Przedmiotem wynalazku jest sposób obróbki wstegi papieru.W wiekszosci przypadków wstegi papieru wychodzace z pras suszacych maszyn papierniczych wymagaja dodatkowej obróbki celem poprawy struktury powierzchniowej, zwlaszcza dotyczy to papierów do pisania i drukowania. Jakosc struktury powierzchni papieru okreslona jest jego gladkoscia i polyskiem. Gladkoscia okreslanajest plaskosc powierzchni papieru, polyskiem, zasjej zdolnosc optycznego odbijania swiatla jednorodnego, które wzrasta wraz z gestoscia papieru.Odróznia sie papiery z gradacja od wysokopolyskowych az do matowych.Do zwiekszenia gladkosci powierzchni papieru sluza wygladziarki z twardymi wspóldzialaja¬ cymi walcami, które wyrównuja grubosc papieru. Wskutek wiekszego zageszczenia struktury papieru w miejscach uprzednio grubszych oraz mniejszego w cienszych, powstaje nierównomierny polysk powierzchni, a przy duzych dociskach nawet ciemne plamy na papierze.Dla unikniecia tego zjawiska papier przepuszczany jest przez kalander lub superkalander, w których wspóldzialajace walce twarde i miekkie dokonuja obróbki papieru. Walce miekkie powo¬ duja zageszczenie powierzchni papieru. Dzieki temu, ze powierzchnia ich jest nie tak sztywna jak walca metalowego, dopasowuja sie one do róznej grubosci papieru i ich dzialanie zageszczajacejest równomierne. Odgrywa przy tym pewna role czynnik tarcia. Mianowicie miekkie walce znieksztal¬ caja sie nieznacznie na krótkim odcinku, dopasowujac sie do walca twardego. Skladowa tego znieksztalcenia równolegla do powierzchni jest powodem powstawania efektu tarcia lub masowa¬ nia, które ma duze znaczenie dla osiagalnego stanu powierzchni papieru.Walce miekkie moga byc wykonane w postaci walców papierowych, które wytwarzane sa z duzej ilosci krazków papieru usytuowanych wzdluz osi walca i scisnietych w tym kierunku. Tego rodzaje walce miekkie sa bardzo delikatne i podatne na deformacje powierzchni, która usunac mozna tylko przez przeszlifowanie lub dluzsze moczenie calego walca.Superkalandry posiadaja 12 lub wiecej walców twardych i miekkich, usytuowanych naprze- mian pionowo. Dla uzyskania wlasciwego efektu powierzchniowego wystarczyloby mniej walców, jednak dalsze potrzebne sa do wyrównywania wad powierzchni papieru wytworzonych przez wady powierzchni walców pierwszych.2 125 775 Duza ilosc pionowo usytuowanych walców prowadzi do nie zawsze pozadanego stopnia zageszczenia papieru, jesli walce te spoczywaja wlasnym ciezarem jeden na drugim i najwiekszy docisk istnieje na dolnym walcu. Unikniecie tego zjawiska wymaga kosztownych zabiegów celem czesciowego wyrównania ciezaru walców.Wystepujace czesto w pracy kalandra zrywanie wstegi papieru lub tworzenie sie fald powoduja liczne wylaczenia kalandra, które przy ciagle pracujacej maszynie papierniczej przynosza duze straty papieru nie dajacego sie dalej obrabiac. Predkosc wstegi papieru w nowoczesnych maszynach papierniczych siega 17 m/s. W celu wyeliminowania tych strat papieru instaluje sie przy jednej maszynie papierniczej dwa superkalandry, z których drugi przejmuje wstege papieru w przypadku zatrzymania pierwszego.Obróbka powierzchniowa wytwarzanej wstegi papieru wymaga wiec bardzo znacznych nakladów.Czynione byly próby zastapienia znanych dotad rozwiazan walców miekkich, których poda¬ tnosc na uszkodzenia powierzchni jest powodem wysokich kosztów, przez walce pokryte innymi materialami. W wyniku tych prób stwierdzono, ze poliuretan wykazuje szczególnie dobre wlasci¬ wosci przy uszlachetnianiu powierzchni papieru. W tym celu walec metalowy