TR201902951A2 - Kumaş Dalama Ölçüm Cihazı - Google Patents

Abstract

Buluş, kumaşların dalama özelliğinin objektif olarak belirlenmesini sağlayan bir test cihazı ile ilgilidir .

Description

TARIFNAME KUMAS DALAMA ÖLÇÜM CIHAZI Bulusun Ilgili Oldugu Teknik Alan Bulus, hayvansal lif kullanarak iplik, kumas ve giysi üretimi yapan firmalarIEI, bu sektörde analiz hizmeti veren laboratuvarlarlEI, tüketicilerin, arastünacllârlEl, dermatolojik açin cilt hassasiyeti olanlarlEI, kumaslar için bitim islemi maddeleri satan kimyasal üreticilerinin ve bu alanda çallginlarl kullanmasEIüzerine kumaslarlfil dalama özelliginin objektif olarak ölçülebilmesini saglayan cihaz ile ilgilidir.

Bulusla Ilgili Teknigin Bilinen Durumu (Önceki Teknik) Dalama, kumas ile cildin birbirleriyle temasEIile ortaya çEnaktadE Arastlüinalar, insanlar tarafIan algllânan dalamanlEl, cilt yüzeyine etkiyen mekanik uyartlârdan kaynakland[g]Il:brtaya koymaktadlEi Bu uyarlßr, kumas yüzeyinden çllZEin ve egilmeksizin 100 mgf ve üzerindeki kuvveti taslýbbilen ve böylelikle cilt yüzeyindeki acEreseptörIerini etkileyebilen lif uçlarIan kaynaklanmaktadlîi(Ao vd., 2007; CSIRO, 1988; Naylor vd., 1992). Eger kumas yüzeyindeki dirençli lif uçlarII yogunlugu belirli bir dereceye ulasßa dalama sorunu ortaya çtthnaktadlEl Ancak yine de, dalama özelligi gösteren kumaslar. cilt yüzeyinde dalama etkisi olusturabilmesi için cilt ile kumas araleida 5 cmz'den daha yüksek bir temas alanII olmasügerekmektedir. Böylelikle sinir uçlarü uyarüârak dalama etkisi olusturabilmektedir. Bu noktada lif uçlarlEilEi kumas yüzeyindeki daglIJEJilarEllif uçlarlEilEJ egilme davranlSJarüuzunluklarEi/e incelikleri, cilt ile kumas. etkilesimi büyük önem tasliaktadlü Sekil 1.'de, "d” ve “e” ile gösterilen Iif uçlarüiltteki sinir uçlarlüiyarmakta, yani dalamaya sebep olmaktadlB Ancak “a" ile gösterilen lif, lif ucunun uzunlugunun, temas arallgil esit ya da az olmasühedeniyle bu uyarmapamamaktadlü Lif ucunun uzunlugu, temas arallglüdan biraz daha uzun oldugunda (b Iifindeki durum), Iif ciltte yeterince uyarlîblusturamad @Ian dalama olusmamaktadlE BazElierrde ise, Iif uzunlugu dalama için yeterli olsa bile, dalama olusamamaktadlü Lif ucunun uzunlugunun, dikkate deger derecede uzun oldugu bu durumda (c Iifindeki durum), liflerin egilme deformasyonlarII yüksek olmasüsayesinde (liflerin yumusak olmasElsebebier) cilt yüzeyinde yeterli baletEblusturamamakta, dalama etkisi Kumas dalamasE'lubjektif olarak degerlendirilen bir kumas özelligidir. Teknigin bilinen durumunda , kumaslar. dalamasüsubjektif bir test yöntemi olan “Forearm Method” olarak ifade edilen ve kisilerde meydana gelen cilt iritasyonunun belirlenmesi seklinde gerçeklestirilen subjektif yöntemle ölçülmektedir. Standart atmosfer kosullarlEtla gerçeklestirilen bu subjektif ölçüm yönteminde, jüri üyesi test hakkiiîda bilgilendirildikten sonra, bir sandalye üzerine oturtulmakta ve sübjektif degerlendirme skalasühakkia bilgilendirilmektedir. Kumas görünümünden etkilenmemesi için gözlerinin yumusak bir kumas ile baglanmaslîfaydallîblmaktadlü Daha sonra degerlendirmeyi yapacak kisiden, kollarlEJßl iç klginüyukarlîlbakacak sekilde kollarIIljlnasan Üzerine koymasEiistenmektedir. Teste yardlclîl kisi tesadüfi bir sekilde seçtigi kumasükolun yukarlýla bakan bu iç klîinEE üstüne yerlestirmektedir. Daha sonra bu bölgede ileri geri hareketle kumas. kolun iç klEtnEile sürtünmesi saglanmakta, kisilere ne hissettikleri sorulmakta ve bu hissin derecesini testin baslEba gösterilen skalaya göre derecelendirmeleri istenmektedir (Research Center of Hunan Ramie Technology, 1997; Li vd., 2012). Ancak testin subjektif olmasEtebebier test sonucu, kisilerin cinsiyeti, hassasiyeti, yaslîiiibi birçok parametreden etkilenmektedir.

