Pneumonia
La pneumonia o fluxion de peitrina[1] es una malautiá caracterizada per una inflamacion dei paumons. Es entraïnada per la preséncia d'una infeccion d'origina bacteriana, virala, fongica o, pus rarament, per un agent quimic. L'inflamaccion e, dins lo cas d'una pneumonia bacteriana, la produccion de pus blocan pauc a cha pauc lei paumons e lo malaut pòu morir d'asfixia. Avans l'aparicion de la medecina modèrna, èra una malautiá dangeirosa amb un taus de mortalitat d'aperaquí 50 %. Pasmens, durant lo sègle XX, aqueu taus demeniguèt fins a de valors inferioras a 0,25 % dins lei país desvolopats e a mens de 2 % dins lei regions pus pauras de la planeta. Mai, amb 450 milions de cas annuaus recensats au començament deis ans 2010, la pneumonia demòra una malautiá frequenta e una causa importanta de mortalitat.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]La pneumonia es una malautiá importanta dins l'istòria de la medecina. D'efiech, èra ja ben coneguda per lei mètges ancians e lei descripcions dei simptòmas donadas per Ipocrates (460-370 avC) o Maimonides (1135-1204 apC) son de modèls que mòstran lo nivèu intellectuau agantat per certanei mètges antics e medievaus[2]. Après l'adopcion dau metòde scientific e lo desvolopament de microscòpis capables d'observar lei bacterias, la pneumonia foguèt rapidament l'objècte de recèrcas importantas. En 1875, Edwin Klebs observèt ansin per lo premier còp de bacterias dins lo sistèma respiratòri d'un individú tuat per la malautiá[3]. En 1882 e 1884, Carl Friedländer (1847-1887) e Albert Fraenkel (1848–1916) identifiquèron doas bacterias comunas, Streptococcus pneumoniae e Klebsiella pneumoniae, coma causas de la malautiá[4][5]. Per aquò, Friedländer utilizèt la coloracion de Gram, una tecnica d'identificacion dei bacterias qu'es totjorn un tèst de basa de la medecina modèrna. Apareguèt alora l'ipotèsi d'una patologia causada per mai d'un patogèn, idèa confiermada tre 1884 per Christian Gram (1853-1938)[6]. La premiera pneumonia virala foguèt descricha en 1938 per Hobart Reimann (1897-1986)[7].
Lei tractaments modèrnes apareguèron dins leis ans 1900. Leis etapas pus importantas foguèron la descubèrta de la penicillina, lo melhorament progressiu dei tecnicas cirurgicalas e lo desvolopament dei suenhs intensius. De vaccins permetèron tanben de protegir la populacion còntra certanei gèrmes coma Streptococcus pneumoniae o Haemophilus influenzae. Lo taus de mortalitat demeniguèt donc de 30 % au començament dau sègle XX a mens de 1 % au començament dau sègle XXI.
Descripcion de la malautiá
[modificar | Modificar lo còdi]Causas e mecanisme de contagion
[modificar | Modificar lo còdi]
La màger part dei pneumonias son causadas per de bacterias, mai de virús e de mosiduras pòdon èsser responsables de la malautiá. De cas rars de pneumonia entraïnats per l'inalacion de gas irritants son egalament atestats. Lei bacterias pus frequentas son lo pneumocòc Streptococcus pneumoniae, lo bacil Hæmophilus influenzae de tipe B, l'estafilocòc daurat Staphylococcus aureus e lo micoplasma Mycoplasma pneumoniae[8]. Pus rarament, una pneumonia bacteria pòu èsser causada per la legionèlla (Legionella pneumophila), per Chlamydia pneumoniae e per Mycobacterium tuberculosis, la bacteria a l'origina de la tuberculòsi[9].
