NL1030419C2 - Werkwijze en inrichting voor het sorteren van waardedocumenten. - Google Patents

Description

I ^ *1 x

Werkwijze en inrichting voor het sorteren van waardedocumenten ACHTERGROND VAN DE UITVINDING !

De uitvinding heeft betrekking op een inrichting en werkwijze voor het sorteren van waardedocumenten, in het 5 bijzonder bankbiljetten. Meer in het bijzonder heeft de uitvinding betrekking op het sorteren van ingenomen, in omloop zijnde bankbiljetten, in het bijzonder het classificeren op bankbiljetten die weer in omloop gebracht kunnen worden, en op bankbiljetten die niet meer in omloop ge- .

10 bracht kunnen worden.

Gezien het belang van waardedocumenten is het van groot belang dat in omloop zijnde waardedocumenten van goede kwaliteit zijn. Een slechte kwaliteit kan het voor het publiek moeilijker maken de echtheid te verifiëren.

15 Dit geldt in het bijzonder voor bankbiljetten. Bovendien is het voor de reputatie en uitstraling van de uitgevende instanties, in het bijzonder de uitstraling van betrouwbaarheid van nationale centrale banken en de Europese Centrale Bank, van groot belang dat in omloop zijnde 20 bankbiljetten van goede kwaliteit zijn.

Anderzijds zijn er grote hoeveelheden bankbiljetten in omloop, en dient desondanks de sortering daarvan zo consistent mogelijk te verlopen.

Een bijkomende uitdaging is dat bijvoorbeeld 1 0 3 0 4 19

r I

2

Eurobankbiljetten een groot verspreidingsgebied kennen, en de sortering het liefst landelijk gedaan moet worden, met dezelfde criteria en kwaliteit en volgens dezelfde normen.

Een inrichting voor het sorteren van bankbiljet-5 ten wordt in zijn algemeenheid beschreven in Europees octrooi EP-B1-1043700 van aanvraagster.

SAMENVATTING VAN DE UITVINDING

10 De uitvinding heeft tot doel een werkwijze en inrichting te verschaffen om de sortering van bankbiljetten zo efficiënt mogelijk, zowel qua snelheid, kosten, als kwaliteitscriteria, uit te voeren. j

In het bijzonder heeft de uitvinding tot doel 15 een sortering in bankbiljetten die weer in omloop gebracht | kunnen worden en bankbiljetten die niet meer in omloop gebracht kunnen worden tot stand te brengen.

De uitvinding betreft daartoe een werkwijze voor het sorteren van waardedocumenten, bij voorkeur bankbiljet-2 0 ten, waarbij uit reflectie van licht in het blauwe golf-lengtegebied van ten minste een deel van een waardedocument een mate van vervuiling van het waardedocument bepaald wordt.

De uitvinding betreft verder volgens een ander 25 aspect een werkwijze voor het sorteren van waardedocumenten, bij voorkeur bankbiljetten, waarbij een waardedocument blootgesteld wordt aan infrarood licht middels een eerste beeldopnemer, ten minste één beeld van ten minste een deel van· het waardedocument in het infrarode licht opgenomen 30 wordt en een mate van kreukeligheid bepaald wordt van het waardedocument uit het ten minste ene infrarode beeld.

De uitvinding betreft verder volgens een ander aspect een werkwijze voor het sorteren van waardedocumenten, bij voorkeur bankbiljetten, waarbij ten minste één 35 beeld opgenomen wordt van ten minste deel van een waardedocument, het beeld of beelden opgedeeld wordt of worden in van tevoren bepaalde, vaste deelgebieden, van elk van de 1 0 3 0 4 19 3 deelgebieden een gemiddelde reflectie bepaald wordt, die gemiddelde reflectiewaarden elk vergeleken wordt met tevoren vastgelegde ijkwaarden, en uit de vergelijking een mate van vlekkerigheid bepaald wordt.

5 De uitvinding betreft verder volgens een ander aspect een werkwij ze voor het sorteren van waardedociimen-ten, bij voorkeur bankbiljetten, waarbij uit ten minste één beeldopname van ten minste een deel van een waardedocument een mate van vervuiling, een kreukeligheid en een vlekke-10 righeid wordt bepaald, en uit onder meer die bepalingen het waardedocument in een klasse wordt ingedeeld, bij voorkeur een klasse van waardedocumenten die weer in omloop gebracht kunnen worden en een klasse van waardedocumenten die niet I meer in omloop gebracht kunnen worden.

j 15 De genoemd werkwijzen maken het mogelijk in het bijzonder bankbiljetten op zekere en snelle wijze te sorte-| ren, in het bijzonder te sorteren op bankbiljetten die weer in circulatie kunnen, en bankbiljetten die uit circulatie genomen moeten worden. Vooral aangezien het aantal te 20 controleren biljetten zeer groot is, is een snelle en zekere controle noodzakelijk.

Met de mate van vervuiling betreft in het bijzonder zowel de ernst van de vervuiling, als de aard daarvan.

In een uitvoeringsvorm wordt in de eerstgenoemde 25 werkwijze volgens de uitvinding, uit reflectieverschillen tussen een gebruikt waardedocument en een nieuw waardedocument van licht in het blauwe golflengtegebied de mate van vervuiling van het gebruikte waardedocument bepaald.

