NL8601862A - Ep-toevoegsels bevattende hulpstoffen voor de metaalbewerkende industrie. - Google Patents

Description

*? NL/33.640-Kp/f.

EP-toevoegsels bevattende hulpstoffen voor de metaalbewerken-de industrie.

De uitvinding heeft betrekking op organische polysulfide bevattende koeIsmeervloeistoffen, die zowel voor het verspanend als ook voor het spaandervrij koud vervormen van metalen, in het bijzonder voor staallegeringen, 5 kunnen worden gebruikt.

Zoals bekend dienen de bij de aan moderne snelle bewerkingsmachines uitgevoerde snij-, boor- en uithol-koudvervormend toegepaste koelsmeervloeistoffen gelijktijdig te voldoen aan verscheidene hoge vereisten.

10 Bij hun toepassing mag op het werktuig en het snijden niets afgezet respectievelijk opgeslagen worden, ze mogen op de te bewerken metaaloppervlakken geen vuilafzettingen veroorzaken en dienen overgangsgewijs ook corrosiebescher-ming te bieden.

15 Er zijn vele koelsmeerhulpstoffen be kend, waaronder toevoegselvrije en toevoegselhoudende natuurlijke en synthetische oliën en de waterige emulsies ervan, alsmede andere halfsynthetische en synthetische stoffen.

20 De werkzaamheid van de verschillende toegepaste stoffen onderscheidt zich afhankelijk van de koelwerking, van de vermindering van de afzettingen en slijtage en de milieuwerking, waarbij echter geen der bekende stoffen in alle opzichten een volledige oplossing 25 biedt. Door de genoemde stofsystemen zijn de toevoegsels houdende oliën en de waterige emulsies ervan de belangrijkste en het meest toegepast. De toevoegsels houdende oliën zijn oliën van plantaardige of minerale oorsprong en combinaties daarvan, die als EP-toevoegsels (extreme 30 pressure) vaak chloor-, zwavel-, stikstof- en fosforverbin-dingen respectievelijk combinaties ervan bevatten naast andere vaste toevoegsels, bijvoorbeeld molybdensulfide of grafiet. De EP-toevoegsels zijn in de eerste plaats vereist bij de verspanende bewerking met grote snelheden, waarbij 35 naast de hoge druk en v.a. de hoge oppervlaktetemperatuur ook aan de smeerbewerking voldaan dient te worden.

'Λ -2-

Doel van de uitvinding is de bereiding van koelsmeerproducten, die op alle terreinen van de bewerking van hardmetalen, zo bij het verspanen(snijden, draaien, boren, slepen, uithollen), alsmede bij de spaandervrije koud-5 bewerking (stansen en dieptrekken) kunnen worden gebruikt.

De bereiding van een veelvoudig bruikbare koelsmeervloeistofproductenfamilie berust op de ontdekking, dat voor dit doel ook tot nu toe nog niet gebruikte, volgens de hongaarse octrooiaanvrage!nos.2268/85 en 2269/85 10 bereide organische polysulfide-EP-toevoegsels, die ook een actief zwavelgehalte bevatten, gebruikt kunnen worden.

Deze kunnen worden aangegeven door de algemene formule 1: /rI'VaVc 'Va 1 · waarin: 15 R1, r^...rv verschillende en/of dezelfde betekenis hebben en waterstofatoom of een open,rechte en/of vertakte en/of cyclische verzadigde en/of onverzadigde C-j _4Q-koolwaterstofrest-.en/of derivaten ervan voorstellen, 20 Ar een aromatische koolwaterstofrest is met één en/of meerdere ringen en/of derivaten daarvan, b = 0-5, c = 2-10, d = 1-9, x = 1-6 zijn, die door de omzetting van halogeenhoudende alkylaromatische verbindingen met natriumpolysulfide kunnen worden bereid en 25 tenminste voor 1/3 van de massa uit polysulfiden bestaan, waarbij in de algemene formule 1 c tenminste 3 en d tenminste 2 is en verder x = 2-6 bedraagt.

Het zwavelgehalte van een aldus bereide polyfulfide bedraagt 30-50% terwijl het gehalte aan met 30 behulp van de ASTM D-1662-methode bepaalbare, met metallisch koper reagerende actieve zwavel tenminste 40% van het totale zwavelgehalte bedraagt.

