Albinykus
| Albinykus | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | celurozaury | ||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunki | |||
| |||
Albinykus – rodzaj teropoda z grupy alwarezaurów (Alvarezsauridae) żyjącego w późnej kredzie na terenach Azji. Został opisany w 2011 roku przez Sterlinga Nesbitta i współpracowników w oparciu o połączone stawowo kości kończyn tylnych (IGM 100/3004) obejmujące fragmenty prawej kości biodrowej, niekompletne: kość kulszową, prawą udową, proksymalne części kości strzałkowych, niemal kompletne piszczele oraz kompletne stopy. Skamieniałości te wydobyto w 2004 roku z piaskowca w formacji Javkhlant na wschodzie pustyni Gobi w Mongolii. Oprócz szczątków Albinykus wydobyto z niego również skorupki jaj dinozaurów oraz pozostałości juwenilnego jamaceratopsa. Formacja Javkhlant obejmuje najprawdopodobniej osady santońskie i kampańskie[1].
Albinykus osiągał niewielkie rozmiary – kość udowa holotypu mierzy około 6,5 cm długości, na podstawie której Nesbitt i współpracownicy oszacowali masę dinozaura na 700–1000 g, co czyniłoby z Albinykus jednego z najmniejszych nieptasich dinozaurów[1]. Z kolei Xu i in. ocenili masę przedstawicieli pokrewnego rodzaju Linhenykus – o kości udowej mierzącej około 7 cm – na jedynie 450 g[2]. Mikrostruktura kości Albinykus jest bardzo podobna do obecnej u innego alwarezaura Shuvuuia – analizy histologiczne sugerują, że Shuvuuia kończyła wzrost w wieku około trzech lat. Na podstawie pierścieni przyrostowych w kości udowej oraz podobieństw do Shuvuuia Nesbitt i in. zasugerowali, że prawdopodobnie również Albinykus osiągał maksymalne rozmiary nie później niż po trzech latach. Holotyp odnaleziono z nogami podkurczonymi pod tułów, co jest pozycją spoczynkową typową dla ptaków. Odnaleziono skamieniałości troodontów Mei i Sinornithoides oraz owiraptorozaura Khaan w takiej pozycji, holotyp Albinykus jest pierwszym dowodem na jej występowanie również u Alvarezsauridae. Cechą odróżniającą Albinykus od innych nieptasich teropodów jest całkowite zrośnięcie proksymalnych kości stępu ze sobą oraz z piszczelami bez widocznych szwów. Obecne u niego było również bardzo silnie wykształcone arctometatarsus[1].
Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Nesbitta i współpracowników Albinykus jest taksonem siostrzanym dla Shuvuuia z formacji Dżadochta. Jest jednym z najstarszych znanych azjatyckich alwarezaurów[1].
Nazwa Albinykus pochodzi od słowa albin, używanego przez mongolskich szamanów do określenia „wędrujących świateł” – zjawisk świetlnych występujących na pustyni Gobi – oraz greckiego słowa onyx („pazur”). Nazwa gatunkowa gatunku typowego, baatar, w języku mongolskim oznacza „bohater”[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Sterling J. Nesbitt, Julia A. Clarke, Alan H. Turner, Mark A. Norell. A small alvarezsaurid from the eastern Gobi Desert offers insight into evolutionary patterns in the Alvarezsauroidea. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 31 (1), s. 144–153, 2011. DOI: 10.1080/02724634.2011.540053. (ang.).
- ↑ Xu Xing, Corwin Sullivan, Michael Pittman, Jonah N. Choiniere, David Hone, Paul Upchurch, Tan Qingwei, Xiao Dong, Tan Lin, Han Fenglu. A monodactyl nonavian dinosaur and the complex evolution of the alvarezsauroid hand. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 108 (6), s. 2338–2342, 2011. DOI: 10.1073/pnas.1011052108. (ang.).
| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