In een uitvoeringsvorm wordt in de eerstgenoemde 30 werkwijze volgens de uitvinding, uit reflectie van licht in het rode golflengtegebied en het blauwe, golflengtegebied voor eenzelfde locatie op het waardedocument de mate van vervuiling van het waardedocument bepaald. In een uitvoeringsvorm wordt daarbij in de eerstgenoemde werkwijze 35 volgens de uitvinding, uit reflectieverhoudingen tussen reflectie van licht in het rode golflengtegebied en het blauwe golflengtegebied voor eenzelfde locatie op het 10 3 0 4 19 4 waardedocument de mate van vervuiling van het waardedocu-ment bepaald wordt, bij voorkeur uit een quotiënt van de reflectie, meer bij voorkeur een quotiënt van een R en B component uit de RGB componenten van een kleurenbeeld.

5 In een uitvoeringsvorm wordt in de eerstgenoemde werkwijze volgens de uitvinding, voor de bepaling van reflectie van licht in het blauwe golflengtegebied, de B component uit de RGB componenten van een kleurenbeeld toegepast.

10 In een uitvoeringsvorm wordt in de eerstgenoemde werkwijze volgens de uitvinding het blauwe golflengtegebied geselecteerd uit ongeveer 400-500 nm, bij voorkeur ongeveer 400-450 nm.

In een uitvoeringsvorm omvat in de eerstgenoemde 15 werkwijze volgens de uitvinding, de bepaling van de reflectie een beeldopname, bij voorkeur een digitale beeldopname, van ten minste een deel van het waardedocument.

In een uitvoeringsvorm wordt in de eerstgenoemde werkwijze volgens de uitvinding het waardedocument opge-20 deeld in meerdere gebieden, bij voorkeur in rechthoeken, en wordt daarbij van elk gebied een gemiddelde reflectie bepaald wordt, waarbij.bij voorkeur de gemiddelde reflectie vergeleken wordt en een tevoren vastgestelde gemiddelde reflectie.

25 In een uitvoeringsvorm zijn in de eerstgenoemde werkwijze volgens de uitvinding de gebieden van tevoren vastgelegde gebieden met een van tevoren vastgelegde positie op de drager.

In een uitvoeringsvorm van die eerstgenoemde 30 werkwijze zijn de gebieden voor elke soort drager afzonderlijk van tevoren vastgelegd.

In een uitvoeringsvorm wordt in de eerstgenoemde werkwijze volgens de uitvinding van een testset allereerst een visuele mate van vervuiling visueel vastgesteld, en van 35 diezelfde testset de reflectie bepaald wordt, en de visuele mate van vervuiling middels statistische berekening gecorreleerd met de reflectie meting of ten minste één daaruit 1 0 3 0 4 19

I I

c bepaalde parameter voor het bepaling van een ij king, en die ijking toegepast wordt op de reflectie meting of de ten minste één daaruit bepaalde parameter voor de bepaling van een mate van vervuiling 5 In een uitvoeringsvorm wordt in de eerstgenoemde werkwijze volgens de uitvinding voor de bepaling van de vervuiling de reflectie gemeten in één of meer gebieden op het waardedocument die licht- of onbedrukte zijn.

In een uitvoeringsvorm heeft of hebben in de 10 eerstgenoemde werkwijze volgens de uitvinding het gebied of' de gebieden een representatief oppervlak voor het betreffende gebied van het waardedocument.

In een uitvoeringsvorm vindt in de eerstgenoemde werkwijze volgens de uitvinding een instelling plaats van 15 sorteercriteria onder gebruikmaking van een testset van waardedocumenten die visueel beoordeeld zijn, waarbij vuilgradaties worden toegekend, en middels de reflectieme-tingen bepaald mate van vervuiling.

In een uitvoeringsvorm wordt in die werkwijze 20 middels statische berekening voor de testset een verband berekend tussen toegekende vuilgradaties en gemeten mate van vervuiling, en het berekende verband toegepast om aan de waardedocumenten die gesorteerd moeten een vuilgradatie toe te kennen, waarbij bij voorkeur 5 vuilgradaties toege-25 kend worden, die bij voorkeur een numerieke, waarde hebben.

In een uitvoeringsvorm van de werkwi j ze voor het sorteren van waardedocumenten, bij voorkeur bankbiljetten, waarbij een waardedocument blootgesteld wordt aan infrarood licht middels een eerste beeldopnemer, ten minste één beeld 30 van ten minste een deel van het waardedocument in het infrarode licht opgenomen wordt en een mate van kreukelig-heid bepaald wordt van het waardedocument uit het ten minste ene infrarode beeld, wordt in een uitvoeringsvorm het waardedocument blootgesteld aan infrarood licht dat 3 5 invalt onder een hoek ten opzichte van het oppervlak van het waardedocument, en een reflectiebeeld opgenomen wordt, bij voorkeur ongeveer recht boven het waardedocument.

103 0 4 19 6

In een uitvoeringsvorm daarvan valt daarbij infrarood licht in onder een hoek van 20 - 40 graden, bij voorkeur ongeveer 30 graden.

In een verder uitvoeringsvorm van de laatstge-5 noemde werkwijze wordt daarbij een beeld, bij voorkeur een digitaal beeld, opgenomen middels een beeldopnemer die gevoelig is in het infrarode gebied.

In een verder uitvoeringsvorm van de laatstgenoemde werkwijze is daarbij de beeldopnemer boven het 10 waardedocument opgesteld, bij voorkeur ongeveer recht daarboven.

In een verder uitvoeringsvorm van de laatstgenoemde werkwijze wordt daarbij het beeld een standaarddeviatie van de helderheid bepaald, waaruit een kreukeligheid 15 bepaald wordt.

In een verder uitvoeringsvorm van de laatstgenoemde werkwij ze wordt daarbij voor gebieden op waardedocument, bij voorkeur rechthoeken, meer bij voorkeur een raster van rechthoeken, zoals 5x10 rechthoeken verdeeld 20 over waardedocument, de standaarddeviatie van de helderheid bepaald.