Volgens de literatuur worden de voor de bereiding van EP-houdende geschikte zwavelhoudende kool-35 waterstoffen in een grote hoeveelheid bijvoorbeeld door direct omzetten van onverzadigde verbindingen met zwavel bij hoge druk en hoge temperatuur bereid. De bereiding van dergelijke verbindingen is beschreven in de Amerikaanse 8601862 .-3- octrooischriften 4 119 650, 4 119 549, 3 221 056 en 3.419 614, alsmede in het Duitse octrooischrift 2 838 981.

Bij deze bekende methoden laat men meestal C^g-olefine, in het bijzonder isobutyleen, diisobutyleen 5 en triisobutyleen met zwavel reageren. Het aldus bereide product kan door de algemene formule 2 worden aangeduid: -CR1'111 2

X

waarin: R1, R11, R111 verschillend en/of aan elkaar gelijk zijn en 10 waterstof, (meestal minder dan C^) , alkyl-, alkenyl, arylgroepen of derivaten daarvan voorstellen, x hoofdzakelijk 1-3 is.

De waarde van de lasbelasting van een 15 ditertaire-butyl-polysulfide-monster met 38% zwavelgehalte, die volgens het Duitse octrooischrift no. 2 838 981 door reactie van isobutyleen met zwavel werd bereid, bedraagt volgens het DIN 51350 bij een concentratie van 6,5% in een

O

machineoliefractie met het ontvlammingspunt 168 C 4000 N, 20 terwijl gelijktijdig dezelfde basisolie het organische poly-sulfideformule 1 volgens de uitvinding bij gelijke concentratie (6,5%) een waarde heeft van 6500 N en bij een concentratie van 3,5% een waarde van 4000N.

Bij het kiezen van het polysulfide werd 25 vastgesteld, dat de gunstige EP-werking niet door de absolute hoeveelheid van ingebouwde zwavel wordt gewaarborgd, maar.dat hier de structurele opbouw van de organische groepen in het bijzonder zwavelhoudende organische verbinding bepalend is.

30 Het wezen van de uitvinding bestaat daarin, dat het mengsel 2-8% organische polysulfide-EP-

I V

toevoegsel met algemene formule 1, waarin R -R , Ar, b, c, d en x de bovenvermelde betekenissen hebben, bevat naast 3-12,5% als detergent werkende emulgeertoevoegsel en/of 35 0,5-15% viscositeit, hechting en smering veranderende toe voegsel en 0,5-1,5% corrosieinhibitor, 63-94% drager-koolwaterstoffractie of restolie of gechloreerd oplosmiddel en van geval tot geval als aanvullende component ten nadele van het drager-oplosmiddel 0,01-0,3% oxydatieinhibi- 8601862 «* -4- u tor en/of 0,01-0,5% van gebruikelijk bactericide-fungicide werkend toevoegsel en/of 0,01-0,1% organische kleurstof en/ of 0,2-0,4% stankafdekkende reukstof.

Met de in deze samenstelling bereide pre-5 paraten verkrijgt men veelvoudig te gebruiken hulpstoffen bij de metaalbewerking, die direct of als emulsie met 5-95% water verdund kunnen worden gebruikt voor de verspanende of spaandervrije koudvervorming van metalen.

In de mengsels volgens de uitvinding 10 kunnen naast het gekozen organische polysulfide als vettende en het smeren verbeterend toevoegsel o.a. mono- en triglyceride, methylester als epoxy en geëthoxyleerde ester van verschillende natuurlijke^ ^13zonder plantaardige vetzuren worden gebruikt. Als viscositeit veranderende en hechting 15 verbeterende toevoegsels respectievelijk het draagvermogen verbeterende toevoegsels kunnen poly (methacrylzuurester), polyisobutyleen, vaste en vloeibare chloorparafine met een gering en hoog chloorgehalte, gechloreerde en chloormethy-leerde polyethyleen of polypropyleen worden gebruikt. Als 20 was- en spoelwerking vorderende detergerende toevoegsels alsmede emulsievormers kunnen de zouten van alkylbenzeen-sulfonzuur, de vetzuurester of ethyleenoxideaddukten of vet-alcohol-ethyleenoxideaddukten van meerwaardige alcoholen, ethyleenoxideaddukten van alkylfenolen, alkylfenol-poly-25 ethyleenglycolether, gemodificeerde zuuraminezouten stikstof houdende organische zuren, oxygeëthyleerde vetamide, butydiglycol in aanmerking komen. Als corrosieinhibitoren kunnen o.a. N-2-fenylnafthylamine, dicyclohexylamine, triëthanolaminoleaat,N-acylsarcosine en vetzure-imidazool-30 derivaten worden gebruikt.

