Uprawniony z patentu: Girling Limited, Birmingham (Wielka Brytania) Zawór sterujacy do hydraulicznego ukladu hamulcowego Przedmiotem wynalazku jest zawór sterujacy do hydraulicznego ukladu hamulcowego.Znane sa zawory sterujace do hydraulicznego ukladu hamulcowego z patentu Nr 2 452 647 Sta¬ nów Zjednoczonych Ameryki lub innej literatury technicznej w których przepona polaczona jest z tlokiem za pomoca mechanizmu przenoszacego sile hamowania, zawierajacego samoczynny kompen¬ sator luzów.Znane sa równiez urzadzenia zaopatrzone w za¬ wory sterujace do przekazywania cisnienia hy¬ draulicznego zwlaszcza przy hamulcach pojazdów mechanicznych, skladajace sie z ukladu ustalaja¬ cego polozenie tloka przez doprowadzenie cieczy ze zbiornika bezcisnieniowego do zbiornika cis¬ nieniowego w celu stalego utrzymania w nim o- kreslonego nadcisnienia wstepnego.Znane urzadzenia wyposazone w sterujace hy¬ drauliczne zawory maja ta wade, ze nie reguluja w sposób ciagly cisnienia cieczy doprowadzanej przez polaczony otwór.Celem wynalazku jest usuniecie tych wad. Isto¬ ta wynalazku polega na tym, ze w zaworze ste¬ rujacym do hydraulicznego ukladu hamulcowego zastosowano obudowe zaopatrzona w cylindryczny otwór, w którym umieszczono tlok dociskany przez sprezyne do drugiego tloka. W obudowie tej ut¬ worzono trzy otwory polaczone ze zródlem cieczy pod cisnieniem wywierajacym nacisk na mecha¬ nizm dociskowy hamulca podczas gdy zbiornik 10 15 20 25 cieczy doprowadzanej do drugiego tloka jest po¬ laczony przewodem miedzy drugim i trzecim otwo¬ rem, wyprowadzonym na zewnatrz obudowy i la¬ czonym przez otwarty uklad zaworu oraz przez po¬ laczenie sprezyste z zamknietym ukladem zaworu wlotowego tworzacego polaczenie miedzy pierw¬ szym i drugim ukladem.Ciecz pod cisnieniem dziala na przeciwlegle po¬ wierzchnie drugiego tloka, które sa rózne, przy czym jedna z powierzchni o mniejszej srednicy wywiera nacisk na taka sama powierzchnie pierw¬ szego tloka.W drugim tloku wykonany jest wzdluzny kanal, tworzacy polaczenie miedzy czescia otworu kor¬ pusu usytuowana przed drugim tlokiem a ko¬ mora miedzy tlokami, w której umieszczona jest sprezyna.Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia pierwszy przyklad wykonania zaworu w przekroju wzdluznym, fig. 2 — drugi przyklad wykonania zaworu w przekroju wzdluznym, fig. 3 — trzeci przyklad wykonania zaworu w przekroju wzdluznym i fig. 4 — czwarty przyklad wykona¬ nia zaworu w przekroju wzdluznym.W zaworze wedlug fig. 1, cylindryczna obudowa 1 jest wyposazona w otwór 2 o stalej srednicy. Ze¬ spól tlokowy 3 przesuwajacy sie w otworze 2, o teleskopowej konstrukcji zawiera pierwszy tlok 4 o stalej srednicy, który zewnetrznym koncem la- 79 45470454 8 czy sie z tloczyskiem 5 polaczonym z pedalem pod¬ czas gdy drugi tlok 6, o zróznicowanej srednicy umieszczono w otworze 7 polaczonym z nieprzelo¬ towym osiowym otworem 8 pierwszego- tloka 4.Tlok 6 wyposazony jest w pierscieniowe uszczel- 5 nienie 9, umieszczone w odstepie osiowym po prze¬ ciwnych