pokryty zostaje plaszczem poliuretanowym, który wiaze sie z jego powierzchnia w trwaly plaszcz o twardosci wynoszacej 60-75° wedlug skali D Shor'a.Efekty uzyskane przy stosowaniu plaszczy poliuretanowych sa szczególnie dobre przy papie¬ rach matowych. Walce poliuretanowe sa w stosunku do konwencjonalnych walców miekkich, uzywanych w superkalandrach co najmniej tak samo dobre, jesli nawet nie lepsze, gdy idzie o efekt dzialania. Wykazuja one nawet pewne dzialania gladzace. Dodatkowa, szczególnie cenna ich zaleta jest ogromna elastycznosc warstwy poliuretanu, dzieki czemu przykladowo odcisniecie na jej powierzchni twardszym miejscem lub zafaldowaniem papieru cofa sie juz przy nastepnym obrocie walca bez sladu na powierzchni walca. Uzyskuje sie wiec znacznie równomierniejsza strukture powierzchni, a takze mozna zmniejszyc liczbe walców w kalandrze, w którym nie ma juz potrzeby wyrównywania skutków od wad powierzchni walców miekkich. Liczba walców poliuretanowych moze wiec byc zmniejszona do ilosci koniecznej ze wzgledu na pozadany stan powierzchni papieru.Mimo tych przekonywujacych zalet walce poliuretanowe przy obróbce wsteg papieru znalazly dotad zastosowanie tylko w pojedynczych przypadkach przy malych predkosciach roboczych i malych dociskach, bowiem nie udalo sie zapewnic ich stabilnej pracy przy duzych predkosciach i dociskach. Wylanialy sie przy ich stosowaniu calkiem nieoczekiwane wady dzialania w jakims miejscu powierzchni walca, polegajace na lokalnym uszkodzeniu warstwy poliuretanu.Podjeto szereg poczynan odnosnie zmian grubosci warstwy poliuretanu i jego skladu, w celu opanowania sytuacji, jednak dotad bez zadnego rezultatu. Walce z plaszczem poliuretanowym w omawianym wyzej zastosowaniu produkcyjnym nie zostaly dotad wprowadzone.Wlasciwosci machaniczne poliuretanu przy stalych parametrach obrabianej wstegi papieru wynikaja z predkosci roboczej i liniowego docisku. Oczywiste jest, ze znieksztalcenie podatnego poliuretanu odbywa sie kosztem okreslonej pracy. Praca ta zalezna jest wprost proporcjonalnie od predkosci obrotowej oraz nieproporcjonalnie od wartosci liniowego docisku, gdyz znieksztalcenie przy podwójnym docisku liniowym nie wzrasta dwukrotnie, lecz zalezy od ksztaltu tego znieksztalcenia.Przeprowadzone badania polegaly na obserwowaniu widocznego pogorszenia powierzchni papieru przy wzroscie docisku walców. W przypadkach tych stwierdzono, ze temperatura na powierzchni walca poliuretanowego byla zawsze niespodziewanie wysoka, a tylko przy temperatu¬ rze ponizej 50°C stwierdzono prawidlowe dzialanie poliuretanu na papier.Stanowisko pomiarowe zostalo wiec wyposazone w czuly uklad do rejestracji temperatury, z termometrem promieniowania podczerwonego, który zdolny jest do wykrywania zmian tempera¬ tury powierzchni poliuretanu o 1°C bez jej dotykania. Glowica pomiarowa termometru odbywa ciagly ruch posuwisto-zwrotny wzdluz walca, dokonujac ciaglego pomiaru temperatury calej powierzchni walca.W trakcie badan temperatury okazalo sie, ze w blizej nie okreslonym z góry miejscu warstwy jxliuretanu i dowolnym czasie, temperatura tego miejsca nagle wzrasta w ciagu kilku sekund bez widocznego zewnetrznego wplywu i osiagala wartosc, przy której nastepowalo cieplne zniszczenie125775 3 poliuretanu. Byly to lokalne, pozornie samoistne wzrosty temperatury nierównomierne na calej powierzchni walca. Temperatura walca winna byc koniecznie zawarta w uznanym za uzyteczny zakresie ponizej 50°C.Badania nad przyczynami powstawania powyzszego zjawiska wykazaly, ze ogromna czesc