Het dragerstof-koolwaterstofdestillaat behoeft geen bijzondere oxydatieinhibitor, daar dit organische polysulfide actieve zwavel bevat en ook de rol van de oxydatieinhibitor vervult, aangezien tijdens eventuele ont-35 leding bij hoge temperatuur de tweewaardige zwafel vier- en zeswaardig wordt en als zodanig zuurstofacceptor werkt.

Voor het inhiberen van de als smeer-technische toevoegsels toegepaste esters van natuurlijke vetzuren kunnen het best de fenolachtige verbindingen, zoals 860 1 862 * -5- 2,6 -ter t-butyl-p-crescbl, gealkyleerde dimethylamine-ter t-butylfenol, triëthyleenglycol-bis-propionaat en organische stikstofverbindingen/ bijvoorbeeld het fenyl-2-naftylamine worden gebruikt. Van geval tot geval kunnen als aanvullen-5 de componenten bactericide en fugicide toevoegsels, bijvoorbeeld cetyl-pyridinachloride en -bromide, en trimethoxy-netrometaan, quaternare amoniumzouten van alkylaminen, organische kleurstofpigmenten zoals stankafdekkende geur-stoffen, bijvoorbeeld dennegeurstof, terpentineolie en 10 benzaldehide worden gebruikt.

Naast polysulfide met een smeerwerking en de aanvullende toevoegsels blijkt de koolwaterstof bevattende fractie respectievelijk het gechloreerde oplosmiddel of de waterige emulsie vooral als dragermedium te 15 werken en waarborgt de koel-spoel-werking respectievelijk de warmteonttrekking. Als drager worden de volgende koolwaterstof fracties gekozen: I. Aromatische lichte gasoliefracties:

Kookpuntgrens 200-280°C

20 Viscositeit bij 50°C 1,5-2,7 mm2/s

Ontvlammingspunt (Marcusson) 80-100°C

aromatisch gehalte 15-35% II. Nafteen-oliedestillaat: viscositeit bij 50°C 6-10 mm2/s

25 ontvlammingspunt (Marcusson) 140-180°C

stollingspunt beneden -40°C

aantal van de in de nafteen- binding aanwezige C-atomen: tenminste 30% III. Spilolie of vaselineolie; 30 viscositeit bij 50°C 8-15 mm2/s

ontvlammingspunt (Marcusson) min. 150°C

stollingspunt ten hoogste + 8°C.

IV. Machineoliefractie; viscositeit bij 50°C 15-50 mm2<'fs

35 ontvlammingspunt (Marcusson' 150-200°C

stollingspunt hoogstens -10°C

8601862 * -6- << V. Zware oliefractie: viscositeit bij 50°C 50-120 mm2/s

ontvlammingspunt (Marcusson) minstens 200°C stollingspunt -15 - 25°C

5 VI. Restolie; viscositeit bij 50°C minstens 120 mm2/s

ontvlammingspunt(Marcusson) boven 240ÖC stollingspunt -8 - 18°C

Van de mineraaloliederivaten kunnen de 10 fracties met een boven 8 mm2/s liggende viscositeit bij 50°C als drager onafhankelijk van de groepsamenstelling worden gebruikt.

Als gechloreerd oplosmiddel kunnen de in verschillende mate gehalogeneerde derivaten van C^g-15 koolwaterstoffen, bijvoorbeeld dichloretaan, koolstof- tetrachloride, trichloorethyleen, hexchloorbutadeen of mengsels daarvan worden gebruikt.

