnego Landu Związkowego Bawaria. Najwyższym organem decyzyjnym jest tzw. Zgromadzenie Regionalne (Bezirkstag). Na jego czele stoi prezydent Zgromadzenia Regionalnego, który wybierany jest na pięcioletnią kadencję przez członków Zgromadzenia. Okręg Dolnej Frankonii wypełnia zadania, które wykraczają poza kompetencje powiatów lub gmin. Region wspiera publiczne instytucje, które są niezbędne dla zapewnienia mieszkańcom tego obszaru odpowiedniego poziomu życia (pod względem gospodarczym, socjalnym i kulturalnym). Region koordynuje działanie pomocy społecznej i socjalnej, zwłaszcza wobec ludzi wymagających opieki, niepełnosprawnych fizycznie lub upośledzonych umysłowo. Okrąg nadzoruje oraz finansuje działanie klinik specjalistycznych oraz domów opieki społecznej. Do pozostałych zadań władz regionalnych należą m.in. wspieranie życia kulturalnego, współpraca międzynarodowa, doradztwo w sprawie winoznawstwa/techniki produkcji wina, ale i rybołówstwa.

Instytucje pod zarządem Okręgu Dolnej Frankonii

Okręg Dolnej Frankonii zarządza i finansuje działalność szpitali psychiatrycznych w Lohr am Main i Werneck, dziennej kliniki psychiatrycznej w Aschaffenburgu i Schweinfurcie, jak i jednostki zajmującej się dziecięcą i młodzieżową psychiatrią przy klinice uniwersyteckiej w Würzburgu. W tym samym mieście okręg finansuje funkcjonowanie domu Jakoba Riedingera – domu opieki nad ludźmi upośledzonymi. Także miejsca pomocy dla osób uzależnionych od alkoholu (Münnerstadt) oraz domy intensywnej opieki w Lohr, Römershag oraz Werneck są finansowane przez władz regionu. Dodatkowo okręg prowadzi dwie kliniki ortopedyczne – w Werneck i Würzburgu, a także klinikę specjalistyczną chirurgii klatki piersiowej w Münnerstadt. Razem ze szkołą imienia Karla Kroißa (niem. Dr.-Karl-Kroiß-Schule) władze lokalne wspierają działalność Centrum Wspierania Słuchu w Würzburgu. Obok innych instytucji podlegających i wspieranych przez region są m.in. Ośrodek Niewidomych w Norymberdze (niem. Blindenanstalt Nürnberg e.V.).

Doradztwo specjalistyczne

Kultura i opieka nad dziedzictwem kulturowym

Starówka w Lohr am Main

Władze regionu finansują działalność instytucji państwowych w zakresie opieki nad zabytkami, muzeów, teatrów, placówek związanych ze sztuką współczesną i „małego formatu”, muzyką i strojem regionalnym. Utrzymują one także kontakt pomiędzy władzami miejskimi a lokalnymi działaczami na rzecz kultury, towarzystwami historycznymi i kulturalnymi. Na zamku Aschach (okolice Bad Kissingen) władze okręgu finansują istnienie trzech muzeów.

Rybołówstwo

Okręg Dolnej Frankonii zabiega o utrzymanie, ochronę, ale i polepszenie warunków bytowania ryb i innych zwierząt wodnych. Doradztwo fachowe dotyczy zazwyczaj wędkarstwa, rybołówstwa rzecznego, ochrony gatunków ryb, a także gospodarowania stawami.

Winoznawstwo i produkcja wina

W zakresie winiarstwa władze okręgu doradzają frankońskim winiarzom w zakresie winiarstwa i techniki uprawy winorośli. Region posiada liczne punkty informacyjne, a także specjalne szkoły, gdzie możliwe jest zdobycie fachowej wiedzy oraz informacji o winiarstwie, co gwarantuje utrzymanie wysokiej jakości regionalnych produktów winiarskich.

Wydział współpracy międzynarodowej

Okręg wspiera i pielęgnuje partnerstwo dolnofrankońskich gmin z komunami w całej Francji. Do tego dochodzi wspieranie projektów oraz współpracy niemieckiej i francuskiej młodzieży. Od 1986 roku utrzymywana jest ścisła współpraca z Departamentem Calvados.

Bibliografia

• Abels Björn-Uwe, Die vor- und frühgeschichtlichen Geländedenkmäler Unterfrankens, Kallmünz, 1979.
• Wagner Horst-Günter, Zum Standort des Wirtschaftsraumes Unterfranken im Spiegel seiner jüngeren historischen Außenbeziehungen, [w:] Ante Ulrich, Zur Zukunft des Wirtschaftsraumes Unterfranken, Würzburg 1992, s. 1–22.
• Wagner Horst-Günter, Mainfranken – Wirtschaftsgeographische Entwicklungswege und Problemfelder, [w:] Marquardt-Kuron Arnulf, Schliephake Konrad, Raumbezogene Verkehrswissenschaften – Anwendung mit Konzept, Bonn 1996, s. 17–35.
• Wagner Horst-Günter, Die Entwicklung des Wirtschaftsraumes Unterfranken 1814–2000, [w:] Kolb Peter, Krenig Ernst-Günter, Unterfränkische Geschichte Band 5/1, Würzburg 2002, s. 137–189.
• Wagner Horst-Günter, Schenk Winfried, Dynamik und Struktur der Bevölkerung in Unterfranken seit 1815, [w:] Kolb Peter, Krenig Ernst-Günter, Unterfränkische Geschichte, Würzburg 2002, s. 55–74.
• Radu Chinta, Die unterirdische Kalksteingewinnung im mainfränkischen Gebiet – eine bergbauhistorische Seltenheit, Erlangen,1982.