In een verder uitvoeringsvorm van de laatstgenoemde werkwijze wordt daarbij het waardedocument belicht middels een tweede lichtbron, opgesteld onder een hoek ten 25 opzichte van een oppervlak van het waardedocument en van de eerste lichtbron.

In een verder uitvoeringsvorm van de laatstgenoemde werkwijze wordt daarbij een kreukeligheid te minste ingedeeld in een klasse van relatief nieuwe waardedocumen-30 ten met scherpe vouwlijnen en een klasse van versleten waardedocumenten met kreukels.

In een verder uitvoeringsvorm van de laatstgenoemde werkwijze wordt daarbij het beeld opgenomen in doorzicht, waarbij het waardedocument aan het ene oppervlak 35 wordt belicht en ten minste één beeld opgenomen vanaf het tegenovergelegen oppervlak.

In een verder uitvoeringsvorm van de laatstge- 103 0 4 19 .

η / noemde werkwij ze wordt daarbij ten minste één beeld opgenomen in doorzicht en ten minste één beeld opgenomen waarbij infrarood licht invalt onder een hoek ten opzichte van het oppervlak van het waardedocument, en een reflectiebeeld 5 opgenomen wordt van dat oppervlak, bij voorkeur ongeveer recht boven dat oppervlak.

In een uitvoeringsvorm van de werkwijze voor het sorteren van waardedocumenten, bij voorkeur bankbiljetten, waarbij ten minste één beeld opgenomen wordt van ten minste 10 deel van een waardedocument, het beeld of beelden opgedeeld wordt of worden in van tevoren bepaalde, vaste deelgebieden, van elk van de deelgebieden een gemiddelde reflectie bepaald wordt, die gemiddelde reflectiewaarden elk vergeleken wordt met tevoren vastgelegde ijkwaarden, en uit de 15 vergelijking een mate van vlekkerigheid bepaald wordt, worden in een uitvoeringsvorm de vastgelegde ijkwaarden bepaald uit gemiddelde waarden voor een testset van meerdere biljetten.

In een uitvoeringsvorm van die werkwijze wordt 20 het beeld opgenomen onder een belichting met een blauwe golflengtecomponent, of wordt een blauwe component van het beeld gebruikt.

In een uitvoeringsvorm van die werkwijze wordt aan het waardedocument een klasse aanduiding toegekend 25 gebaseerd op de mate van vlekkerigheid.

In de werkwijze voor het sorteren van waardedocumenten, bij voorkeur bankbiljetten, waarbij uit ten minste één beeldopname van ten minste een deel van een waardedocu-J ment een mate van vervuiling, een kreukeligheid en een 30 vlekkerigheid wordt bepaald, en uit onder meer die bepalingen het waardedocument in een klasse wordt ingedeeld, bij voorkeur een klasse van waardedocumenten die weer in omloop gebracht kunnen worden en een klasse van waardedocumenten die niet meer in omloop gebracht kunnen wordt in een uit-3 5 voeringsvorm een middels een reflectiemeting één of meer beelden van ten minste een deel van een waardedocument opgenomen en wordt of worden uit dat beeld of die beelden 1 0 3 0 4 19 - 8 ten minste de mate van vervuiling, de kreukeligheid en de vlekkerigheid bepaald.

In die werkwijze wordt in een uitvoeringsvorm de mate van vervuiling bepaald wordt middels de bovenbeschre-5 ven werkwijze.

In die werkwijze wordt in een uitvoeringsvorm de kreukeligheid bepaald middels de bovenbeschreven werkwijze.

In die werkwijze wordt in een uitvoeringsvorm de vlekkerigheid wordt bepaald middels de bovenbeschreven 10 werkwijze.

Volgens een ander aspect van de uitvinding betreft die een werkwijze voor het sorteren van documenten, in het bijzonder waardedocumenten, waarbij een document blootgesteld wordt aan licht met een golflengtecomponent in 15 het blauwe gebied, middels een beeldopnemer een beeld van het waardedocument opgenomen wordt in het blauwe golfleng-tegebied, het opgenomen beeld vergeleken wordt met een van te voren opgenomen beeld in een soortgelijk, bij voorkeur datzelfde, waardedocument, waarna op basis van de vergelij-2 0 king een mate van vervuiling van het document bepaald wordt.

Volgens een ander aspect van de uitvinding betreft die een samenstel voorzien van een belichtingseen-heid, een beeldopnemer en een gegevensverwerkingseenheid 25 voorzien van programmatuur voor het, wanneer deze programmatuur werkzaam is in de gegevensverwerkingseenheid, uit-voeren van een werkwijze zoals hierboven beschreven.

De uitvinding betreft verder een drager voorzien van machine-instructies, zoals computerprogrammatuur, voor 30 het, wanneer werkzaam in een gegevensverwerkingseenheid, uitvoeren van een werkwijze zoals hierboven beschreven.

De uitvinding betreft verder een inrichting, ingericht voor het uitvoeren van de werkwijze zoals in de beschrijving beschreven.

35 De verschillende werkwijzen die hierboven be schreven zijn maken het mogelijk waardedocumenten snel en nauwkeurig te sorteren op verschillende aspecten die bij- 1 0 3 0 4 19 - 9 voorbeeld voor waardedocumenten zoals bankbiljetten van belang zijn. Voor het sorteren van, in het bijzonder, bankbiljetten zijn snelheid en nauwkeurigheid, in het bijzonder een lage mate van onterechte af keur en een lage 5 mate van onterechte goedkeur, van groot belang. Alleen al in Nederland moeten miljoenen bankbiljetten in korte tijde gesorteerd worden.