pracy odksztalcajacej warstwe poliuretanu na walcu przechodzi w cieplo. Poniewaz poliuretanjest zlym przewodnikiem ciepla, wiec wzrastajaca ilosc ciepla moze byc odprowadzana bardzo powoli.W wyniku tego w istniejacym wskutek wzrostu temperatury lokalnym przyroscie objetosci warstwy podczas nastepnych obrotów wywiazuje sie dalsze cieplo i dalszy przyrost objetosci. W ten sposób dochodzi do temperatury, która przekracza wytrzymalosc cieplna tego materialu.Powstawanie lokalnych przegrzewan warstwy poliuretanu jest wynikiem dzialania najrózniej¬ szych uwarunkowan ukladu, które nie daja sie uniknac.Glówna przyczyna jest oczywiscie nieregularnosc wstegi papieru, przykladowo rózne grubosci lub zafaldowania. Jesli spowodowane tym lokalne odksztalcenie plaszcza poliuretanowego powta¬ rza sie w tym samym miejscu przy wielu obrotach walca, moze to byc poczatkiem niepowstrzyma¬ nego wzrostu temperatury.Dalsza przyczyna moze byc nieregularnosc samego materialuplaszcza walca, gdyz nawet przy najstaranniejszej produkcji i przemieszaniu skladników nie mozna wykluczyc powstania w warun¬ kach okreslonej koncentracji skladników, wewnetrznych zageszczen, niewidocznych z zewnatrz, lecz mogacych byc przyczyna lokalnych wzrostów temperatury powodujacych zniszczenie warstwy.Przyczyna lokalnych przegrzewan warstwy poliuretanowej jest sama konstrukcja walca, a zwlaszcza jego rózne ugiecia. W praktyce nie jest mozliwe zestawienie nad soba dwóch identy¬ cznych walców, które nie wykazywalyby ugiecia. Przewaznie ugiecia te sa rózne i w wyniku ich istnienia powstaja strefy o wiekszym i mniejszym docisku sasiadujace ze soba, zwlaszcza ma to miejsce wtedy, gdy istnieja punkty zwrotne ugiec. Zastosowanie tak zwanych walców plywajacych, w których ugiecie daje sie sterowac, umozliwia dosc dobre dopasowanie takich walców do ugiec oporowych. Dzieki temu resztkowe niedopasowanie nie odgrywa juz zadnej roli w obróbce papieru. Cylinder walca plywajacego zamocowany jest w lozyskach po obu koncach nieruchomego rdzenia. W miejscach wiekszego docisku poliuretanu przemiana czesci pracy odksztalcajacej warstwe w cieplo jest zaczatkiem wzrostu temperatury.Przyczyna lokalnych przegrzewan moze byc bezposredni wplyw temperatury samego walca lub walca oporowego lub róznice temperatury wstegi papieru, a takze wynikajace z czesciowego tylko przykrycia warstwy poliuretanu przez wstege papieru. Teoddzialujace z zewnatrz na warstwe poliretanu, zmiany temperatury, powoduja takze nierównomierne nagrzewanie sie samego walca, prowadzace do odchylek ksztaltu od idealnego cylindra, wzrastajacych w miare nastepnych obrotów.Istnieje wiec pewna ilosc przyczyn stanowiacych potencjalny zaczatek lokalnych przegrzewan warstwy poliuretanu, których wystapienie i dzialanie nie da sie przewidziec. Mozna uniknac ich wplywu przez zmniejszenie predkosci obrotowej walca i liniowego docisku.Chlodzenie walców jest znane na przyklad z niemieckiego opisu patentowego nr 563 761 i wzoru uzytkowego RFN nr 76 00746. Jednak stosowane znane sposoby chlodzenia nie zapewniaja dostarczenia wymaganej intensywnosci chlodzenia walca, gdyz jest ona duza z uwagi na znaczna prace odksztalcalna, która podczas kazdego obrotu walca zmienia sie w cieplo.Przy wspomnianej wyzej wymaganej intensywnosci chlodzenia kazde zatrzymanie walca powoduje ich natychmiastowe zamarzniecie wskutek zamarzniecia kondensatu z powietrza.Równiez podczas biegu pary walców problemem jest tworzenie sie kondensatu, który moze sie w takiej ilosci zbierac na powierzchni walca poliuretanowego, ze