PL101870B1 - An insecticide and acaricide - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek owadobój¬ czy i roztoczobójiczy zawierajacy nowe (diwu)-tip- fosforany teójfluorometyloitio-fenylowe jako sub¬ stancje czynna srodka.Wiadomo,e ze estry trójfluorometylotio-fenylo- we kwasu tionofosforowego(-fosfonowego), np. tio- nofosforan 0,0-dwumetylo-0-(3-metylo-4-trójfiuoro- metylotio-fenylowy) i. tionoetanofosfonian 0-etylo-0- -(2-metylo-4-trójfluorometylotiofenylowy), maja wlasciwosci owadobójcze i roztoczobójcze (wyloze- niowy opis patentowy Republiki Federalnej Nie¬ miec DAS nr 1 153 747).Stwierdzono, ze nowe, (dwu)-tiofosforany trój- fluorometylotio-fenylowe o wzorze 1, w którym R i R1 oznaczaja jednakowe lub rózne rodniki alki¬ lowe, R2 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy, a X oznacza atom tlenu lub siarki, odznaczaja sie silnymi wlasciwosciami owadobójczymi i roztoczo- bójczymi.Nowe (dwu)-tiofosforany trójfluorometylotio-fe- nylowe o wzorze 1 wytwarza sie w ten sposób, ze a) halogenek dwuestru 0,S-dwualkilowego kwasu (dwu)-tiofosforowego o wzorze 2, w którym R, R1 i X maja wyzej-podane znaczenie, a Hal oznacza atom chlorowca, korzystnie atom chloru, poddaje sie reakcji z 4-trójfluorometylotio-fenolem o wzo¬ rze 3, w którym R2 ma wyzej podane znaczenie, ewentualnie w obecnosci akceptora kwasu i ewen¬ tualnie w obecnosci rozpuszczalnika lub rozcien¬ czalnika, albo b) tionofosforan 0-0-dwualkilo-0-(4- .15 -trójfluorometylotio-fenylowy) o wzorze 4, w któ¬ rym R2 ma podane wyzej znaczenie, a Alk oznacza nizszy rodnik alkilowy poddaje sie reakcji najpierw z ksantogenianem metalu alkalicznego o wzorze 5, w którym Alk ma znaczenie wyzej podane, a M oznacza równowaznik metalu alkalicznego, a na¬ stepnie z halogenkiem alkilu o wzorze 6, w którym R1 ma wyzej podane znaczenie, a Hal1 oznacza atom chlorowca, korzystnie atom chloru lub bro¬ mu, ewentualnie w obecnosci rozpuszczalnika.Nowe (dwu)-tiofosforany tró,jfluorometylotijo-fe- nylowe nieoczekiwanie wylkazja silniejsze dziala¬ nie owadobójcze i roztoczobójcze, niz zwiazki o analogicznej budowie i o tym isamym kierunku dzialania znane uprzednio z literatury fachowej.Nowe substancje stanowia przeto powazne wzbo¬ gacenie wiedzy technicznej.Jesli jako substancje wyjsciowe stoisuje sie np.[Chlorek dwuestru O-etylo-S-n-butylowego kwasu tionotiolofosfoirowego i 4-trójfMorometylofcio-fenol albo tionofosforan 0,0-dwuetylo-0-(4-trójfluorome- tylotio-fenylowy), etyloksantogenian potasowy i 1- -bromo-butan, to przebieg reakcji obu wariantów a) i b) przedstawiaja schematy 1 i 2.Stosowane substancje wyjsciowe sa ogólnie zde¬ finiowane wzorami 2—6, w których korzystnie R oznacza prosty lub rozgaleziany rodnik alkilowy o 1—3 atomach wegla, zwlaszcza rodnik etylowy, R1 oznacza prosty lub rozgaleziony [rodnik alkilo¬ wy o 1—4 atomach wegla, zwlaszcza rodnik n- 101 870101 870 3 -propylowy, R2 oznacza atom wodoru lub rodnik metylowy, a M oznacza równowaznik sodu lub po¬ tasu.Stosowane jako substancje wyjsciowe halogenki dwuestirów O-S-dwualkilowych kwasu (dwu)-tio- s fosforowego o wzorze 2 sa znane i moga byc wy¬ twarzane znanymi sposobami, podobnie jak 4-trój- fluorometylotio-fenole o wzorze 3, tionofosforany 0,0-dwuaMlo-0-i(trójfiuorometylotio-fenylowe) o wzorze 4, ksantogeniiany metali alkalicznych 10 o wzorze 5 oraz halogenki .alkilowe o wzorze 6.' Jako halogenki dwuestrów 0,S-dwualkilowych kwasu (dwu)-tiofosforawego o wzorze 2 stosuje sie np. chlorek estru 0,S^dwumetylowego, 0,Sndwiu- etylowego, 0,S-dwu-n-propylowego, 0,S-dwuizopro- 15 pylowego, 0,S-dwu-n-butylowego, 0,S-dwuizoibuty- lo:weg|o, O^etylo-S-n-propylowego, O-etylo-S-izopro- pylowego, O-etylo-S-n-butylowego, 0-etylo-S-II- --rzed.