Teknigin bilinen durumunda yapDIJ'ilS objektif çallgirialar incelendiginde ise; kumaslar. dalama özelliginin tahmin edilebilmesi için, üretimde kullanilan liflerin çap gibi fiziksel özelliklerinin belirlenmeye çalgliîlgilîgörülmektedir. Ancak bu durum da ölçümün güvenirligini etkilemektedir. Çünkü kumas haline getirilen yüzeylerde dalamaya sebep olacak lif uçlarlElEl yerlesimi farklil]El gösterebilmektedir. Belirli bir uzunluktaki, sert lif uçlarthiltte uyarüilusturabilirken, uzun lif uçlarII bu uyarlsîEiJIusturamad[gilgörülmektedih Teknigin bilinen durumunda Donald James Ramsay taraflEtlan gelistirilen patentli objektif ölçüm cihazütla, dalama özelligi ölçülmek Istenen kumas cihaza yerlestirildikten sonra, kumas yüzeyi taranmaktadlB Bu tarama sßsia kumas yüzeyinden ç[lZbn Iif uçlarEI cihaz üzerinde bulunan teli çekmektedir. Bu esnada olusan titresim bir sensör yardIiiîLIa ölçülmektedir. Cihaza ait görünüm Sekil 2'de verilmektedir. Bahsedilen cihazda hareket tek yönlü dogrusal olarak gerçeklesmektedir. Ramsay (2012) taraflîitlan gelistirilen cihazda oldukça genis bir yüzeyde tarama yapligian ve test sürecinde yüzeydeki tüm liflerin teli itme kuvvetleri ölçüldügünden ölçülen fiziksel büyüklügün siddeti yüksek olmaktadlB Bu nedenle de ölçüm hassasiyeti dogal olarak düsmektedir. silZIStlElna cihazlîiiizerine olup cihazda bulunan sensör, kumas numunesine uygulanan baletEl algüâyabilmektedir. Dolaylgsîla, gelistirilen cihazda, cilt ile kumas arasiaki etkilesim simüle edilerek, kumas yüzeyindeki dalama etkisi olusturabilecek lif uçlarIlEl cilt yüzeyinde olusturdugu baslik; ölçülebilmektedir (Subat 2005). Gelistirilen söz konusu cihazda sürtünmenin gerçeklestigi alana iliskin detaylar açiElanmamaktadiEl Söz konusu patent dokümanIda sEStlElnanEl genis bir alanda gerçeklestigi görülmektedir. Dolaylgsîla kuvvet uygulanan alan& çok büyük olmasElnedenier, temas alanlEdaki Iiflerin saylîlîiçok fazla olmaktadiü ve bu durumda ortaya çikan kuwetin de yüksek olmaslîlbeklenmektedir. Bu durumda, cihazda Iiflerin sEStEIlâbilme ya da bükülebilme olaylEa karsülerdigi dirençten çok, kumaslEl kendi leIStülâbilme özelligi ölçümüne yönelik bir sonuç da ortaya çlEabiImektedir.

