Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie doprowadzajace przedze do maszyn dziewiarskich, a zwlaszcza maszyn dziewiarskich cylindrycznych.W znanym urzadzeniu doprowadzajacym przedze walek bebna do tworzenia na nim zapasu przedzy osadzony jest w palaku za pomoca lozysk. Pomiedzy ramionami palaka na walku osadzone sa, za pomoca lozysk, dwa kola pasowe. Pomiedzy kolami pasowymi znajduje sie osiowo przesuwny, uzebiony czolowo, zabezpieczony przed obrotem wzgledem walka element sprzegajacy, zazebiany z kolami pasowymi w zaleznosci od wyboru, w wyniku czego kolo pasowe, znajdujace sie w zazebieniu z elementem sprzegajacym jest zabezpie¬ czone przed obrotem wzgledem walka, a drugie kolo pasowe moze sie swobodnie obracac. Kazdy z pasów pednych moze byc napedzany z zadana szybkoscia, na skutek prowadzenia go po tarczy napedowej o nastawnej srednicy. Beben sluzacy do tworzenia zapasu przedzy moze równiez byc napedzany w zaleznosci od wyboru dwoma predkosciami obrotowymi odpowiadajacymi szybkosciom przesuwu.Przy wykonywaniu skomplikowanych splotów dziewiarskich za pomoca maszyny dziewiarskiej szydelkuja¬ cej stosuje sie rózne szybkosci doprowadzenia przedzy. Przy ukladzie wielu urzadzen doprowadzajacych przedze w szydelkarce trzeba czesto stosowac równoczesnie wiecej niz dwie rózne szybkosci podawania przedzy. Dlatego w innym znanym rozwiazaniu urzadzenia doprowadzajacego przedze znajduje sie przedluzony walek napedowy, wystajacy swobodnie do góry z palaka. Na wystepujacym odcinku walka osadzone jest za pomoca lozyska dalsze kolo pasowe, powyzej którego umieszczony jest osiowo przesuwnie, uzebiony czolowo i zabezpieczony przed obrotem wzgledem walka element sprzegajacy, który moze byc zazebiany z dalszym kolem pasowym.Równiez i to kolo pasowe styka sie z pasem pednym, napedzanym z zadana szybkoscia. W ukladzie trzech lub wiecej urzadzen doprowadzajacych przedze w jednej maszynie, mozna równoczesnie stosowac trzy rózne szybkosci doprowadzania przedzy, co w wiekszosci przypadków nie jest wystarczajace, ponadto jest to niedogo¬ dne ze wzgledu na koniecznosc stosowania wielu czesci konstrukcyjnych, takich jak np. dalszego pasa pednego, dodatkowej tarczy napedowej o nastawnej srednicy, kilku dalszych krazków zwrotnych itd. na skutek czego dziewiarka zajmuje duzo miejsca.2 89 836 Znane jest tez urzadzenie doprowadzajace przedze, w którym znajduja sie trzy pasy pedne, napedzane z trzema róznymi szybkosciami. Kazde z tych urzadzen doprowadzajacych przedze umieszczone jest nastawnie na precie prowadzacym, poprzecznie do kierunku ruchu pasa pednego. Bebny sluzace do tworzenia zapasu przedzy mozna zetknac z kazdym z tych pasów w zaleznosci od wyboru. W ukladzie wielu urzadzen doprowa¬ dzajacych w jednej maszynie mozna stosowac równoczesnie trzy rózne szybkosci doprowadzania przedzy, co jak wspomniano czesto jest niewystarczajace, a ponadto wymaga równiez duzych nakladów na elementy konstruk¬ cyjne oraz duzo miejsca. Poza tym rozwiazanie to wymaga duzych nakladów robocizny na przestawienie, poniewaz trzeba zwolnic urzadzenie doprowadzajace przedze, przestawic i ponownie zamocowac.Celem wynalazku jest skonstruowanie urzadzenia doprowadzajacego przedze do maszyny dziewiarskiej, zwlaszcza szydelkarki cylindrycznej, które przy niewielkim nakladzie kosztów na elementy konstrukcyjne umozliwi ich umieszczenie w maszynie przy oszczednym wykorzystaniu miejsca i uzyskanie równoczesnie w pro¬ sty sposób niemal zupelnie dowolnej liczby szybkosci doprowadzania przedzy.Cel ten zostal osiagniety wedlug wynalazku przez to, ze w urzadzeniu doprowadzajacym przedze jedno z