-butylowego, 0-n-propylo-S-etylowego, 0-in- -propylo-S-izopropylowego, 0-n-butylo-S-n-propy- 20 lowego i O-n-rzed.^butylo-S-etylowego kwasu tio- lofosforowego i ich odpowiednie tionoanalogi.Do 4-trójfluorometylotio-fenoli o wzorze 3 zalicza sie mp. trójfluorometylotio-fenol ii 3-metylo-4-trój- fluorometylotio-fenol.Jako przyklady tionofosforanów O,0^dwualkilo- -0-(4-trójfluorometylotiio-fenylowych) o wzorze 4 nalezy wyliczyc: tionofosforan 0,0-dwumetylo-0-(4- -trójfluorometyloitio-fenylowy), tionofosforan 0,0- -dwuetylo-0-(4-trójfluorometylotio-fenylowy), tiono- fosforan 0,0-dwu-n-propylo-0-(4-trójfluorometylo- tio-fenylowy), tionofosforan 0,0-dwumetylo-0-(3-me- tylo-4-trójfluorometylotio-fenylowy), tionofosforan 0,0-dwuetylQ-0-(3-metylo-4-trójfluorometylotio- fenylowy) i tionofosforan 0,0-dwu-n-propylo-0-(3- -metylo-4-trójfluorometylotio-fenylowy).Jako ksantoganaany o wzorze 5 stosuje sie np. ksantogenian sodowy i potasowy.Do halogenków alkilu o wzorze 6 zalicza sie np. bromometan, bromoetan, 1-bromopropan, 2^bromo- propan i 1-bromobutan.Reakcje wyitwarzania nowych zwiazków prowadzi sie korzystnie z zastosowaniem odpowiednich roz¬ puszczalników i rozcienczalników, którymi prak¬ tycznie sa wszystkie obojetne rozpuszczalniki or¬ ganiczne. Naleza ido nich zwlaszcza alifatyczne i aromatyczne, ewentualnie chlorowane weglowo¬ dory, takie jak benzen, toluen, .ksylen, benzyna, chlorek metylenu, chloroform, czterochlorek wegla i chlorobenzen, lub .etery, np. eter etylowy, eter butylowy i dioksan, nadto .ketony, takie jak ace¬ ton, keton metyloetylowy, metyloizopropylowy i metyloizobutylowy, poza tym nitryle, takie jak aicetonitryl i propionitryl. 55 Jako akceptory kwasu mozna stosowac wszelkie znane srodki wiazace kwas. Szczególnie przydat¬ nymi okazaly sie 1weglany i alkoholany metalu alkalicznego, talkie jak metanolan lub etanolan so- sodowy lub potasowy, aromatyczne lub heterocyk- 60 liczne aminy, np. .trójetyloamina, trójmetyloamina, dwumetyloaniiina, dwumetylobenzyloamiina i pi¬ rydyna.Temperature reakcji mozna zmieniac w szero¬ kim zakresie. Na ogól reakcje prowadzi sie w tern- es 40 45 peraturze 0—<120°C, korzystnie w temperaturze —85°C.Reakcja przebiega na ogól pod cisnieniem normal¬ nym.W przypadku prowadzenia wariantu ;a) stosuje sie substancje wyjsciowe korzystnie w stosunku równomolowym. Nadmiar jednego lub drugiego reagentu nie daje zadnych istotnych korzysci. Re¬ agenty na ogól w jednym z podanych rozpuszczal¬ ników 'wprowadza sie w obecnosci akceptora kwa¬ su i przewaznie w podwyzszonej temperaturze miesza sie do calkowitego zakonczenia reakcji w ciagu jednej lub /kilku godzin. Nastepnie do mieszaniny dodaje sie rozpuszczalnik organiczny, np. toluen, a warstwe organiczna .poddaje sie ob¬ róbce w znany sposób na drodze przemywania, su¬ szenia i oddestylowania rozpuszczalnika.W przypadku prowadzenia wariantu b) dodaje