De toepasbaarheid van de mengsels volgens de uitvinding in een breed kader duidt er op, dat het uit-20 gezochte organische polysulfide in het genoemde drager-oplosmiddel steeds een uitstekende EP-eigenschap bezit. Bovendien is volgens de uitvinding gebleken, dat deze uitstekende EP-eigenschap door de gebruikte detergentia, zo in het bijzonder de ethyleenoxideaddukten de van de 25 vetzure ester en vetalcohol, alsmede door de het smeren veranderende toevoegstoffen , in het bijzonder door de ge-epoxydeerde en geëthoxyleerde plantenolie-methylester op onverwachte wijze verder werd verbeterd. Het synergisme wordt in de volgende modelmengsels aantetoond: 30 Aromatische lichte gasoliefractie 100%

vierkogel-lassterkte 1200 N

Aromatische lichte gasoliefractie 97% organisch polysulfide 3%

vierkogel-lassterkte 4000 N

25 Aromatische lichte gasoliefractie 90% ethyleenoxideaddukt van vetalcohol 10% 8601862 * -7- £

vierkogel-lassterkte 2000 N

aromatische lichte gasoliefractie 87% organische polysulfide 3% ethyleenoxideaddukt van vetalcohol 10%

5 vierkogel-lassterkte 8000 N

De productenfamilie van de op organisch poly-sulfide gebaseerde hulpstoffen van de metaalbewerking wordt in de volgende voorbeelden nader toegelicht:

Voorbeeld A« 10 organisch polysulfide 5% vetalcohol-ethyleenoxideaddukt 8 % vetzure-imidazolderivaat 1 % aromatische lichte gasoliefractie 84,99% organische kleurstof van Monoazo-type 0,01% 15 terpentineolie 1% viscositeit bij 50°C 4,2 mm2/s ontvlammingspunt (Marcusson) 92°c

vierkogel-lassterkte 8000 N

corrosie bij 100°C in drie uren,staal negatief 20 Voorbeeld B.

organisch polysulfide 6% vetalcohol-ethyleenoxideaddukt 6% gemengde plantenolie-methylester 15% butyldiglycol 9% 25 verzure-imidazolderivaat 1 % aromatische lichte gasoliefractie 62,6% organische kleurstof van het phtalocya- 0,1 % nine-type

Benzaldehyde 0,2% 30 triëthyleenglycol-bis-propionaat 0,1% viscositeit bij 50°C 4,8 mm2/s

ontvlammingspunt (Marcusson) 107°C

vierkogel-lassterkte 10 000 N

corrosie bij 100°C in drie uren, negatief 35 staal 8601862 ψ -8-

Voorbeeld C.

organisch" polysulfide 6% vetalcohol-ethyleenoxideaddukt 6% gemengde plantenolie-methylester 10% 5 vetzure-imidazolderivaat 1% 1,1,1-trichloorethyleen 77% viscositeit bij 50°C 3,4 mm2/s

vierkogel-lassterkte 3000 N

corrosie bij 100°C in drie uren,staal negatief 10 Voorbeeld D..

organisch polysulfide 2% vetalcohol-ethyleenoxideaddukt 3 % ch.loorparaff.ine, 70%, vloeibaar 10% vetzure-imidazolderivaat 1 % 15 dichloorethaan-hexachloorbutadien 86% 1:1 mengsel

Viscositeit bij 50°C 8,4 mm2/s

vierkogel-lassterkte 6000 N

corrosie bij 100°C in drie uren, staal negatief 20 Voorbeeld E.

organisch polysulfide 3% alkylbenzeen-sulfoonzuur-natriumzout 5% geëpoxydeerde zonnebloemolie 12,5% N-acylsarcosine 0,5% 25 nafteen-oliedestillaat 79% viscositeit bij 50°C 6,3 mm2/s

ontvlammingspunt (Marcusson) 153°C

vierkogel-lassterkte 8000 N

corrosie bij 100°C in drie uren, staal negatief 30 Voorbeeld F.

organisch polysulfide 5% alkylfenol-polyethyleenglycolether 12,5% zonnebloemolie-methylester 15% dicyclohexamine 0,5% 35 spilolie 76,7% 2,6-tert-butyl-p-cre.sol 0,3% 8601862 -9- cetyl-pyridinechloride 0,5% viscositeit, bij 5Ö°C 12 mm2/s

ontvlammingspunt (Marcusson) 160°C

vierkogel-lassterkte 5000 N

5 corrosie bij 100°C in drie uren, staal negatief 5% waterige emulsie

vierkogel-lassterkte 2000 N

pH 8,0 corrosie, gietijzerspaander corrosiegraad 1 10 Voorbeeld G.