Lei pneumonias viralas tocan mai que mai leis enfants. Son generalament causadas per lo virús respiratòri sinciciau (VRS), un virús frequent durant lo periòde ivernenc e qu'es sovent lo responsable dei pneumonias dau noirisson. En leis adults, leis agents viraus susceptibles d'entraïnar una pneumonia son principalament lo VRS, lo virús de la gripa e lei rinovirús[10]. Lei mosiduras capablas d'engendrar una pneumonia son relativament divèrsas, mai leis organismes fongics oportunistas dau tipe Aspergillus e Pneumocystis carinii predominan. Tocan subretot lei personas aguent un sistèma immunitari afeblit[11].
La contagion varia segon l'agent patogèn implicat dins la malautiá. Pasmens, una transmission per de microgotetas de saliva es fòrça frequenta. D'efiech, fòrça gèrmes pòdon resistir dins l'environament exterior e contaminar d'objèctes de la vida vidanta. Lo contacte entre aqueleis objèctes e lei mans d'individús sans permèton alora lo passatge dei gèrmes vèrs aqueleis individús. Puei, la contaminacion es realizada per un contacte entre lei dets e lei mucosas de la boca, deis uelhs o dau nas.
Evolucion naturala
[modificar | Modificar lo còdi]L’evolucion naturala de la pneumonia es variable segon la natura de l'agent patogèn a l'origina de la malautiá. Pasmens, lei gèrmes se multplican dins lei paumons e la reaccion dau sistèma immunitari entraïna una inflammacion dau sistèma respiratòri e, dins lo cas d'una pneumonia bacteriana, la formacion de pus dins leis alveòls. La respiracion vèn alora pus malaisada (fins a 30 respiracions per minuta) e la temperatura dau pacient pòu montar a 41 °C. De signes d'oxigenacion marrida de l'organisme pòdon aparéisser (labras blavencas, etc.). La malautiá toca normalament un lòbe pulmonar unic, mai pòu se generalizar a l'ensemble dei paumons. Aquò mena a una asfixia dau pacient. Avans l'invencion deis antibiotics, la mitat dei pneumonias s'acabavan per lo decès dau malaut. Uei, segon lei donadas deis ans 2010, lo taus de mortalitat es leugierament inferior a 1 % amb 4 milions de mòrts sus 450 milions de cas recensats[12].
Diagnostic
[modificar | Modificar lo còdi]Lo diagnostic d'una pneumonia es fondat sus l'examen clinic dau malaut, sus l'auscultacion dei bruchs de sa respiracion, sus un bilanç sanguin e sus la realizacion d'un imatge dei paumons (radiografia ò escanèr)[13]. L'analisi deis expectoracions es generalament realizada en cas d'espitalisacion per identificar d'un biais pus precís l'agent patogèn responsable de la patologia. Pasmens, dins la mitat dei cas, una identificacion es pas possible en causa de la pollucion dei culturas per d'autrei microorganismes presents dins lei paumons ò lo faringe.
Tractament e prevencion
[modificar | Modificar lo còdi]Lo tractament dei pneumonias varia segon sa causa. Que que siegue lo cas, fau susvelhar l'evolucion e tornar consultar un mètge se lei simptòmas persistisson ò s'agravan après quauquei jorns de tractament. Se leis expectoracions contènon de traças de sang ò an una odor pudenta, es tanben fòrça conselhat de consultar un mètge. Dins aquò, dins la màger part dei cas, lo tractament es basat sus una susvelhança dei simptòmas e una reduccion deis efiechs de la fèbre e dei dolors per una presa de paracetamòu. D'antibiotics pòdon èsser prescrichs per empachar una subreinfeccion bacteriana.
L'utilizacion d'antibiotics es sistematica dins lo cas d'una pneumonia bacteriana. Dèu començar tre lo diagnostic e durar una a doas setmanas. Lo respècte dei presas es important car lei pneumonias bacterianas mau tractadas pòdon rapidament recalivar. Dins lo cas d'una pneumonia virala sevèra, un tractament antivirau (oseltamivir ò zanamivir) pòu èsser administrats per redurre l'activitat dau virús. D'antiviraus especifics son de còps prescrichs en complement per combatre un virús oportunista donat. Lei pneumonias fongicas complèxas son tractadas amb d'antifongics especifics. 4 a 6 setmanas après la fin dau tractament, una radiografia dei paumons es generalament realizada per verificar l'estat dei paumons.
