rooien

Rooimachine (suikerbieten)

Externe video:Schorseneren rooien

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  rooien    (hulp, bestand)
• IPA: /'rojən/

Woordafbreking

• rooi·en

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘ontwortelen’ voor het eerst aangetroffen in 976
• > Middelnederlands: roden > Germaans *roϸon --«ontginnen»

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
rooien	rooide	gerooid
zwak -d	volledig

Werkwoord

rooien

1. overgankelijk van een oogst, bomen uit de grond halen

   • Aardappels, schorseneren en wortelen worden vaak machinaal gerooid. 

2. (verouderd) met een werpspies treffen, i.h.a doel treffen, slagen

   • [G]ij moet regt in die sloot sturen, zult gij dat wel rooijen? Ik kan den paal niet rooijen. (1811)  

Uitdrukkingen en gezegden

• [2]:
• het kunnen rooien

zich kunnen redden, met name financieel

Hyponiemen

• aardappelrooien, afrooien, raakrooien, rinkelrooien

Afgeleide begrippen

• rooibijl, rooibos, rooier, rooiing, rooilat, rooilijn, rooimachine, rooimeester, rooipaal

Vertalingen

    1. het uit de grond halen van een oogst   

Duits: roden (de) Engels: uproot (en), dig (en) Frans: arracher (fr)

Oudnoords: rjóða Spaans: arrancar (es)

Gangbaarheid

• Het woord rooien staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "rooien" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.