Uprawniony z patentu: Hans Jaklin, Trier (Republika Federalna Niemiec) Sposób wytwarzania betonu elewacyjnego Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania betonu elewacyjnego do budynków i prefabrykowanych elementów budowlanych z mieszaniny grubego i mialkiego kruszywa, cementu i wody.Okreslenie beton elewacyjny oznacza zawierajacy cement element budowlany, który zostaje widoczny po ukonczeniu budowy. Nie jest przy tym istotne, czy powierzchnia betonu jest dodatkowo wykanczana, czy tez nie. Znane jest, ze przy wytwarzaniu betonu elewacyjnego bierze sie pod uwage wiecej czynników, niz przy wytwarzaniu betonu konstrukcyjnego i betonu monolitycznego. Podczas gdy dla betonu konstrukcyjnego istotna jest wytrzymalosc i nieprzepuszczalnosc wody, to beton elewacyjny poza tymi wlasciwosciami musi miec wyma¬ gany wyglad powierzchni, kolor i ksztalt, zadowalajace estetycznie. Braki wykonawcze przy wytwarzaniu betonu elewacyjnego prowadza do tworzenia sie plam, róznicy kolorów, gniazd kamieni czy porowatej powierzchni.Z biegiem czasu moga sie uwidocznic dalsze braki, a mianowicie wykwity, plamy rdzawe tworzenie sie siatki szczelin, które moze prowadzic do powstawania duzych szczelin, oraz tworzenie sie wapienia naciekowego.Braki te mozna czesciowo wyeliminowac przez odpowiednie dobranie kruszywa pod wzgledem czystosci, struktury ksztaltu i powierzchni oraz rozkladu wielkosci ziaren. Czynnikami decydujacymi o jakosci betonu elewacyjnego i o podatnosci do obróbki masy sa: stosunek zmieszania kruszyw i stosunki kruszywa: cement : wo¬ da. W ostatnich latach stosuje sie rózne szalunki dla betonu elewacyjnego, jak np. szalunki z surowego lub heblowanego drewna, gladkich plyt wiórowych, plyt gumowych lub z powloka z tworzywa sztucznego, plyt metalowych i podobnych. Jednakze równiez w ten sposób nie mozna wykluczyc pewnych braków niewykonczo¬ nych powierzchni betonu elewacyjnego. I tak na przyklad powstaja plamy wywolane olejem do smarowania deskowania oraz zafarbowania, które powoduja plyty szalunkowe róznej jakosci.Wytwarzanie bryly betonu elewacyjnego o calkowicie gladkiej, bezszczelinowej powierzchni i jednolitym • kolorze jest wiec praktycznie niemozliwe. Dlatego tez powierzchnie betonu elewacyjnego wymagaja prawie zawsze dodatkowej obróbki dla poprawienia ich wygladu. Trzeba uzupelnic wylamane krawedzie i rogi.4Trzeba wypelnic pory, które spowodowaly pecherzyki powietrza znajdujace sie pomiedzy betonem i oszalowaniem, oraz zaglebienia. Czesto konieczne jest malowanie, aby uzyskac równomierny wyglad. Malowanie musi poprze¬ dzac odpowiednie przygotowanie powierzchni betonu, aby zapewnic odpowiednia przyczepnosc. Taka powloka malarska musi byc odnawiana od czasu do czasu. Koszty tego sa znaczne, zwlaszcza przy wysokosciowcach o fasadzie betonowej, gdyz konieczne jest stawianie rusztowan.2 70 288 Wskazane braki mozna czesciowo usunac przez nalozenie na powierzchnie betonu elewacyjnego kruszywa.Jednakze koszty wytworzenia takiej powierzchni betonu zmywalnego sa bardzo wysokie. Szczególnie praco¬ chlonne jest groszkowanie, grotowanie i prazkowanie oraz szlifowanie i polerowanie.Celem wynalazku jest usuniecie tych niedogodnosci przez opracowanie sposobu wytwarzania betonu elewa¬ cyjnego o jednokolorowej, równomiernej, pozbawionej plam powierzchni, tak iz nie jest potrzebna zadna dodat¬ kowa obróbka powierzchni widocznych. W szczególnosci sposób ten nadaje sie równiez do wytwarzania na miejscu budowy o skomplikowanej konstrukcji.Cel ten zostal osiagniety wedlug wynalazku, w ten sposób, ze do skladajacej sie z kruszywa grubego i mialkiego, cementu i wody mieszaniny dodaje sie 0,5 do 10,0% wagowych odniesionych do udzialu srodka wiazacego, zwlaszcza cementu nierozpuszczalnego w wodzie, zawierajacego kwas krzemowy materialu o powie¬ rzchni wlasciwej ponad 15m2/g. • W korzystnym przykladzie rozwiazania wynalazku dodaje sie do mieszaniny 1 do 6% wagowych materialu zawierajacego kwas krzemowy. Ilosc