Avustralya'daki CSIRO enstitüsünde gelistirilen ve Ramsay vd. (2012) taraflEtlan tanEIEn cihazda kumas dalamasülül objektif olarak ölçülmesi saglanmaya çaliglEüStlE Özellikle yünlü kumaslar için gelistirilen “Wool Comfort Meter” isimli sistemde, konfor seviyesi olarak tanIilanan ve “WCM” birimi ile ifade edilen bir deger elde edilmektedir (Wool Comfort and Handle, 2015). CihazlEl, kumas yüzeyinde dalamaya sebep olabilecek lif uçlarEI sayllînasü prensibine göre çaliSttgJDifade edilmektedir. Platform üzerine yerlestirilen kumas, ölçüm basl[g]IlEl altIan 4 kez gidip gelme hareketi yapmakta ve bu ölçümlere ait ortalama deger hesaplanmaktadß Ölçüm sonucunda cihaz tarafIan verilen WCM degerinin yüksek olmasIlEJ, kumasI ciltte iritasyon olusturma riskini arttErllgEifade edilmektedir (Naebe vd., 2014). CihazI tasarlicllârlîl çallginalarIEi Avustralya'daki yün Iiflerini kullanarak gerçeklestirdiklerinden, cihaz sadece yün Iiflerinden üretilen kumaslar. dalama özelliginin belirlenmesine yönelik olarak kullanilBiaktadE Ao vd. (2007) tarafIan açlElanan leISIIElna cihazIa, cilt ile kumas arasIaki etkilesim simüle edilerek, kumas yüzeyindeki lif uçlarII cilt yüzeyinde olusturdugu basElç ölçülebilmektedir. Test plakasü sensör ile baglantlJJIblup, yüzeyi insan cildine benzemesi açnan Iateks film ile kaplanmigtß Sensör, kumas numunesine uygulanan baslîilclîl algllâyabilmektedir. Sürgü elektrikli bir donanIi ile asagEl/ukarlîhareket ettirilebilmektedir.

Klîiagl yukarEbsagEhareketi ile silZLîtlEina testi tamamlanmaktadlE Sekil 3'te görülen bu sliZIStlEilna cihazIa, dalamaya sebep olmayacak klgla ama yumusak Iiflerin (kumas yüzeyindeki seftali tüyü olarak tanIilanabiIecek tüylerin) siiZIStlEina hareketi slßsütla ölçülen kuvvet degerine ne ölçüde etki ettigi yeterli sekilde açiEIanmamaktadlE kumaslar. termo-mekanik özelliklerinin ölçülebildigi belirtilmektedir. Ölçümlerin sonrasIda kumaslar. çok yönlü egilme, sliîlgtlîilna, yüzey pürüzlülügü ve EEItransfer özelliklerini tanIiIamak üzere, 4 basliiZl altlElda, toplam 17 parametreyle Iliskin veri elde edilmektedir.

Sürekli ve hissedilmeyen terleme kosullarIa kumas-cilt temasIaki hislerin (pürüzsüzlük, yumusaklllZJ, dalama, [IJKlilg ve nemlilik), F'I'I' cihazIdan elde edilen indekslerle iliskili bulundugu ifade edilmektedir (Hu, 2006).

Teknigin bilinen durumunda, kumaslarI dalama özelliginin objektif olarak belirlenebilmesi için tasarlanmlgl olan cihazlar, bulus ile gelistirilen cihazdan çok daha farklEI prensiplerle çallgi'naktadlü Normalde kumaslarE dinamik sürtünme katsay-I (pürüzlülügünün) ölçümü için kullanilan FricTorq cihazII ölçüm basllgill degistirilip kumas pürüzlülügünü degil kumas dalamasIEtespit edecek sekilde yeniden tasarlanmISIE (Süpüren Mengüç vd., 2015) . Bu yeni basllIZJa elde edilen dalama katsaylîlîldegerleri aynükumaslarl subjektif olarak degerlendirilmesiyle elde edilen sonuçlarla karsliâst-[giia tasarlanan bu yöntemin objektif olarak kumas dalamasIlEl tespitinde kullanllâbilecegini göstermektedir. Ancak FricTorq cihazIa ölçüme yönelik birçok k_ bulunmasü'iedeniyle cihaz kullanilârak her kumas. ölçümü mümkün olamamaktadIEl Frictorq cihaziülLEl orijinal ölçüm basl[giü55.65 gramdlB Gelistirilen dalama basligiübe oldukça hafif bir malzemeden yapliüilglolmasl ragmen 18.61 gramdlB Bu aglEIltIZtaki bir ölçüm basligiü kumas yüzeyindeki liflerin olusturacagübatma kuwetinin hassas bir sekilde ölçülebilmesini sIlEIlamaktadlEI Frictorq cihazüha numune kumas alt klima yerlestirildikten sonra, kumaslEl üstüne yerlestirilen ölçüm basl[g]l:l serbest halde büklüiaktadlü Test esnasIda kumasi döndürülmesi ile ölçüm basligilîiiist k-ida bulunan sensör ile temasa geçmekte ve döndürme momentinin ölçülebilmesi ile birlikte ölçüm baslamaktadlE Normalde, sürtünme katsaylîlîl ölçümü leiisIia dahi, kumas. yüzey özelliklerine baglEbIarak çok pürüzlü kumaslarda, ölçüm basllgill pozisyonunda degismeler olabilmekte, basltlZl baslangiçtaki yerlestirilme noktasiîitlan kayabilmekte ve ölçüm stabilitesi bu durumdan olumsuz etkilenmektedir.