wywoluje powstanie zjawiska „gry wodnej". Zjawisko to uniemozliwia uruchomienie maszyny, w przypadku gdy równiez walec oporowy nie jest napedzany wspólbieznie z walcem poliuretanowym. Nastepuje równiez przyssanie wstegi papieru, która traci tym samym na wytrzymalosci mechanicznej, co utrudnia rozruch maszyny. Mozna to przezwyciezyc przez krótkotrwale wdmuchniecie w szczeline pomiedzy wal¬ cami suchego goracego powietrza.Celem wynalazku jest opracowanie sposobu obróbki wstegi papieru w kalandrze, umozliwia¬ jacego osiagniecie predkosci obrotowych powyzej 60 m/s i liniowych docisków powyzej 8 N/m.4 125 775 Cel wynalazku zostal osiagniety przez to, ze walec roboczy intensywnie chlodzi sie tak, ze temperatura poliuretanu zwlaszcza na powierzchni walca w czasie pracy wynosi 6V P T 10 105 gdzie Tg — temperatura graniczna w °C, V — predkosc obwodowa walca w m/s, a P — docisk liniowy w N/m.Korzystnie do chlodzenia walca stosuje sie ciecz chlodzaca o temperaturze nizszej od -10°C, a temperature T utrzymuje sie o wartosci nizszej nie wiecej niz o 20°C od temperatury granicznej TG.Walec wspólpracujacy utrzymuje sie w temperaturze równej temperaturze powierzchni poliure¬ tanu. Równiez wchodzaca wstega papierowa utrzymuje sie w temperaturze zblizonej do tempera¬ tury poliuretanowego plaszcza walca.Liczne przeprowadzone badania wykazaly istnienie granicznej wartosci temperatury, zaleznej od obciazenia, ponizej której wszelkie niejednorodnosci ukladu nie spowoduje przegrzewania materialu plaszcza walca, który pracowac bedzie stabilnie. Jest to dosc niespodziewane odkrycie, gdyz mozna bylo spodziewac sie, ze po ogólnym obnizeniu temperatury przez zastosowanie chlodzenia nic sie w zasadniczej sytuacji nie zmieni i ze w dalszym ciagu wszelkie powstale odksztalcenia lub niejednorodnosci wzrostu temperatury poliuretanu, powodujacego jego zni¬ szczenie. Sadzono, ze wzrost ten moze miec miejsce tylko przy nizszych temperaturach i dluzszy czas uplynie zanim wejdzie w zakres temperatury niszczacej. Jest jednak przeciwnie: przy stosowa¬ niu chlodzenia i utrzymywaniu temperatury plaszcza walca ponizej wartosci granicznej nie wyste¬ puja zadne lokalne przegrzewania.Temperatura w calym materiale poliuretanowym musi miec nizsza wartosc od wartosci granicznej. Nie przydatne jest chlodzenie z zewnatrz, az do osiagniecia zadanej temperatury powierzchni walca. Jesli wewnatrz warstwy panuje wyzsza temperatura, to tam wlasnie nastapi niszczacy wzrost temperatury.Skuteczne ochlodzenie mozliwe jest tylko od wewnatrz nie zas na powierzchni. We wszystkich praktycznych przykladach rozklad temperatury w plaszczu walca wykazuje nizsze wartosci od wewnatrz. Tak wiec utrzymanie danej temperatury na powierzchni jest równoznaczne z utrzyma¬ niem tej temperatury w calej warstwie materialu. Temperatura powierzchniowa jest latwiej dostepna do pomiaru niz wewnatrz warstwy.Temperatura walca poliuretanowego w normalnych warunkach pracy nie moze przekraczac wartosci granicznej Tg. Normalne warunki pracy oznaczaja ustalony stan pracy, w którym para walców dla zadanej jakosci obróbki powierzchniowej papieru dociskana jest sila ponad 8 N/m dlugosci walca i obracana z predkoscia obrotowa powyzej 60 m/s.Sposób wedlug wynalazku umozliwia zastosowanie walców poliuretanowych do obróbki wstegi papieru przy predkosciach i liniowych dociskach dotad nie osiagalnych.W zwiazku z tym wplyw wspomnianych wyzej trudnosci nalezy w miare dostepnych srodków zmniejszyc i dlatego zaleca sie nie stosowac temperatur roboczych nizszych niz o 20°C od