PL170468B1 - Sposób wytwarzanianowych pochodnych bis(fenylo)etanu - Google Patents

Abstract

1. Sposób wytwarzania nowych pochodnych bis(fenylo)etanu o wzorze 1, w którym Ri i R2 niezależnie oznaczają grupę alkoksylową, R3 oznacza atom wodoru lub grupę acylową, a R4 oznacza grupę alkoksylową, w postaci wolnej lub w postaci soli, gdy taka postać istnieje, znamienny tym, że redukuje się związek o wzorze 2, w którym -X-X- oznacza winylen lub etynylen, a Ri, R2, R3 i R4 mają wyżej podane znaczenie, po czym ewentualnie grupę alkoksylową R4 przeprowadza się przez transestryfikację w inną grupę alkoksylową R4, przy czym grupy funkcyjne mogą być zabezpieczone i wówczas po reakcji usuwa się grupy zabezpieczające, a wytworzony związek o wzorze 1 odzyskuje się w postaci wolnej lub w postaci soli, jeśli taka postać istnieje.

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych bis(fenolo)etanu o wzorze 1, w którym R1 i R2 niezależnie oznaczają grupę alkoksylową, R3 oznacza atom wodoru lub grupę acylową a R4 oznacza grupę alkoksylową, w postaci wolnej i w postaci soli, gdy taka postać istnieje.

Z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 657 430 znane są szeroko zdefiniowane związki difenylowe o działaniu przeciwzapalnym. Nie opisano innego działania tych związków.

W publikacji The Journal of Natural Products, t.52, nr 6, str. 1252-1257 (1989) opisano wytwarzanie lawendustyny, które jest inhibitorem kinazy tyrozynowej, na drodze reakcji kwasu 5-amino-2-hydroksybenzoesowego z 2,5-dihydroksybenzaldehydem, a następnie otrzymanego kwasu N-(2,5-dihydroksyfenylo)-metylo-5-amino-2-hydroksybenzoesowego z aldehydem salicylowym.

Opis patentowy EP 0 497 740 dotyczy związków benzyloksyfenylowych o działaniu hiperproliferacyjno/przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym.

Sposobem według wynalazku wytwarza się nowe pochodne bis(fenolo)etanu, wykazujące zróżnicowaną aktywność farmakologiczną, a zwłaszcza aktywność przeciwhiperproliferacyjną i przeciwnowotworową.

Alkil, jako część podstawnika, takiego jak grupa alkoksylowa, korzystnie zawiera 1-4 atomów węgla, a zwłaszcza jest to metyl lub etyl.

170 468

Grupa acylowa korzystnie jest resztą kwasu karboksylowego, zwłaszcza kwasu alkilo-, aralkilo- lub arylokarboksylowego, przy czym aryl korzystnie oznacza fenyl, a część alkilenowa reszty acylowej, włącznie z grupą karbonylową, korzystnie zawiera 1 do 5 atomów węgla. Korzystną resztą acylową jest acetyl.

W korzystnej grupie związków wytwarzanych sposobem według wynalazku R] i R2 niezależnie oznaczają grupy alkoksylowe zawierające 1-4 atomów węgla, a R3 i R4 mają znaczenie jak określone powyżej.

W innej korzystnej podgrupie związków R] i R2 niezależnie oznaczają grupy alkoksylowe o 1-4 atomach węgla, R3 oznacza atom wodoru lub grupę alkilokarbonylową zawierającą łącznie 2-5 atomów węgla, a R4 oznacza grupę alkoksylową o 1-4 atomach węgla, przy czym R] i R2 szczególnie oznaczają niezależnie grupę metoksylową lub etoksylową i R4 oznacza zwłaszcza grupę metoksylową lub etoksylową.

Korzystną podgrupę stanowią związki o wzorze 1, w którym Ri i R2 oznaczają grupy metoksylowe, a R3 i R4 odpowiednio oznaczają H i OCH2CH3, albo COCH3 i OCH3, albo H i OCH2CH2CH3, albo H i OCH2CH2CH2CH3, albo H i OCH(CH3)2, albo R1 i R2 oznaczają OCH2CH3, R3 oznacza H, a R4 oznacza OCH3.

