Hipersten

Hipersten – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy piroksenów. Jest minerałem pospolitym i szeroko rozpowszechnionym.

Hipersten

Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	krzemian magnezu i żelaza (Mg,Fe)2[Si2O6]
Twardość w skali Mohsa	5,5
Przełam	nierówny
Łupliwość	niewyraźna, dwukierunkowa
Układ krystalograficzny	rombowy
Gęstość minerału	3,35 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	od zielonej po zielonkawoczarną i brązową
Rysa	biała
Połysk	szklisty

Nazwa pochodzi od gr. hyper = nad i sthenos = siła (bardzo mocny).

Właściwości

Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju słupkowym i tabliczkowym. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, blaszkowych, łuskowych oraz w formie rozsianych w skale ziarn. Rzadko tworzy skupienia sferolityczne. Stanowi jedno z ogniw pośrednich szeregu izomorficznego (roztworu stałego) enstatyt – ferrosilit. Czasami zawiera wrostki brukitu, goethytu i hematytu – jest bogatym w żelazo piroksenem. Wyróżnia się czerwonawą iryzacją, którą powodują blaszkowate inkluzje getytu i hematytu.

Występowanie

Występuje w skałach magmowych i metamorficznych. Bywa spotykany wobok bronzytu, enstatytu, oliwinu, hornblendy, diopsydu. Czasami tworzy niemal monomineralne skały – hiperstenity.

Główne miejsca występowania: Niemcy, USA, Indie, Grenlandia, Norwegia, Francja, Rosja, Szwajcaria, Austria.

W Polsce – występuje na Suwalszczyźnie (w gabrach i norytach). Spotykany w pienińskich andezytach i na Dolnym Śląsku

Zastosowanie

• ma znaczenie naukowe,
• atrakcyjny i poszukiwany kamień kolekcjonerski,
• kamień ozdobny i jubilerski – ze względu na zbyt ciemną barwę, jest rzadko fasetkowany, natomiast często otrzymuje szlif kaboszonowy, który ujawni iskrzące inkluzje.

Zobacz też

• enstatyt, bronzyt.

Bibliografia

• C. Hall: Klejnoty: Kamienie szlachetne i ozdobne, „Wiedza i Życie S.A.” – 1998 r.

Linki zewnętrzne

• Hipersten na stronie Webmineral (ang.)