Feliks V

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	24 lipca 1440
Miejscowość	Bazylea
Konsekrator	Louis Aleman

Amadeusz VIII Spokojny
	hrabia Sabaudii
Okres	od 1391; do 1406
Poprzednik	Amadeusz VII Czerwony Hrabia
Następca	podniesiony do rangi księcia
	hrabia Genewy
Okres	od 1401; do 1440
Następca	Ludwik I
	książę Sabaudii
Okres	od 1406; do 1440
Poprzednik	tytuł nadany
Następca	Ludwik I
	hrabia Piemontu
Okres	od 1418; do 1440
Poprzednik	Ludwik Sabaudzki-Achajski
Następca	Ludwik I
	Dane biograficzne
Dynastia	sabaudzka
Data urodzenia	4 września 1383
Data śmierci	7 stycznia 1451
Ojciec	Amadeusz VII Czerwony Hrabia
Matka	Bona Berry fr. Bona de Berry
Rodzeństwo	Bona,; Joanna
Żona	Maria Burgundzka
Dzieci	Małgorzata; Antoni; Antoni; Małgorzata; Maria; Amadeusz; Ludwik I; Bona; Filip
	Odznaczenia

Feliks V
	Amadeusz VIII Spokojny; Amedeo VIII il Pacifico
	antypapież
Data i miejsce urodzenia	4 grudnia 1383 ; Chambéry
Data i miejsce śmierci	7 stycznia 1451 ; Genewa
Miejsce pochówku	Kaplica Świętego Całunu, ?↗
	Antypapież obediencji bazylejskiej
Okres sprawowania	1439–1449
	Dziekan kolegium kardynalskiego
Okres sprawowania	1449–1451
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	Zakon św. Maurycego
Śluby zakonne	1434
Diakonat	1440
Prezbiterat	24 czerwca 1440
Nominacja biskupia	5 listopada 1439
Sakra biskupia	24 lipca 1440
Kreacja kardynalska	23 kwietnia 1449
Pontyfikat	5 listopada 1439
	Multimedia w Wikimedia Commons

Feliks V (właśc. Amadeusz VIII (wł. Amedeo VIII il Pacifico); ur. 4 września 1383 w Chambéry, zm. 7 stycznia 1451 w Genewie^[1]) – antypapież obediencji bazylejskiej w okresie od 5 listopada 1439 do 7 kwietnia 1449^[1]. Hrabia Sabaudii (1391–1406), a następnie książę Sabaudii (1406–1440), hrabia Aosty, Moriany i Nicei (1391–1440), hrabia Genewy (1401–1440), hrabia Piemontu (1418–1440).

Życiorys

Amadeusz był synem hrabiego Amadeusza VII, po którym odziedziczył tron^[1]. W 1416 otrzymał od cesarza Zygmunta Luksemburskiego tytuł książęcy^[2] i podporządkował sobie całą Sabaudię oraz ujednolicił prawodawstwo ogłaszając w 1430 Statuty generalne^[2]. Był żonaty i miał dzieci, jednak owdowiał w roku 1422, a najstarszy syn Amadeusz zmarł w 1431^[1]. Dotknięty tymi wydarzeniami, w 1434 roku wycofał się z życia państwowego i osiadł w zamku Ripaille, a rządy nad księstwem powierzył synowi, Ludwikowi^[1]. Przyjął habit i został przełożonym, założonego przez siebie, zakonu św. Maurycego^[1]. W 1439 roku na soborze w Bazylei został wybrany antypapieżem w opozycji do Eugeniusza IV^[3]. Jego wybór był dokonany przez jednego kardynała i 32 elektorów; nominację przyjął po długim wahaniu, a konsekrowany został 24 czerwca 1440^[1].

Większość państw europejskich zachowała neutralność wobec Feliksa lub była nastawiona wrogo^[1]. Powołał kilku kardynałów, w tym dwóch Polaków: Wincentego Kota z Gniezna i Zbigniewa Oleśnickiego z Krakowa^[4], a jego sekretarzem przez pewien czas był Eneasz Sylwiusz Piccolomini^[1]. Ponieważ Feliks nie znajdował wsparcia u ojców soboru bazylejskiego, postanowił abdykować z pomocą arbitrażu francuskiego króla Karola VII^[1]. Antypapież cofnął wszystkie rzucone przez siebie klątwy i uroczyście ustąpił z urzędu, przed Mikołajem V^[1]. W zamian za to Mikołaj mianował go wówczas kardynałem-biskupem Sabiny, dziekanem kolegium kardynalskiego, papieskim wikariuszem Sabaudii oraz potwierdził go jako administratora apostolskiego diecezji Genewa^[5]. Jest uważany za ostatniego antypapieża w historii Kościoła katolickiego^[3].

Postać Amadeusza VIII jest pierwowzorem bohatera noweli Tomasza Manna pt. Der Erwählte (pl. Wybraniec, 1951).

