bedenken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  bedenken    (hulp, bestand)
• IPA: / bəˈdɛŋkə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• be·den·ken

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van denken met het voorvoegsel be-

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
bedenken	bedacht	bedacht
zwak -cht	volledig

Werkwoord

bedenken

1. overgankelijk gedachten laten gaan over, denken over, overwegen

   • Zij zaten te bedenken wat ze nu weer eens konden gaan doen. 

   ▸ Terwijl ik goedkeurend met mijn vinger langs de vergulde lambrisering streek, de dikte voelde van de stof van de zware, oker overgordijnen en de stoel wegschoof om de openslaande deuren te openen naar het terras, dat uitzicht bood op de rozentuin, of wat daarvan over was, en de vijver met de defecte fontein, bedacht ik dat ik nog tijd genoeg zou hebben om deze kamer en detail te beschrijven.

   ▸ Zo ver je kon kijken waren de bergen bedekt met sneeuw, fonkelend in de ochtendzon. En dan te bedenken dat het hoogzomer was. Het was net een sprookje.

2. overgankelijk door nadenken vinden, verzinnen

   • Die ingenieurs bedachten voor ons een oplossing. 

   ▸ Dat komt doordat voor die maand nog niet bekend is welke vliegmaatschappij per dag hoeveel stoelen moet opgeven. Voor juli, de allerdrukste maand, is dat inmiddels wel duidelijk en bekend bij de betrokken partijen. Maar dan moeten de luchtvaartmaatschappijen en touroperators nog bedenken hoe ze dat in de praktijk invullen.

3. overgankelijk iets schenken aan

   • Ik zal je wel in mijn testament bedenken. 

4. wederkerend zich ~: op een besluit terugkomen, van gedachten veranderen

   • Hij bedacht zich snel, omdat hij dat klusje niet uit wilde voeren. 

Verwante begrippen

• nadenken, overdenken, uitdenken, uitkienen, verzinnen, wikken, zinnen

Hyponiemen

• toebedenken

Afgeleide begrippen

• bedenkelijk, bedenker, bedenking, bedenksel, bedenkster, bedenktijd

Vertalingen

    1. gedachten laten gaan over, denken over   

Duits: bedenken (de) Engels: think (en)

Frans: réfléchir à (fr) Spaans: pensar (es), considerar (es), meditar (es)

    2. door nadenken vinden   

Duits: sich ausdenken (de) Engels: devise (en), think of (en)

Frans: inventer (fr), trouver (fr) Spaans: pensar (es), inventarse (es), idear (es), discurrir (es), inventar (es), fraguar (es), imaginar (es)

    3. iets schenken aan   

Duits: bedenken (de) Engels: remember (en)

Frans: penser (fr) à, ne pas oublier (fr) Spaans: legar (es)

    4. zich ~: op een besluit terugkomen, van gedachten veranderen   

Duits: es sich anders überlegen (de) (na 'sich' komt een 3e naamval) Engels: reconsider (en)

Frans: se raviser (fr) Spaans: pensarselo (es)

Gangbaarheid

• Het woord bedenken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bedenken" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Duits

Werkwoord

bedenken

1. bedenken