Abemama

Abemama
	; Zdjęcie satelitarne atolu
Państwo	Kiribati
Akwen	Ocean Spokojny
Archipelag	Wyspy Gilberta
Powierzchnia	27,37 km²
Populacja (2010); • liczba ludności; • gęstość	; 3213; 117,4 os./km²
	Położenie na mapie Kiribati Abemama
	0°23′20″N 173°46′59″E/0,388889 173,783056
	Multimedia w Wikimedia Commons

Abemama (także Abamama, Apamama, Dundas, Hopper Island, Roger Simpson Island lub Simpson Island^[a]^[2]) – atol w zachodniej części wyspiarskiego państwa Kiribati, w archipelagu wysp Gilberta, położony 170 km na południowy wschód od atolu Tarawa, tuż powyżej równika^[3].

Podstawą gospodarki jest produkcja kopry, uprawa drzewa chlebowego i bananów. Nieznaczne dochody przynosi też turystyka^[3].

Geografia

Wyspa, a w zasadzie ciąg połączonych wysp, zajmuje obszar 27,37 km² i jest zamieszkana przez 3213 osób (2010). Wysepki otaczają z trzech stron głęboką lagunę. Wyspy atolu otaczające lagunę od północy i wschodu są ze sobą połączone estakadą, co umożliwia między nimi transport samochodowy. Pozostałe wyspy – Abatiku i Bike znajdują się w południowo-zachodniej części atolu.

Wioska Kariatebike jest administracyjnym centrum atolu. Mieści się tu budynek władz lokalnych, szkoły: podstawowa i średnia, kilka sklepów, targowisko, komenda policji i szpital. Jedyne lotnisko atolu znajduje się na północnym krańcu Abemama w pobliżu wioski Tabiang^[4].

Na atolu panuje klimat oceaniczny, tropikalno-równikowy, ze stałymi temperaturami od +25 do +27 °C. Pora deszczowa trwa od grudnia do maja^[3].

Wioski na wyspach atolu

Wioska	Ludność^[5]	Powierzchnia^[5]	Gęst. zal. (osób/km²)
Abemama: Liczba ludności (2010) i powierzchnia
Abatiku	150	279,2 ha	53,7
Tabiang	487	2425,2 ha	125,8
Tekatirirake	182
Tanimainiku	250
Kauma	74
Baretoa	387
Tabontebike	380
Kariatebike	505
Bangotantekabaia	79
Tebanga	62
Manoku	170
Kabangaki	474
Bike	13	32,3 ha	40,2
Ogółem	3213	2736,7 ha	117,4

Historia

W roku 1892 dowódca okrętu HMS „Royalist”, kapitan Davis, ogłosił wyspę protektoratem brytyjskim. Nieco wcześniej, bo w roku 1889 mieszkał tu przez kilka miesięcy z żoną i pasierbem pisarz brytyjski Robert Louis Stevenson. W pobliżu wioski Tabontebike znajduje się grób wodza Tema Binoki, którego Stevenson uwiecznił wraz z wyspą w jednej ze swych powieści^[6].

Japończycy zajęli Wyspy Gilberta 10 grudnia 1941 roku. 21 listopada 1943 amerykański okręt podwodny USS „Nautilus” wysadził na wyspie 78 żołnierzy USMC (i porucznika armii australijskiej jako tłumacza) z zadaniem jej zdobycia. Marines, wspierani ogniem „Nautilusa”, z łatwością pokonali nieliczny japoński garnizon. 25 listopada rano krajowcy donieśli, że Japończycy popełnili zbiorowe samobójstwo. Amerykanie rozbudowali tutejsze lotnisko, które w początkach 1944 roku wykorzystywane było do operacji bombowych przeciwko Wyspom Marshalla i odseparowanym, ale nieodebranym Japończykom wyspom w Archipelagu Gilberta^[7].

Transport

Na atolu znajduje się Port lotniczy Abemama.

Uwagi

↑ Według Google Earth Bike, podczas gdy jest to jedna z najmniejszych wysp atolu.

Przypisy

↑ Kiribati 2020-2021 Population and Housing Census data | Kiribati National Statistics Office [online] [dostęp 2021-12-05] (ang.).
↑ Geody.com, Abemama. [dostęp 2013-04-25].
↑ ^a ^b ^c Abemama Atoll. W: Encyclopedia Britannica. Dale H. Hoiberg (red.). T. I: A-ak–Bayes. Chicago, IL: Encyclopedia Britannica Inc., 2010, s. 27. ISBN 978-1-59339-837-8.
↑ Abemama Island Report 2012. [w:] Government of Kiribati [on-line].
↑ ^a ^b Kiribati Census Report 2010 Volume 1. [w:] National Statistics Office, Ministry of Finance and Economic Development, Government of Kiribati [on-line].
↑ In the South Seas (1896) i (1900) Chatto & Windus; reprint: The Hogarth Press (1987).
↑ Gordon L. Rottman: US Special Warfare Units in the Pacific Theatre 1941-1945, Osprey Publishing 2005, s. 30.

Linki zewnętrzne

Atol Abemama w Encyclopaedia Britannica (ang.)

[2] Według Google Earth Bike, podczas gdy jest to jedna z najmniejszych wysp atolu.

[1] Kiribati 2020-2021 Population and Housing Census data | Kiribati National Statistics Office [online] [dostęp 2021-12-05] (ang.).

[3] Geody.com, Abemama. [dostęp 2013-04-25].

[EB-4] Abemama Atoll. W: Encyclopedia Britannica. Dale H. Hoiberg (red.). T. I: A-ak–Bayes. Chicago, IL: Encyclopedia Britannica Inc., 2010, s. 27. ISBN 978-1-59339-837-8.

[islandreport-5] Abemama Island Report 2012. [w:] Government of Kiribati [on-line].

[census-6] Kiribati Census Report 2010 Volume 1. [w:] National Statistics Office, Ministry of Finance and Economic Development, Government of Kiribati [on-line].

[7] In the South Seas (1896) i (1900) Chatto & Windus; reprint: The Hogarth Press (1987).

[8] Gordon L. Rottman: US Special Warfare Units in the Pacific Theatre 1941-1945, Osprey Publishing 2005, s. 30.

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Wyspy Gilberta	Abaiang Abemama Aranuka Arorae Beru Butaritari Kuria Maiana Makin Marakei Nikunau Nonouti Onotoa Tabiteuea Tamana Tarawa
Wyspy Feniks	Birnie Enderbury Kanton Manra McKean Nikumaroro Orona Rawaki
Line Islands	Caroline Flint Kiritimati Malden Starbuck Tabuaeran Teraina Vostok
Pozostałe wyspy	Banaba
Rafy koralowe	Carondelet Filippo Winslow