sie korzystnie ksantogenian w 10—15% nadmiarze do estru kwasu fosforowego, a mieszanine reakcyj¬ na ogrzewa sie w ciagu kilku godzin w tempera¬ turze wrzenia pod chlodnica zwrotna, chlo-dzi i zadaje woda i leterem. Warstwy oddziela sie, warstwe wodna saczy sie, wode oddestylowuje sie, otrzymana oleista pozostalosc nie oczyszczajac da¬ lej zadaje sie ewentualnie w obecnosci rozpusz¬ czalnika nadmiarem halogenku alkilu i ogrzewa w ciagu kilku godzin w temperaturze .wrzenia pod chlodnica zwrotna. Po ochlodzeniu dodaje sie do mieszaniny rozpuszczalnik organiczny, np. toluen, a warstwe organiczna poddaje sie obróbce w zna¬ ny sposób na drodze przemywania, suszenia i od¬ destylowania rozpuszczalnika.Nowe zwiazki otrzymuje sie w postaci olejów nierozpuszczalnych w wodzie, które czesciowo nie daja sie destylowac bez rozkladu, jednakze na drodze tak zwanego poddestylowania, to jest na drodze dluzszego ogrzewania pod zmniejszonym cisnieniem w miernie podwyzszonej temperaturze oleje te moga byc uwolnione od pozostalych lot¬ nych skladników i w ten sposób oczyszczone. Cha¬ rakteryzuje sie je za pomoca wspólczynnika zala¬ mania swiatla.Jak juz kilkakrotnie wspomniano, nowe (dwu)- -tiofosforany trójfluorometylotio-fenylowe wyróz¬ niaja sie doskonala skutecznoscia owadobójcza i roztoczobójcza. Dzialaja one nie tylko przeciwko szkodnikom roslin, szkodnikom sanitarnym czy magazynowym, lecz takze w dziedzinie wetery¬ narii przeciwko pasozytom zwierzecym (ektopaso- zytom), takim jak pasozytujace larwy much i przy nieznacznej fitotoksycznosci wykazuja silne dzia¬ lanie przeciwko owadom i roztoczom o narzadzie gebowym ssacym i gryzacym. Z tego wzgledu nowe zwiazki mozna z powodzeniem stosowac w dziedzinie ochrony roslin oraz jako srodki szkod- nikobójcze iw ochronie sanitarnej, ochronie maga¬ zynowanych zapasów i w dziedzinie weterynarii.Wobec dobrej tolerancji u roslin i korzystnej toksycznosci dla stalocieplnych nowe substancje czynne nadaja sie do zwalczania szkodników zwie¬ rzecych, zwlszcza owadów i pajeczaków, wystepu¬ jacych w rolnictwie, lesnictwie, w ochronie zapar sów ii materialów oraz w sektorze higieny. Sa one101 skuteczne przeciwko gatunkom o normalnej wrazliwosci ii gatunkom odpornym oraz przeciwko wszystkim lub poszczególnym stadiom rozwojo¬ wym.Do wyzej wspomnianych szkodników naleza: z rzedu Isopoda np. Oniscus asellus, Armadillidium vulgare, Porcelldo scaber; z rzedu Diplopoda np.Blaniulus giuttiulatus; z irzedu Ghilopoda np. Geo- pbilus carpophagus, Scutigera spec; z rzedu Sym- phyla np. Scutigerella immaculata; ,z rzedu Thy- sanura np. Lepisima saccharina; z irzedu Collem- bola np. Onychdunus armatus; z rzedu Orthoptera np. Blatta orientalis, Periplaneta amerioana, Leu- cophaea maderae, Blatta germanica. Acheta do- mesticus, Gryllotalpa spp., Locusta migratoria migratorioides, Melanoplus differentalis, Schisto- cerca gregaria; z rzedu Dermaptera inp. Forficula auricularia; z irzedu Isoptera npu Reticulitermes spp.; z irzedu Anoplura np. Phylloxera vaistatrix, Pemphigus spp., Pedieulus humanus corporis, He- amatopinus spp., Linognathus spp.; z irzedu Mallo- phaga np. Triichodeotes spp., Damalinea spp., z rze¬ du Thysanoptera np. Hercinothrips femoralis, Trdps tabaci; z rzedu Heteroptera np. Eurygaster spp., Dysdercus intermedius, Piesma