Lengònha

Vila d'Occitània

Lengònha Langogne
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La plaça dels Monges a Lengònha.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	44° 43′ 40″ N, 3° 51′ 21″ E
Superfícia	31,37 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	1 097 m 920 m 886 m
Geografia politica
País	Gavaudan ( Lengadòc)
Estat	França
Region 76	Occitània , ancianament de Lengadòc-Rosselhon
Departament 48	Losera
Arrondiment 482	Arrondiment de Mende
Canton 4810	Lengònha (chapluòc, puèi burèu centralizator)
Intercom 200006930	Comunautat de comunes del Naut Alièr SIREN 200 006 930 (residéncia)
Cònsol	Guy Malaval (2014-2020)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	2 886 ab. Evolucion de la populacion 3 079 ab.
Densitat	93,85 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	lengònès, lengònesa
Còde postal	48300
Còde INSEE	48080

Lengònha [leŋ'gwɔɲɔ] (Langogne en francés) es una comuna de Gevaudan a la termièra de Velai e Vivarés, situada dins lo departament de Losera e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.

Èra la pòrta del "comtat de Gavaudan".

Geografia

La comuna es situada al nòrd èst de Losera e de Gavaudan. Langoiron, un riu que davala de Mercoira, un bòsc al sud, passa per la vila e se geta dins Alièr al nòrd de la comuna. Alièr es lo limit amb Vivarés. Es enrodada de montanhas : Marjarida, Mont Milan, volcan de Bonjorn. Es a un altitud enauçada (900 m), mès parada dels vents, amai foguèsse pas luènh de l'airal mediteranèu (60 km per rota per anar als Vans).

Èra sobre l'antic chamin de Regordana, que dempuèi l'auba de l'umanitat bota en relacion pòbles de Mediterranèa e los del reirepaís. Èra un vector important de romanizacion dels pòbles celtics e d'espandiment de la lenga latina.

La rota nacionala 88 (Lion-Tolosa) passa per Lengònha.

Comunas a l'entorn.

Toponimia

Lo nom ven del Gallés/celtic.

La prononciacion, relevada a relevada a Ròcla e a Sant Flor de Mercoira es [len'gwɔɲɔ].

Istòria

Antiquitat  : lo mont Milan (amont de la vila) èra un oppidum roman. Medalhas e monadas romanas i fogueron trobadas.

Nauta Edat Mejana : lo país fai partida de la Vigariá de Miliac, una de las uèit vigariás gavaudanesas.

998 :fondacion de la vila per los monges del Monestier.

1336 : la fièira de Sant Geli es instituïda. Lengònha es una granda plaça comerciala e un important centre de telariá. Lengònha es sobre lo chamin de Regordana, un de los pus grands axis de communicacion occitan de l'edat majana vers la Mediterranèa (que arribava al pòrt de Sant Geli).

1568 : la tropa uganauda del capitani Mèrle venguda d' Usès pilha e destrusís la vila

1754 : lo contrabandièr Lois Mandrin es a Lengònha

1764 : las tropas de "dragons" estationan a Lengònha per tracar la Bèstia de Gavaudan. La primièira ataca de la "bèstia" foguèt sobre una vachineira prèp de la vila. La dròlla foguèt pas plagada.

1870 : la "linha" París-Nimes (qu'es vengut "lo Cevenòl") es dubèrta. Desvelopament de l'industria (de la carn) e del torisme. Lengònha es la gara ont las locomotivas repausan apuèi la passada de las Cevenas.

1944 : la vila es liberada per la "Premièira DB"

Annadas setanta dètz : movement contra lo bastison de la paissièra de Naussac. Aqueste movement iniciat per los paisans de Naussac foguèt ajudat per qualques grops ecologistas e occitanistas. Manifestacion e acampada a Lengònha los 7 e 8 d'agost de 1976 amb los del Larzac e qualques figuras de l'occitanisme. L'eslogan èra "Gardarem Naussac: la Losera viurá" .

Administracion

Lista dels cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020		Marc Oziòl	PS
2008	2020	Guy Malaval	PS
2005	2008	Madeleine Romeuf	UMP, puèi Novèl Centre
1995	2005	Robert Surjous	UDF-PR, puèi UDF-DL, puèi RPR puèi UMP	conselhièr general (1992-2004)
1989	1995	Georges Brunel	PS
1983	1989	René Aurand	RPR
1977	1983	Georges Brunel	PS
1959	1977	Félix Viallet	RPF puèi RS puèi UNR puèi UDR	abat, conselhièr general (1949-1967), deputat (1956-1962)
	1959
Totas las donadas son pas encara conegudas.

• A la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna, qu'èra chapluòc del canton de Lengònha, i demorèt e ne venguèt lo burèu centralizator.

Demografia

Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 2944, totala: 3156
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
						2 744	-	-
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
-	-	-	-	3 611	-	-	-	-
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
-	-	3 919	-	-	-	-	-	-
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
4 184				Cercar	3 095	3 071	3 115	3 129 3 310
2009	2010
3 060 3 277	3 014 3 235
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

• 2016 : 2886

Luòcs e monuments

Lo mercat cobèrt (la hala) : un dels pus polits d' Occitània. Bastit en 1743. Monument istòric.Testimòni d'un temps ont los mercadièrs dels país "nauts" (Gavaudan, Vivarés, Velai) e "bas" (Provença, Lengadòc) negociavan lana, cuer, fromatges, vins, òli,....

La gleisa de St-Gervais-St Protais : romanic (Sègle XII). Foguèt sobre la primièira lista dels monuments istorics (1840).

Charrèira nauta : foguet de segur una via celtica. Fòrça ostaus dels sègle XVII e XVIII.

Lo pònt vièlh : sobre lo riu Langoiron, un "cagaire" i es escultat (Edat mejana).

La "charrèira nauta".

Personalitats ligadas amb la comuna

• Perdigon : lo trobador nasquèt a L'Esperon a qualques qiilomètres de Lengònha.

• Pèire Victor Galtièr nasquèt a Lengònha en 1846 : veterinari, professor de patologia animala a Lion. Sa candidatura per lo prèmi Nobel de medecina foguèt prepausada per sas recèrcas sobre lo vaccin contra la ràbia. Lo prèmi i foguèt pas atribuit que moriguèt l'annada del recebement (1908).

• Robert Louis Stevenson : Son Viatge amb un ase per las Cevenas passava per Lengònha. L'escrivan arribèt sobre lo pònt d'Alièr lo 23 de Setembre de 1878. I encontrèt una vachineira. Curiosament, escriguèt pas res sobre la ciutat, amai foguèsse la pus importanta de sa chaminada.. Los especialistas de son òbra pensan qu'èra malaut.

Veire tanben

• Siti del conselh general de Losera (fr)

Ligams extèrnes

• (oc)Lengònha : trobairises en Gevaudan VOSTFR - Occitanica eAnem / CIRDOC
• (oc) Lengònha : Gargantua VOSTFR - Occitanica eAnem / CIRDOC