stronach otworu 10, wykonanego w cylin¬ drycznej obudowie 1 i polaczonego przewodem ze zbiornikiem cieczy.Otwór 11 wykonany w tloku 6 jest polaczony z i° pierscieniowym wyzlobieniem 12, usytuowanym miedzy pierscieniowymi uszczelnieniami 9 i osio¬ wym otworem 13, który na przeciwleglym koncu ma powiekszona srednice 14.Tloki 4 i 6 utrzymywane sa w okreslonych od 15 siebie odstepach za pomoca spiralnej sprezyny 15, opartej jednym koncem o podstawe nieprzelotowe¬ go otworu 8 a drugim o tlok 6.Tloki 4 i 6 utrzymywane sa równiez w polozeniu uwidocznionym-na--rysunku za pomoca sprezyny 20 16, umieszczonej w czesci otworu 17 o zmniejszo¬ nej srednicy, polaczonego z otworem 18 uszczel¬ nionym pierscieniem 19. W tym polozeniu tlok 4 opiera sie ó czolowa scianke cylindrycznej; obur dowy1. 25 Wewnetrzny koniec korpusu 1 ma wyzlobienie 20w pobliztr pierscienia 19:~OS wyzlobienia" 20"^est przesunieta promieniowo w stosunku do otworu 18, przy czym wyzlobienie 20 zawiera w swym przedluzeniu w lewoJ wewnetrzny gwint do które- *° go wkrecany jest gwintowany korek 21. W ko¬ morze 22 utworzonej spomiedzy wewnetrznym wglebieniem korka .21 a pierscieniem 19. umiesz¬ czono zaworowy zespól, zawierajacy plytke 23, do¬ ciskana do pierscienia 19 za pomoca spiralnej spre- 35 zyny 24, oraz pare umieszczonych w promieniowym od siebie odstepie i usytuowanych równolegle do osi. zaworu zaworowych trzpieni 25 i 26 o róz¬ nych dlugosciach. Dluzszy zaworowy trzpien 25 jest umocowany do. plytki 23 i prowadzony slizgo- 40 wo w otworze 18. Przeciwlegly koniec 27 trzpien 25 jest umieszczony w otworze 14 i usytuowany w odstepie od gniazda 28 w miejscu zmiany sredni¬ cy pomiedzy otworem 13 a powiekszona srednica 14. Krótszy trzpien 26 jest równiez prowadzony 45 slizgowo w otworze 29, wykonanym w obudowie 1 nad osia cylindrycznego otworu 2. Plytka 23 opie¬ ra sie o zewnetrzny koniec trzpienia 26 którego przeciwlegly koniec 30 dociskany jest do gniazda 31, polaczonego z otworem 32, polaczonym ze zród- 50 lem cieczy doprowadzanej pod cisnieniem, za po¬ moca pompy.Trzpienie 25 i 26 zawierajace stozkowe zakon¬ czenia sa na swej dlugosci o zwezonej srednicy co umozliwia przeplyw cieczy wzdluz tych trzpieni. 55 W czesci cylindrycznego otworu 2 przed tlokiem 6 utworzona jest cisnieniowa komora 33, Promie¬ niowy otwór 34 w obudowie cylindra 1, polaczony z hydraulicznym zespolem hamulca i z cisnieniowa komora 33" przez szczeline miedzy trzpieniem 25 60 a otworem 18, w którym trzpien ten jest przesu¬ wany.Komora 35 utworzona miedzy tlokami 4 i 6 jest polaczona kanalem z cisnieniowa komora 33. Tlok 6 zawiera wzdluzny otwór 36, laczacy komore 33 z 65 podstawa cisnieniowa nieprzelotowego otworu 37, utworzonego w tloku 6.Gdy pedal hamulca zostanie nacisniety to tloczy- sko 5 nacisnie tlok 4 przesuwajac go w kierunku lewym wedlug fig. 1 poniewaz sprezyna 15 jest silniejsza w stosunku do sprezyny 16, to tlok 6 rów¬ niez zostanie przesuniety razem z tlokiem 4 az do momentu gdy stozkowy koniec 27 trzpienia 25 