auadrata, Cimex lectularius, Rhodnius prolixus, Triatoma spp., z rzedu Homoptera np. Aleurodes brassdcae, Bemdsia /tafoaci, Trdaleurodes vaporariorum, Apis gossypii, Brevicoryne brassiicae, Cryptomyzus ribis, Doralis fabae, Doralis poimi, Eriosoma lanigerum, Hyalopterus arundiiiLs, Macrosiphurn avenae, My- zus spp., Phorodon humli, Rhopolosiphum padi, Em- poasca spp., Euscelis bilobatus, Nephotettix cincti- ceps, Lecanium corni, Saissetia oleae, Laodelphax striatellus, Nilaparvata lugens, Aonidiella aurantii, Aspidiotus hederae, Pseudococcus spp., Psylla spp., z rzedu Lepddoptera np. Pectinophora gossypiella, Bupalus piniardus, Cheimatobia brumata, Lathocol- letis blancardella, Hyponomeuta padella, Plutella maculipennis, Malacosoma neustria, Euproctis chrysorrhoea, Lymantria spp., Bocculatrdx thur- beriella, Phyllocnistiis citrella, Agrestis spp., Eux- oa spp., Feltia ;spp., Earias insulana, Heldcthis spp.'', Laphygma exi@ua, Mamestm brassdcae, Panolis flammea, Prodeniia litura, Spodoptera spp., Tiricho- plusia ni, Carpocapsa pomonella, Pieris spp., Ghdlo spp., Pyrausta nubilalis, Ephestia kuehniella, Ga- Ueria mellonella, Cacoecia podana, Capua reti- culana, Choristoneura fumiferana, Clysia ambigu- ella, Homona imagnanima, Tor.trix viridana; z nze- du Coleoptera np. Anobium punctatum, Rhizo- pertha dominica, Br.uchidius obtectus, Acanthoisee- lides obtectus, Hylotrupes bajulus, Agelastica alni, Leptinotairsa decemlineata, Phaedon cochleariae, Diabroitica spp., Psylliodes ichrysocephala, Epilach- na varivestis, Atomaria ispp., Gryzaephilus surina- merusis, Anthonomius spp., Sitophilus spp., Gtiorr- hynchus sulcatus, Cosmopolites sondidus, Ceutihorr- hynchus assimiiis, Hypera pastica, Dermestes spp., Trogoderma spp., Anthrenus spp., Attagenus spp., Luctus spp., Meligethes aeneus, Ptinus spp., N,iptus hololeucus, Gibbium psylloides, Tribolium spp., Tenebrfio molitor, Agriotes spp., Conoderus spp., Molointha melolontha, Amphiimallon solstitialis, Costelytra zealandica; z rzedu Hymenoptera np. 870 6 Dipriom spp., Hoplooampa spp., Lasius spp., Moino- moriujm pharaonis, Vespa spp.; z rzedu Diptera np.Aedes spp., Anopheles spp., Celux spp., Drosophila melanogaster, Musca spp., Fannia spp., Calliphora erytihrocephala, Ducilia spp., Chrysomyia spp., Guterabra spp., Gastrophilus spp., Hyppobosca spp., Stomyxys spp., Oestrus spp., Hypoderma spp., Tabantis spp., Tannia spp., Bibio hortulanus, OsiCinella frit, Phoarbia spp., Pegomyia hyoscyami, Ceratdtis capitata, Dacus oleae, Tiipula paludosa; z rzedu Siphonaptera np. Xenopsylla cheopsis, Ce- ratophyllus spp.; z rzediu Arachnida np. Scoirpio maurus, Datrodectus mactans; z rzediu Acarina np.Acarus siro, Argas spp., Ornithodoros spp., Der- manyssius gallinae, Eriophyes ribis, Phyllocoptruta oleivora, Boophilus spp., Rhipicephalus spp., Am- blyomma spp., Hyalomma spp., Ixodes spp., Psor- optes spp., Ghoriioptes spp., Sarcoptes spp., Tarso- nemius spp., Bryobia praetiosa, Panonychus spp., Tetranychus spp.Nowe substancje czynne stosuje sie w postaci typowych w obrocie handlowym preparatów i/iub w postaci gotowych kompozycji uzytkowych spo¬ rzadzonych z tych preparatów.Zawartosc substancji czynnej w gotowej kompo¬ zycji uzytkowej sporzadzonej z typowego prepa¬ ratu moze zmieniac sie w szerokim