Korzystnym związkiem jest ester metylowy kwasu 5-[2-(2,5-dimetoksyfenylo)etylo]-2hydroksybenzoesowego.

Sposób według wynalazku wytwarzania związków o wzorze 1 polega na tym, że redukuje się odpowiedni związek o wzorze 2, w którym -X-X- oznacza winylen lub etynylen, a R1, R2, R3 i R4 mają wyżej podane znaczenie, po czym ewentualnie grupę alkoksylową R4 przeprowadza się przez transestryfikację w inną grupę alkoksylową R4, przy czym grupy funkcyjne mogą być w postaci zabezpieczonej, z której po reakcji usuwa się grupy zabezpieczające, a wytworzone związki o wzorze 1 odzyskuje się w postaci wolnej lub w postaci soli, jeśli taka postać istnieje.

Sposób według wynalazku można przeprowadzić konwencjonalnym sposobem.

Proces dogodnie prowadzi się przez uwodornienie. Korzystnie stosuje się wodór razem z katalizatorem uwodornienia takim jak Pd, Pt lub Rh, bardziej korzystnie z Pd na węglu drzewnym.

Transestryfikację jak również estryfikację prowadzi się przez reakcję z alkoholem odpowiadającym grupie estrowej, która ma być wprowadzona, w obecności silnego kwasu, takiego jak kwas siarkowy.

Usuwanie grup zabezpieczających także prowadzi sie konwencjonalnym sposobem. Grupą funkcyjną, którą można odpowiednio zabezpieczyć, jest grupa hydroksylowa zabezpieczona np. grupą trialkilosililowa. Usuwanie np. grupy sililowej można przeprowadzić działając kwasem fluorowodorowym w rozpuszczalniku takim jak acetonitryl.

Związki wytworzone sposobem według wynalazku można wydzielać z mieszaniny reakcyjnej i oczyszczać znanymi metodami, np. chromatograficznie.

Substancje wyjściowe można także wytwarzać konwencjonalnym sposobem.

Związki o wzorze 2, w którym -X-X- oznacza winylen, można wytwarzać przez reakcję odpowiedniego związku o wzorze 3, w którym X' oznacza anion, korzystnie bromkowy, z odpowiednim związkiem o wzorze 4, w sposób typowy dla reakcji typu Wittiga/Hornera/Emmonsa przez działanie na składnik fosforowy zasadą, taką jak alkilolit, wodorek alkilu lub amid metalu alkalicznego, np. amid sodowy, diizopropyloamid litowy lub alkoholan alkaliczny, w temperaturze od około -70°C do około 100°C i równocześnie lub następnie konwersję ze składnikiem karbonylowym w temperaturze od około -70°C do około 120°C, korzystnie około -60°C do 60°C, w odpowiednich rozpuszczalnikach, takich jak np. tetrahydrofuran, toluen lub sulfotlenek dimetylu.

Związki o wzorze 2, w którym -X-X- oznacza etynylen, można wytwarzać przez reakcję odpowiedniego związku o wzorze 5 z odpowiednim związkiem o wzorze 6, w którym Y oznacza chlorowiec, korzystnie jod, według standardowej procedury dla reakcji Hecka chlorowcoolefin z acetylenami.

170 468

Związki wyjściowe, których wytwarzanie nie jest konkretnie opisane, są znane lub można je wytworzyć znanymi metodami lub analogicznie do znanych metod lub metod opisanych w przykładach.

W następujących ilustrujących przykładach wszystkie temperatury podane są w stopniach Celsjusza; wszystkie NMR są ¹H-NMR (CDCla); skrót t.t. oznacza temperaturę topnienia.

Przykład I. Ester metylowy kwasu 5-[2-(2.5-dimetoksylOnYlo)et.Ylol-2-hydiOksybenzoesowego [Wzór 1: Ri, R2. R4 = OCHa; Ra = H] mg estru metylowego kwasu 5-[2-(2,5-dimetoksyfenylo)etynylo]-2-hydroksybenzoesowego (wzór 2: -X-X-= etynylen) lub 60 mg mieszaniny E/Z estru metylowego kwasu 5-[2-(2,5-dimetoksyfenylo)etenylo]-2-hydroksybenzoesowego (wzór 2: -X-X = winylen) rozpuszcza się w 10 ml octanu etylu. Po dodaniu 10 mg 10% mieszaniny Pd/C miesza się przez noc w atmosferze wodoru, sączy się przez Celit^R i odparowuje do suchości pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymuje się związek tytułowy w postaci bezbarwnych kryształów o temperaturze topnienia 65°C po oczyszczeniu chromatograficznym; t.t. 67°C (z etanolu).