wej¬ dzie w gniazdo 28 i przerwie polaczenie pomiedzy otworem 10 i cisnieniowa komora 33.Dalszy ruch tloka 6 w tym samym kierunku po¬ woduje przesuw trzpienia 25, który przesuwa plyt¬ ke 23 w kierunku korka 21, sciskajac przy tym sprezyne 24 i umozliwiajac wyjscie trzpienia 26 z jego gniazda 31. Na skutek tego ciecz pod cisnie¬ niem : wplywa do komory 33 przez utworzona szczeline miedzy zaworowymi drazkami 26 i 25, do komory 22 i do komory 35 przez otwór 36. Ciecz doprowadzana jest równiez pod cisnieniem do u- kladu polaczonego z promieniowym otworem 34.Oba zaworowe trzpienie 25 i 26 dociskaja spre¬ zyne 24. Gdy eisnienie w komorze 22 wzrosnie, to nacisk ze strony trzpienia 26 maleje poniewaz cis¬ nienia te daza do równowagi i na skutek tego plytka 23, zostanie docisnieta do trzpienia 26 przy czym trzpien ten i jego stozkowy koniec 30 nie spowoduja powrotnego 'ruchu tloka"6.Cisnienie cieczy doprowadzonej do komory 35 dziala na tlok 6 i na wewnetrzna podstawe nie¬ przelotowego otworu 8 utworzonego w tloku 4.Równoczesnie podobne cisnienie dziala na prze¬ ciwlegla powierzchnie tloka 6, która jest o wiek¬ szej srednicy. Przesuw tloka 6 nastepuje w kie¬ runku lewym na skutek wywieranej sily tloczys- ka 5 przesuwany przez cisnienie dzialajace na przeciwny koniec tloka na tlok 4 i sprezyny 15, na powierzchnie tloka 6.W tym ukladzie na pedal jest wywierana sila reakcji o wielkosci równej cisnieniu dzialajacemu na wieksza powierzchnie tloka. 6. Sila sprezystosci jest równa cisnieniu dzialajacemu na róznice, po¬ wierzchni przeciwleglych konców tloka 6.Gdy pedal zostanie zwolniony, to sterujacy za¬ wór powróci pod wplywem-dzialania sprezyn 16 i 15 do polozenia wyjsciowego uwidocznionego na rysunku.W przykladzie wykonania zaworu wedlug fig. 2 uklad i dzialanie czlonów zaworowych sa podobne do przykladu wykonania wedlug fig. 1. Cylindrycz¬ ny otwór wedlug fig. 2 sklada sie z dwóch czesci o róznych srednicach, przy czym tlok 6' umieszczo¬ ny jest w czesci otworu o mniejszej srednicy. W wykonaniu wedlug fig. 2 brak kanalu 36 laczace¬ go sie z komora 35, która miedzy tlokami jest po¬ laczona bezposrednio z promieniowym otworem 10 prowadzacych do zbiornika cieczy. Sprezyna 15 umieszczona miedzy tlokami 4 i 6' jest zastapiona sprezyna 15', o wzmocnionej konstrukcji która wy¬ wiera niezbedna reakcje na pedal.W przykladzie wykonania wedlug fig. 3 cylin¬ dryczna obudowa 40 zawiera otwór 41 zlozony z dwóch czesci o róznych srednicach, przy czym w otworze o wiekszej srednicy umieszczony jest tlok 42. Pomiedzy tlokiem 42 a drugim tlokiem 44, umieszczonym w czesci otworu 41 o mniejszej sred-70454 nicy, umieszczono sprezyne 43, naciskajaca przez podkladke 45 tlok 44. Polaczony ze zbiornikiem promieniowy otwór 46 laczy sie z komora utworzo¬ na miedzy tlokami. Osiowy kanal 47 utworzony w tloku 44 zawiera w swej powiekszonej srednicy 5 gniazdo dla czlonu 48 wylotowego zaworu, przy czym czlon ten jest osiowo przesuwny. Gdy za¬ worowy czlon 48 zostanie ustawiony w polozeniu otwartym, to