zakresie. Ste¬ zenie substancji czynnej w gotowej kompozycji uzytkowej moze wynosic 0,0000001—1100% wago¬ wych substancji czynnej, korzystnie 0,01—10% wagowych.Srodki stosuje sde w znany sposób dopasowany do postaci uzytkowej.W przypadku stosowania przeciwko szkodnikom sanitarnym i magazynowym nowe substancje czynne wyrózniaja sie znakomitym dzialaniem po¬ zostalosciowym na drewnie ii glinie oraz dobra od¬ pornoscia wobec alkaliów na [podlozach wapnowa¬ nych.Substancje czynne mozna przetwarzac w znane postacie preparatóiw, takie jak roztwory, emulsje, proszki zwilzalne, zawiesiny, proszki, srodki do 45 opylania, piany, pasty, proszki rozpuszczalne, gra¬ nulaty, aerozole, koncentraty zawiesinowo- emul¬ syjne, proszki do zaprawy nasion, substancje po¬ chodzenia naturalnego i syntetycznego, impregno¬ wane substancja czynna, drobne kapsulki w ma- 50 terialach polimerycznych i w masach oslonkowych do ziarna siewnego, nadto ikompozycje z masami zaplonowymi, takie jak swiece, naboje, spirale dymne i inne, oraz wysokostezone (UIJV) ikompo¬ zycje do rozpylania mglawicowego na zimno i na 55 cieplo. Preparaty te sporzadza sie w znany sposób, np. na drodze zmieszania substancji czynnych z roz¬ cienczalnikami, a wiec cieklymi rozpuszczalnikami, znajdujacymi sie pod cisnieniem skroplonymi ga¬ zami i/lub ze stalymi nosnikami ewentualnie z za¬ stosowaniem srodków powierzchniowo czynnych, a wiec emulgatorów i/lub dyspergatorów i/lub srodków pianotwórczych.W przypadku wykorzystania wody jako rozcien- 65 czallnika, mozna np. stosowac tez rozpuszczalniki101 870 a organiczne jako irozjpuszczalniki wspomagajace. Do cieklych rozpuszczalników izasadniczo zaliczaja sie arwiazki ia*omatyczne, tafcie jak ksylen, toluen i al- ikUonaftaleny, chlorowane zwiazki aromatyczne lub chlorowane weglowodory alifatyczne, takie jak cnlorobenzeny, chloroetyleny i chlorek metylenu, weglowodory alifatyczne, takie jak cykloheksan lub parafiny, np. frakcje ropy naftowej, dalej al¬ kohole, takie jak butanol i glikol etylenowy, oraz ich etery i estry, nadto ketony, takie jak aceton, beton metyloetylowy, keton metyloizobutylowy i cykloheksanon, rozpuszczalniki silnie polarne, takie jak dwumetyloformamid i sulfotlenek dwu- metylowy, oraz woda.Pod pojeciem skroplonych rozcienczalników lub nosników pochodzenia gazowego nalezy rozumiec ciecze, które w normalnej temperaturze i pod nor¬ malnym cisnieniem sa gazami, np. gazy aerozolo- twórcze, takie jak chlorowcoweglowodory, oraz butan, propan, azot i dwutlenek wegla.Do stalych nosników zaliczaja sie np. maczki skalne pochodzenia naturalnego, takie jak kaolin, tlenek glinowy, talk, kreda, kwarc, attapulgit, montmorylonit i diatomit, lub syntetyczne maczki skalne, takie jak koloidalny kwas krzemowy, tle¬ nek glinowy i krzemiany. Jako stale nosniki dla granulatów stosuje sie np. pokruszone i frakcjono¬ wane sikaly maturalne, takie jak kalcyt, marmur, sepiolit, dolomit oraz syntetyczne granulki z mie¬ wa nieorganicznego i organicznego, granulki z ma¬ terialu organicznego, takiego jak trociny, lupiny orzecha kokosowego, kaczany kukurydziany i lody¬ gi tytoniowe. Jako emulgatory .i/lub srodki piano¬ twórcze wprowadza sie np. niejonowe i anionowe emulgatory, takie jak polioksyetylenowe estry kwasów tluszczowych, polioksyetylenowe etery