Rodzina

W maju 1401 w Arras ożenił się z Marią Burgundzką (1380–1422), córką Filipa II Śmiałego, księcia Burgundii. Z żoną doczekał się 9 dzieci:

Małgorzaty (1405–1418)
Antoniego (1407)
Antoniego (1408)
Małgorzaty (1410–1479), żony Ludwika III – tytularnego króla Neapolu, Ludwika IV – elektora Palatynatu Reńskiego, i Ulryka V – hrabiego Wirtembergii
Marii (1411–1469), żony Filipa Marii Viscontiego – księcia Mediolanu
Amadeusza (1412–1431), księcia Piemontu
Ludwika I (1413–1465), księcia Sabaudii
Bonny (1415–1430)
Filipa (1417–1444), hrabiego Genewy

Ordery

Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Wielki Mistrz Zakonu Łańcucha (pierwotna nazwa orderu)^[6]

Rodowód

Amadeusz V Wielki

Aimone Spokojny

Sybilla z Bage

Amadeusz VI Zielony Hrabia

Teodor I Paleolog z Montferratu

Jolanta Paleolog z Montferratu

Argentina Spinola

Amadeusz VII Czerwony Hrabia

Ludwik Burbon

Piotr I Burbon

Maria z Avesnes

Bonne Burbon

Karol Walezjusz

Izabela Walezjuszka

Matylda z Châtillon

Feliks V (Amadeusz VIII)

Filip VI Walezjusz

Jan II Dobry Walezjusz

Elżbieta Przemyślidka

Bona z Berry

Bernard VI z Armagnac

Jan I z Armagnac

Cecylia z Rodez

Joanna z Armagnac

Jan z Charolais

Beatrycze z Clermont

?

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 340-341. ISBN 83-06-02633-0.
↑ ^a ^b Józef Andrzej Gierowski: Historia Włoch. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986, s. 133. ISBN 83-04-01943-4.
↑ ^a ^b Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 122. ISBN 83-7006-437-X.
↑ JanJ. Wierusz-Kowalski JanJ., Poczet papieży, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 128, ISBN 83-03-01013-1 .
↑ Savoie, Amedeo di. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-03-27]. (ang.).
↑ Federico Bona: I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).

Bibliografia

Felix V. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-27]. (ang.).

[Kelly-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 340-341. ISBN 83-06-02633-0.

[Gierowski-2] Józef Andrzej Gierowski: Historia Włoch. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986, s. 133. ISBN 83-04-01943-4.

[Wollpert-3] Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 122. ISBN 83-7006-437-X.

[4] JanJ. Wierusz-Kowalski JanJ., Poczet papieży, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 128, ISBN 83-03-01013-1 .

[FIU-5] Savoie, Amedeo di. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-03-27]. (ang.).

[order1-6] Federico Bona: I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).

[7] Celestyn II ostatecznie nie objął urzędu. Od czasów badań Mercatiego zaliczany do antypapieży, jednak we współczesnej historiografii klasyfikacja ta jest kwestionowana i proponuje się określać go jako „papież elekt”

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[A]

