Józef Konopka
Józef Adam Konopka herbu Nowina (ur. 30 kwietnia 1818 w Modlnicy Wielkiej pod Krakowem, zm. 22 czerwca 1880 w Mogilanach) – ziemianin i etnograf, prawnik, poseł na Sejm Ustawodawczy w Kromieryżu i do Sejmu Krajowego Galicji
| Józef Adam Konopka | |
| |
 herb Nowina | |
| Rodzina |
Konopkowie |
|---|---|
| Ojciec |
Tadeusza Konopka |
| Matka |
Antonina z Padlewskich. |
| Żona |
Stefania z Konopków |
| Dzieci |
synowie: Tadeusz, Adam, Stefan, Stanisław |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Poseł na Sejm Ustawodawczy (1848) | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna |
„Stowarzyszenie” – demokraci polscy |
| Poseł na Sejm Krajowy Galicji kadencja V | |
| Okres | |
Życiorys
edytujUkończył gimnazjum Św. Anny i liceum Św. Barbary w Krakowie[1]. Studiował na wydziale filozoficznym (1833-1835) i prawa (1835-1841) Uniwersytetu Jagiellońskiego. W okresie studiów prawniczych był praktykantem w Prokuratorii Sądu Najwyższego Rzeczypospolitej Krakowskiej[1].
Ziemianin, był właścicielem od 1843 wsi Mogilany pod Krakowem i od 1847 Głogoczów pod Myślenicami. Dbał o rozwój posiadanych dóbr. Przeniósł założoną w 1849 przez starszego brata Juliana w Modlnicy, jedną z pierwszych fabryk maszyn i narzędzi rolniczych do Mogilan i z powodzeniem ją prowadził do 1873 roku. Wznowił także jarmarki w Mogilanach. Członek i działacz Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, a także Krakowskiego Towarzystwa Rolniczego[1]. Z ramienia tego ostatniego był współorganizatorem a później kuratorem szkoły rolniczej (1860-1880) w Czernichowie[2]. Prowadził także badania nad szkodnikami zbóż czego rezultatem były wydane przez niego dwie broszury na ten temat (zob. niżej), a także liczne artykuły w fachowych pismach rolniczych, m.in. w „Tygodniku Rolniczym Krakowskim”. Był także współpracownikiem „Encyklopedii Rolnictwa”. Przyjaźnił się z Oskarem Kolbergiem, który u niego mieszkał i z którym podzielał etnograficzne pasje[1]. Zasłużył się jako zbieracz okolicznych pieśni i przysłów ludowych, oraz historii pasterstwa w Tatrach. Był autorem publikacji z tej tematyki, a także monografii Mogilan (zob. niżej).
W czasie rzezi galicyjskiej przebywał z żoną w Wiedniu. Aktywny politycznie w okresie Wiosny Ludów. Poseł do Sejmu Konstytucyjnego w Wiedniu i Kromieryżu (10 lipca 1848 – 7 marca 1849), wybrany 19 czerwca 1848 w galicyjskim okręgu wyborczym Skawina[3]. W parlamencie należał do „Stowarzyszenia” skupiającego demokratycznych posłów polskich[4][2].
W 1877 został wybrany posłem Sejmu Krajowego Galicji IV kadencji (1877-1879) z I kurii obwodu krakowskiego, zrezygnował jednak z tej funkcji po niespełna 2 latach i 3 kwietnia 1879 został na jego miejsce wybrany Józef Michałowski[5] Zmarł nagle na atak serca. Na pogrzebie przemawiał Oskar Kolberg przytaczając słowa Józefa Konopki Pracuj tak jakby praca twa miała trwać na wieki. Żyj tak jakbyś umierać miał jutro. Służ krajowi nie licząc na wdzięczność i uznanie[6]
Prace Józefa Konopki
edytuj- Pieśni ludu krakowskiego, Kraków 1840
- O owadach szkodliwych zasiewom, a w szczególności o niezmiarze, Kraków 1867
- Wyciąg ze sprawozdań o szkodach przez owady w r. 1870 zrządzonych (odb. ze „Sprawozdania Komisji Fizjograficznej”), Kraków 1870
- Wieś Mogilany, Kraków 1885
Rodzina i życie prywatne
edytujUrodził się w rodzinie ziemiańskiej. Był synem Tadeusza (1788-1864) i Antoniny z Padlewskich. Miał brata Juliana. Ożenił się w 1843 ze swoją stryjeczną siostrą Stefanią (zm. 1907), która w posagu wniosła wieś Mogilany. Z uwagi na zbyt bliskie pokrewieństwo na ślub udzielił dyspensy papież Grzegorz XVI. Mieli dzieci: czterech synów (Tadeusz, Adam, Stefan i Stanisław) i pięć córek (Anna, Józefa, Maria, Michalina, Klementyna)[1][7][8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Józef Buszko, Maria Turczynowiczowa, Konopka józef (1818-1880), Polski Słownik Biograficzny, tom 13, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967-1968, s. 568-569.
- ↑ a b Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Konopka, Józef von - Parlamentarier 1848-1918 online [21.06.2020]
- ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848–1918, Warszawa 1996, s. 348.
- ↑ Protokoły Koła Polskiego w wiedeńskiej Radzie Państwa (lata 1867–1868), oprac. Zbigniew Fras i Stanisław Pijaj, Kraków 2001, s. 28.
- ↑ Stanisław Grodziski „Sejm Krajowy Galicyjski 1861-1914”, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993, ISBN 83-7059-052-7, OCLC 830051670.
- ↑ Marek Konopka, Konopkowie herbu Nowina z dziejów rodziny [w:] „Strzyżowski Rocznik Muzealny” tom III Strzyżów 2017 s. 220.
- ↑ O patronie szkoły im. Józefa Nowina Konopki w Mogilanach.
- ↑ Józef Adam Konopka z Konopek-Jałbrzykowegostoku h. Nowina – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego – online [30.11.2019].
Bibliografia
edytuj- Józef Buszko, Maria Turczynowiczowa, Konopka Józef (1818-1880), Polski Słownik Biograficzny, tom 13, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967-1968, s. 568–569
Linki zewnętrzne
edytuj- Prace Józefa Konopki w bibliotece Polona