Vasa
Vasa Vaasa (fi.) | |||
kommune | |||
|
|||
Land | Finland | ||
---|---|---|---|
Fylke | Österbotten | ||
Del av | Swedish-speaking Ostrobothnia | ||
Areal | 397 km² | ||
Folketal | 58 597 (2008) | ||
Grunnlagd | 2. oktober 1606 | ||
Ordførar | Markku Lumio | ||
Språk | finsk og svensk | ||
Vasa 63°05′45″N 21°36′55″E / 63.095833333333°N 21.615277777778°E | |||
Kart som viser Vasa.
| |||
Wikimedia Commons: Vaasa |
Vasa (finsk Vaasa) er ein bykommune i Finland, og administrasjonssenteret i Västra Finlands län. Vasa kommune grensar til kommunane Korsholm og Malax. Vasa er ein tospråkleg kommune med finsk som majoritetsspråk (69,8 %) og svensk som minoritetsspråk (24,8 %). I omlanda til Vasa er det svensk som er majoritetsspråk.
Historie
[endre | endre wikiteksten]Vasa vart grunnlagd i år 1606 av kong Karl IX av Sverige, og fekk namn etter den svenske kongeætta. Vasa vart ein viktig handels- og sjøfartsby på 1800-talet. Den gamle byen Vasa låg opphavleg ved kysten (i noverande Mustasaari kommune) men landhevinga har gjort at denne delen av byen ikkje er tilgjengeleg frå sjøen lenger.
I 1852 vart byen herja av ein stor bybrann. Etter dette vart han flytt 7 km lenger vest, attmed den nye strandlina, og skifte namn til Nikolaistad (finsk Nikolainkaupunki). Dette namnet hadde byen fram til 1917, sjølv om folk lokalt brukte namnet Vasa i denne tida. Under den finske borgarkrigen i 1918 var Vasa sete for senatet, sentrum for dei "kvite", og dimed hovudstaden i Finland. Etter dette fekk Vasa rett til å føre fridomskrossen åt Finland i byvåpenet.
Næringsliv og samferdsel
[endre | endre wikiteksten]Dei fleste arbeidsplassane er innanfor tenesteytande næringar, men det finst òg ein del industri, m.a. motor-, tekstil-, plast- og næringsmiddelindustri attåt produksjon av elektrisk og elektronisk utstyr. Wärtsiläkoncernen har ein mekanisk verkstad i Vasa.
Vasa er eit viktig knutepunkt for samferdsle i den vestlege delen av Finland. Byen har jarnbanestasjon, og lufthamna ligg 9 km sør for sentrum. Vasa har ferjesamband med Sundsvall og Umeå i Sverige.
Kultur
[endre | endre wikiteksten]Vasa har eige universitet, Vasa universitet, og fleire høgskular. Mellom anna har Åbo Akademi og Svenska handelshögskolan i Helsingfors kvar si underavdeling i Vasa.
Muséet Söderfjärdens Meteoria inneheld ei utstilling som viser meteorittnedslaget i området for 520 millionar år sidan. Kvarkens natursenter Terranova er eit informasjonssenter den fyrste og einaste staden i Finland som har kome på verdsarvlista til UNESCO: Kvarkens skärgård. Elles har Vasa eit historisk museum, kunstsamlinga Österbottens museum, opera, finsk- og svenskspråkleg teater, og moroparken Wasalandia.
Venskapsbyar
[endre | endre wikiteksten]- Pärnu, Estland sidan 1956
- Malmö, Sverige sidan 1940
- Umeå, Sverige sidan 1949
- Harstad, Noreg sidan 1949
- Helsingør, Danmark sidan 1949
- Schwerin, Tyskland sidan 1965
- Kiel, Tyskland sidan 1967
- Šumperk, Tsjekkia sidan 1984
- Morogoro, Tanzania sidan 1988
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Artikkelen er basert på artikkelen om Vasa frå Wikipedia på bokmål, 26. november 2009.
- Artikkelen er òg delvis basert på Store Norske Leksikon om Vaasa.
- Artikkel om Vasa frå Wikipedia på engelsk, 26. november 2009.
- Uppslagsverket Finland om Vasa[daud lenkje]
- Nettsidene til Vasa - på svensk. Arkivert 2009-05-22 ved Wayback Machine.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]