Związki wyjściowe otrzymuje się następującym sposobem: - 240 mg 2,5-dimetoksyfenyloacetylenu (wzór 5) i 493 mg 5-jodosalicylanu metylu (wzór 6) rozpuszcza się w atmosferze argonu w 20 ml suchego i wolnego od tlenu benzenu. Do mieszaniny dodaje się 85 mg tetrakis(trifenylofosfino)-palladu, 20 mg jodku miedzi (I) i 450 mg trietyloaminy, miesza się w temperaturze pokojowej przez noc, po czym przelewa się do 100 ml wodnego roztworu buforu o pH 7. Po ekstrakcji octanem etylu i oczyszczeniu przez chromatografię na żelu krzemionkowym otrzymuje się ester metylowy kwasu 5-[2-(2,5-dimetoksyfenylo)etynylo]-2-hydroksybenzoesowego w postaci bezbarwnych kryształów o temperaturze topnienia 105-108°C.

- 6,6 mmoli diizopropyloamidu litowego w mieszaninie tetrahydrofuranu i n-heksanu dodaje się w -40°C do zawiesiny 1 g bromku 2,5-dimetoksybenzylo-tnfenylofosfoniowego (wzór 4) w 15 ml absolutnego tetrahydrofuranu. Po mieszaniu w ciągu 1 godziny mieszaninę oziębia się do -70°C i powoli dodaje się 372 mg 3-metoksykarbonylo-4-hydroksybenzaldehydu (wzór 5) rozpuszczonego w 5 ml absolutnego tetrahydrofuranu. Mieszaninę miesza się w ciągu jednej godziny w -70°C i w ciągu dwóch godzin w temperaturze pokojowej, po czym przelewa się do wodnego roztworu chlorku amonowego. Po ekstrakcji octanem etylu i odparowaniu otrzymuje się mieszaninę estru metylowego kwasu (E)- i (Z)-5-[2-(2,5-dimetoksyfenylo^tenylo^-hydroksybenzoesowego, którą można poddać chromatografii na żelu krzemionkowym (n-heksan/octan etylu 9:1). Pierwsza frakcja składa się z izomeru Z (bezbarwne kryształy o t.t. 78-80°C), następna z izomeru E (bezbarwne kryształy o t.t. 80-82°C).

Przykład II. Ester etylowy kwasu 5-[2-(2,5-dimetoksyfenylo)etylo]-2-hydroksybenzoesowego [Wzór 1: R1, R2 = OCH3; Ra = H; R4 = OCH2CH3]

Powyższy związek wytwarza się sposobem analogicznym do opisanego w przykładzie I. Jako związek wyjściowy stosuje się ester etylowy kwasu 5-[2-(2,5-dimetoksyfenylo)etynylo]2-hydroksybenzoesowego, wytworzony z 5-jodosalicylanu etylu i 2,5-dimetoksyfenyloacetylenu, jak opisano w przykładzie I.

Otrzymuje się produkt w postaci bezbarwnego oleju:

NMR: 10,69 (s, 1H); 7,67 (d, J=2,2 Hz, 1H); 7,29 (dd, J=2,2+8,5 Hz, 1H); 6,91 (d, J=8,5 Hz, 1H); 6,66-6,83 (m, 3H); 4,42 (qua, J=7 Hz, 2H); 3,79 (s, 3H); 3,75 (s, 3H); 2,76-2,92 (m, 4H); 1,44 (tr, J=7 Hz, 3H).