tempera¬ tury granicznej Tg.Przy doborze grubosci warstwy poliuretanu kierowac sie trzeba kompromisem uwzgledniaja¬ cym efekt obróbki i stopien chlodzenia. Grubosc warstwy poliuretanowej korzystnie winna wyno¬ sic od 4-6 mm. zapewnia to zarówno odpowiednia sprezystosc jak i dobre jeszcze oddzialywanie poliuretanu na wstege papieru, a jednoczesnie dobre odprowadzenie ciepla z wnetrza walca.Grubsze warstwy poliuretanu ze wzgledu na jego zla przewodnosc cieplna sa niekorzystne.W celu wspomozenia chlodzenia walca z plaszczem poliuretanowym zaleca sie równiez chlodzenie walca wspólpracujacego. Korzystne przy tym jest, aby temperatura walca oporowego byla równa temperaturze powierzchni poliuretanu, gdyz zmniejsza to przeplyw ciepla miedzy walcami do minimum.Istotne jest, aby chlodzenie bylo na calej dlugosci walca oporowego równe w celu wyelimino¬ wania mozliwosci wprowadzenia nierównego rozkladu temperatury do walca z plaszczem poliure¬ tanowym. W niektórych krytycznych miejscach na dlugosci walca moze okazac sie potrzebnym125 775 5 obnizeniem temperatury plaszcza walca w stosunku do pozostalych miejsc. W tym celu stosuje sie znane urzadzenie do zewnetrznego chlodzenia wyrównawczego. Moze to byc na przyklad miej¬ scowe nadmuchiwanie powietrza na wspólbiegnace waskie rolki chlodzace itp.Praca pary walców odbywa sie przy znacznie nizszych niz dotad temperaturach chlodziwa, które leza ponizej minus 10°C. Zastosowano do tego chlodziwa o wysokiej przewodnosci cieplnej.Tego rodzaju chlodziwa sa obecnie znane i dostepne.W celu wspomozenia utrzymania temperatury walca zaleca sie, aby temperatura wstegi papieru byla w przyblizeniu równa temperaturze walca poliuretanowego, co mozna przykladowo uzyskac przez chlodzenie tej wstegi strumieniem powietrza, zapobiega to przed przenikaniem z boków ciepla na walce i podnosi tym samym stabilnosc pracy calego urzadzenia.Dalsze zastosowanie pary walców mozliwe jest przy drukarskiej maszynie rotacyjnej, gdzie czesto wymagana jest poprawa struktury powierzchniowej papieru, przykladowo po dluzszymjego skladowaniu i wynikajacego stad pogorszenia stanu powierzchni. Zastosowanie jednej lub dwóch par walców podczas pracy maszyny rotacyjnej poprawia powierzchnie papieru, dzieki czemu uzyskuje sie wyrazniejszy druk.Wspomniane wyzej wymagania urzeczywistnione mogly byc dopiero dzieki zastosowaniu walców poliuretanowych, które moga pracowac przy duzych dociskach liniowych i duzych pred¬ kosciach obrotowych.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia pare walców kalandra w przekroju, fig. 2-4 — diagramy rozkladu temperatur na plaszczu walca, a fig. 5 — diagramy granicznych wartosci temperatury.Para walców przedstawiona na fig. 1 sklada sie z walca górnego 10 pokrytego plaszczem 1 z poliuretanu o grubosci od 4-6 mm oraz walca oporowego 20, w postaci walca plywajacego z plaszczem stalowym 21.Walec roboczy 10 stanowi cylinder 2, który pokryty jest plaszczem roboczym 1 z poliuretanu.W celu ograniczenia szerokosci roboczej 4 walca, skrajne strefy 5 plaszcza maja mniejsza srednice.Cylinder 2 polaczony jest z jednej strony z tuleja 6, posiadajaca czesc 6\ polaczona z napedem, a z drugiej z tuleja 7 z czescia 7, przez która nastepuje zasilanie chlodziwem. Chlodziwo doprowa¬ dzane jest do zlacza 8, kanalu 9 w czesci 7, a nastepnie przez otwory 11 do przestrzeni 12, usytuowanej pomiedzy cylindrem 2, a bebnem 13, który wypelnia wnetrze cylindra 2. Przed wyjsciem chlodziwa przez przepust 14 w tulei 6 przechodzi ono przez cala dlugosc waskiej przestrzeni 12 i jest