dodawanego materialu zalezy w znacznej mierze od udzialu i zakresu po¬ wierzchni linii przesiewu kruszywa mialkiego. Im wiecej kruszywa mialkiego zawiera mieszanina, tym mniej potrzeba materialu zawierajacego kwas krzemowy dla osiagniecia równomiernej plaszczyzny betonu elewacyj¬ nego. Jezeli przykladowo 8 do 15% udzialu piasku, który ma ziarna ponizej 4,8 mm, zostanie zastapione maka kwarcowa lub popiolem z elektrofiltra, których ziarna maja 0 do 0,2 mm, to dodatek wedlug wynalazku materia¬ lu zawierajacego kwas krzemowy moze byc zmniejszony do 1—2% wagowych udzialu cementu.Przy stosowaniu 4 do 6% wagowych materialu zawierajacego kwas krzemowy powstaje powierzchnia betonu elewacyjnego o szczególnie jasnym kolorze. Tym samym mozna zmniejszyc dodatek bialych pigmentów.Przy stosowaniu oszalowan stalowych do wytwarzania prefabrykatów betonu elewacyjnego w razie dodania wiecej niz 4% wagowo materialu zawierajacego kwas krzemowy nie trzeba pokrywac powierzchni metalowych srodkiem pomocniczym. Odnosi sie to równiez do przypadków, w których blachy szalunkowe sa znacznie zary¬ sowane przez wielokrotne uzytkowanie.Przez materialy zawierajace kwas krzemowy rozumie sie drobnoczasteczkowe kwasy krzemowe lub dro- bnoczasteczkowe krzemiany Al, Ca, Mg, Ba, Zn lub ich mieszaniny. Wytwarzanie kwasu krzemowego nastepuje przykladowo przez oddzialywanie kwasem na krzemian sodowy. Ten sposób wytwarzania kwasu krzemowego jest w zasadzie znany. Drobnoczasteczkowe krzemiany mozna uzyskiwac przykladowo przez oddzialywanie szkla wodnego na sole glinu, magnezu, wapnia. Korzystnie dodaje sie do mieszaniny betonu elewacyjnego drobno zmielony material, którego czastki co najmniej w 75% sa mniejsze niz 40 /i.Korzystnie dodaje sie do mieszanki material zawierajacy kwas krzemowy o powierzchni wlasciwej w gra¬ nicach od 30 m2/g do 300 m2/g. Dane liczbowe dotyczace powierzchni wlasciwej podane w tym opisie uzyskano pomiarami wedlug metody BET. W wyniku dodania materialu zawierajacego kwas krzemowy zuzywa sie przy zarobieniu mieszanki betonowej dla uzyskania równej konsystencji, nieco wiecej wody niz przy mieszance bez dodatku wedlug wynalazku. Wspólczynnik woda/cement jest w vyniku tego nieco wyzszy niz w znanych mie¬ szankach betonu elewacyjnego, co nie ma jednak niekorzystnych nastepstw.Dodatek wedlug wynalazku materialu zawierajacego kwas krzemowy ulatwia gestnienie betonu,, które powoduje trudnosci zwlaszcza przy waskich palach lub cienkosciennych lub podzielonych elementach budo¬ wlanych. Równiez zdejmowanie oszalowania jest ulatwione, poniewaz ostre krawedzie i rogi nie moga zostac tak latwo uszkodzone. Dodatek wedlug wynalazku umozliwia wieksze zmiany skladu mieszanki betonowej. Mate¬ rial zawierajacy kwas krzemowy ma dzialanie homogenizujace na mieszanke betonowa i powoduje dobre roz¬ dzielenie koloru cementu i innych dodatków tak, iz powierzchnia betonu ma jednolity wyglad.Do wytworzonego wedlug wynalazku zarobu betonu mozna dodawac jeszcze inne srodki, przykladowo srodki plastyfikujace, które powoduja, iz uzyskuje sie beton dajacy sie dobrze formowac w nieregularne elemen¬ ty. Ponadto mozna dodawac srodki opózniajace wiazanie, gdy pomiedzy zarobieniem a przerobieniem betonu uplywa dluzszy czas przykladowo ze wzgledów transportowych. Mozna dodac równiez czasteczki spienionego polistyrolu do zarobu betonu, gdy element betonu elewacyjnego ma równiez izolowac cieplnie lub jego ciezar ma byc niewielki. Oczywiscie mozna stosowac przy sposobie wedlug wynalazku równiez inne znane dodatki i kru¬ szywa, jak kruszywo do betonów lekkich, np. zwir pumeksowy.Przy pomocy sposobu wedlug wynalazku uzyskuje sie elementy betonu elewacyjnego o powierzchni, przy której zbedna jest dalsza obróbka jak malowanie, tynkowanie. Zamknieta, jednorodna powierzchnia zapobiega wdzieraniu sie wody i ma mala przyczepnosc dla pylu i kurzu tak, iz jest czyszczona przez deszcz i zachowuje przez dlugi czas swiezy wyglad.70 288 3 PL PL