170 468

Następujące związki o wzorze 1 wytwarza się analogicznym sposobem:

Przykład nr	Ri	R2	R3	R4	Uwaga	t.t lub NMR
m	OCH3	OCH3	COCH3	OCH 3	3)	olej; NMR1)
IV	OCH3	OCH3	H	OCH2CH 2CH 3	-	olej; NMR6)
V	OCH3	OCH3	H	OCH2CH 2CH 2CH 3	-	olej; NMR7)
VI	OCH 2CH 3	OCH 2CH3	H	OCH 3	4)	olej; NMR8)
VII	OCH 3	OCH3	H	OCH(CH3)2	-	olej, NMR5)

’) NMR. 7,85 (d, J=2 Hz, 1H); 7,34 (dd, J=2+8 Hz, 1H); 6,99 (d, J=8 Hz, 1H); 6,66-6,80 (m,3H); 3,87 (s, 3H); 3,76 (s, 3H); 2,89 (s, 4H), 2,34 (s, 3H).

Wychodzi się z odpowiednich związków o wzorze 2, w którym -X-X- oznacza winylen (t.t. 86-88°C, izomer E; t.t. 63-66°C. izomer Z) wytworzonych sposobem opisanym w przykładzie I;

⁴3 Wychodzi się z mieszaniny E/Z (około 13:1) odpowiednich związków o wzorze 2, w którym -X-Xoznacza winylen (t.t 45-50°C) wytworzonych sposobem opisanym w przykładzie I.

5) 10,77 (s, 1H); 7, 62 (d, J=2,3 Hz, 1H); 7,28 (dd, J=2,3+8 Hz, 1H), 6,9 (d, J=8,5 Hz, 1H); 6,8 (d, J=9 Hz, 1H); 6,66-6,75 (m, 2H); 5,29 (sept, J=6,25 Hz, 1H); 3,79 (s, 3H); 3,75 (s, 3H), 2,75-2,9 (m, 4H); 1,41 (d, J=6,25 Hz, 6H):

6) 10,69 (s, 1H); 7,65 (d, J=2,2 Hz, 1H); 7,29(dd, J=2,2+8,5 Hz, 1H); 6,91 (d, J=8,5 Hz, 1H); 6,66-6,83 (m, 3H); 4,32 (tr, J=7 Hz, 2H), 3,79 (s,3H); 3,75 (s, 3H); 2,77-2,93 (m, 4H); 1,83 (sex, J=7 Hz, 2H), 1,06 (tr, J=7 Hz, 3H), ⁷⁾ 10,69 (s, 1H); 7,63 (d, J=2,2 Hz, 1H); 7,28 (dd, J=2,2+8,5 Hz, 1H); 6,9 (d, J=8,5 Hz, 1H); 6,79 (d, J=8,5 Hz, 1H); 6,65-6,75 (m, 2H), 4,36 (tr, J=6,7 Hz, 2H); 3,78 (s, 3H); 3,74 (s, 3H); 2,76-2,92 (m, 4H); 1,70-1,85 (m, 2H); 1,40-1,56 (m, 2H); 100 (tr, J=7,3 Hz, 3H);

8) 10,59 (s, 1H); 7,68 (d, J=2,3 Hz, 1H);7,29 (dd, 1=2,3+8,5 Hz, 1H); 6,92 (d, J=8,5 Hz, 1H); 6,65-6,81 (m, 3H); 3,99 (qua, J=7 Hz, 2H); 3,96 (s, 3H); 3,94 (qua, J=7 Hz, 2H); 2,76-2,93 (m, 4H); 1,42 (tr, J=7 Hz, 3H); 1,38 (tr, J=7 Hz, 3H)

Związki o wzorze 1 w postaci wolnej lub w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli, jeśli taka postać istnieje, wykazują korzystne właściwości chemoterapeutyczne. Zaleca się stosowanie ich jako środków farmaceutycznych.

