Szasu

Szasu – egipskie słowo określające Beduinów, zamieszkujących tereny na wschód od starożytnego Egiptu – w ziemi Kanaan, w południowej Transjordanii i na półwyspie Synaj, a także na terytorium Lewantu w XV wieku p.n.e. aż do Trzeciego Okresu Przejściowego.

Nazwa wzięła się z transliteracji egipskiego słowa š3sw, oznaczającego tych, którzy przemieszczają się pieszo, określającego pogardzanych przez Egipcjan Beduinów. Po raz pierwszy termin użyto w XV wieku p.n.e. Pojawia się on na liście wrogów umieszczonej na kolumnie w świątyni w Soleb, zbudowanej przez Amenhotepa III. Skopiowana później przez Ramzesa II w Amarze i w Akszy, lista ta wymienia sześć grup Szasu: Szasu z S'rr, Szasu z Lbn, Szasu z Sm't, Szasu z Wrbr, Szasu z Yhw i Szasu z Pysps.

Szasu z Yhw

Na jednym z napisów ze świątyni w Solebie jest mowa o Szasu z Yhw. M. Astour stwierdził, że hieroglify odpowiadają bardzo dokładnie hebrajskiemu tetragramowi JHWH, stanowiącemu zapis imienia Boga, Jahwe. Jest to najstarszy znany zapis tego imienia, starszy o 500 lat od imienia na Steli Meszy. Doprowadziło to znaczną liczbę uczonych, wśród nich Donalda B. Redforda, Jeana Leclenta, Shmuela Ahituva, Rolanda de Vauxa oraz Williama G. Devera do wniosku, że lud identyfikowany z nazwą Izrael (Hebrajczycy) na Steli Meszy był nazywany przez Egipcjan Szasu, a imię wyryte na kolumnie w Solebie odpowiada hebrajskiemu tetragramowi JHWH.

Proponowane powiązanie między Izraelitami i Szasu może być jednak ograniczone przez fakt, że grupy znane później jako Izraelici nie są opisane i przedstawione jako Szasu w żadnych innych źródłach.

Zobacz też

Habiru

Bibliografia

Dever, William G. (1997). "Archaeology and the Emergence of Early Israel". In John R. Bartlett (Ed.), Archaeology and Biblical Interpretation, pp. 20–50. Routledge.
Hasel, Michael G. (1994). "Israel in the Merneptah Stela," Bulletin of the American Schools of Oriental Research, No. 296, pp. 45-61.
Hasel, Michael G. (1998). Domination and Resistance: Egyptian Military Activity in the Southern Levant, 1300–1185 BC. Probleme der Ägyptologie 11. Leiden: Brill, pp. 217-239. ISBN 90-04-10984-6
Hasel, Michael G. (2003). "Merenptah's Inscription and Reliefs and the Origin of Israel" in Beth Alpert Nakhai ed. The Near East in the Southwest: Essays in Honor of William G. Dever, pp. 19–44. Annual of the American Schools of Oriental Research 58. Boston: American Schools of Oriental Research. ISBN 0-89757-065-0
Hoffmeier, James K. (2005). Ancient Israel in Sinai, New York: Oxford University Press, 240-45.
Horn, Siegfried H. (1953). "Jericho in a Topographical List of Ramesses II," Journal of Near Eastern Studies 12: 201-203.
Barbara J.B.J. Sivertsen Barbara J.B.J., The Parting of the Sea Princeton University Press, Princeton, NJ: Princeton University Press, 2009, ISBN 978-0-691-13770-4, OCLC 432996539 .
Rainey, Anson (2008). "Shasu or Habiru. Who Were the Early Israelites?" Biblical Archeology Review 34:6 (Nov/Dec).
Astour, Michael C. (1979). "Yahweh in Egyptian Topographic Lists." In Festschrift Elmar Edel, eds. M. Gorg & E. Pusch, Bamberg.
MacDonald, Burton (1994). "Early Edom: The Relation between the Literary and Archaeological Evidence". In Michael D. Coogan, J. Cheryl Exum, Lawrence E. Stager (Eds.), Scripture and Other Artifacts: Essays on the Bible and Archaeology in Honor of Philip J. King, pp. 230–246. Louisville, KY: Westminster John Knox Press. ISBN 0-664-22364-8
Donald B. Redford "Egypt, Canaan and Israel In Ancient Times" ISBN 0-691-00086-7; 1992; Princeton University Press
Stager, Lawrence E. (2001). "Forging an Identity: The Emergence of Ancient Israel". In Michael Coogan (Ed.), The Oxford History of the Biblical World, pp. 90–129. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-508707-0
Yurco, Frank J. (1986). "Merenptah's Canaanite Campaign." Journal of the American Research Center in Egypt 23:189-215.