Sjenit
Sjenit, syenit – obojętna skała głębinowa składająca się z mieszaniny skalenia i kwarcu lub łyszczyku[1]. Zazwyczaj ma ciemnozielony kolor, jest twarda, łatwo poddaje się obróbce i dobrze poleruje[1]. Sjenit zaliczany jest do skał jawnokrystalicznych. Najczęściej barwy ciemnoszarej lub czarnej. W przeciwieństwie do granitu, nie zawiera wcale, albo zawiera bardzo mało kwarcu. Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF sjenit zajmuje pole 7.
- Struktura: średniokrystaliczna.
- Skład mineralny: skalenie (głównie ortoklaz oraz plagioklazy), amfibole, pirokseny, biotyt, do 5% kwarcu.
W Polsce potocznie jako sjenity określa się granodioryt Kośmin i monzodioryt Przedborowa, nie są one jednak sjenitami[2]. Skały te przez kilkadziesiąt lat są znane jako sjenity, stąd powstało określenie sjenity dolnośląskie.
Nazwa pochodzi od greckiej nazwy Asuanu – Syene.
Zastosowanie
edytujUżywany jest głównie w drogownictwie i budownictwie, a także np. do budowy nawierzchni torów żużlowych. Często stosowany jest w budownictwie pomników[1]. Sjenit jako materiał budowlany cechuje się mniejszą gęstością od granitu oraz większą łatwością w obróbce. Do bardziej znanych budowli wykonanych ze skał sjenitowych należą: Stonehenge, piramidy egipskie, mury obronne Niemczy, stele w Aksum.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c Krzyczkowski 1929 ↓, s. 5.
- ↑ Tomasz Pawlik, Agata Pacławska-Pawlik – Niemczańskie sjenity, SUDETY nr 6/2014
Bibliografia
edytuj- Dionizy Krzyczkowski: Budownictwo: wykład popularny zasad konstrukcyj budowlanych dla budowniczych, majstrów, przedsiębiorców budowlanych i samouków. Lwów: 1929.
- Tomasz Pawlik, Agata Pacławska-Pawlik – Niemczańskie sjenity, SUDETY nr 6/2014
- Wacław Ryka, Anna Maliszewska: Słownik petrograficzny. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1982. ISBN 83-220-0150-9.