Szczególnie mają aktywność przeciwhiperproliferacyjną/przeciwzapalną i przeciwrakową. Dalej stosuje się następujące skróty:

CHO-K1 = linia komórkowa znanajako linia komórek jajnika chomika chińskiego

-Ki

DMEM = modyfikowane podłoże Eagle‘a - podłoże Dulbecco (Gibco)

EGF = naskórkowy czynnik wzrostu

FCS = płodowa surowica cielęca

HaCaT = linia komórkowa znanajtko temperatura wapniowa dorosłych ludz

RPMI-1640 = podłoże Roswell Park Memoriał Institute 1640

TGF = transformujący czynnik wzrostu

Aktywność przeciwhiperproliferacyjną/przeciwzapalną i/lub przeciwrakową można np. określić następująco:

1. Hamowanie proliferacji linii komórkowej ludzkich keratynocytów HaCaT (lub odnośnej linii komórkowej CHO-K1):

Komórki HaCaT, spontanicznie transformowaną linię komórkową ludzkich keratynocytów nie onkogennych z receptorami TGF- i EGF z wysoce zachowaną charakterystyką fenotypowej dyferencjacji normalnych keratynocytów (Boukamp i wsp., J.Cell. Biol., 106, 761-771 (1981)), hoduje się w podłożu dMeM uzupełnionym 2,2 g/l NaHCCb, 0,11 g/l pirogronianu sodowego, 15 mM Hepes, 5% FCS, penicyliną (100 U/ml), streptomycynę (100 pg/ml) i glutaminę (w ilości do końcowego stężenia 4 mM). Komórki CHO-K1 hoduje się w powyższym podłożu + 40 pg/ml proliny. W próbie na proliferację komórki wydziela się przez trypsynizację, zawiesza się w świeżym podłożu i wysiewa się na płytki do mikrohodowli z 96 studzienkami w ilości 2000-4000 komórek/0,2 ml/ studzienkę. Po 24 godzinach podłoże zastępuje się świeżym podłożem zawierającym gradient stężeń badanego związku. Po 3-4 dniach

170 468 inkubacji mierzy się stopień proliferacji komórek w próbie kolorymetrycznej stosując sulforodaminę B (Shekan i wsp., J.Natl.Cancer Inst., 82, 1107-1112 (1990)). Wyniki przedstawiają średnią ± standardowe odchylenie z trzech pomiarów.

W powyższej próbie związki hamują proliferację komórek HaCaT przy wartościach IC50 w zakresie od około 0,03 μM do około 3 gM.

Aktywność przeciwrakową można np. oznaczyć następująco:

2. Hamowanie proliferacji komórek rakowych:

Linie komórek rakowych, np. K-562, LI 210, HeLa, SK-BR-3, MDAMB-468, MCF-7 lub MDAMB-231 (wszystkie dostępne z American Type Culture Collection, Rockville, MD 20852, USA) hoduje się w podłożu RPMI-1640 uzupełnionym 10% FCS deaktywowaną cieplnie (56°C/30 min) i antybiotykami (1 x GIBCO roztwór penicyliny-streptomycyny). Gdy osiągnie się wzrost wykładniczy linii komórek rakowych rosnących w zawiesinie (K-562 i LI210) lub 60-90% zlewania się linii komórek przywierających (HeLa, SK-BR-3, MDAMB-468, MCF-7 i MDAMB-231), komórki zbiera się (komórki przywierające poddaje się trypsynizacji), zawiesza się w świeżym podłożu do hodowli i wysiewa się do 96 studzienek na płytkach do hodowli utrzymując stężenie w zakresie 1000-5000 komórek/studzienkę. Komórki hoduje się przez 2-4 dni w końcowej objętości 0,2 ml/studzienkę, w 37°C w nawilżanym inkubatorze zrównoważonym 5% CO2, w obecności gradientu stężeń badanego związku. Stopień proliferacji komórek mierzy się w próbie kolorymetrycznej stosując MTT (Alley i wsp., Cancer Res., 48 /1988/ 589-601) dla komórek rosnących w zawiesinie lub sulforodaminę B dla komórek przywierających.

W powyższej próbie związki wykazują hamowanie proliferacji czterech linii komórkowych wymienionych powyżej przy wartościach IC50 w zakresie od około 0,019 gM do około 3 μM.

