Carisme
Lo carisme es la qualitat d'una persona que sedusís, influéncia, veire enfachinar, los autres per sos discors, sas actituds, son temperament, sas accions. Un carisme poderós, enfachinant, trebola, neutraliza lo jutjament d'autrú; lo carisme ajuda a dirigir, veire manipular, los autres. Lo carisme es sovent un don natural o un biais d'èsser, mas es possible de trabalhar sus se pel desvelopar. Lo carisme es tanben ligat a la fisança en se, la personalitat, l'interior de la persona.
Lo tèrme, d'origina grèga, foguèt d'en primièr emplegat en teologia; χαρισμα es una favor (una gràcia, una vertut) acordada pel Sant Esperit a un individú o a un grop. Foguèt introduch en sociologia en 1912 per Ernst Troeltsch[1] per designar la dominacion basada sus l’autoritat de tipe carismatic al sen d’un grop religiós minoritari (nocion de sècta).
Una autoritat « carismatica » es una mena de dirigir las gents en prenent l'ascendent sus eles mejans son carisme. Al subjècte de la capacitat d'unes de menar de grops jogant suls aspèctes emocionals, se parla de « líder carismatic » o « cap carismatic » o « lideratge »…
Segon lo sociològ Max Weber[2], lo carisme es «la cresença dins la qualitat extraordinària […] d'un personatge, qu'es, d'un biais, dotat de fòrça e de caractèrs subrenaturals o subreumans o pel mens fòra de la vida vidanta, inaccessibla au comun dels mortals; o encara qu'es considerat coma enviat per Dieu o coma un exemple, e en consequéncia considerat coma un « cap » »