Dolaylâlîla, bu durum test sonucunun dogrulugunu olumsuz etkilemektedir.

Ince ve kaII kumaslar kullanüârak yapllân çallginalarda , objektif ve subjektif ölçüm sonuçlarürasia farklEkoreIasyon katsayllârlîtespit edilmistir (Süpüren Mengüç vd., 2015; Süpüren Mengüç, 2012). DolayElsîla, Ioadcell oldukça hassas olmasüla ragmen ölçüm basllglllEl farkllîlkaIEHlZI ve gramajlardaki kumaslar için mutlaka farklElolmasElihtiyacEl olusmustur. Aksi takdirde, kaliE kumaslardaki ölçüm hassasiyeti azalmaktadlEl Ölçüm baslfgilElEl yerlestirilmesinden sonraki bir diger önemli husus ise, dalama özelligi ölçülecek olan kumasül, numune tutucuya yerlestirilmesidir. Frictorq cihazlîitla çok kalI kumaslar ölçüm alanlEla sllZIgtlElna problemi nedeniyle yerlestirilememektedir. AyrlEla ölçüm basllglüboyutsal özellikleri sebebiyle ölçüme imkân saglamamaktadlE Bulusun Klâla Açtlillamasüie AmaçlarEl Mevcut bulus, yukar. bahsedilen gereksinimleri karsllâyan, tüm dezavantajlarlîl ortadan kaldßn ve ilave bazßvantajlar getiren, kumaslar. dalama özelliginin objektif olarak belirlenmesini saglayan bir test cihainle ilgilidir.

Söz konusu bulus ile yukarElh açllîlanan tüm ölçüm yöntemlerinden farkllîiblarak, tek yönlü dogrusal hareket yerine kumasI dairesel olarak hareketi süsia, cilt ile kumas arasEtiaki temas ve dinamik sürtünme neticesinde meydana gelecek dalamanI simüle edilmesi ve "Dalama katsaylglîl olarak ifade edilecek bir fiziksel büyüklügün tespiti saglanmlSIE Bulus ile kumas yüzeyinde dalamaya sebep olan sert, kisa ve kaII lifler özel ölçüm sensörleri yardIiEla tespit edilebilmektedir. HazlEIlanan bu özel sensörler üzerine yerlestirilen özel tlEliakllIlyapilâr sert liflerle temas ettiginde yüksek bir sürtünme kuvveti meydana gelmektedir. Yumusak lif uçlarlZI bu etkiyi olusturamamaktadEl Sert lifler tarafütlan olusturulan bu etki, sensöre baglü/ük hücresinde bir kuvvet dalgalanmasüsinyal olusumu) meydana gelmesini saglamaktadlEl Farkllllf tiplerini içeren kumaslar kullanilarak yapllân ölçümlerden elde edilen sinyaller incelenerek bir veri bankasII olusmasElsaglanmlStEl Bu kapsamda 70 farkllîltip kumas kullanilârak 40 jüri üyesi taraflEUan bu kumaslar& subjektif olarak dalama derecelerinin degerlendirilmeleri saglanmlgtlE Elde edilen sonuçlar, gelistirilen cihazdan elde edilen sonuçlarla karsilâstlEIIhlstE Dokuma ve örme kumaslar için gelistirilen farklEllJaslElZlardan elde edilen sonuçlar genel olarak degerlendirildiginde, objektif ve subjektif sonuçlar arasütlaki korelasyonun %80'in üzerinde bulundugu sonucuna ulasilînlstIEl Bulus ile gelistirilen cihazda dogrusal degil, dairesel bir sürtünme kuvveti hareketi ile ölçüm yapilBiaktadlE Ancak bu ölçüm slBaleUa yapilan harekette ölçüm basllgllîlliiçbir sekilde kumas üzerine bir basklîüygulamaylpl yalnlîta basl[El üzerindeki tlîn'iaklarlEl liflerin aras- indirilmesi ve tlEliaklarI hareket ettirilmesiyle kumas üzerinde yer alan ve dalamaya sebep olan liflerin olusturacagEbatma kuvvetinin ölçümü saglanmaktadlEl Bu nedenle ölçülecek kumas. kalIigiüie olursa olsun ölçüm yapüâbilmektedir.