3. Wpływ na wzrost ludzkich guzów wszppionych nieowłosionym myszom:

MiaPaCa-2 jest linią ludzkich komórek rakowych trzustki; A431 jest linią komórkową pochodzącą od ludzkiego raka naskórkowego sromu. Obydwie są dostępne z ATCC (American Type Culture Collection). Hodowle komórek prowadzi się bez antybiotyków i środków przeciwgrzybowych. Samice nieowłosionych myszy Balb/C o wadze 20-23 g utrzymuje się w grupach po 5 zwierząt, z wolnym dostępem do wody pitnej i diety dla gryzoni wolnej od patogenów. Rozwój guzów zapoczątkowuje się z hodowli linii komórek rakowych przez wszczepienie podskórne myszom 10⁷ komórek. Gdy guzy osiągają średnicę około 1 cm, wycina się je, tnie na małe kawałki około 4 do 3 mm i wszczepia się podskórnie w oba boki myszy. Po tygodniu i po dwóch tygodniach od transplantacji określa się wielkość guzów za pomocą miernika. Zwierzęta z rosnącymi guzami dzieli się statystycznie na grupy kontrolne i leczone z identycznym średnim obciążeniem guzami na mysz. Badane związki podaje się doustnie. Ten sam roztwór leku stosuje się w dwóch następnych próbach leczenia. Zwierzętom kontrolnym podaje się tylko nośnik. Co tydzień mierzy się objętości guzów i wyraża się je jako średnią objętość guzów na zwierzę (mm³). Dane przeliczono korzystając z programu statystycznego RS/l (BBN Software Products Corp.), stosując testy, obejmujące test t-Studenta i test Manna-Whitney‘a.

W powyższej próbie związki podawane doustnie w dawce od 30 mg/kg do 100 mg/kg lub w dawce od 3 mg/kg do 10 mg/kg podawane dożylnie hamują znacznie (P 0,05 lub 0,01) wzrost guzów A431 (ludzkie nowotwory naskórkowe wyraża się przez receptory EGF) w całym okresie leczenia. Pod koniec doświadczenia (4 tygodnie) objętość guzów u myszy, którym podano lek stanowiła od około 10% do około 50% objętości u zwierząt kontrolnych. Podobnie zahamowany jest wzrost guzów MiaPaCa (ludzkie guzy trzustki wyrażone normalnymi ilościami receptora EGF); po 3 tygodniach podawania leku objętość guzów u myszy leczonych jest znacznie zmniejszona w stosunku do objętości u zwierząt kontrolnych.

Aktywność przeciwhiperproliferacyjną i przeciwzapalną po stosowaniu miejscowym można np. określić w sposób następujący:

4. Hamowanie alergicznego kontaktowego zapalenia skóry wywołanego oksazolonem u myszy/.

Uczulenia wywołuje się przez jednorazowe naniesienie 2% oksazolonu (10 μΐ) na skórę na brzuchu myszy (8 zwierząt w grupie).

Reakcję nadwrażliwości powodującą obrzęk małżowiny usznej wywołuje się przez drugą ekspozycję na 2% oksazolon naniesiony po 8 dniach na jedną małżowinę uszną każdego zwierzęcia.

170 468

Zahamowanie obrzęku małżowiny następuje po dwukrotnym miejscowym stosowaniu badanego związku (30 minut przed i po wywołaniu reakcji challenge). Skuteczność określa się różnicą między ciężarem małżowiny usznej zwierząt, którym podano lek i zwierząt, którym podano nośnik (glikol propylenowy/aceton 7:3), odpowiednio, i wyraża się w % obrzęku występującego przy podawaniu samego nośnika. W powyższej próbie uzyskuje się od około 20% do około 60% zahamowania przy dawce 1,2% badanego związku.

Związki o zworze 1 w postaci wolnej lub w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli, jeśli taka postać istnieje, są zatem przeznaczone do stosowania jako środki przeciwproliferacyjne/przeciwzapalne i przeciwnowotworowe w leczeniu zaburzeń typu nadmiernej proliferacji/zapaleń i nowotworów przez hamowanie chorób nowotworowych, np. zapalnych/hiperproliferacyjnych chorób skóry, raka skóry oraz skórnych i ogólnoustrojowych objawów chorób immunologicznych i autoimmunizacyjnych, takich jak: łuszczyca, atopowe zapalenia skóry, kontaktowe zapalenia skóry i wypryskowe zapalenia skóry, lojotokowe zapalenia skóry, liszaj płaski, pęcherzyca, pęcherzowy pemfigoid, pęcherzowe oddzielania się naskórka, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, zapalenie naczyń, rumienie, eozynofilie skórne, liszaj rumieniowaty i wyłysienie plackowate.