al¬ koholi tluszczowych, r^. etery alkiloarylowe gli¬ kolu polietylenowego, alkilosulfoniany, siarczany alkilowe, arylosulfoniany ii hydrolizaty bialkowe, a jako dyspergatory stosuje sie np. lignine, lugi posiarczynowe i metyloceluloze.W preparatach mozna stosowac srodki zwieksza¬ jace przyczepnosc, takie jak karboksymetylocelu- loza, naturalne i syntetyczne, sproszkowane, ziar¬ niste lub lateksowate polimery, np. gume arabska, polialkohol winylowy lub polioctan winylowy.Wprowadzac mozna tez barwniki, takie jak pig¬ menty nieorganiiczne, np. tlenek zelaza, tlenek ty¬ tanu, blekit zelazocyjanowy i barwniki 'organiczne, takie jak ibanwndiki alizarynowe, azowe i metalo- ftalocyjaninowe, Oraz mikronawozy, takie jak sole zelaza, manganu, boru, miedzi, kobaltu, molibdenu i cynku.Preparaty zawieraja na ogól 0,1—95% wagowych substancji czynnej, korzystnie 0,5—90% wagowych.Podane nizej przyklady objasniaja blizej wyna¬ lazek.Przyklad I. Testowanie szkodnika Myzus (dzialanie kontaktowe) Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylowego poligiikolu W celu wytworzenia skutecznego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie X czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i z podana iloscia emulgatora i koncentrat roz- ciencza sie woda do zadanego stezenia.Preparatem tyim opryskuje sie do orosienia jar¬ muz (Brassica oleracea), silnie zaatakowany przez mszyce brzoskwiniowa (Myzus persicae).Po uplywie podanego czasu okresla sie zniszcze¬ nie szkodników w %, przy czym 100% oznacza, ze zostaly zniszczone 'wsizystkiee mszyce, a 0% ozna¬ cza, ze zadna mszyca nie zostala zniszczona.Substancje czynne, stezenia substancji czynnych, czas, po uplywie którego dokonano oceny oraz wy¬ niki zestawiono w podanej nizej tablicy 1. 50 55 60 Tablica 1 Testowanie .szkodnika Myzus Substancja czynna zwiazek o wzorze 7 (znany) zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 9 zwiazek o wzorze 110 - Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w % 0,1 0,011 04 0,01 04 0,01 0,1 o,ofi Stopien znisz¬ czenia szkod¬ ników w % po uplywie 1 dnia 100 0 100 100 100 98 100 100 Przyklad II. Testowanie szkodnika Tetrany- chus (odporny) Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylowego poliglikplu W celu wytworzenia skutecznego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i z podana iloscia emulgatora i koncentrat rozcien¬ cza sie woda do zadanego stezenia.Preparatem tym opryskuje sie do orosienia ros¬ liny fasoli (Phaseolus vulgaris), silnie zaatakowane przez wszystkie stadia rozwojowe przedziorka chmielowca (Tetranychus urticae).Po uplywie ipodanego czasu okresla sie znisz¬ czenie szkodników w %, przy czym 100% oznacza, ze zostaly zniszczone wszystkie przedziortoi, a 0% oznacza, ze zaden przedziorek nie zostal zniszczo¬ ny.Substancje czynne, stezenia substancji czynnych, czas, po luplywie którego dokonano oceny oraz wy¬ niki zestawiono w podanej nizej tablicy 2.9 Tablica 2 Testowanie szkodnika Tetranyohus Substancja czynna zjwiazek o wzorze 11 i(znany) zwiazek o wzorze 9 zwiazek o wzorze 1 10 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w % 0„1 0,11 ¦ 0,1 Stopien znisz¬ czenia szkod- ndikójw w % po upiywie 2 dni 0 100 100 Przyklad III. Testowanie pasozytujacych larw much Rozpuszczalnik: 35 czesci wagowych eteru