[go: up one dir, main page]
Wikipedia

Jurinea

rodzaj roślin

Jurinea (Jurinea Cass.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje blisko 250 gatunków[3]. Rośliny te występują w północno-zachodniej Afryce (1 gatunek), w południowej i środkowej Europie (17 gatunków, których zasięg sięga na północy do Francji, Niemiec, Słowacji, Białorusi i środkowej Rosji) oraz na rozległych obszarach Azji, bez jej części północnej i tropikalnego południa[3]. Największe zróżnicowanie gatunkowe jest w Azji Środkowej[5][6].

Jurinea
Ilustracja
Jurinea spectabilis
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Carduoideae

Rodzaj

jurinea

Nazwa systematyczna
Jurinea Cass.
Bull. Sci. Soc. Philom. Paris 1821: 140 (1821)[3]
Typ nomenklatoryczny

J. alata Cassini[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Jurinea mollis

Niektóre gatunki bywają uprawiane jako ozdobne[6][5].

Morfologia

edytuj
 
Jurinea alata
 
Jurinea cyanoides
Pokrój
Byliny, czasem z drewniejącą nasadą pędu[6].
Liście
Odziomkowe, zebrane w rozetę i łodygowe wyrastające skrętolegle. Blaszki pojedyncze, lirowate do pierzastosiecznych, przynajmniej od spodu gęsto owłosione[6].
Kwiaty
Zebrane w pojedyncze koszyczki lub w liczne koszyczki tworzące baldachogroniasty kwiatostan złożony[6]. Okrywy walcowate, jajowate, dzwonkowate, półkuliste do miseczkowatych[7], z listkami wyrastającymi dachówkowato w 4–8 rzędach[7]. Listki są cienkie lub skórzaste, przylegające lub odstające, równowąskie, lancetowate lub trójkątne[6][7]. Dno koszyczka pokryte jest sztywnymi, krótko zaostrzonymi łuskami lub ośćmi[7]. Kwiaty w koszyczku tylko rurkowate i obupłciowe[6]. Ich korony są purpurowe do czerwonych, blade do ciemnych[7][6].
Owoce
Wąskojajowate lub wąskoeliptyczne 3–4-kanciaste niełupki nagie, ogruczolone, rzadziej ościste[7]. Puch kielichowy trwały, pierzasty[6], biały, w kilku szeregach o nierównej długości. Czasem 2–5 włosków wewnętrznych wyraźnie dłuższych od innych[7].

Systematyka

edytuj
 
Jurinea humilis
 
Jurinea moschus
 
Jurinea multiflora
 
Jurinea squarrosa

Rodzaj z plemienia Cardueae i podrodziny Carduoideae w obrębie rodziny astrowatych Asteraceae[8]. W obrębie plemienia zaliczany jest do szeroko ujmowanego podplemienia Carduinae[8], wyodrębniany w ramach „grupy Saussurea”[9] lub podplemienia Saussureinae[10].

Klasyfikacja rodzaju jest problematyczna z powodu niejasnych granic dzielących ten rodzaj i blisko spokrewniony Saussurea[9]. Do rodzaju Jurinea zalicza się współcześnie zagnieżdżone w jego obrębie, a tradycyjnie wyróżniane rodzaje jurinella Jurinella i Pilostemon[7].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-04-24] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-24] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Jurinea Cass., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-04-24].
  4. ↑ Jurinea Cassini, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-04-24].
  5. ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 482, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b c d e f g h i j Beata Grabowska, Tomasz Kubala, Encyklopedia bylin. T. 1, A-J, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2011, s. 508, ISBN 978-83-7506-845-0, OCLC 802818812.
  7. ↑ a b c d e f g h Zhu Shi, Eckhard von Raab-Straube, Jurinea Cassini, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-04-24].
  8. ↑ a b Genus Jurinea Cass.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-04-24].
  9. ↑ a b K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VIII. Flowering Plants. Dicotyledons. Asterales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2007, s. 137. ISBN 978-3-540-31050-1.
  10. ↑ Cardueae Cass.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2023-01-21].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jurinea&oldid=74052230”