przez wzdluzny kanal 49 nastapi przeplyw cieczy. Czlon 48 zawiera na przeciwleglym 10 koncu tarcze 50, która opiera sie spiralna sprezyna 51 umieszczona miedzy tarcza a wyzlobieniem w tloku 44.Pomiedzy tarcza 50 a koncem czlonu 53 umiesz¬ czonym w osiowym otworze pierscienia 55 umiesz- 15 czono talerzowa podkladke 52. Stozkowy grzy¬ bek 54 zaworowego ukladu jest dociskany przez sprezyne 56 do tulejowej wewnetrznej krawedzi pierscienia 55 dzieki czemu zostaje utworzona ko* mora 57 polaczona z wlotowym otworem 58, i zród- 20 lem cieczy pod cisnieniem. Sprezyna 56 jest u- mieszczona w wyzlobieniu 59 wykonanym w pier¬ scieniu 55 i polaczonym przez otwór 60 z pro¬ mieniowym otworem 61 laczacym sie przez prze¬ wód z czlonem hamulca. Wyzlobienie 59 jest rów- *5. niez polaczone przez osiowy kanal 62 z komora 63 po przeciwleglej stronie tloka 44.W polozeniu wylaczonego hamulca ciecz pod cisnieniem dziala na zaworowy grzybek 54 w kie¬ runku przeciwnym w stosunku do dzialania spre- 30 zyny 56 na ten grzybek.Po nacisnieciu hamulcowego pedalu tlok 42 zo¬ staje przesuniety w lewo wedlug fig. 3 i naciska sprezyne 43, która przez podkladke 45 przesuwa tlok 44. Tlok ten przemieszcza zaworowy czlon 48, 35 który za pomoca talerzowej podkladki 52 prze¬ suwa grzybek 54, który naciska sprezyne 56. Na skutek tego ciecz pod cisnieniem zostaje dopro¬ wadzana do hamulcowego ukladu polaczonego z promieniowym otworem61. 40 Gdy cisnienie hamowania wzrasta to spadek cisnienia na zawór wlotowy maleje i sprezyna 56 przesuwa zaworowy grzybek 54 w kierunku jego gniazda, przy czym nastepuje nacisk na talerzowa podkladke52. « W wyniku tego wlotowy zawór moze, w celu regulacji cisnienia hamowania, zamykac sie lub otwierac bez wywolywania ruchu osiowego tloka 44.W przykladzie wykonania wedlug fig. 4 kon- 50 strukcja sterujacego zaworu jest podobna do kon¬ strukcji z fig. 3 z ta róznica, ze polaczenie mie¬ dzy czlonami zaworowymi jest nieco odmienne.Zaworowy czlon 48 zawiera osiowy trzon 65 prze¬ chodzacy luzno przez kanal 66 w tulejowym trzo- 55 nie wyposazonym w grzybek 54.Miedzy górna powierzchnia grzybka 54 a nakret¬ ka 68 umocowana na przednim koncu trzonu 65 umieszczona jest talerzowa podkladka 67. Sprezy¬ na 56 naciska na nakretke 68 polaczona z trzo- *° nem 65.Gdy hamulcowy pedal zostanie nacisniety to tlok 42, za pomoca sprezyny 43 przesunie tlok 44 i zamknie wylotowy zawór 48. Dalsze dociskanie hamulca powoduje nacisk na sprezyne 56 i zmniej- *5 szanie nacisku na talerzowa podkladke 67, na skutek czego wlotowy zawór zostanie otwarty przez utworzone cisnienie. Spadek cisnienia we wlotowym zaworze stopniowo maleje na skutek wzrostu cisnienia hamowania i dzialania spre¬ zyny 56, która zamyka ten zawór w wyniku utworzonego nacisku talerzowej podkladki 67 bez przesuwania tloka 44.Miedzy tlokiem 44 a pierscieniem 55 umiesz¬ czono sprezyne 69 wywierajaca nacisk na tlok 42 przez podkladke 45 opierajaca sie o wyzlobienie 70 w miejscu zmiany srednicy cylindrycznego otworu 41. PL PL PL PL