odprowadzone do zlacza 8 przez centrycznie usytuowana w walcu rure 15.Walec oporowy 20 zawiera nieruchomy rdzen 22, który usytuowanyjest wewnatrzcylindra 21.Miedzy zewnetrzna powierzchnia rdzenia 22, a wewnetrzna powierzchnia cylindra 21, utworzona jest wspólosiowa przestrzen 23. Wprowadzona do przestrzeni 23 pod cisnieniem ciecz pozwala na docisniecie cylindra 21 od walca roboczego 10. Cylinder 21 jest zamocowany na rdzeniu 22 za pomoca lozysk 24 i w razie potrzeby ma swobode w ustawianiu sie. Dzieki przestrzeni miedzy cylindrem 21, a rdzeniem 22 moze nastapic ugiecie rdzenia 22 wewnatrz cylindra 21 i wytworzenie w ten sposób zadanego docisku oporowego.Podczas badan ukladu modelowego zastosowano termometr promieniowania podczerwo¬ nego o dokladnosci wiekszej niz 1°C, który przesuwany byl wzdluz czesci roboczej 4 walca naprzemian w jednym i w drugim kierunku. W ten sposób biezaco wyznaczana byla temperatura plaszcza roboczego 1 na walcu, która rejestrowano za pomoca urzadzenia samopiszacego.Figury 1,2 i 3 ilustruja przyklady wykresów rozkladu temperatury. Wykres na fig. 2 przebiega równomiernie na calej szerokosci czesci roboczej 4 i przedstawia stan pozadany oznaczajacy stabilna prace plaszcza roboczego 1. Ruch termometru wychodzi nieco poza czesci robocze 4 do strefy 5, w której temperatura ze wzgledu na chlodzenie jest znacznie nizsza. Asymetria zalaman wykresu temperatury w tych strefach jest zalezna od bezwladnosci rejestratora samopiszacego.Nosnik zapisu temperatury rejestratora przesuwa sie w sposób ciagly, rejestrujac kolejne cykle pomiarowe zwiazane z ruchem posuwisto-zwrotnym czujnika temperatury. Pomiar ilustrowany wykresem na fig. 2 rozpoczyna sie od strony lewej walca pokazano na fig. 1. Termometrprzesuwa sie wzdluz czesci roboczej 4 od lewej strony do prawej, dochodzac do strefy 5" pierwszego zalamania linii temperatury na fig. 2, po czym zawraca w lewo przechodzac wzdluz czesci roboczej 4 od prawej strony do lewej i dochodzi ponownie do strefy 5', (srodkowe zalamania linii tempera-6 125 775 tury). Powtórzenie tego cyklu to ruch termometru od lewej do prawej do strefy 5" i od prawej do lewej, gdzie wykres na fig. 2 urywa sie.Wykres temperatury na fig. 2 przedstawia dopuszczalny rozklad temperatury z tolerancja mniejsza niz 1°C w czesci roboczej 4, natomiast wykres na fig. 3 ilustruje typowy przyklad rozkladu temperatury w warunkach pracy, przy której w krótkim czasie nastepuje zniszczenie plaszcza poliuretanowego 1. Powodem tego jest wzrost obciazenia pary walców, przy czym nierównomierny rozklad tego obciazenia oraz inne wplywy ustalaja w srodkowej czesci wykresu na fig. 3 podwyzsze¬ nie 30 temperatury, która w krótkim czasie znacznie wzrasta az do wartosci powodujacej zniszcze¬ nie plaszcza poliuretanowego.W ukladach modelowych nie dopuszczono jednak przy wszystkich próbach do kazdorazo¬ wego zniszczenia pokrycia walca. Kilka takich zniszczen dalojednak wystarczyjaco duzo doswiad¬ czen, dzieki którym mozna w pore zmniejszyc obciazenie walców, niedopuszczajac do tej ostatecznosci i nadmiernego przegrzania plaszcza poliuretanowego 1 na walcu.Niekorzystne sa równiez rozklady temperatury wedlug wykresu na fig. 4. Jesli wykres wedlug fig. 3 wykazal jedno podwyzszenie 30 temperatury, to tutaj istnieja dwa podwyzszenia 30' i 40.Podwyzszenie 30' wystepuje równiez w srodku czesci roboczej 4, leczjest mniejsze od podwyzszenia 30 na fig. 3. Drugie podwyzszenie 40 na poczatku czesci roboczej 4 jest bardzo ostre i duze i z doswiadczenia wiadomo, ze prowadzi ono do