Nis

Una aucèla donant a manjar als pichons.

Al bòrd de mar, a luòc d'utilizar de tèrra, l'Ironda de fenèstra utiliza sable e algas.

Nis en forma de panièr, lo mai frequent.

Nis teissit, penjat del Ploceus castaneiceps.

Nis terriers cavats dins una paret sablosa per l'ironda.

Qualques insèctes coma las vèspas o de termits arboricòlas bastisson de nises de fibras vegetalas.

Nis atipic de cigonha a Cadis en Andalosia.

Lo nis, nid, niu o nitz designa en general l'estructura bastida pels aucèls per contenir lors uòus e donar un primièr abric als pichons. Los nises son generalament fabricats amb de materials organics coma branquilhons, èrbas, mossas o fuèlhas, a vegadas garnits de plumas. Qualques aucèls, comme de falcons, pòdon utilizar lo nis abandonat per d'autras espècias, d'autres coma lo Cocut, pondon dins la covada d'una autra espècia. Qualques espècias de faucilhs fabrican de nises de saliva fausament dich « nis d'irondas », comestibles.

D'autres Animals, per exemple los gorillas o los esquiròls, o encora las aranhas o insèctes socials bastisson tanben de nis.

Per que los aucèls bastison de nises

Los aujòls dels aucèls modèrnes benlèu enterravan lors uòus dins lo sol o dins un molon de vegetacion descompausada, coma lo fan actualament los reptils. A un moment de lor evolucion, los aucèls comencèron a utilizar la calor de lors còs per covar, e, a bastir un nis caud e segur. Estimuladas per l'alongament del jorn o la montada de las temperaturas, las ormonas semblan provocar lo començament de la construccion del nis.

Cada espècia d'aucèl possedís un tipe de nis caracteristic. Los nises pòdon se trovar dins fòrça abitats diferents. Uns los bastison dins los arbres, d'autres (coma los aglas, e fòrça aucèls marins coma las gavinas) prefèron los bauces, d'autres encara bastison lors nis dirèctament sul sol.

Tipes de nises comuns:

• Nis al sol
• Nis en nautor
• Nis de galeriás
• Arbres cavats

Mèstres dins l'art de bastir

Qualques aucèls melhoran la tecnica de base del nis. L'agaça fabrica un covèrt d'espinas per alunhar los lairons de nis alara que l'Orthotomus bastís un còn, coson literalament doas grandas fuèlhas. Lo mascle trauca en seriá amb son bèc sul costat de las fuèlhas, abans de las cóser amb de fibras vegetalas. Seiurus aurocapilla imita lo potièr. Jos un teulat, lo nis redond, d'argile, pòt pesar fins a 100 còps lo pes de l'aucèl. La gavina bastís tanben un nis de fanga e de saliva ligat jos un canal de teulat per que la pluèja l'emporta pas.

Qualques aucèls economisan lor energia ne bastisant d'en primièr un grand teulat comun que fa un l'abric del temps marrit abans que cadun bastiga son nis personal jol teulat comun.