kól pasowych jest na stale zabezpieczone przed obrotem wzgledem walka i stanowi tarcze napedowa, a drugie kolo pasowe jest osadzone za pomoca lozyska na walku na skutek czego stanowi stale kolo wolnobiegowe, a ponadto oba kola pasowe sa osadzone na walku z mozliwoscia osiowego ich zdjecia z niego i zamiany miedzy soba, przy czym kazde urzadzenie doprowadzajace przedze wyposazone jest w wiele tarcz napedowych o róz¬ nych srednicach.W urzadzeniu doprowadzajacym przedze wedlug wynalazku walek napedowy jest sprzegany w zaleznosci od wyboru z dwoma pasami pednymi bez konca poprzez zamiane polozen obu kól pasowych. Zamiane taka mozna przeprowadzic bardzo szybko, poniewaz oba kola pasowe po zwolnieniu nakretki zabezpieczajacej mozna latwo zsunac z walka i osadzic nan w zamienionym polozeniu, przy czym nie jest tu potrzebny specjalny element sprzegajacy. Poniewaz kola pasowe mozna latwo zsunac z walka i ponownie je na nim osadzic, zmiana szybkosci doprowadzania przedzy poprzez wymiane kola napedowego na inne o wiekszej lub mniejszej srednicy nie przedstawia trudnosci.W korzystnym wykonaniu wynalazku loz/sko kola wolnobiegowego. jest osadzone na piascie polaczonej na stale z tarcza napedowa. W tym przypadku zsuniecie i ponowne nasadzenie kól jest jeszcze bardziej ulatwio¬ ne, poniewaz tarcza napedowa i koro wolnobiegowe sa zlozone w jeden zespól konstrukcyjny.Kazdy z pasów pednych jest napedzany korzystnie w znany sposób za pomoca kola napedowego, którego srednica czynna jest nastawna w celu zmiany szyokosci pasa pednego. Wymagane duze róznice szybkosci pomie¬ dzy ukladami znajdujacymi sie w maszynie uzyskuje sie za pomoca pasów pednych bez konca poruszajacych sie ze znacznie rózniacymi sie szybkosciami, natomiast wymagane male róznice szybkosci pomiedzy róznymi ukla¬ dami wewnatrz kazdej grupy szybkoobrotowej lub kazdej grupy wolnoobrotowej uzyskuje sie za pomoca wielu wymiennych tarcz napedowych o róznej srednicy. Aby uniknac pomylek, tarcze napedowe o róznych srednicach moga miec rózny kolor.Przedmiot wynalazku przedstawiony jest w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedsta¬ wia urzadzenie doprowadzajace przedze w szydelkarce cylindrycznej w widoku z góry, fig. 2 — urzadzenie do¬ prowadzajace przedze w rzucie bocznym, fig. 3 — uklad kól pasowych, w przekroju pionowym, fig. 4 — nieco inny uklad kól pasowych w porównaniu do fig. 3, fig. 5 — inne wykonanie urzadzenia doprowadzajacego przedze w rzucie bocznym, a fig. 6 — urzadzenie wedlug fig. 5 w widoku z góry.Na fig. 1 przedstawiony jest w widoku z góry szereg elementów napedowych wielu urzadzen 1 doprowa¬ dzajacych przedze, które rozmieszczone sa na obwodzie pierscienia nosnego, nie przedstawionego na rysunku, nad cylindryczna dziewiarka szydelkujaca o dwunastu urzadzeniach doprowadzajacych A—L. Kazde z urzadzen 1 ma dwa kola pasowe, z których kazde pozostaje w zetknieciu z jednym z dwóch pasów pednych 2, 3 bez konca.Pasy pedne napedzane sa kolami napedowymi 4 lub 5, których srednica jest nastawna w znany sposób, w celu uzyskania róznych szybkosci. Taki naped konstrukcji stosuje sie np. do dziania wyrobów specjalnym splotem.Przykladowo w jednej z szydelkarek szybkosc doprowadzenia przedzy korzystnie wynosi w urzadzeniu A 147 m/min, w urzadzeniu B 46 m/min, w urzadzeniu C 64 m/min, w urzadzeniu D znowu 147 m/min, itd. Oba obraczkowe pasy pedne poruszaja sie stale z róznymi predkosciami, przy czym jeden z nich, w tym przypadku pas pedny 3, stanowi pas szybkobiezny a drugi, w tym przypadku pas pedny 2 stanowi pas wolnobiezny. Na fig. 1 przedstawiono ponadto krazki 6 zwrotne, które umozliwiaja