Bulus ile gelistirilen cihazda ilk olarak özel bir numune tutucu tasarlanmlstl bu sayede oldukça ince kumaslardan, kaban kumaslEb kadar farklElkalIiElve gramajlardaki tüm kumas tiplerinin cihaz yardnüla test edilmesi mümkün hale getirilmistir.

Bulus ile ölçüm sßsia hem dokuma hem örme kumaslarda çalßmak mümkündür.

Bulus ile gelistirilen bu cihaz ile, özel tasarlanmE numune tutucusu sayesinde 0,20 mm kal-[gJIEUaki oldukça ince kumaslardan, 6 mm kal-[gilütlaki bebek bezlerine ya da 9 mm kalIlglEblaki yün kabanlara kadar oldukça genis bir kalIilZiaraIiglEba malzeme için test yapllüiaslîrinümkün olabilmektedir.

Bulus cihazlEl gelistirilmesi esnasIa kullanilân özel bir donanIi vasiüslsîla kumas yüzeyine kullanEElI istegine baglElolarak degisen aglEllHZlarI uygulanmasünümkün hale gelmistir.

Bulus ile tasarlanan cihazdaki ölçüm basllgilîüzerine yerlestirilecek ve yüzeyden ç[lZlan genisligindeki tlEhaklar oldukça ince olup, kumas. tamamgla degil, yalnlîta yüzeyindeki liflerle temas etmektedir. Dolaylglsîla ölçüm çok daha hassas yapüâbilmektedir. Bu esnada tlîihaklarl Iiflerin arasi daima pozisyonunu kontrol etmek amaclsîla sisteme bir kamera entegre edilmistir. Testin baslang-a ve test süresince tlEliaklarI pozisyonu görüntülenebilmekte ve kaydedilebilmektedir.

Bulus ile, ölçüm hassasiyetinin yanElsIG, küçük deney alanElve küçük deney numunesiyle çallginanl bir baska avantajlîlda maliyet unsurudur. Üzerinde çallgllân numuneler daha çok yün ve özel hayvansal lifler içermeleri sebebiyle pahallîinalzemelerdir.

Dolayiîlsîla da bu malzemelerle çalglan üretici ya da tüketiciler de test sßslülda büyük numunelerle çalignak istememektedir. Piyasadaki bu beklentiyi de göz önüne alarak bulus ile gelistirilen cihazda 90 mm çapa sahip kumas numuneleriyle test gerçeklestirilmektedir.

Bulus ile gelistirilen bu cihazda kullanilan ölçüm basllgilîtest öncesinde cihazI üst bölgesine bir miEhatlglEl yatak kullanilârak sabitlendiginden aglEIi[gII bir önemi bulunmamaktadlE Dolaylgîla, dalamayEl saglayacak lif uçlarII olusturacaglîl kuvvet dalgalanmasII daha hassas ölçümü mümkün hale gelmektedir.

Bulusu Aç[lilayan Sekillerin TanlBilarEl Sekil 1: Farklülizunluklardaki lif uçlarII hareketleri (Önceki teknik) (A0 vd., 2007) Sekil 2: Donald James Ramsay tarafIdan gelistirilen sistemin teknik çizimi (James Ramsay Sekil 3: Tek tarafllîs'iElglEina cihazEüAo vd., 2007) (Önceki teknik).

Sekil 4: Fabric Tactile Tester (FI'I') cihazII sematik görünümü (Önceki teknik).