jedno- metylowego glikolu polietylenowe¬ go Emulgator: 35 czesci wagowych eteru monylofeny- lowego poligliikolu W celu wytworzenia skutecznego (preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie -30 czesci wagowych sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, iktóry zawiera wyzej podana ilosc emulgatora i otrzymany koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Okolo 20 larw muchy (L/ucilia cuprina) umieszcza sie w pirobówce zawierajacej okol 2 cm3 miesni konskich. Na mieso konskie wprowadza sie 0,5 ml preparatu substancji czynnej. Po uplywie 24 godzin okresla sie w % stopien zniszczenia larw, przy czym 100% oznacza, ze zostaly zniszczone wszystkie larwy, a 0% oznacza, ze zadna larwa nie zostala zniszczona.Badane substancje czynne, stosowane stezenia substancji czynnych i otrzymane wyniki zestawio¬ no w podanej nizej tablicy 3.Tablica 3 Testowanie (pasozytujacych larw muchy (Ducilia cupnina) Substancja czynna zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 9 Stezenie sub¬ stancji czynnej w czesciach ,na milion (ppm) 100 100 Stopien zniszczenia lairw w% 100 100 100 ii% P t z y k l a d IV. Testowanie stezenia graniczne¬ go wobec nicieni (Meloadogyne incognita) Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylowego poliglikolu L 870 W celu wytworzenia skutecznego preparatu sub» stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, dodaje podana ilosc emulgatora i koncentrat roz- s ciencza sie woda do zadanego stezenia.Preparat substancji czynnej dokladnie miesza sie z gleba silnie skazona badanymi nicieniami, przy czym stezenie substancji czynnej w preparacie nie odgrywa praktycznie zadnej roli, natomiast decy- dujace znaczenie ma tylko ilosc substancji ¦ czynnej w jednostce objetosci gleby wyrazona w ppm (czesciach na milion). Traktowana gleba napelnia sie doniczki, wysiewa sie salate i utrzymuje do¬ niczki w icieplarni w temperaturze 27°C.. Po uplywie czterech tygodni korzenie salaty ba¬ da sie na porazenie nicieniami (narosla korzeniowe) i okresla sie w % stopien dzialania substancji czynnej, przy czym 100% oznacza, ze calkowicie uniknieto porazenia nicieniami, a 0% oznacza, ze porazenie nicieniami osiagnelo taka sama wartosc, jak u roslin kontrolnych rosnacych w nietrak- towanej preparatem, lecz identycznie skazonej ni¬ cieniami glebie.Substancje czynne, stosowane dawki i uzyskane wyniki zestawiono w podanej nizej tablicy 4.Tablica 4 Testowanie stezenia granicznego wobec nicieni (Meloidogyne incognita) Substancja czynna zwiazek o wzorze 11 (znany) zwiazek o wzorze 8 Stopien zniszczenia ni¬ cieni w % przy steze¬ niu substancji czynnej ppm 0 100 Podane nizej przyklady dotycza wytwarzania substancji czynnej srodka wedlug wynalazku. 45 Przyklad V. Zwiazek o wzorze 8 W kolbie zaopatrzonej :w mieszadlo, wkraplacz i termometr, rozpuszcza sie 19,4 g (04 mola) 4-trój- fluorometylotio-fenolu w 100 cm3 acetonitrylu 50 i otrzymany roztwór zadaje sie 15 g (10% nad¬ miar) sproszkowanego weglanu potasowego. Do tej zawiesiny w ciagu 20 minut wkrapla sie 22 g (0,1 mola) chlorku dwuestru 0-etylo-S-n-propylo- wego kwasu dwutiofosforowego. Temperatura 55 wzrasta przy tym z 25°C do 48°C. Calosc miesza sie nadal w ciagu 2 godzin w temperaturze poko¬ jowej, rozpuszcza w toluenie, a roztwór toluenowy przemywa sie