organisch polysulfide 4% alkylfenol-polyethyleenglycolether 8,5% polycetylmethacrylaat 8 % triëthylonamine-oleaat 1,5% 15 vaseline-olie 78% viscositeit bij 50°C 22 m2/s

ontvlammingspunt (Marcusson) 155°C

vierkogel-lassterkte 6000 N

corrosie bij 100°C in 3 uren, staal negatief 20 Voorbeeld H.

organisch polysulfide 2% oxygeëthyleerde vetamide 3% vetzure sarcosine 1% machineoliefractie 94% 25 viscositeit bij 50°C 27 mm2/s

ontvlammingspunt (Marcusson) 170°C

vierkogel-lassterkte 4000 N

corrosie bij 100°C in 3 uren, staal negatief

Voorbeeld I.

30 organisch polysulfide 3% vetalcohol-ethyleenoxideaddukt 5% chloorparaffine, 40% 8% polyisobutyleen 3% dixyclohexylamine 1% 35 geraffineerde zware olie 80% viscositeit bij 50%C 80 mm2/s 8601862

A

-10-

ontvlammingspunt (Marcusson) 224°C

vierkogel-lassterkte 7000 N

corrosie bij 100°C in drie uren, staal negatief

Voorbeeld J.

5 organisch polysulfide 7% alkylfenol-polyethyleenglycolether 7,25% chloorparaffine, 70% 7% raapolie 15% N-2-fenyl-naftylamine 0,5% 10 geraffineerde zware olie 63% tert-butylfenol 0,15% trimethoxy-nitromethaan 0,1% viscositeit bij 50°C 96 mm2/s

ontvlammingspunt (Marcusson) 226°C

15 vierkogel-lassterkte 10 000 N

corrosie bij 100°C in drie uren, staal negatief 10% waterige emulsie

vierkogel-lassterkte 5000 N

pH 8,0 20 corrosie, gietijzerspaander corrosiegraad 1 5% waterige emulsie

vierkogel-lassterkte 3500 N

Voorbeeld K

organisch polysulfide 6% 25 vetalcohol-ethyleenoxideaddukt 12% stearine-monoglycerine 10% triëthylonamine-oleaat 1 % geraffineerde restolie 69% viscositeit bij 50°C 132 mm2/s

30 ontvlammingspunt(Marcusson) 265°C

vierkogel-lassterkte over 11 000 N

corrosie bij 100°C in drie uren, staal negatief 5% waterige emulsie

35 vierkogel-lassterkte 5500 N

corrosie, gietijzerpaander corrosiegraad 1 860 t 8 62 -11-

Voorbeeld L.

organisch polysulfide 3% vetalcohol-ethyleenoxydeaddukt 3 % gechloreerd polyethyleenwas .5,5% 5 vetzure sarcosine 0,5% geraffineerde restolie 88% viscositeit bij 50 °C 122 mm2/s

ontvlammingspunt (Marcusson) 155°C

vierkogel-lassterkte over 8000 N

10 corrosie bij 100°C in drie uren, staal negatief

Het ruime toepassingsgebied en de toepasbaarheid van de mengsels volgens de uitvinding zijn in de volgende tabellen samengevat:

Voor de verspanende bewerking te gebruiken mengsels: 15 middelhard roestvrij non-ferro-metaal _staal_staal_bewerking

draaien voorbeeld A voorbeeld A voorbeeld B

voorbeeld F voorbeeld C 5% waterige 20 emulsie

boren voorbeeld A voorbeeld A voorbeeld A

voorbeeld B voorbeeld B voorbeeld B

voorbeeld C voorbeeld C

voorbeeld D

25 slijpen voorbeeld D voorbeeld F voorbeeld E

5% waterige emulsie

voorbeeld J

5% waterige emulsie 8601862 t * -12- ·« middelhard· roestvrij non-ferro-metaal- staal staal bewerking

uithollen voorbeeld A voorbeeld A voorbeeld A

voorbeeld B voorbeeld B voorbeeld B

Voor spaandervrij vervormen geschikte mengsels: 5 middelhard roestvrij non-ferro-meta&l- staal staal bewerking

draadtrekken voorbeeld E voorbeeld G voorbeeld F

walsen voorbeeld E voorbeeld I voorbeeld E

voorbeeld G voorbeeld F

1 0 voorbeeld G

stansen voorbeeld I voorbeeld J voorbeeld E

voorbeeld F voorbeeld G

dieptrekken voorbeeld K voorbeeld K voorbeeld I

15 voorbeeld L voorbeeld L

860 1 862

Claims (9)

