Hagetmau

	Sus d'autres projècte de Wikimedia:
Commons	Commons (Galariá)
Commons	Commons (Categoria) Modèl:Commonscat/categories

Pels articles omonims, vejatz Haget (omonimia).

Vila d'Occitània

Hagetmau
Hagetmau

Haget, centre vila.

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

43° 39′ 22″ N, 0° 35′ 33″ O

Superfícia

28,37 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

142 m
110 m
72 m

Geografia politica

Gasconha

Shalòssa Hauta

França

Lo Mont

Shalòssa Tursan, burèu centralizator (caplòc deu Canton de Hagetmau avant 2015)

Intercom
244000709

CC de Shalòssa Tursan (2017 ---->)

Cònsol

Pascale Requenna
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

4 671 ab.

4 786 ab.

Densitat

161,05 ab./km²

Autras informacions

Los Hagets

40700

http://www.hagetmau.fr

Hagetmau o Haget (Hagetmau en francés) qu'ei ua comuna gascona de Shalòssa situada dens lo departament de las Lanas e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Lo nom sancèr qu'es "Hagetmau", mès oraument que s'emplega sustot l'abracat "Haget".

.

Gentilici

Los abitants que son "los Hagets" o "los Hagetons" (pejoratiu).
Dens lo mitan esportiu, sustot rugbistic, que son chafrats "los Carronhas".

Geografia

La vila de Haget qu'es un caplòc de canton de la Shalòssa Hauta. Que's tròba a mieitat camin enter Lo Mont (27 km) e Ortès (22 km), sus la rota D933. La vila qu'es adaigada peu Los, afluent de l'Ador. La comunas tanhentas que son : Senta Coloma, Horsarriu, Doasit, Sèrraslós e Arribans, Sent Cric de Shalòssa, Momui, La Bastida de Shalòssa, La Craba, Montsegur, Samadèth, Sèrras Gaston.

Perimètre deu territòri

Doasit	Horcs Arriu	Senta Coloma
Sèrraslós e Arribans Sent Cric de Shalòssa	N	Sèrras Gaston Samadèth
	O Hagetmau E
	S
Momui	La Bastida de Shalòssa La Craba	Montsegur

Toponimia

La prononciacion qu'ei [ha'jet]. Las fòrmas ancianas que son Ffagetmau en 1291, Hayetmau en 1417-1418, Hagetmau (mapas de 1638, 1651 e deu començament deu sègle XVIII), Hagemau (mapa de 1714), Hagnemau (mapa de 1733) ^[1].

Haget qu'es format de "hai" (latin fagus) e deu sufixe collectiu vegetau "-et" (latin -etum) = Haget : bòsc de hais.
Mei l'adjectiu "mau" (latin malum) = maishant. Hagetmau significa "Maishant bòsc de hais".

L'adjectiu pejoratiu mau qu'ei ocultat de la fòrma orala ^[1]. Qu'ei donc arcaïc.

Economia

La fabrica de sietis qu'èra vaduda emblematica de la ciutat, dinc a la barradura en 2010 de l'usia Capdeviela.

Istòria

La preïstòria qu'a deishat quauques tumuli dens lo vesiatge, e vestigis litics esbarrisclats.
Gironç (Gerontius), vienut evangelizar Novempopulània dab sheis auts compairs, que seré estat martirizat a Haget, de cap a 409^[2].

Au sègle XII^au, que bastín (o qu'arrebastín ?) ua glèisa abadiau, per dessús ua cripta on serén conservadas las relíquias de Sent Gironç. La glèisa qu'estó desbastida en 1904 ; ne damora pas mei sonque la cripta. La glèisa actuau qu'estó apitada en 1884.
La vila de Hagetmau que s'es desvelopada a l'entorn deu son castèth, on viscón las familhas de Marsan, Lescun, Andoins e Gramont. Ne damora pas arren d'aqueth castèth, despitat de cap a 1800.
Preu miei deus hèits qui an marcat l'istòria e la memòria deus Hagets, que cau mentàver :

La captura d'Antoine de Gramont en 1572, en plen castèth de Haget, on avè amassat tota la noblessa catolica deu parçan, hèit presonèr peu baron d'Arròs, dab sonque 38 òmis^[3] ; d'auts que parlan de 1573, dab 200 a 300 òmis^[4].
la susmauta contre la gabèla, miada peu Bernat Daudijòs, sortit de Couduras^[5].
Lo passatge deus Anglés en 1814. Wellington qu'estó plan arcuelhut per los uns, e un chic mensh per los auts.^[6].
La linha de demarcacion pendent la Dusau Guèrra Mondiau^[7].