kolejno woda, 5% lugiem sodowym i ponownie woda. 60 Warstwe organiczna suszy sie nad siarczanem sodowym, saczy i odpedza rozpuszczalnik pod zmniejszonym cisnieniem. Otrzymuje sie 34,2 g (91% wydajnosci teoretycznej) fosforanu 0-etylo- -S-n-p]X)pylo-0-<4-trójfluorometylotio-fenylowego) es w postaci jasno zólto zabarwionego, nderozpusz-101 870 11 12 czalnego w wodzie oleju o wspólczynniku zalama¬ nia swiatla ng = 1,5282.Zwiazek o wzorze 9 wytwarza sie analogicznie, otrzymujac z wydajnoscia równa 82% wydajnosci teoretycznej produkt o wspólczynniku zalamania switla mg = 1,5283.Przyklad VI. a) Zwiazek o wzorze 12 Do roztworu 90 g (0,25 mola) tionofosforanu 0,0- ^dwuetylo-0-(3-metylo-4-trójfluOTometylotio- -fenylowego) w 250 cm3 acetonitrylu dodaje sie 45 g (0,28 mola) ksantagenianu potasowego, miesza¬ nine ogrzewa sie w ciagu okolo 4 godzin w tem¬ peraturze wrzenia pod chlodnica zwrotna, po czym mieszanine reakcyjna chlodzi sie do temperatury pokojowej i zadaje 200 cm3 wody i 200 cm3 eteru etylowego. W rozdzielaczu starannie oddziela sie dolna, wodna .warstwe i saczac przez bibule filtra¬ cyjna uwalnia sie ja od pochwyconych resztek rozpuszczalnika.Po oddestylowaniu wody pod zmniejszonym cis¬ nieniem, jako pozostalosc otrzymuje sie 93 g (oko¬ lo 100% wydajnosci teoretycznej (soli potasowej tiolofosforanu 0-etylo-0-(3-metylo-4-trójfluoiromety- lotio-fenylowego) w postaci lepkiego oleju, który bez dalszego oczyszczania mozna poddawac dalszej reakcji. b) Zwiazek o wzorze 10 Do roztworu 93 g (0,25 mola) otrzymanej jak opi¬ sano w punkcie a) soli potasowej tiolofosforanu 0-etylo-0-(3Hmetylo-4-trójfluorometylotio-fenylo- wego) w 200 cm3 acetonitrylu dodaje sie 40 g (0,32 mola) 1-bromopropanu i ogrzewa sie w ciagu 3 go¬ dzin w temepraturze wrzenia pod chlodnica zwrotna. Po ochlodzeniu roztwór rozciencza sie toluenem, dwukrotnie przemywa woda, a po od¬ dzieleniu warstwy organicznej suszy sie ja nad siarczanem sodowym, saczy i z przesaczu oddesty- lo-wuje sie rozpuszczalnik pod zmniejsizonym cis¬ nieniem.Otrzymuje sie 69 g (74% wydajnosci teoretycznej) tiolofosforanu 0-etylo-S-n-propylo-0-(3^metylo-4- -tirójfluorometylotio-fenylowego) w (postaci jasno zólto zabarwionego nierozpuszczalnego w wodzie oleju o wspólczynniku zalamania swiatla n^ = = 1,5009. PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek owadobójczy i croztoczobójczy, znamienn- ny tym, ze jako substancje czynna zawiera (dwu)- -tiofosforany trójfluorometylotio-fenylowe o wzo¬ rze 1, w którym R i R1 oznaczaja jednakowe lub rózne rodniki alkilowe, R2 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy, a X oznacza atom tlenu lub siarki.101 870 C2H5°)P-CL + HOHfVsCF3 -s'rodekwiqzqcykwas n-C^S7 ^-S 3 "MCI C2H5OxS /p-o-O-sca n-C4H9S7 Schemat 1 S S " (C2H50)2 ^-0^SCF3 + KS-£-0C2H5 <^H)C^ "2' '5^ ^^ wv^2' '5 KSv? ^ Vo-(_)-SCC + CH3-CH2-CH2-CH2Br -—- C2H5(/ W "KBr C2H50 O )p-°-^Q-SCF3 n-C4H95' Schemat 2101 870 ?1s-0^-SCF3 R2 Wzdr 1 ND-U^il S MS-C-OAlk Wzdr 5 R1-Haf Wzdr 6 R1S7 Wzdr'2 HOHfyVsCF, Wzdr 3 CH3 S ( F3CS^0-p( 0C2H5 C2H50 S Wzdr 7 SC^-n Wzdr 9 CH, F,CS-f VO-P / \ 0C2H5 SC3H7-n Wzdr 10 S CH3 (CH30)2P-0-^SCH3 Wzór 11 (Alk 0)2P-0-O-SCF3 r Wzdr 4 ' ^/0C2H5 F3CS-f V0-P( W XSC3H7-n Wzdr 8 CHA 9 CK '2' '5 KS P-O-f VSCF3 Wzdr 12 LDA Nr 2 - Typo— zam. 191/79 — 90 egz. Cena zl 45.— PL