De in de aanvrage beschreven en/of getoonde aspecten en maatregelen kunnen waar mogelijk ook afzonder-10 lijk van elkaar worden toegepast. Die afzonderlijke aspecten, zoals het bepalen van de mate, de aard en verdeling van de vervuiling en de kreukeligheid (opsomming aspecten), en andere aspecten kunnen gecombineerd worden, maar kunnen elk afzonderlijk ook onderwerp zijn van daarop gerichte 15 afgesplitste octrooiaanvragen.

KORTE BESCHRIJVING VAN DE TEKENINGEN

2 0 De uitvinding zal worden toegelicht aan de hand van een aantal in de bijgevoegde tekeningen weergegeven voorbeelduitvoeringen. Getoond wordt in:

Figuur 1 een grafiek van de correlatie tussen visuele kwaliteit en lokale reflectie; 25 Figuur 2 opname in infrarood middels belichting onder een hoek;

Figuur 3 opname in infrarood in doorzicht.

30 GEDETAILLEERDE BESCHRIJVING VAN DE TEKENINGEN

Onderzoek naar vervuiling op bankbiljetten bij Aanvraagster heeft aangetoond dat de vervuiling op bankbiljetten een sterke roodcomponent heeft.

3 5 Dit is onder meer vastgesteld door de reflectie van een witte lichtbron op aantal bankbiljetten van verschillende kwaliteit te meten met behulp van een kleurenca- 1 0 3 0 4 19 10 mera. Daarnaast is ook de reflectie op deze serie bankbiljetten gemeten met behulp van een monochrome camera onder belichting met een infrarode bron.

Op deze wijze is het mogelijk om de reflectie van 5 de serie bankbiljetten te meten in de infrarode, rode, groene en blauwe gedeelten van spectrum.

In de praktijk is gebleken, dat het verschil in reflectie tussen een nieuw en een vervuild biljet in het rode en infrarode gedeelte van het spectrum, relatief 10 gering blijkt te zijn, terwijl het verschil in reflectie tussen een nieuw biljet en een vervuild biljet in het blauwe gedeelte van het spectrum het grootst blijkt te zijn. (tabel 1) In het algemeen is gebleken dat de vervuiling beter zichtbaar wordt naarmate de golflengte van het 15 licht (in het zichtbare gebied) afneemt. De klasse-indeling is gemaakt op basis van visuele beoordeling van ongeveer 400-700 mm.

Tabel 1 Verband reflectie en vuilklasse 20

Klasse Infrarood Rood Groen Blauw

Zeer schoon 107.0 155.9 164.1 167.6

Schoon 105.0 156.2 164.8 167.7

Acceptabel 105.3 154.7 161.7 162.0 25 Vuil 104.7 152.3 156.1 153.9 zeer vuil 101.4 145.9 147.4 142.2 1 Gebruik van blauwe belichting of blauwdoorlatend filter of de blauwe component van een kleurenopname.

30

Om vervuiling op een bankbiljet zo goed mogelijk te herkennen is gekozen om ofwel een blauwe lichtbron ofwel een witte lichtbron met een blauw filter voor een monochrome camera dan wel gebruik te maken van de B component van 35 een RGB kleurencamera.

2 Gebruik van een verhoudingsmeting 1 0 3 0 4 19 - 1 1 J. J.

Een verdere verbetering kan bereikt worden door in plaats van een directe reflectiemeting onder blauwe belichting of met blauwdoorlatend filter te gebruiken als kwalificatie voor de keurbeslissing, een verhoudingsmeting 5 te doen tussen de rode en de blauwe component van een RGB kleurencamera. Indien bijvoorbeeld het quotiënt van B én R gekozen wordt als vuilbepalende relatie, zal dit quotiënt voor een vuil biljet in het algemeen laag zijn ten opzichte van dit quotiënt van een schoon biljet. Immers de B compo-10 nent zal voor een vuil biljet relatief sterker afnemen dan de R component. Het voordeel van een relatieve meting is, dat de initiële variatie in de gereflecteerde lichthoeveel-heid, welke zich voordoet in nieuwe biljetten, voor een groot deel geëlimineerd wordt. In de praktijk blijkt dat de 15 (overigens wel aanwezige) variatie in tint minder groot is dan de variatie in reflectie.

3 Optimalisatie meetpositie op biljet

Een verdere verbetering valt te behalen door de 20 locatie waarop de lichtmetingen gedaan worden te optimaliseren. Om de optimale locatie voor een meting te bepalen wordt een biljet verdeeld in een rooster van bijvoorbeeld .

5*10 rechthoeken. Vervolgens wordt van elk van deze 50 vierkanten bepaald in welke mate de reflectiemetingen 25 correleren met de algemene vervuilingstoestand van het biljet. Deze algemene vervuilingstoestand wordt (vooraf) visueel bepaald.

Tabel 2 Correlatie locale reflectie met algemene visuele 30 beoordeling van biljet 1234567 89 10 1 0,710 0,327 0,755 0,6910,723 0,568 0,538 0,443 0,2880,242 j 2 0,765 0,808 0,737 0,769 0,761 0,557 0,245 0,434 0,450 0,343 35 3 0,778 0,839 0,777 0,8130,777 0,429 0,371 0,737 0,5490,381 4 0,756 0,806 0,802 0,809 0,774 0,431 0,374 0,616 0,441 0,155 5 0,710 0,667 0,615 0,715 0,740 0,446 0,250 0,386 0,465 0,364 103 0 4 19 - 12

In tabel 2 is de correlatie van de reflectie per rechthoek weergegeven voor een 5 euro biljet, waarbij de rechthoek met coördinaten 1,1 zich linksboven in. het biljet 5 bevindt en element 10,5 de rechterbenedenhoek is. In figuur 1 is deze correlatie ook grafisch weergegeven.