dalszego wzrostu temperatury. Praca walca, przy której rozklad temperatury jest scharakteryzowany za pomoca wykresu na fig. A jest praca niestabilna.W podobny sposób wykonano wiele badan. Przykladowo przy danym liniowym docisku wykonano diagramy, na których umieszczono srednia wartosc wyjsciowa temperatury na powierzchni czesci roboczej 4 w funkcji predkosci obrotowej walca, oznaczajac kazdy punkt pomiarowy jako stabilny lub niestabilny. Jesli wykres rozkladu temperatury zachowuje przez dluzszy czas przebieg pokazany na fig. 2, wówczas mamy do czynienia z praca stabilna. Jeslijednak wykres upodabnia sie do przebiegów wedlug fig. 3 i 4, przy których doswiadczalnie stwierdzono dalsze narastanie temperatury, to te punkty pomiarowe okreslono jako niestabilne.Tego rodzaju linie graniczne przedstawione sa na fig. 5. Przykladowo, gdy przy liniowym docisku P = 1105 N/m dlugosci walca i predkosci roboczej V = 10 m/s temperatura na powierzchni poliuretanu jest wieksza niz 15°C, jest to stan pracy niestabilnej, przy której w dowolnym miejscu moze dojsc do postepujacego wzrostu temperatury i zniszczenia pokrycia walca^ Jesli dzieki intensywniejszemu chlodzeniu temperatura powierzchni bedzie nizsza od 15°C, wówczas docisk P= HO5 N/m dlugosci walca oraz predkosc obwodowa V = 10 m/s moga byc utrzymywane przez dowolny okres czasu bez grozby nadmiernego wzrostu temperatury w stosunku do stanu stabilnego przedstawionego na wykresie na fig. 2.Graniczna wartosc temperatury Tg wyznaczona doswiadczalnie okresla formula: 6 V P TG = 23- -2( )2[°C] 10 105 gdzie: Tg — temperatura graniczna w °C V — predkosc obwodowa w m/s P — nacisk liniowy w N/m Przyklad. W kalandrze zastosowano docisk walców wynoszacy P= 1,5-105 N/m oraz pred¬ kosc obwodowa walców V = 8m/s.Wartosc temperatury granicznej wynosi 6V P TG = 23- -2( )2 10 105125775 7 6-8 1,5-105 TG = 23- - 2( )2 = 23-4,8-4,5 = 13,7°C 10 105 Rzeczywista wartosc temperatury na powierzchni roboczej 1 poliuretanu dla okreslonej wartosci parametrów V, P i stabilnego stanu pracy powinna byc nizsza od wartosci granicznej Tg.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób obróbki wstegi papieru w kalandrze chlodzonym ciecza, którego jeden walec posiada powierzchnie z poliuretanu o twardosci wynoszacej 60-75° w skali D Shore'a i który wspólpracujac z walcem, o wysokich predkosciach roboczych i nacisku liniowym, znamienny tym, ze walec roboczy intensywnie chlodzi sie tak, ze temperatura T poliuretanu zwlaszcza na powierzchni znajdujacego sie w ruchu walca wynosi 6V P T 10 105 gdzie: Tg — temperatura graniczna w °C, V — predkosc obwodowa walca w m/s, a P — docisk liniowy w N/m. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze do chlodzenia walca stosuje sie ciecz chlodzaca o temperaturze nizszej od-10°C. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze utrzymuje sie temperature T o wartosci nizszej nie wiecej niz o 20°C od temperatury granicznej Tg. 4 Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze chlodzi sie równiez walec wspólpracujacy. 5. Sposób wedlug zastrz. 4, znamienny tym, ze stosuje sie temperatury walca wspólpracuja¬ cego o wartosci w zasadzie równej temperaturze na powierzchni poliuretanu. 6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze wchodzaca wstege papierowa utrzymuje sie w temperaturze zblizonej do temperatury poliuretanowego plaszcza walca.125 775 FIG.2 Sl iS' ~~i i r FiG.3 FIG 4 TcfCJ Ift -, FIG 5 17 16 15 U 13 H 10 v[m/sj Pii^^iiia Poligraficzna IJP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl PL PL