W tym zastosowaniu dawka zmienia się, oczywiście, w zależności, np. od stosowanego związku, sposobu podawania i żądanego leczenia. Jednak zwykle uzyskuje się zadowalające wyniki, gdy związki podaje się dożylnie w dziennej dawce od około 0,1 mg/kg do około 10 mg/kg wagi ciała zwierzęcia lub doustnie w dawce od około 0,5 mg/g do około 100 mg/kg, odpowiednio, podawanej w dawkach podzielonych 2-4 razy dziennie. Dla bardzo dużych ssaków całkowita dawka dzienna wynosi od około 7 mg do około 2000 mg i podawana jest dogodnie, np. w dawkach podzielonych do 4 razy dziennie lub w postaci o przedłużonym działaniu. Dawki jednostkowe obejmują np. od około 1,75 mg do około 1000 mg związków w mieszaninie z co najmniej jednym stałym lub ciekłym farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem lub rozcieńczalnikiem.

Związki można podawać podobnie jak w znanych sposobach stosowania w takich wskazaniach. Związki można mieszać z konwencjonalnymi, dopuszczalnymi do stosowania w chemioterapii nośnikami i rozcieńczalnikami, i ewentualnie, z dalszymi zarobkami, i podawać np. doustnie w takiej postaci jak tabletki i kapsułki.

Alternatywnie związki można stosować miejscowo w takich konwencjonalnych postaciach jak maści lub kremy, pozajelitowo lub dożylnie. Stężenia substancji aktywnej będą, oczywiście, zmieniać się w zależności np. od stosowanego związku, potrzebnego leczenia i charakteru postaci użytkowej. Zwykle zadowalające wyniki uzyskuje się np. gdy w postaciach do stosowania miejscowego stężenie jest w zakresie od około 0,05 do około 5%, zwłaszcza od około 0,1 do około 1% wagowego.

Środki farmaceutyczne zawierają związek o wzorze 1 w postaci wolnej lub w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli, jeśli taka postać istnieje, wraz z co najmniej jednym farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem lub rozcieńczalnikiem.

Związki o wzorze 1 wytwarzane sposobem według wynalazku, w postaci wolnej lub w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli nadają się szczególnie do leczenia zaburzeń hiperproliferacyjnych/zapalnych i nowotworów, np. raka sutka lub trzustki.

Leczenie takich zaburzeń i raka polega na podawaniu skutecznej leczniczo ilości związku o wzorze 1 w postaci wolnej lub w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli, pacjentowi wymagającemu takiego leczenia.

Korzystnym związkiem jest związek z przykładu I, tj. ester metylowy kwasu 5-[2-(2,5dimetoksyfenylo)etylo]-2-hydroksybenzoesowego. Stwierdzono, że w powyższej próbie 1 związek ten ma wartość IC50 = 0,045 μΜ, podczas gdy, przeciwnie, linia komórkowa CHO-K1 negatywna wobec receptora EGF, jest hamowana przy IC50 powyżej około 0,3 μΜ.

W powyższej próbie 2 związek ten hamuje trzy z czterech badanych linii komórkowych raka sutka, mianowicie komórki SK-BR-3, MDANB-468 i MCF-7, przy IC50 w zakresie 20-50nM, podczas gdy komórki raka sutka MDAMB-231 i komórki raka innego niż sutka K-562, Ll210 i HeLa ulegają hamowaniu przy IC50 w zakresie 200-470 nM, co wskazuje na selektyw8

170 468 ność wobec pewnych raków sutka, podczas gdy kolchicyna hamuje nieselektywnie wszystkie badane komórki rakowe przy IC50 w zakresie 5-20 nM.