Sekil 5: Dalama ölçüm cihazüie bölümleri Sekil 6: KalI kumas numunelerinde numune tutucuya numunenin yerlestirilmesi gösterimi Sekil 7: Farklgaplardaki siEIStlEna halkalarlîl Sekil 8: Akrilik plaka ve akrilik plakanI dlglparçaya yerlestirilmesi Sekil 9: Numune tutucunun yuvaya yerlesen alt bölümü ve makine yerlestirildigi k-i Sekil 10: Ölçüm basllgill iç klâlnlEda tüiaglîrblusturan yapII görünümü (Ölçüm basllgü.

Sekil 11: Gelistirilen 1. modeldeki 3 tIEhakIEB farkIElölçüm basl[g]E|I yandan ve üstten görünümleri Sekil 12: Gelistirilen 2. modeldeki farkll3aylElh tlîihak içeren 3 ölçüm basllgill görünümü Sekil 13: Üretilen ölçüm basl[lZIarI|EJ görünümü 1 Sekil 14: Üretilen ölçüm baslllZIarIIEl görünümü 2 Sekil 15-18: 13 nolu basligb farkllîisay. tlEhak yerlestirilerek cihazda ölçüme hazE hale getirilmis ölçüm basliKIarEl Sekil 19-21: 14 nolu basllgh farklElsay- tEnak yerlestirilerek cihazda ölçüme hazE hale getirilmis ölçüm basllElarEl Sekil 22: TlEhakllEle tlEhakslZölçüm basI[IZlar Bulusu olusturan unsurlarIII/klâlliilar[parçalar tanliilarlîl 1:Gösterge 2:1sllö Kaynag El 3:Kamera 4:Numune Tutucu :Ölçüm Basl[g]l:l 6: KaII Kumas Numunesi 7: Ince Kumas Numunesi 8: Numune Tutucusunun DlSIKEinD 9: Keçe : SlEIStülna Halkasü 11: SiEIStlîilna Bilezigi 12:Ince Bir Plaka 14:Numune Tutucusunun YuvasEl : TlEiiiak a: Lif ucunun uzunlugunun, temas arallgi- esit ya da az olan lif durumu (Önceki teknik) b: Lif ucunun uzunlugu, temas araligiian biraz daha uzun oldugu lif durumu(Önceki teknik) c: Lif ucunun uzunlugunun, dikkate deger derecede uzun oldugu lif durumu (Önceki teknik) d,e: Dalamaya sebep olan lif uçlarEGÖnceki teknik) Bulusun DetayllZAçüilamasEl Bulus kumaslar. dalama özelliginin objektif olarak belirlenmesini saglayan bir test cihazlîcblup 6 temel k-idan olusmaktadlEl(Sekil 5). Bu k-ilar gösterge (1), IglElkaynagEGZ), kamera (3),numune tutucu (4), ölçüm basllg]l:(5) ve numunedir (6,7). Cihaz genisligi 5-25 mm arasIa degisen tlEliaklElyapllârla dalamaya sebep olan liflerin olusturdugu kuvvet sebebiyle ortaya çilZian momenti ölçmektedir.

Cihazda farklEkallElilZlardaki numunelerle (6,7) ölçüm yapllâbilmesini saglayan özel bir numune tutucu (4) kullanüIhaktadlEI Numune tutucu (4), numunenin (6,7) ve ilgili parçalari yerlestirilmesi ile cihazI dlglEda hazlEllandiEtan sonra cihaza takmaktadüböylece yük ölçüm sensörlerinin kapasitenin üzerinde kuvvete maruz kalmaslîlsonucunda bozulmaslîl önlenmektedir. Bu amaçla, numune tutucu parçalar (4) ölçüm bölgesinin dElEla rahatlikla taslßl tekrar geri takilâbilmektedir. Cihaza yerlestirilmesi için, numune tutucunun arka kismi] (13) Sekil 9'da görülen bosluk kismi (14) üzerine yerlesecek sekilde, yerlestirme noktas- takllîi'iakta ve numune ölçüme hazlElhale gelmis olmaktadlEl KaII kumas numunelerinin (6) numune tutucuya (4) yerlestirilmesi Sekil 6'da verilmektedir. Öncelikle keçe (9) numune tutucusunun dlgl klgin- (8) yerlestirilir. Kalül kumas numuneleri (6) de keçenin (9) üstüne kaplanlElve silîlStIEna halkasljllû) ile silîlStlEllIlü Son olarak da leIStlEina bilezigi (11) ile etrafEtarilârak numune sabitlenerek ölçüme hazE hale getirilir. En son adli olan bilezik ile siEIgtlEllBm isleminde, numune yüzeyinde potlasma ve/veya burusma gibi yüzey deformasyonlarülneydana gelebilmektedir. Kumas. kenarlarII üzerinde homojen bir basküblusturarak kumasi yüzeyinin tam düzgün bir sekilde olmasi katklîlsaglamak ve bilezigin siEIStElllmasEiçin yapllân çevirme hareketi sebebiyle yüzeyde potlasma ve/veya burusma meydana gelmesini önlemek için farklEilç çaplara sahip, çaplarE55 ile 65 mm arasIa degisen, sllZlgtlElna halkalarlîilizayn edilmistir (Sekil 7).