1. Voor het spanend en spaandervrij vervormen op gelijke wijze te gebruiken organisch polysulfide bevattende koelsmeervloeistof-mengsel, met het kenmerk, dat dit 2-8% organisch polysulfide met de algemene 5 formule 1 /RI_V-Ar, / /S /, 1 b c x d waarin: R*, verschillende en/of dezelfde betekenis hebben en waterstofatoom of een open, rechte en/of vertakte en/of cyclische verzadigde en/of onverzadigde ci_4q -koolwaterstofrest en/of derivaten ervan voorstellen, A een aromatische koolwaterstofrest is met één 1 en/of meerdere ringen en/of derivaten daarvan, b= 0,5, c = 2-10, d = 1-9, x = 1-6 zijn. onder voorbehoud, dat tenminste 1/3 van de massa van het organische polysulfide uit polysulfide bestaat, waarbij in de algemene formule 1 c tenminste 3 en 20 d tenminste 2 is, x = 2-6, terwijl het actieve zwavelge-halte tenminste 40% van het gehele zwavelgehalte bedraagt, waarbij het mengsel bovendien nog bevat: 3-12,5% als detergent werkende emulgator en/of 0,5-15% het smeren verbeterende respectievelijk de viscositeit veran-25 derende toevoegsel, 0,5-1,5% corrosieinhibitor en 63-94% dragerstof-mineraalolie-derivaat of gechloreerd oplosmiddel op koolwaterstofbasis en eventueel nadelen van het drager-oplosmiddel 0,1-0,3% oxydatieinhibitor, 0,01-0,5% bioside-toevoegsels, 0,01-0,1% organische kleurstof en 0,2-1,0% 30 geurstof.

2. Mengsel volgens conclusie 1, m e t het kenmerk, dat het mengsel als dragerstof een minerale oliefractie met een ontvlammingspunt boven 80-240°C en een bij 50°C boven 1,5-120 mm2/s liggende viscositeit of ge- 35 chloreerde _g-koolwaterstof als oplosmiddel bevat.

3. Mengsel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het mengsel als emulgeertoevoeg-sel vetalcohol-ethyleenoxideaddukt of alkylfenol-sulfon- 660186? -14·* * V zuur-Na-zout of alkylfenol-polyethleenglycolether of oxyethvlethyleerde of oxyethyleerde vetamide en/of butylglycol bevat.

4. Mengsel volgens conclusie 1, met 5 het kenmerk, dat het mengsel de smeren verbeterende en viscositeit veranderende toevoegsel geraffineerde of epoxydeerde raap- of zonnebloemolie of raap- of zonne-bloemoliemethylester of een mengsel ervan of chloorparaf-fine met een chloorgehalte van 40-70% of stearine- 10 monoglyceride of polycetylmethacrylaat of polyisobutyleen of gechloreerd polyethyleenwas bevat.

5. Mengsel volgens conclusie 1, m e t het kenmerk, dat het mengsel als corrosieinihibitor vetzure-imidazolderivaat of N-acrylsarcosine of vetzuur- 15 sarcosine of dicyclohexulamine of N-2-fennylnaftaline of triëthanolaminoleaat bevat.

6. Mengsel volgens conclusie 1, m e t het kenmerk, dat het mengsel oxydatieinhibitor 2,6-tert-butyl-p-cresol of gealkyleerde dimethylamine- 20 tert-butylfenol of triëthyleenglycol-bis-propionaat of fenol-2-naftaline bevat.

7. Mengsel volgens conclusie 1, m e t het kenmerk, dat het mengsel biocide toevoegsel cetyl-pyridinium-chloride of cetyl-pyridinium-bromide of 25 trimethoxy-nitrometaan bevat.

8. Mengsel volgens conclusie 1, m e t het kenmerk, dat het mengsel als geurstof terpen-tineolie of benzaldehyde bevat.

9. Mengsel volgens conclusie 1, m e t 25 het kenmerk, dat het mengsel als aanvullende kleurstof vet- en alcohol oplosbare kleurstoffen van monoazo-of ftalocyanine-type bevat. 8601862