Slaviske folk
Slaviske folk er ei sams nemning for ei rekkje folkeslag i det austlege Europa, som har felles avstamming og likskapar i språk og kultur. Saman med dei germanske, romanske og keltiske språka utgjer dei slaviske språka ei av hovudgruppene av indoeuropeiske språk.
Opphavet til dei slaviske folka er ikkje heilt klart. Dei utvikla først eit eige skriftspråk på 800-talet. Plinius den Eldre, Tacitus og Ptolemeus nemner i det første hundreåret e. Kr. eit folk som er busett aust for elva Wisła, og som er ulikt dei germanske vandalane som au budde i området. Namnet «slavarane» (Sklavenoi) opptrer første gong i bysantinske kjelder på 500-talet. Under keisar Justinian 1. (527-565) dukkar slavarar opp hos bysantinske skribentar. Dei fortel om talrike slavarar frå Karpatane, nedre Donau og Svartehavs-området som har slått seg ned i Austromarriket.
Dei slaviske språka er ei grein av dei indoeuropeiske språka.
På 1800- og 1900-talet har det vore freista finne eit opphavsområde for dei slaviske folka, som da skulle vere eitt folk i opphavet. Dette ut frå ein pan-slavisk tankegang. Men dette er framleis ikkje klart.
På grunn av slavarane sine vandringar og kor dei i nyare tid bur, deler ein dei normalt inn i tre undergrupper:
- Vestslavarar: Primært polakkar, tjekkarar, slovakar, sorbarar.
- Austslavarar: Primært russarar, ukrainarar, kviterussarar.
- Sørslavarar: Primært bulgararar, makedonarar, serbarar, bosniakar, kroatar, slovenarar, montenegrinarar.
(Namnet på den tidlegare staten Jugoslavia betyr for øvrig Sørslavarane sitt land).
Austslavarane breidde seg frå 500-talet mot nord til det finsk-ugriske og baltiske området. Under innverknad av vikingane oppstod i det noverande Ukraina, Kviterussland og det vestlege Russland omkring slutten av 800-talet det første austslaviske riket, Kiev-riket. I seinmellomalderen delte austslavarane seg i kviterussarar, ukrainarar og russarar. Dei sistnemnde spreidde seg frå sist på 1500-talet langs den noverande transsibirske jernbanen austetter heilt til Stillehavet.
Kjelde
[endre | endre wikiteksten]Den danske wikipediaen, art. Slaverne, som lesen 22. november 2008.