Ince kumas numunelerinde (7) ise ince bir plaka (12), numune tutucusunun dlgi kisin- (8) yerlestirilmekte, diger tüm parçalar da ince plakanI (12) üzerine yerlestiginden, ince kumas numunesinin (7) alta çökmesi ve yüzeyde potluk olusturmas&ngellenmektedin (Sekil 8). KaII numuneler (6) yerlestirilirken ise bu ince plakaya (12) gerek kalmamaktadlE Ölçüm esnasIa tüiaklarl kumas yüzeyindeki liflerin aras. daima miktarII kontrol edilebilmesine imkan saglamak için cihazI üzerine bir @El kaynagE(2) ve kamera sistemi(3) entegre edilmistir. Bu sistem kullan [Iârak ölçümlerin öncesinde, tlüiaklarl kumasa dalma miktarII kontrolünün yapllâbilmesi de mümkün hale getirilmistir. Ölçüm öncesinde ölçüm bölgesinin üst kEtnlEb yerlestirilen parçaya, ölçüm yapilüiak istenen kumas cinsine bagIEbIarak Sekil 12'de görülen farkIEölçüm baslllZlarIan (5) biri taklEnaktadlE Ölçüm basliglZQS) üst klârna monte edildigi için, ölçüm sonucu üzerinde ölçüm basl[g]IlEl (5) herhangi bir etkisi bulunmamaktadE DolayElEa ölçüm basllgIElI (5) aglîlilgilZl önemsiz hale getirilmistir. Ölçüm baslllZlarII (5) 2 modeli bulunmaktadlE 1. modelde tlEhak bir yüzey üzerindedir ve bu yüzey basligll iç kEinlEb monte edilerek tlEliagEUS) olusturan k-iIlar basl[g]I dEIEtla olmasEtaglanmakta ve ölçüm basllgllîbu bütünlesik haliyle kullanllüiaktadlE Sekil 10'da verilen bu modeldeki tühaklar (15) görülmektedir. TlEliaklarI (15) yüksekligi ve genisligi istenildigi gibi ayarlanabilecek sekilde tasarlanmigtlE Tasarlanan ölçüm baslilZlarIa birbirinden farkIEigenisIikte boyun killar sahip 1-12 arasEltlîihak bulunabilmektedir.

TlEiak yüksekligi 2-7 mm arasIa degismektedir (Sekil 11). 2. modelde ise farklEbekil ve sayEIia tlEhak içeren bloklar sabit ölçüm basligill kendisine ayrüân bölümlerine yerlestirilerek sabitlenmekte ve bu birlestirilmis yap-ki ölçüm basliglîrtihaza monte edilerek kullanilBiaktadEliar. Farklßay- tlüiak içeren ölçüm baslilZlar- iliskin örnekler Sekil 12'de verilmektedir.

