Vivipar
Vivipar (frå latin vivus, 'levande' og parere, 'å føde') er ei nemning for forplanting der embryoet blir utvikla inni kroppen til mora, og dermed blir fødde levande. Artar som er vivipare skil seg frå eggleggjande eller ovipare dyr, og frå ovovivipare dyr, der avkommet kjem levande ut, men har utvikla seg i uklekte egg inne i mora.
Dei fleste pattedyr er vivipare (kloakkdyr legg derimot egg). I tillegg føder skorpionar, nokre slekter av firfisle og nokre artar av fløyelsdyr, haiar og slangar levande ungar.
Ein kan også snakka om vivipare plantar der frøa tek til å spira og få blad og kanskje også røter før dei forlet morplanten. Mange mangrovevekstar er vivipare. Ein finn også eigenskapen i nokre grastypar, som fjellrapp, fjellbunke og geitsvingel. I tillegg til «ekte» vivipari kan plantar også ha vegetativ eller uekte vivipari, der det veks fram yngleknoppar der det vanlegvis kjem blomar.
Fordelen med å vera vivipar er at ein får fram velutvikla organismar som har større sjanse til å klara seg enn mindre utvikla. Ulempa er at mororganismen må bruka mykje av eigne krefter og næring for å utvikla dei.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Vivipari» frå Wikipedia på svensk, den 12. juli 2009.
- «vivipar – botanikk» i Store norske leksikon, snl.no.
- «vivipar – zoologi» i Store norske leksikon, snl.no.