In de praktijk blijkt dat de vierkanten welke zich bevinden in een licht- of onbedrukt gedeelte van het biljet, een betrouwbaarder oordeel over de biljetkwaliteit 10 leveren dan de zwaarder bedrukte gedeelten van een biljet. Voorts blijkt dat de vierkanten in de hoeken en de vierkanten grenzend aan een zwaar bedrukt gedeelte van een biljet een relatief minder betrouwbare indicatie geven van de vervuiling dan de vierkanten welke geheel binnen de licht-15 of onbedrukte gedeelten van het biljet bevinden. Het aantal rechthoeken dat gekozen wordt (in dit geval 50) kan variëren, maar aan het aantal worden wel enige eisen gesteld. Zo moet de oppervlakte van de rechthoeken een redelijk oppervlak hebben om representatief te zijn voor het betreffende 20 biljetgedeelte. Anderzijds moet deze oppervlakte weer niet zo groot zijn dat verschillende biljetdetails niet meer van elkaar te onderscheiden zijn.

4 Gebruik van 5 vervuilingsklassen 25 Voorts is gebleken dat het gebruik van een test- set van 5 vuilgradaties zeer bruikbaar is voor het bepalen van keurgrenzen en keuralgoritmen. Bij de verschillende onderzoeken is de volgende klassenindeling gehanteerd:

Klasse Benaming Omschrijving 1 zeer schoon zo goed als nieuw 2 schoon zonde om te vernietigen 3 acceptabel nog wel geschikt om opnieuw in circulatie te brengen, maar indien dit biljet afgekeurd wordt betekent dit geen groot verlies 4 vuil in principe af te keuren biljet, 10 3 0 4 13 maar indien door de machine alsnog wordt goedgekeurd is dit geen kwalitatieve ramp 5 zeer vuil mag niet meer in circulatie ge bracht worden

In de praktijk blijkt dat met een klassengrootte van 100 biljetten reeds goede resultaten behaald kunnen worden. Door aan de 5 klassen een numerieke waarde toe te 5 kennen en te gebruiken bij het ontwikkelen en vaststellen van keuralgoritmen en keurgrenzen, kunnen deze op relatief eenvoudige wij ze met wiskundige en statistische technieken worden bepaald.

10 5 Bepaling van kreukeligheid

Voorts blijkt dat naast de vuilgraad van een biljet andere eigenschappen een rol spelen bij de beoordeling van de geschiktheid voor circulatie. Naast een aantal mechanische eigenschappen welke relatief eenvoudig zijn 15 vast te stellen (b.v. gaten, ezelsoren, scheuren), spelen 2 eigenschappen een rol welke moeilijker te bepalen zijn, te weten de kreukeligheid en vlekken.

Alhoewel deze eigenschappen een minder prominente rol spelen bij het vaststellen of een biljet nog geschikt 20 is voor hercirculatie dan de vervuilingsgraad, blijkt in de praktijk het keurresultaat toch te verbeteren indien deze eigenschappen meegenomen worden in de algemene keurbeslis-sing. Voor de kreukeligheidsmeting kunnen 2 methodes worden toegepast. Bij één methode wordt een infraroodbron onder 25 een hoek op het biljetvlak ingestraald. Bij de andere methode wordt een infraroodbron door het biljet heenge-straald (transmissie).

5.1 Kreukeligheidsbepaling door schaduwwerking 30 Deze methodiek bestaat in een uitvoeringsvorm uit een monochrome camera met een infrarood doorlatend filter welke loodrecht op het biljetvlak is gericht. Voorts wordt 103 0 4 19 14 een infrarode lichtbron onder een hoek van circa 30° ± 10° ten opzichte van het biljetvlak op het biljetgedeelte onder de camera gericht, (zie figuur 2).

Omdat een groot gedeelte van de euro biljetten 5 transparant is in het infrarode gedeelte van het spectrum, kunnen kreukels in het bankbiljet zichtbaar gemaakt wórden in de vorm van een licht en schaduwbeeld. Een kreukel op een biljet waarvan één zijde naar de lichtbron gewend is zal een patroon vertonen waarbij deze zijde meer licht zal 10 reflecteren dan het ongekreukelde gedeelte van het biljet, terwijl de van de lichtbron afgewende zijde van de kreukel minder licht naar de camera zal reflecteren dan het ongekreukte deel van het biljet. Het in infrarood transparante gedeelte van het biljet zal op deze wijze worden opgebouwd 15 uit delen welke min of meer de gemiddelde biljetreflectie vertonen (ongekreukte delen), gedeelten welke meer dan de gemiddelde biljetreflectie vertonen en gedeelten welke minder dan de gemiddelde biljetreflectie vertonen. Door de standaarddeviatie van het op deze wijze opgenomen biljet-20 beeld te bepalen kan een maat voor de kreukeligheid van een biljet worden verkregen.

Deze standaarddeviatie kan voor het volledige infrarood transparante gedeelte bepaald worden, maar hier kan ook gebruik gemaakt worden van het raster van 5*10 25 vierkanten. Op deze wijze is het mogelijk om de specifieke zwakke plekken van het biljet (bijvoorbeeld de hoofdvouwlijnen) separaat te beschouwen.