regulacje napiecia obraczkowych pasów pednych oraz utworzenie petli opasujacej kola napedowe 4, 5.Na fig. 2 przedstawione jest pojedyncze urzadzenie doprowadzajace 1, które ma beben 7 z zapasem przedzy, osadzony obrotowo w obudowie 8, korzystnie zacisnietej na pierscieniu nosnym szydelkarki za pomoca zacisku 9. Przedza F odwijana z krazka zasobnikowego, nie przedstawionego na rysunku, przebiega przez wstepny hamulec 10, hamulec talerzowy 11 oraz prowadnik 12 przedzy i jest nawijana stycznie na beben 7 tworzac na nim zapas przedzy V. Tarcza spychajaca 13 przesuwa zapas przedzy V osiowo na powierzchni bebna.89836 3 Schodzaca z bebna przedza w zakresie F' zostaje przeciagnieta przez pierscien hamujacy 14 i pare oczkowych prowadników 15. Pomiedzy prowadnikami 15 znajduje sie ucho wylacznikowe 16. Przedza F' przy schodzeniu dotyka do polozonego z boku haka 17, który ogranicza szybkosc schodzenia do szybkosci nawijania, usprawnia¬ jac doprowadzenie przedzy.Beben 7 do tworzenia zapasu przedzy jest osadzony na walku 18, który jest osadzony obrotowo w obudo¬ wie 8 i wystaje z obudowy do góry. Na wystajaca z obudowy czesc walka 18 nasuniete sa dwa kola pasowe 19 i 20, które mozna swobodnie zdjac do góry po usunieciu nakretki zabezpieczajacej 21, nakreconej na walek 18.Kazde z kól pasowych jest czesciowo opasane jednym z pasów 2 lub 3, przy czym w celu polepszenia wspóldzia¬ lania w pasach znajduja sie otwory 2a i 3a, a w kolach pasowych umieszczone sa kolki 19a.Bardziej szczególowo uklad kól pasowych jest przedstawiony na fig. 3, kolo pasowe 19, które w celu uproszczenia, przedstawione jest bez kolków, osadzone jest nieobrotowo na walku 18 i tym samym stanowi tarcze napedowa, która przenosi naped z pasa 2 na walek 18. Kolo pasowe 20 umieszczone jest na lozysku kulkowym 22, które osadzone jest na tulei lozyskowej 23, zabezpieczonej przed obrotem wzgledem walka 18.Ponadto na fig. 3 przedstawiona jest tuleja dystansowa 24.W ukladzie przedstawionym na fig. 3, naped walka 18, a tym samym bebna 7 do tworzenia zapasu przedzy nastepuje od pasa pednego 2, podczas gdy pas 3 napedza jedynie wolnobiegowe kolo 20 dookola walka 18. Mozna bez trudu odkrecic nakretke zabezpieczajaca 21, podniesc do góry i zdjac oba kola pasowe 19 i 20 i nasadzic je ponownie w odwrotnym porzadku. W tym przypadku pas pedny 3 opasze kolo pasowe 19, a pas pedny 2 bedzie pozostawal w zetknieciu z wolno obracajacym sie kolem 20. Regulacja napiecia pasów pednych jest zabezpieczona przez uklad krazków 6 przedstawionych na fig. 1. W tym ostatnim przypadku walek 18 i beben 7 napedzane sa za pomoca pasa pednego 3, podczas gdy pas pedny 2 wprawia w ruch swobodnie obracajace sie kolo 20.Kazdemu urzadzeniu 1 doprowadzajacemu przedze przyporzadkowana jest wieksza liczba tarcz napedo¬ wych 19 o róznych srednicach, przykladowo na fig. 1 przedstawione sa tarcze napedowe 19 o srednicy normalnej i tarcze napedowe 19' o wiekszej srednicy, które bez trudu moga byc umieszczone na miejscu tarcz napedowych 19. Na fig. 1 zarys swobodnie obracajacego sie kola 20 przedstawiono linia przerywana lub linia ciagla, gdyz kolo 20 obracajace sie swobodnie, moze byc umieszczone w zaleznosci od wyboru albo powyzej albo ponizej tarczy napedowej 19 albo 19', jak to zostalo wyzej juz opisane.Na fig. 1 ponadto pokazano, ze predkosc napedowa w kazdym ukladzie moze byc dobrana róznie, aby * umozliwic optymalne dopasowanie do róznych splotów dziewiarskich. W przedstawionym przykladzie zadana duza róznice predkosci pomiedzy ukladami szybkoobrotowymi A, D, G, J, a niskoobrotowymi B, E, H, K oraz C, F, l, L uzyskuje sie za pomoca