Epidemiologia
[modificar | Modificar lo còdi]Dempuei lo començament dau sègle XXI, la pneumonia es una malautiá frequenta amb 450 milions de cas diagnosticats dins lo mond segon un estudi de 2011[12]. La meteissa annada, èra estada la causa de la mòrt de 4 milions de personas, siá 7 % dei decès enregistrats dins lo monde[14]. Pasmens, la malautiá es cinc còps pus espandida dins lei país dau Sud que dins lei país dau Nòrd. La mortalitat i es tanben pus importanta, especialament en Africa Subsahariana, en Asia dau Sud, en Asia dau Sud-Èst e dins lei regions andinas. En aquelei regions, lo taus de mortalitat se situa sovent entre 1 e 2 % dei cas còntra mens de 0,25 % en Occitània.
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (en) B. A. Cunha, Pneumonia essentials, Physicians' Press, 3a edicion, 2010.
- (en) J. F. Murray, Murray and Nadel's textbook of respiratory medicine, Saunders/Elsevier, 5a edicion, 2010.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Lo Congrès de la Lenga Occitana, Dicod'Òc, recèrca « pneumonie », consultat lo 8 de novembre de 2023, [1].
- ↑ (en) R. Feigin, Textbook of Pediatric Infectious Diseases, W. B. Saunders, 5a edicion, 2004, p. 299.
- ↑ (de) E. Klebs, « Beiträge zur Kenntniss der pathogenen Schistomyceten. VII Die Monadinen », Arch. Exp. Pathol. Pharmakol., vol. 4, n° 5 e 6, 10 de decembre de 1875, pp. 40-88.
- ↑ (de) C. Friedländer, « Über die Schizomyceten bei der acuten fibrösen Pneumonie », Archiv für Pathologische Anatomie und Physiologie und für Klinische Medicin, vol. 87, n° 2, 4 de febrier de 1882, pp. 319-324.
- ↑ (de) A. Fraenkel, « Über die genuine Pneumonie, Verhandlungen des Congress für innere Medicin », Dritter Congress, vol. 3, 21 d'abriu de 1884, pp. 17-31.
- ↑ (de) C. Gram, « Über die isolierte Färbung der Schizomyceten in Schnitt- und Trocken-präparaten », Fortschr. Med., vol. 2, n° 6, 15 de març de 1884, pp. 185-189.
- ↑ (en) Hobart A. Reimann, « An Acute Infection of the Respiratory Tract with Atypical Pneumonia: a disease entity probably caused by a filtrable virus », JAMA, vol. 111, n° 26, 1938, pp. 2377-2384.
- ↑ (en) S. Sharma, B. Maycher e G. Eschun, « Radiological imaging in pneumonia: recent innovations », Current Opinion in Pulmonary Medicine, vol. 13, n° 3, mai de 2007, pp. 159-169.
- ↑ (en) Orin Eddy, « Community-Acquired Pneumonia: From Common Pathogens To Emerging Resistance », Emergency Medicine Practice, vol. 7, n° 12, decembre de 2005.
- ↑ (en) L.T. Figueiredo, « Viral pneumonia: epidemiological, clinical, pathophysiological and therapeutic aspects », Jornal Brasileiro de Pneumologia, vol. 35, n° 9, setembre de 2009, pp. 899-906.
- ↑ (en) N. Maskell e A. Millar, Oxford Desk Reference: Respiratory Medicine, Oxford University Press, 2009, p. 196.
- ↑ 12,0 et 12,1 (en) O. Ruuskanen, E. Lahti, L.C. Jennings e D.R. Murdoch, « Viral pneumonia », Lancet, vol. 377, n° 9773, abriu de 2011, pp. 1264-1275.
- ↑ (fr) Collège des enseignants en pneumologie, Pneumologie, 6a edicion, S-éditions.
- ↑ (en) R. Lodha, S. K. Kabra, R. M. Pandey, « Antibiotics for community-acquired pneumonia in children », The Cochrane Database of Systematic Reviews, vol. 6, n° 6, junh de 2013.