Delphinidae

Los Delphinidae son de mamifèrs marins odontocèts nomenats dalfins e òrcas.

Coma totes los mamifèrs, son d'animals omeotèrmes (de sang caud) (35 a 36 °C). Son carnivòrs e manjan de peisses costièrs, de sardinas e d'arengs, de sépias, de gabaròts, de pofres e de còps, quitament, d'autres mamifèrs marins (òrcas).

Descripcion

Morfologia

Lo dalfin a una pel lissa e sopla. Amb son fuselage idrodinamic, es un animal dotat per la velocitat que pòt aténher 45 km/h. Sa longor es d'environ 1,7 m a 4 m per un pes que varia de 70 a 400 kg. Son ròstre (lo bèc del dalfin), pro long, es provesit de dents nombrosas, pichonas e ponchudas, que servisson a agafar sas predas, mas non pas a las mastegar.
A la diferéncia dels peisses, sa coa propulsa lo dalfin en bolegant de naut en bas. L'esqueleta del dalfin mòstra que las nadarèlas son los vestigis de mans e de patas de quadrupède.
Los uèlhs del dalfin, espaçats, li permeton de veire tant plan suls costats coma en naut, en bas o en arrièr, e aquò, tant plan jos l'aiga coma al dessús, gràcias a sa capacitat de deformar sa cornèa. En revenge, sa vision de fàcia es marrida, e utiliza alara l'ecolocacion per se localizar. Es lo melon, la partida grassosa sul front de l'animal, que li permet d'emetre e de recebre los ultrasons que permeton al dalfin de localizar la posicion de sa preda e sa velocitat.
Lo « nas » del dalfin, apelat event, es situat al som del rostre e li servís a alenar e se dobrís pas que quand l'animal es al dessús de l'aiga. Amb una respiracion, lo dalfin renovèla 90 % d'aire de sos polmons. Los dalfins pòdon cabussar fins a 260 m de pregondor e demorar atal sens alenar pendent prèp d'un quart d'ora mas demòran pas en general jos l'aiga que pendent qualques minutas abans de reprendre lor respiracion. La respiracion del dalfin es un acte volontari.
Coma a pas de glandas sudoriparas, lo dalfin evacua la calor a travèrs sas nadarèlas, largament irrigadas de sang.

Quand dormís, lo dalfin demòra a 50 centimètres al dejós de la superfícia e, automaticament, tòrna pujar cada mièjorada per prendre d'aire. Se vei de còps flotar prèp de la superfícia amb una nadarèla que despassa de l'aiga. Coma la màger part dels mamifèrs, lo dalfin somia pendent son sòmi.
Lo dalfin, que siá en absolut o en comparason amb sa maissa, a un cervèl plan mai gròs que lo de l'òme. Se poiriá doncas pensar que lo dalfin es lo mai intelligent dels animals. Çaquelà, aquesta conclusion es fòrt rapida e simplista. La question de l'intelligéncia dels dalfins es encara subjècta a de debats.

Reproduccion

Los mamifèrs coma lo dalfin pòrtan de mamèlas (dins de silhons sul costat del ventre) e son vivipars. Lo jove dalfin atenh sa maturetat vèrs l'atge d'1 o 2 ans. Lo coble de dalfin es permanent
La gestacion es de 52 setmanas environ, al tèrme de laquala un sol pichon es mes al mond.
Lo pichon sortís per la coa (per evitar de nadar immediatament) e sap nadar sul pic.
La maire e sas « tantas » menan alara immediatament lo pichon alenar a la superfícia. Serà alachat pendent 2 a 8 meses, mas a partir d'1 setmana s'anirà aventurar ja solet.

Corologia

Lo dalfin pòt viure fins a 50 ans.

Reparticion

Lo dalfin es un animal que viu dins las aigas saladas de totas las mars temperadas del glòbe, a l'entorn de las còstas, e que migra per seguir los gropes de peisses.
Es un animal social que viu en tropèls de centenats d'individús ont coabitan los joves, las femèlas e los mascles, mas sens estructura ierarquica. Lo dalfin coopèra amb los autres membres del tropèl a travèrs de sas activitats de caça e de jòc en comunicant amb eles per ultrasons. Abandonan pas lors ferits e luchan pas entre eles.

Predators

Lo sol predator natural del dalfin es l'òrca, qu'es tanben un delfinid mas fòrça mai grand e poderós que lo dalfin.

Sistematica

Denominacion e taxonomia

Lo nom del dalfin ven del grèc delphis que significa esperit de la mar e es ligat al nom de Delphes, quitament s'èra l'emblèma de Corinta. Ja, dins l'Antiquitat, los pòbles marins lor prestavan de valentitges multiples coma de guidar los vaissèls perduts dins la tempèsta o salvar los naufragièrs...
Lo mot cetacèu significa mòstre marin en grèc e lo mot odontocèt significa cetacèu de dents.

Classificacion

Los delfinids comptan 32 espècias diferentas. Los noms vernaculars indicats çaijós son los noms pus sovent utilizats mas çaquelà, existisson de variacions nombrosas.