Fidel Castro
Fidel Alejandro Castro Ruz (
audio) (Birán, 13 d'agost de 1926 - 25 de novembre de 2016), foguèt un dictator cuban, que governèt Cuba durant 47 ans coma Primièr ministre entre 1959 e 1976 puèi coma president de la Republica entre 1976 e 2006. Politicament èra marxista-leninista e nacionalista cuban, foguèt tanben primièr secretari del partit comunista cuban entre 1961 e 2011.
Durant son administracion, Cuba venguèt un estat socialista de partit unic; l'industria e los afaires foguèron nacionalizats, e las reformas socialistas aplicadas a la societat.
Lo 31 de julhet de 2006, va anar a l'espital que d'en desempuèi lo sieu fraire Raúl Castro assumís la presidéncia de l'Estat.
Vida e accion revolucionàra
[modificar | Modificar lo còdi]Resisténcia contra Batista e revolucion
[modificar | Modificar lo còdi]
Foguèt educat a Cuba dins d'escòlas jesuistas e, mai tard, al Collègi Belén de L'Avana, jesuista tanben. En 1945 dintrèt a l'Universitat de L'Avana per i estudiar lo drech que lai obtenguèt son diplòma en 1950.
Castro faguèt d'avocat dins un pichon burèu d'avocats entre 1950 e 1952.
En 1952 se presentèt coma candidat al parlament pel Partido Ortodoxo mas lo còp d'Estat del general Fulgencio Batista tombèt lo govèrn de Carlos Prio Socarras e anullèt las eleccions.
Castro acusèt Batista davant los tribunals de violar la Constitucion mas sa peticion foguèt rebutada.
De responsa, Castro organizèt lo 26 de julhet de 1953 una ataca armada amb de consequéncias nefastas sul moment (coma un borrolhon ça que la de la revolucion venidoira...) contra las casèrnas Moncada, de Santiago de Cuba, e Carlos Manuel de Céspedes, de Bayamoen, totas doas dins la província d'Oriente.
I moriguèron mai d'ochanta guerrilhièrs atacaires e Castro foguèt fach presonièr, jutjat e condemnat a quinze ans de preson. (Dins lo tèxt final del plaideg, Castro va prononciar un apassionat discors [1], dins lo qual va defendre las siás accions e va explicar los sieus punts de vista polítics). Après 22 mesadas de preison, foguèt liberat gràcias a l'amnistia generala de mai de 1955 e s'exilièt a Mexic e als Estats Units.
Tornèt a Cuba amb d'unes autres exiliats del Movimiento 26 de Julio lo 2 de decembre de 1956. Aprèp qualques jorns de marcha foguèron suspreses a Alegría del Pío.
Los pauques supervivents (e demest eles, lo Che Guevara, Raúl Castro e Camilo Cienfuegos) se retirèron dins la Sierra Maestra, d'onte menèron una guèrra d' escarmochas contra lo govèrn de Batista.
Lo movement de Castro se ne ganhèt lèu una ajuda populara que n' arribèt a comptar mai de 800 combatents. Lo 24 de mai de 1958, Batista envièt dètz-e-sèt batalhons contra Castro dins la dicha pel dictator Operación Verano.
Malgrat la superioritat en nombre de las tropas del govèrn, las fòrças de Castro encadenèron una tièra de victòrias susprenentas, ajudadas per las desercions e las rendicions massivas dins las armadas de Batista. Lo 1 de genièr de 1959, Batista abandonava lo país e las fòrças de Castro prenián L'Avana.
Accion politica
[modificar | Modificar lo còdi]
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !Citacions
[modificar | Modificar lo còdi]
- Una revolucion es una lucha a mòrt entre çò venidor e çò passat.
- Degun revolucionari vertadièr morís en de badas.
- Una revolucion es ges lièch de ròsas.
- Pas jamai me vegèri una contradiccion entre las idèas que me sostenon e las idèas d'aquel simbòl, d'aquela figura extraordinària, Jèsus Crist.
- Los nòrd-americans o comprenon ges... que lo país nòstre es pas sonque Cuba: lo país nòstre es atanben l'umanitat.
- Vos cresètz Amnesty International? Ba, ne sètz ben liures d'o far.Ieu los me cresi pas cap: respiechatz-vos almens aquesta miá pensada.
- Te parlan de falhida del socialisme mas ont es lo succès del capitalisme en Africa, Asia e America Latina ?
- Me trapi lo capitalisme repugnant.Es refastigós, es lordàs, es alienador... per que causa guèrras, ipocrisia e competicion.
- Sens lo poder, los ideals se pòdon cap realizar; amb lo poder ne subrevívon ges sovent.
- Soi pas cap comunista e tanpauc n'es lo movement revolucionari.
- Soi un marxista leninista e ne serai fins al darrièr jorn de ma vida.
- Lo revolucionari crei dins l'òme, dins los èssers umans.Qual non crei dins l'èsser uman, es pas cap revolucionari.
- Per pas luchar i aurà agut sempre fòrça pretèxtes a cada epòca e dins cada circonstància, mas pas jamai sens lucha se ne poirà aver la libertat.
- Las idèas li ne fan ges de besonh las armas se son capablas de convéncer las grandas massas.
- La consequéncia mai extraordinària d'aicesta revolucion es l'incresibla consciéncia revolucionària que s'es desenvolopada dins lo pòble.
- Lo procès revolucionari es intrinsecament lo melhor programa de santat publica possible.
- Lo sacrilègi que piéger es l'estancament de la pensada.
- Los capitalistas utilizan lo lor argent; nosautres los socialistas lo despensam.
- Los revenguts a Cuba de las entrepresas estatalas son utilizats exclusivament pel benefici del pòble, que li n'apartenon.
- Los quites mòrts pòdon pas cap pausar en patz dins un país oprimit.
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]
òbras d'en Fidel Castro
[modificar | Modificar lo còdi]- Fidel Castro: Una conversación en La Habana... entrevista amb Alfredo Conde 1989 (en castelhan)
- Fidel Castro: Mes années de jeunesse... amb prefaci d'en Gabriel García Márquez, Alain Stanke Éd. 2003 (en francés)
tèxtes e discorses d'en Fidel Castro
[modificar | Modificar lo còdi]- (es) Discorses de Fidel Castro... 1959-2008 (8 lengas)
- (es) Reflexions del Líder maximo... 2007-2011 (idem)
òbras a l'entorn de l'òme e del revolucionari
[modificar | Modificar lo còdi]- Salim Lamrani: Washington contre Cuba.Un demi-siècle de terrorisme.L'affaire des cinq... Le Temps des cerises 2005 (en francés)
- Salim Lamrani: Fidel Castro, Cuba et les États-Unis... conversacions amb en Ricardo Alarcón de Quesada, president de l'Assemblada Nacionala Cubana... idem 2006 (id)
- Salim Lamrani: Cuba face à l'empire Timéli id (id)
- Ignacio Ramonet: Cien horas con Fidel Debate Barcelona 2006 (en castelhan)
- Ignacio Ramonet: Biografia a dos voces idem id id (id)
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- (es) Sit subre en Fidel Castro [2]
- (fr) Sit fidelista...
- (fr) (es)Los amics de Cuba Ignacio Ramonet
Nòtas & referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ La historia me absolverá
- ↑ Sit onèste e objectiu, que son pas tantes ni gaires... amb l'asondi imperialista estatsunian o sucursalista occidental!!!