Sembrafuru

Sembrafuru
Sembrafuru
Utbreiing og status
Status i verda: Livskraftig Utbreiinga av sembrafuru
Systematikk
Rike:	Planteriket Plantae
Klasse:	Pinopsida
Orden:	Furuordenen Pinales
Familie:	Furufamilien Pinaceae
Slekt:	Furuslekta Pinus
Underslekt:	Haploxylon
Seksjon:	Cembra
Art:	Sembrafuru P. cembra
Vitskapleg namn
Pinus cembra L., 1753

Sembrafuru (Pinus cembra) er eit rettstamma eviggrønt nåletre av furufamilien. Treet har lange nåler som sit i buntar på fem. Treet er naturleg utbreidd i to område; i dei sveitsiske Alpane og Karpatane (var. helvetiva) og i Aust-Russland og Sibir (var. sibirica). Denne sistnemnde er av somme botanikarar rekna som ein eigen art, Pinus sibirica. Båe variasjonar er planta og forvilla mange stader i Noreg.

Sembrafuru i Steiermark i Austerrike.

Utsjånad

Sembrafurua har stor, eggforma eller søyleforma krone. Ho framstår som eit fyldig og vakkert tre, og er mykje bruka som park- og hagetre.

Nålene er 7-9 cm lange, mjuke og glinsande mørkgrøna med fine kvite striper på undersida.

Unge konglar er mørkt purpurfarga, mogne konglar er raudbrune, butt eggforma og om lag 8 cm lange. Frøa sit i konglane til konglane har ramla ned frå treet. Frøa er store, nesten som små hasselnøtter. Sembrafuru kan bli mellom 500 og 1000 år gamal.

I Sibir vert sembrafurua opptil 40 m høg; i Alpane knapt halvparten.

Økologi

Sembrafurua er hardfør, ho kan vakse heilt inn mot isbrear. Ho set moderate krav til jordbotnen. Ho veks gjerne på leirhaldig jord, men kan òg vakse på myr. Småtre toler noko skygge, medan fullvaksne tre treng fullt lys.

Hjortevilt beitar gjerne på baret og barken av unge tre. Fuglar og gnagarar et gjerne dei næringsrike frøa. Fuglar kan spreie ta med seg konglar og slik hjelpe til med å spreie frøa.

Eigenskapar

Veden er mjuk, men varig. I Sveits vert han helst bruka til innvendig panel og møblar.

Sembrafururfrø er næringsrike, og under pomorhandelen vart cembrafrø hausta i Sibir selde under namnet russenøtter. Frøa vert også brukte til å smaksetta brennevin (snaps).

Baret vert bruka som pyntegrønt. Treet vert planta som parktre. I Noreg er det berre forsøksvis planta som skogbrukstre.

Kjelder

• Knut Skinnemoen: Skogskjøtsel Landbruksforlaget 1969
• Russisk-engelsk-norsk norsk-engelsk-russisk skogordbok Red.: Vasilij Tsvetkov og Ørnulf Kibsgaard , Arkhangelsk 2003 ISBN 5-261-00122-6
• Alan Mitchell Trær i skog og hage 1974/1977 ISBN 82-19-01282-7
• Die Zirbe - Zirbengeist - Zirbenschnaps - Rezept Arkivert 2013-06-13 ved Wayback Machine. ved zirbengeist.info

Bakgrunnsstoff

Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Sembrafuru

• Fremmede arter i Norge: Pinus contorta økologisk risikovurdering