BasliElar (5) orta k-ida yer alan bir parça üzerinde ölçüm bölgesinin üst kisin- manyetik olarak yataklanmakta ve ölçümden önce sabit hale getirilmektedir. Daha sonra ölçüme baslanilB1aktadlEl Ölçüme baslama cihaza özel olarak hazlEIianmlsTLl bilgisayar yaziIJEIIda baslat tusuna basilöiasII ardIdan gerçeklestirilmektedir. Ölçüm süresince tlEhaklarI liflere temasßonucunda ortaya çikan sürtünme kuvveti ve kuwet dalgalanmaslfila bagllîltitresimin olusturdugu etki ekrandaki döndürme momenti degisim egrisinden takip edilebilmektedir. Kumasa ait diger fiziksel özelliklerin girilebilmesi için programda özel alanlar ayrilIhigtE Elde edilen sonuçlar excel dosya formatIda al-bilmekte ve cihaz taraflEdan testin yapIigiEiiarihle otomatik olarak kaydedilmektedir. Ölçümlerde kullanHBiak üzere farkllîsay- ve farkllgekilde tlEihak içeren çesitli ölçüm baslilîlarlîl bulunmaktadlB Ölçüm baslilîlarlEUa bulunan bosluklar üzerine tühaklarl yerlestirilmesi için 0 bölgenin bir vida ile siElglEllB'iasEi/eterlidir. TlEliakIarlEl basllIZl üzerine yerlestirilecegi bölgenin leIStlEIIBiasEiçin farklEbasllEl üretimleri gerçeklestirilmistir. Üretilen ölçüm baslilZIarII görünümleri Sekil 13 ve Sekil 14'de verilmektedir.

Sekil 13 nolu baslga farkIElsay- tlEliak yerlestirilerek cihazda ölçüme hazIEl hale getirilmis ölçüm basllEIarESekiI 15- 18'te verilmektedir. Sekil 14 nolu basligla farkIElaay- tlîrhak yerlestirilerek cihazda ölçüme hazIEl hale getirilmis ölçüm basllElarElSekil 19-21'de verilmektedir. Sekil 22'de farklElipteki kumaslarda pürüzlülügün tespitinde kullanilîhak üzere tasarlanmE tüliaklara sahip baslilZl gösterilmektedir. Sekil 22'de ayrlîia etiket dalamasII ölçümü için tasarlanmlgltßiakslüölçüm basllgJErlla gösterilmektedir.

Claims (1)

1. ISTEMLER KumaslarI dalama özelliginin objektif olarak belirlenmesini saglayan bir test cihazlZl olup özelligi; cihazI üst bölgesine sabit ölçüm basl[Elarl:(5) üzerinde sert lifler ile temas eden tlEhaklar (15) içermesidir. Istem 1'e uygun test cihazüblup özelligi ayrlEla gösterge (1), @El kaynagElIZ), kamera (3), numune tutucu (4), ölçüm basl @1315) ve numune (6,7) içermesidir. Istem 1 veya 2'ye uygun test cihazüblup özelligi; ölçüm basllElarIJS) üzerinde 5 ila 25 mm genisliginde numune üzerindeki sert lifler ile temas eden tlEhaklar (15) içermesidir. Istem 1 veya Z'ye uygun test cihazlItblup özelligi; ölçüm baslllZlarlIQS) üzerinde 2 ila 7 mm yüksekliginde numune üzerindeki sert lifler ile temas eden tlEliaklar (15) içermesidir. Istem 2'e uygun test cihazüalup özelligi; yüzey deformasyonlarIEönlemek için 50 ila 75 mm çaplarIa lelStlElna halkalarEGlO) içermesidir. Istem 2'e uygun test cihazEblup özelligi; ince kumas numuneleri (7) için numune tutucusunun (4) dlgklglnia ince bir plaka (12) içermesidir. Istem 1 veya Z'ye uygun test cihazEblup özelligi; ölçüm basligillil (5) iç ksmii monte edilen bir yüzeye tlEhaklarI monte edilerek tlEhagEUS) olusturan k-ilarI basl[g]IdElEk:la olmasIlEl Istem 1 veya Z'ye uygun test cihazlîcblup özelligi; inceltilmis ya da düz gövdeye sahip ve 1-4 arasIa degisen saylöla tlüliak (15) içeren bloklarlEl sabit ölçüm basligll (5) monte edilmesidir. KumaslarI dalama özelliginin objektif olarak belirlenmesini saglayan bir test yöntemi olup özelligi; dairesel bir sürtünme kuweti hareketi ile ölçüm yapilmas- Istem 9 `e uygun bir test yöntemi olup; kalI kumas numunelerinin (6) ölçümü keçenin (9) numune tutucusunun (4) dlg klglnlEb yerlestirilmesi, kalI kumas numunelerinin (6) keçenin (9) üzerini kaplamasÇlsllZlStlElna halkasljllü) ile sllZlStlElna, son olarak da leIStBna blezigi (11) ile numunenin etrafEsarllârak sabitlenmesi islem adIiIIarEiçermesidir.