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde

Identitat

Etiqueta

Qualitat

2020

(2026)

Pascale Requenna ^[8]

1995

2020

Serge Lansaman

UMP, LR

president de l'anciana intercom Hagetmau comunas unidas

març de 1971

1995

Alain Dutoya

PRG

conselhèr generau (1961-2004)

Totas las donadas son pas encara conegudas.

Seguida de la lista deus maires


Periòde		Identitat	Qualitat
1965	1971	Marcel Lux
1953	1965	Francis Maisonnave
1944	1953	Édouard Castéra
1941	1944	Henri Duvignau
1934	1941	Édouard Castéra
1908	1934	Gaston Lalanne	deputat
1904	1908	Joseph Daraignez
1896	1904	Léonce Lhoste
1892	1896	Jules Daraignez
1884	1892	Hippolyte Duboy
1879	1884	Jules Daraignez
1859	1879	Hippolyte Duboy
1852	1859	Jean Baptiste Bonnefemne
1849	1851	Auguste Dupoy
1848	1849	Jean Martial Larrigade
1837	1848	Jean Bonnefemne
~1834	1837	Jean Dupoy
1832	~1834	Jean Duboy
1830	1832	Pierre Tachon	lòctenent coronèu
1819	1830	Jean Lalaude	coronèu
1815	1819	Joseph-Charles Labeyrie Hourticat	avocat
1811	1815	Jean Dupoy
an X	1811	François Maynadé
an IX	an X	Joseph Sever Paschal Lalaude Dauga
an VIII	an IX	François Barrouilhet	maire
an VII	an VIII	Jean Camguilhem	agent municipau
an VI	an VII	Simon Duporté	agent municipau
an VI	an VI	Pierre Soubaigné Urban	agent municipau
an VI	an VI	Benoît Laliquet	agent municipau
an V	an VI	Jean Camguilhem	agent municipau
an IV	an V	Bertrand Laferrère	agent municipau
1793	an IV	Jean François Maynadé	maire, puish agent municipau

Demografia

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 4569, totala:

2 284

2 332

2 516

2 660

3 053

3 076

3 081

3 100

3 118

3 104

3 029

3 098

3 049

3 166

3 127

3 169

3 142

3 089

3 123

3 215

3 149

2 846

2 882

2 897

2 869

2 870

3 008

3 376

3 755

4 318

4 514

4 449

4 411

4 583

4 549

4 544
4 675

2009

2010

4 539
4 666

4 535
4 660

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

Lòcs e monuments

La cripta de Sent Gironç.
Los Lacs d'Halco : Lagas amainatjadas tà las passejadas e la pesca.
Lo lac d'Agès : 2,5 Mm³ sus 51 ectaras^[9], a miejas dab la comuna de Montsegur ; sostien de las aigas baishas deu Los, irrigacion deu milhòc, pesca.

Personalitats ligadas a la comuna

Sent Gironç ; evangelizator, martirizat a Haget de cap a 409.
Enric II de Navarra, mort a Haget en 1555.
Diane d'Andoins, dita "la bròia Corisanda" (Haget, 1555 - Haget, 1621) : mestressa d'Enric III de Navarra (IV de França).
Pascal Duprat (Haget, 1815 - 1885 en mar) : mantuns còps elejut deputat, republican.
Fernand Lubet-Barbon (Haget, 1857- Sent Cric de Shalòssa, 1948) : medecin.
Henri Lefebvre (Haget, 1901- Pau, 1991) : filosòf marxista.

Arreproèrs

Haget, Hagetons^[10].