Op deze wijze kunnen kreukels welke evenwijdig aan de lichtbundel lopen niet of nauwelijks gedetecteerd 30 worden. Een oplossing om dit te ondervangen zou kunnen zijn om een 2e infrarode lichtbron toe te passen welke onder een hoek van 90° met de le lichtbron geplaatst is en welke afwisselend in- en uitgeschakeld worden zodat uiteindelijk een volledig kreukel beeld kan worden gevormd.

35 5.2 Kreukeligheidsbepaling door transmissiemeting in IR gebied 10 3 0 4 1® 15

Een andere methode om de kreukeligheid van een biljet vast te stellen is door een infrarood beeld in doorzicht van het biljet te maken. In figuur 3 is een voorbeeld weergegeven van een dergelijke opname.

5 Kreukels worden in dit geval zichtbaar omdat een kreukel ervoor zorgt dat het licht een grotere afstand in papier moet afleggen dan een lichtstraal welke een weg door een loodrecht liggend vlak moet afleggen. Een 2e reden waarom kreukels in transparantie goed herkend kunnen worden 10 wordt veroorzaakt door dat de vezelstructuur door de kreukel verstoord wordt, hetgeen als gevolg heeft dat licht ter plaatse van de verstoorde vezelstructuur sterker verstrooid wordt en de lichtopbrengst door de kreukel heen minder is dan door een biljetgedeelte zonder kreukels.

15 De combinatie van beide beelden kan verder ge bruikt worden om de aard van de kreukels verder te analyseren. In de praktijk blijken er 2 hoofdgroepen met kreukel-problemen te zijn. De le groep is de groep met relatief nieuwe biljetten welke door enigerlei wijze sterk gekreu-20 keld zijn. Omdat het papier nog vrij nieuw is, vertonen biljetten met dit type kreukels een ruw oppervlak met relatief grote hoogteverschillen.

Een 2e hoofdtype van kreukeligheid wordt gevormd door lang in omloop geweest zijnd papier. Dit papier heeft 25 zijn stevigheid verloren en door de vele verstoringen van de vezelstructuur is het biljet verslapt.

! Gebleken is dat de 2 groepen van elkaar onder scheiden kunnen worden doordat bij de le groep er een sterk licht schaduw patroon ontstaat. Dit schaduwenpatroon moet 30 dan redelijk terug te vinden zijn in het 2e beeld, het infrarood beeld in transparantie.

Verder is gebleken dat de 2e groep een minder geprononceerd schaduwenbeeld vertoont, maar een sterker patroon in transparantie. In dit geval zullen veel lijnen 35 gesignaleerd kunnen worden waar geen duidelijk schaduwpa-troon tegenover staat.

10 3 0 4 1$ 16 6 Evenwichtige verdeling van reflectie over het biljet (vlekkenbepaling)

Een andere bron van aanvullende informatie kan gevonden worden in een zogenaamde evenwichtigheids coëffi-5 ciënt. Met deze coëfficiënt is het mogelijk om lokale vervuiling op een biljet te herkennen, welke zich. kan manifesteren in grotere of kleinere vlekken, maar ook in de vorm van onevenwichtig gedistribueerde vervuiling op één van de biljethelften of biljetkwadranten.

10 Bij de bepaling van de evenwichtigheids coëffici ënt wordt eerst vastgesteld wat het gemiddelde aandeel in de reflectie van het totale biljet van elk rastervierkant voor een bepaalde coupure. Zoals eerder beschreven wordt in dit geval gebruik gemaakt te worden van de blauwe component 15 van het spectrum. De bepaling van dit gemiddelde vindt dus plaats over een groter aantal biljetten van verschillende circulatiekwaliteit. Vervolgens wordt bij de individuele biljetkeuring het aandeel van elk rastervierkant in de gemeten reflectie vergeleken met het gemiddelde en wordt 20 middels een algoritme de totale evenwichtigheids coëfficiënt bepaald. Op dit ogenblik bestaat het algoritme uit het sommeren van het kwadraat van de relatieve afwijkingen van de 50 rastervierkant en, maar dit algoritme kan door nadere analyse verder geoptimaliseerd kunnen worden.

25 In de praktijk blijkt het met deze methode rede lijk goed mogelijk sterk afwijkende patronen, bijvoorbeeld veroorzaakt door kleine vlekken met sterk contrast, dan wel grote vlekken met een gering contrast te herkennen. Door deze informatie op een intelligente wijze te verbinden met 30 de eerder gevonden informatie, blijkt dat naast de algemeen vervuilde biljetten ook lokaal vervuilde biljetten met dit algoritme goed herkend kunnen worden.

7 Intelligente samenvoeging van de verschillende deelkeu-35 ringen in één keurbeslissing

Het uiteindelijke algoritme dat de beslissing: neemt over het al dan niet goedkeuren van het biljet is een 103 0 4 19 τ η χ / intelligente combinatie van de voornoemde factoren, eventueel aangevuld met andere informatiebronnen (bijvoorbeeld de tijd dat het biljet in omloop is geweest).

Door middel van de multipele regressie techniek 5 is een formule afgeleid waarbij de responsevariabele (klasse indeling 1 - 5) wordt voorspeld door de verschillende predictor variabelen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een testset bestaande uit minimaal 5 * 100 biljetten welke visueel geclassificeerd zijn in de 5 klassen.

10 Naarmate de testset groter wordt, neemt de be trouwbaarheid van het ontwikkelde algoritme toe.

Voordelen van deze methodiek zijn: - de statistische techniek bepaalt zelf de relevantie van de verschillende factoren welke gemeten zijn; 15 - er behoeft slechts 1 keurgrens ingesteld te worden i.p.v.

een van het aantal gemeten factoren afhankelijk aantal; - het effect van een verandering van een keurgrens kan voorspeld worden aan de hand van simulatie met testsets.

