Antoni Dobiszewski
Antoni Dobiszewski, ps. „Tramwajarz” (ur. 25 maja 1895 w Goślicach, zm. 16 października 1942 w Warszawie) – polski działacz komunistyczny i związkowy, nauczyciel.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
25 maja 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16 października 1942 |
| Zawód, zajęcie |
nauczyciel |
| Edukacja |
szkoła średnia, kurs nauczycielski |
| Partia | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytuj
Pochodził z rodziny chłopskiej, był synem rolnika. Ukończył gimnazjum w Płocku (mimo trudnej sytuacji materialnej), następnie pracował jako nauczyciel w rodzinnej wsi Goślice. Zdobył również przygotowanie do zawodu nauczyciela matematyki na poziomie szkoły średniej na specjalnym kursie. Od 1918 był nauczycielem gimnazjum w Staszowie, później w gimnazjum w Płocku. Od 1922 działał w Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. Gdy został zwolniony z pracy, przeniósł się do Warszawy, otrzymując posadę nauczyciela fizyki i wychowawcy w gimnazjum Związku Nauczycielstwa Polskiego. Podjął także studia na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego.
W Warszawie kontynuował działalność w KPP, kierował szkołą wieczorową dla młodocianych robotników, był współzałożycielem Uniwersytetu Robotniczego w Warszawie (przy ul. Wolność); występował w obronie zagrożonych zwolnieniem działaczy komunistycznych. Prowadził również działalność kulturalno-oświatową. W 1934 został przez władze przeniesiony na emeryturę.
Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się w działalność konspiracyjną. Działał w Polskiej Partii Robotniczej. W kwietniu 1942 został aresztowany przez Gestapo. Po półrocznym więzieniu na Pawiaku wraz z 50 innymi członkami ruchu oporu zginął w publicznej egzekucji w Warszawie (16 października 1942). Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C6-5-8)[1].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (pośmiertnie, 11 października 1946)[2]
- Krzyż Walecznych (pośmiertnie, 29 maja 1946)[3]
Upamiętnienie
edytujImię Antoniego Dobiszewskiego zostało nadane szkole podstawowej i XLIV Liceum Ogólnokształcącemu w Warszawie (przy ul. Dolnej), które nosiło je do 31 sierpnia 2018.
Od 24 listopada 1961 do 9 listopada 2017 był patronem ulicy w Warszawie na terenie dzielnicy Wola[4]. W grudniu 2018 Naczelny Sąd Administracyjny przywrócił dawną nazwę ulicy wraz z kilkudziesięcioma innymi zmienionymi[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie. [dostęp 2020-04-20].
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 23, poz. 53 „za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji na terenie m. st. Warszawy”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 51, poz. 327 „za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji”.
- ↑ Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 2; Zarządzenie Zastępcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 9 listopada 2017 r. w sprawie nadania nazwy ulicy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”, Warszawa, dnia 10 listopada 2017 r., poz. 10141.
- ↑ Nieudana dekomunizacja. Nie będzie ulicy Lecha Kaczyńskiego [online], TVN Warszawa, 7 grudnia 2018 [dostęp 2020-04-20].
Bibliografia
edytuj- Bogdan Brzeziński, Antoni Dobiszewski, [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, tom I: A-D, Książka i Wiedza, Warszawa 1986