napedu pochodzacego od pasa 3 szybkobieznego wzglednie pasa 2 wolnobiez¬ nego, podczas gdy zadana mala róznice predkosci pomiedzy róznymi ukladami niskoobrotowymi B i C, E i Fr H i I, K i L uzyskuje sie przez umieszczenie w urzadzeniu doprowadzajacym przedze, tarczy napedowej czynnej, tarczy o srednicy normalnej lub tarczy napedowej o srednicy wiekszej.Uklad kól pasowych przedstawiony na fig. 4 jest w wielu elementach zgodny z przedstawionym na fig. 3.Odmiennym w stosunku do ukladu z fig. 3 jest to, ze tarcza napedowa 119 ma piaste 119a stanowiaca jedna z nia calosc lub polaczona z nia i zabezpieczona przed obrotem, a na piascie 119a osadzone jest lozysko kulko¬ we 22 swobodnie obracajacego sie kola 20. Tuleja dystansowa 119b stanowi korzystnie równiez jedna calosc z tarcza napedowa 119. Konstrukcja ta ma te zalete, ze oba kola pasowe 119 oraz 20 zdejmowane sa ku górze z walka 18 razem jako jeden zespól.Urzadzenie doprowadzajace przedze wedlug wynalazku, o napedzie pasowym, przedstawione na fig. 5 i 6 stosowane jest zwlaszcza do doprowadzania przedzy elastycznej np. gatunku Lycra. Obudowa 25 jest korzystnie zacisnieta na nie przedstawionym na rysunku pierscieniu nosnym szydelkarki lub innej maszyny dziewiarskiej za pomoca zacisku 26 tego samego rodzaju jak przedstawiony na fig. 2. Walek 27 walca 28 jednym swym koncem jest osadzony w obudowie 25, a drugim koncem jest osadzorr/ równiez obrotowo na wsporniku 29 zamocowa¬ nym do obudowy. Beben 30 do tworzenia zapasu przedzy jest nasuniety na cylinder 31. Dolny koniec wspornika 29 ma dwa przelotowe, równolegle otwory 32, 33, w których sa umieszczone, z mozliwoscia slizgania sie, prety prowadnicze 34, 35 polaczone z dolnym koncem cylindra 31 poprzecznie do jego osi umozliwiaja promieniowe przesuniecie cylindra wzgledem walca. Wspornik 29 oraz cylinder 31 sa na dole polaczone ze soba za pomoca sprezyny naciagowej 36, która stale dociska beben 30 z zapasem przedzy do walca 28.Walek 27 walca 28 wystaje z obudowy 25 w kierunku do góry. Na wystajacej czesci walka 27 osadzony jest uklad dwu kól pasowych 37, 38, który calkowicie odpowiada ukladowi przedstawionemu na fig. 3 albo 4.Tak samo jak w przykladach uprzednio opisanych, korzystnie kazde z kól pasowych 37, 38 jest napedzane poprzez pas 39, 40, np. pas szybkobiezny albo pas wolnobiezny, krazki zwrotne i kolo napedowe o nastawnej srednicy. Poprzez zafniane srednicy kól napedowych, przez wybór napedu od pasa szybkobieznego albo wolno-4 89 836 bieznego i przez zamiane kól pasowych mozna ustalic zadana predkosc obrotowa z jaka ma byc napedzany walek 27.Gdy walec 28 sie obraca wraz z nim obraca sie z ta sama predkoscia obwodowa beben 30 z zapasem przedzy, przy czym przedza F" doprowadzana jest do stanowiska roboczego dziewiarki poprzez regulator nitko¬ wy 42 z zadana szybkoscia. Gdy przedza zostanie poprawnie nawinieta na beben do tworzenia zapasu, co stanowi podstawowy warunek funkcjonowania tej zasady doprowadzania, to w tej samej jednostce czasu do maszyny doprowadzona jest ta sama dlugosc przedzy i przy tym samym naciagu, czego nie mozna osiagnac przy zastosowaniu konwencjonalnego urzadzenia doprowadzajacego przedze. Czesto przedze elastyczna laczy sie ze zwykla przedza, podawana ze zwyklego bebna zasobnikowego za pomoca konwencjonalnego podajnika nitki i razem doprowadza sie je do maszyny, przynajmniej w niektórych ukladach maszyny. Przy tym w kazdym z tych ukladów, korzystnie konwencjonalny podajnik nitki i podajnik nitki wedlug fig. 5 i 6 sa umieszczone obok siebie na tym samym pierscieniu nosnym maszyny i napedzane za pomoca tego samego pasa pednego. PL