103 0 4 18-

Claims (40)

1. Werkwijze voor het sorteren van waardedocu-menten, bij voorkeur bankbiljetten, waarbij uit reflectie van licht in het blauwe golflengtegebied van ten minste een deel van een waardedocument een mate van vervuiling van het 5 waardedocument bepaald wordt.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij uit reflectieverschillen tussen een gebruikt waardedocument en een nieuw waardedocument van licht in het blauwe golfleng-tegebied de mate van vervuiling van het gebruikte waardedo- 10 cument bepaald wordt.

3. Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij uit reflectie van licht in het rode golf lengtegebied en het blauwe golflengtegebied voor eenzelfde locatie op het waardedocument de mate van vervuiling van het waardedocu- 15 ment bepaald wordt.

4. Werkwijze volgens conclusie 3, waarbij uit reflectieverhoudingen tussen reflectie van licht in het rode golflengtegebied en het blauwe golflengtegebied voor eenzelfde locatie op het waardedocument de mate van vervui- 20 ling van het waardedocument bepaald wordt, bij voorkeur uit een quotiënt van de reflectie, meer bij voorkeur een quotient van een R en B component uit de RGB componenten van een kleurenbeeld.

5. Werkwijze volgens één der voorgaande conclu- 25 sies, waarbij voor de bepaling van reflectie van licht in het blauwe golf lengtegebied de B component uit de RGB componenten van een kleurenbeeld toegepast wordt.

6. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies, waarbij het blauwe golflengtegebied geselecteerd is 30 uit ongeveer 400-500 nm, bij voorkeur ongeveer 400-450 nm.

7. Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij de 10 3 0 4 19 i i 1 o o. bepaling van de reflectie een beeldopname, bij voorkeur een digitale beeldopname, omvat van ten minste een deel van het waardedocument.

8. Werkwij ze volgens één der voorgaande conclu-5 sies, waarbij waardedocument opgedeeld wordt in meerdere gebieden, bij voorkeur in rechthoeken, en waarbij van elk gebied een gemiddelde reflectie bepaald wordt, Waarbij bij voorkeur de gemiddelde reflectie vergeleken wordt en een tevoren vastgestelde gemiddelde reflectie.

9. Werkwijze volgens conclusie 8, waarbij de gebieden van tevoren vastgelegde gebieden zijn met een van tevoren vastgelegde positie op de drager.

10. Werkwijze volgens conclusie 8 of 9, waarbij de gebieden voor elke soort drager afzonderlijk van tevoren 15 vastgelegd zijn.

11. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies, waarbij van een testset allereerst een visuele mate van vervuiling visueel vastgesteld wordt, en van diezelfde testset de reflectie bepaald wordt, en de visuele mate van 20 vervuiling middels statistische berekening gecorreleerd met de reflectie meting of ten minste één daaruit bepaalde parameter voor het bepaling van een ij king, en die ij king toegepast wordt op de reflectie meting of de ten minste één daaruit bepaalde parameter voor de bepaling van een mate 25 van vervuiling

12. Werkwij ze volgens één der voorgaande conclusie 8-11, waarbij voor de bepaling van de vervuiling de reflectie gemeten wordt in één of meer gebieden op het waardedocument die licht- of onbedrukte zijn.

13. Werkwijze volgens conclusie 12, waarbij het gebied of de gebieden een representatief oppervlak hebben voor het betreffende gebied van het waardedocument.

14. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusie, waarbij een instelling plaatsvindt van sorteercriteria 35 onder gebruikmaking van een testset van waardedocumenten die visueel beoordeeld zijn, waarbij vuilgradaties worden toegekend, en middels de reflectiemetingen bepaald mate van 1 0 3 0 4 19 vervuiling.

15. Werkwijze volgens conclusie 14, waarbij middels statistische berekening voor de testset een verband berekend wordt tussen toegekende vuilgradaties en gemeten 5 mate van vervuiling, en het berekende verband toegepast wordt om aan de waardedocumenten die gesorteerd moeten een vuilgradatie toe te kennen, waarbij bij voorkeur 5 vuilgradaties toegekend worden, die bij voorkeur een numerieke waarde hebben.

16. Werkwijze voor het sorteren van waardedocu- j menten, bij voorkeur bankbiljetten, waarbij een waardedocu- j ment blootgesteld wordt aan infrarood licht middels een eerste beeldopnemer, ten minste één beeld van ten minste een deel van het waardedocument in het infrarode licht 15 opgenomen wordt en een mate van kreukeligheid bepaald wordt j van het waardedocument uit het ten minste ene infrarode j beeld.

17. Werkwijze volgens conclusie 16, waarbij het waardedocument blootgesteld wordt aan infrarood licht dat j 20 invalt onder een hoek ten opzichte van het oppervlak van . het waardedocument, en een reflectiebeeld opgenomen wordt, bij voorkeur ongeveer recht boven het waardedocument.

18. Werkwijze volgens conclusie 17, waarbij infrarood licht invalt onder een hoek van 20 - 40 graden, 25 bij voorkeur ongeveer 30 graden.

19. werkwijze volgens één der voorgaande conclusies 16-18, waarbij een beeld, bij voorkeur een digitaal beeld, opgenomen wordt middels een beeldopnemer die gevoelig is in het infrarode gebied.

20. Werkwijze volgens conclusies 16-19, waarbij de beeldopnemer boven het waardedocument opgesteld is, bij voorkeur ongeveer recht daarboven.

21. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies 16-20, waarbij uit het beeld een standaarddeviatie van 35 de helderheid bepaald wordt, waaruit een kreukeligheid bepaald wordt.

22. Werkwijze volgens conclusie 21, waarbij voor 1 0 3 0 4 19 gebieden op waardedocument, bij voorkeur rechthoeken, meer bij voorkeur een raster van rechthoeken, zoals 5x10 rechthoeken verdeeld over waardedocument, de standaarddeviatie van de helderheid bepaald wordt.

23. Werkwijze volgens conclusies 16-22, waarbij het waardedocument belicht wordt middels een tweede lichtbron, opgesteld onder een hoek ten opzichte van een oppervlak van het waardedocument en van de eerste lichtbron.

24. Werkwijze volgens conclusies 16-23, waarbij 10 een kreukeligheid te minste ingedeeld wordt in een klasse van relatief nieuwe waardedocumenten met scherpe vouwlijnen en een klasse van versleten waardedocumenten met kreukels.

25. Werkwijze volgens één der conclusies 16-24, waarbij het beeld opgenomen wordt in doorzicht, waarbij het 15 waardedocument aan het ene oppervlak wordt belicht en ten minste één beeld opgenomen vanaf het tegenovergelegen oppervlak.

26. Werkwijze volgens conclusie 25, waarbij ten minste één beeld opgenomen wordt in doorzicht en ten minste 20 één beeld opgenomen wordt waarbij infrarood licht invalt onder een hoek ten opzichte van het oppervlak van het waardedocument, en een reflectiebeeld opgenomen wordt van dat oppervlak, bij voorkeur ongeveer recht boven dat oppervlak.

27. Werkwijze voor het sorteren van waardedocu menten, bij voorkeur bankbiljetten, waarbij ten minste één beeld opgenomen wordt van ten minste een deel van een waardedocument, het beeld of beelden opgedeeld wordt of worden in van tevoren bepaalde, vaste deelgebieden, van elk 30 van de deelgebieden een gemiddelde reflectie bepaald wordt, die gemiddelde reflectiewaarden elk vergeleken wordt met tevoren vastgelegde ijkwaarden, en uit de vergelijking een mate van vlekkerigheid bepaald wordt.

28. Werkwijze volgens conclusie 27, waarbij de 35 vastgelegde ijkwaarden bepaald worden uit gemiddelde waarden voor een testset van meerdere biljetten.

29. Werkwijze volgens ten minste één der conclu- 1 0 3 0 4 19 sies 27-28, waarbij het beeld opgenomen wordt belichting blauw, of blauw component beeld

30. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies 27-29, waarbij aan het waardedocument een klasse 5 aanduiding toegekend wordt gebaseerd op de mate. van vlekkerigheid.

31. Werkwijze voor het sorteren van waardedocu-menten, bij voorkeur bankbiljetten, waarbij uit ten minste één beeldopname van ten minste een deel van een waardedocu- 10 ment een mate van vervuiling, een kreukeligheid en een vlekkerigheid wordt bepaald, en uit onder meer die bepalingen het waardedocument in een klasse wordt ingedeeld, bij voorkeur een klasse van waardedocumenten die weer in omloop | gebracht kunnen worden en een klasse van waardedocumenten j 15 die niet meer in omloop gebracht kunnen worden.

32. Werkwijze volgens de vorige conclusie, waarbij middels een reflectiemeting waarbij één of meer beelden van ten minste een deel van een waardedocument opgenomen wordt of worden en uit dat beeld of die beelden ten minste 2. de mate van vervuiling, de kreukeligheid en de vlekkerigheid worden bepaald.

33. Werkwijze volgens één der voorgaande drie conclusies, waarbij de mate van vervuiling bepaald wordt middels de werkwijze van één de conclusies 1-15.

34. Werkwijze volgens één der voorgaande vier conclusies, waarbij de kreukeligheid bepaald wordt middels de werkwijze volgens één der conclusies 16-26.

35. Werkwijze volgens één der voorgaande vijf conclusies, waarbij de vlekkerigheid wordt bepaald middels 30 de werkwijze volgens één der conclusies 27-30.

36. Werkwijze voor het sorteren van documenten, in het bijzonder waardedocumenten, waarbij een document blootgesteld aan licht met een golflengtecomponent in het blauwe gebied, middels een beeldopnemer een beeld van het 35 waardedocument opgenomen wordt in het blauwe golflengtege-bied, het opgenomen beeld vergeleken wordt met een van te voren opgenomen beeld in een soortgelijk, bij voorkeur 10 3 0 4 19 η ο ; ^ ! datzelfde, waardedocument, waarna op basis van de vergelij- ! king een mate van vervuiling van het document bepaald I wordt. I

37. Samenstel voorzien van een belichtingseen- 5 heid, een beeldopnemer en een gegevensverwerkingseenheid voorzien van programmatuur voor het, wanneer deze programmatuur werkzaam is in de gegevensverwerkingseenheid, uitvoeren van de werkwijze volgens één der voorgaande conclusies.

38. Drager voorzien van machine-instructies, zoals computerprogrammatuur, voor het, wanneer werkzaam in een gegevensverwerkingseenheid, uitvoeren van de werkwijze volgens één der voorgaande conclusies.

39. inrichting voorzien van een of meer van de in 15 de bijgevoegde beschrijving omschreven en/of in de bijgevoegde tekeningen getoonde kenmerkende maatregelen.

40. Werkwijze omvattend een of meer van de in de bijbehorende beschrijving omschreven en/of in de bijbehorende tekeningen getoonde kenmerkende stappen. -o-o-o-o-o-o-o-o- PvE 10 3 0.4 19