(Çò qui sembla voler díser : a Hagetmau, petitas gents)

Mensfida't de l'aiga e deu huec, e de las gojatas de Haget.

(Aqueth arreproèr que seré en ligason dab lo passatge deus Anglés en 1814 : gojatas de Haget qu'aurén ahiscat sordats anglés tà'us atirar dens quauque tracanard, avant de tuà'us, e d'ahonar los còs dens lo Los o de'us har cresmar dens lo horn deu panissèr.)

Pudir com los òlis de Haget^[11].

(Flairar lèd)

Bibliografia

Hagetmau 1900-1920, Regards oubliés, seguit de "Petite Histoire de Cagots" ; Michel Marsan ; en çò de l'autor ; Haget ; abriu 1997.
Hagetmau Perle de la Chalosse ; Pierre Bordes ; imp. Dumartin ; Haget ; noveme 1997.
Hagetmau 1920-1950, Hagetmau village de Chalosse "Il était une fois les gens d'ici" ; Michel Marsan ; imp. Dumartin ; Haget ; deceme 2005.

Véder tanben

Comunas de las Lanas

Ligams extèrnes

Comunautat de comunas de Shalòssa Tursan

Nòtas

↑ ^1,0 et ^1,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Landes et Bas-Adour, ed. Institut occitan e CAIRN, Pau, 2005, p. 111
↑ Sent Gironç suu site de l'avescat d'Aira e Dacs
↑ La France protestante ; De Eugène Haag, Émile Haag ; Paris ; 1846 ; T. I, p.134.
↑ Corisande d'Andoins Comtesse de Guiche et Dame de Gramont
↑ Relation véritable... ; Enric de Labòrda Pèboèr de Doasit
↑ The dispatches of field marshal the duke of Wellington ; John Murray, Albemarle Street ; London ; 1838 ; T.11, p.601.
↑ Hagetmau 1920-1950, Hagetmau village de Chalosse "Il était une fois les gens d'ici" ; Michel Marsan ; imp. Dumartin ; Haget ; deceme 2005.
↑ https://www.sudouest.fr/2020/05/23/hagetmau-40-pascale-requenna-elue-maire-7507277-3380.php
↑ Site de la "Fédération des Landes pour la pêche et protection du milieu aquatique, vesitat lo 08/01/2018.
↑ Dictionnaire Gascon-Français ; Vincent Foix ; Presses Universitaires de Bordeaux ; CECAES ; 2003.
↑ Dictionnaire du Béarnais et du Gascon modernes; Simin Palay ; éd. CNRS ; 1980 ; p.553.

Etapa precedenta

Horcs Arriu

Romavatge de Sant Jacme de Compostèla

Via Lemovicensis

Etapa seguenta

La Bastida de Shalòssa

Portau de Gasconha

[bbf-1] 1,0 et ^1,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Landes et Bas-Adour, ed. Institut occitan e CAIRN, Pau, 2005, p. 111

[2] Sent Gironç suu site de l'avescat d'Aira e Dacs

[3] La France protestante ; De Eugène Haag, Émile Haag ; Paris ; 1846 ; T. I, p.134.

[4] Corisande d'Andoins Comtesse de Guiche et Dame de Gramont

[5] Relation véritable... ; Enric de Labòrda Pèboèr de Doasit

[6] The dispatches of field marshal the duke of Wellington ; John Murray, Albemarle Street ; London ; 1838 ; T.11, p.601.

[7] Hagetmau 1920-1950, Hagetmau village de Chalosse "Il était une fois les gens d'ici" ; Michel Marsan ; imp. Dumartin ; Haget ; deceme 2005.

[8] ttps://www.sudouest.fr/2020/05/23/hagetmau-40-pascale-requenna-elue-maire-7507277-3380.php

[9] Site de la "Fédération des Landes pour la pêche et protection du milieu aquatique, vesitat lo 08/01/2018.

[10] Dictionnaire Gascon-Français ; Vincent Foix ; Presses Universitaires de Bordeaux ; CECAES ; 2003.

[11] Dictionnaire du Béarnais et du Gascon modernes; Simin Palay ; éd. CNRS ; 1980 ; p.553.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]