W powyższej próbie 3 z nowotworami A431, przy podawaniu doustnym dawki 30 mg/kg 3 razy w tygodniu objętość guzów u myszy, którym podano lek stanowi tylko 56,3% objętości u zwierząt kontrolnych pod koniec doświadczenia (4 tygodnie), a przy podawaniu dożylnym w dawce 3 mg/kg - około 40% objętości u zwierząt kontrolnych. W przypadku raka trzustki MiaPaCa u myszy, którym podawano doustnie 30 mg związku z przykładu I na kg wagi ciała, przez 2 tygodnie, wielkość guza stanowiła około 46% wielkości guzów u zwierząt kontrolnych; w podobnym doświadczeniu przy dootrzewnowym podawaniu cisplatyny w standardowej, porównywalnej dawce 10 mg/kg, co trzeci dzień (cisplatyny zwykle nie można podawać doustnie) znaczące zahamowanie uzyskuje się tylko po 4 tygodniach leczenia (wielkość guza stanowi około 40% wielkości guzów u zwierząt kontrolnych), nawet jeśli średnia objętość guza na początku leczenia cisplatyną stanowiła tylko połowę objętości w przypadku guzów leczonych związkiem z przykładu I.

W powyższej próbie 4, związek z przykładu I powoduje zahamowanie obrzęku w 49% przy stężeniu 1,2%

Zatem, w przypadku stosowania związku z przykładu I jako środka przeciwnowotworowego, można go podawać większym ssakom, np. ludziom, podobnym sposobem i w podobnej dawce jak konwencjonalnie stosowana cisplatyna. Taką silną aktywność przeciwnowotworową obserwuje się w dawkach, które nie hamują odpowiedzi immunologicznej i hematopoezy, a komórki rakowe fenotypu opornego na wiele leków są tak wrażliwe na związek jak ich macierzyste odpowiedniki.

Wytwarzanie leków polega na mieszaniu związku o wzorze 1 w postaci wolnej lub w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli, jeśli taka postać istnieje, z co najmniej jednym farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem lub rozcieńczalnikiem.

170 468

J'

C©^CH2 P⁺(CgH₅)₃X r2

WZÓR 3

=CH

WZÓR 4

WZÓR 5

CÓR,

Y — /— OR3

WZÓR 6

170 468

WZÓR 1

WZÓR 2

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł

Claims (5)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Sposób wytwarzania nowych pochodnych bis(fenylo)etanu o wzorze 1, w którym Ri i R2 niezależnie oznaczają grupę alkoksylową, R3 oznacza atom wodoru lub grupę acylową, a R4 oznacza grupę alkoksylową, w postaci wolnej lub w postaci soli, gdy taka postać istnieje, znamienny tym, że redukuje się związek o wzorze 2, w którym -X-X- oznacza winylen lub etynylen, a Ri, R2, R3 i R4 mają wyżej podane znaczenie, po czym ewentualnie grupę alkoksylową R4 przeprowadza się przez transestryfikację w inną grupę alkoksylową R4, przy czym grupy funkcyjne mogą być zabezpieczone i wówczas po reakcji usuwa się grupy zabezpieczające, a wytworzony związek o wzorze 1 odzyskuje się w postaci wolnej lub w postaci soli, jeśli taka postać istnieje.
2. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że redukcji poddaje się związek o wzorze 2, w którym Ri i R2 niezależnie oznaczają grupę alkoksylową o 1-4 atomach węgla, a R3 i R4 mają znaczenie podane w zastrz. 1.
3. 3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że redukcji poddaje się związek o wzorze 2, w którym R1 i R2 niezależnie oznaczają grupę alkoksylową o 1-4 atomach węgla, R3 oznacza atom wodoru lub grupę alkilokarbonylową, w której całkowita liczba atomów węgla wynosi 2-5, a R4 oznacza grupę alkoksylową o 1-4 atomach węgla.
4. 4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania estru metylowego kwasu 5-[2-(2,5-dimetoksyfenylo)etylo]-2-hydroksybenzoesowego redukcji poddaje się związek o wzorze 2, w którym R1, R2 i R4 oznaczają grupy metoksylowe, a R3 oznacza atom wodoru.
5. 5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że redukcji poddaje się związek o wzorze 2, w którym albo R1 i R2 oznaczają grupę metoksylową, a R3 i R4 odpowiednio oznaczają H i OCH2 CH3, albo COCH3 i OCH3, albo H i OCH2CH2CH3, albo H i OCH2CH2CH2CH2, albo H i OCH(CH3)2, albo R1 i R2 oznaczają OCH2CH3, R3 oznacza H a R4 oznacza OCH3.