Lata 1130–1378	Wilhelm (1130–1137) Corrado Demetri (1137–1138) Gilles (1138–1139) Corrado Demetri (1139–1153) Imar (1153–1159) Gregorio Centu (1159–1162) Ubaldo de Lucca (1162–1181) Konrad von Wittelsbach (1181–1200) Ottaviano di Paoli (1200–1206) Pietro Gallocia (1206–1211) Giovanni di San Paolo (1211–1214) Niccolò de Romanis (1214–1218) Guido Papareschi (1218–1221) Ugolino Conti di Segni (1221–1227) Pelagio Galvani (1227–1230) Jean d’Abbeville (1230–1237) Jacques de Vitry (1237–1240) Romano Bonaventura (1240–1243) Rinaldo Conti di Jenne (1243–1254) Odon de Châteauroux (1254–1273) Jan z Toledo (1273–1275) Pedro Julião Reboli (1275–1276) Bertrand de Saint-Martin (1276–1278) Ordoño Alvares (1278–1285) Bentivenga da Bentivengi (1285–1289) Latino Malabranca Orsini (1289–1294) Gerardo Bianchi (1294–1302) Giovanni Boccamazza (1302–1309) Leonardo Patrasso (1309–1311) Giovanni Minio da Morrovalle (1311–1313) Niccolò Alberti (1313–1321) Berenger Fredol (1321–1323) Berenguer Fredol (1323) Guillaume Godin (1323–1336) Pierre Desprès (1336–1361) Élie Talleyrand de Périgord (1361–1364) Guy de Boulogne (1364–1373) Angelic de Grimoard (1373–1378)
Obediencja „rzymska”	Pietro Corsini (1378–1381) Philippe d’Alençon (1381–1397) Pileo di Prata (1397–1400) Angelo Acciaioli (1405–1408) Enrico Minutoli (1408) Antonio Correr (1408–1415)
Obediencja „awiniońska”	Angelic de Grimoard (1373–1388) Pietro Corsini (1388–1405) Gui de Malsec (1405–1408) Jean Flandrin (1408–1415)
Obediencja „pizańska”	Gui de Malsec (1409–1412) Jean de Brogny (1412–1415)
Lata 1415–1503	Angelo Correr (1415–1417) Jean de Brogny (1417–1419) Baldassare Cossa (1419) Jean de Brogny (1419–1426) Angelo d’Anna de Sommariva (1426–1428) Giordano Orsini (1428–1438) Antonio Correr (1438–1445) Pierre de Foix (1445–1449) Amadeusz Sabaudzki (1449–1451) Pierre de Foix (1451–1464) Bessarion (1464–1472) Guillaume d’Estouteville (1472–1483) Rodrigo Borgia (1483–1492) Oliviero Carafa (od 1492)
Lata od 1503	Oliviero Carafa (do 1511) Raffaele Sansoni Riario (1511–1521) Bernardino Lopez de Carvajal (1521–1523) Francesco Soderini (1523–1524) Niccolò Fieschi (1524) Alessandro Farnese (1524–1534) Giovanni Piccolomini (1535–1537) Giovanni Domenico de Cupis (1537–1553) Gian Pietro Carafa (1553–1555) Jean du Bellay (1555–1560) François de Tournon (1560–1562) Rodolfo Pio di Carpi (1562–1564) Francesco Pisani (1564–1570) Giovanni Girolamo Morone (1570–1580) Alessandro Farnese (1580–1589) Giovanni Antonio Serbelloni (1589–1591) Alfonso Gesualdo (1591–1603) Tolomeo Gallio (1603–1607) Domenico Pinelli (1607–1611) François de Joyeuse (1611–1615) Antonio Maria Galli (1615–1620) Antonio Maria Sauli (1620–1623) Francesco Maria Bourbon del Monte (1623–1626) Ottavio Bandini (1626–1629) Giovanni Battista Deti (1629–1630) Domenico Ginnasi (1630–1639) Carlo Emmanuele Pio (1639–1641) Marcello Lante della Rovere (1641–1652) Giulio Roma (1652) Carlo de’ Medici (1652–1666) Francesco Barberini (1666–1679) Cesare Facchinetti (1680–1683) Niccolò Albergati-Ludovisi (1683–1687) Alderano Cibo (1687–1700) Emmanuel–Theodose de la Tour d'Auvergne de Bouillon (1700–1715) Nicolò Acciaioli (1715–1719) Fulvio Astalli (1719–1721) Sebastiano Antonio Tanara (1721–1724) Francesco del Giudice (1724–1725) Fabrizio Paolucci (1725–1726) Francesco Pignatelli (1726–1734) Francesco Barberini (1734–1738) Pietro Ottoboni (1738–1740) Tommaso Ruffo (1740–1753) Pietro Luigi Carafa (1753–1755) Raniero d’Elci (1756–1761) Giuseppe Spinelli (1761–1763) Carlo Alberto Guidoboni Cavalchini (1763–1774) Giovanni Francesco Albani (1774–1803) Henry Benedict Stuart (1803–1807) Leonardo Antonelli (1807–1811) Alessandro Mattei (1814–1820) Giulio Maria della Somaglia (1820–1830) Bartolomeo Pacca (1830–1844) Lodovico Micara (1844–1847) Vincenzo Macchi (1847–1860) Mario Mattei (1860–1870) Costantino Patrizi Naro (1870–1876) Luigi Amat di San Filippo e Sorso (1877–1878) Camillo di Pietro (1878–1884) Carlo Sacconi (1884–1889) Raffaele Monaco La Valletta (1889–1896) Luigi Oreglia di Santo Stefano (1896–1913) Serafino Vannutelli (1914–1915) Vincenzo Vannutelli (1915–1930) Gennaro Granito Pignatelli di Belmonte (1930–1948) Francesco Marchetti Selvaggiani (1948–1951) Eugène Tisserant (1951–1972) Amleto Giovanni Cicognani (1972–1973) Luigi Traglia (1974–1977) Carlo Confalonieri (1977–1986) Agnelo Rossi (1986–1993) Bernardin Gantin (1993–2002) Joseph Ratzinger (2002–2005) Angelo Sodano (2005–2019) Giovanni Battista Re (od 2020)

III wiek	Hipolit Rzymski Nowacjan
IV wiek	Feliks II Ursyn
V wiek	Eulaliusz Wawrzyniec
VI wiek	Dioskuros
VII wiek	Teodor Paschalis
VIII wiek	Konstantyn II Filip
IX wiek	Jan VIII Anastazy III
X wiek	Krzysztof Donus II (domniemany antypapież) Bonifacy VII Jan XVI
XI wiek	Grzegorz VI Benedykt X Honoriusz II Klemens III
XII wiek	Teodoryk Albert Sylwester IV Grzegorz VIII Celestyn II^[A] Anaklet II Wiktor IV Wiktor IV Paschalis III Kalikst III Innocenty III
XIV wiek	Mikołaj V Klemens VII Benedykt XIII
XV wiek	Aleksander V Jan XXIII Klemens VIII Feliks V