Appel

Appel
	'n Tipiese appel
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:	Plantae
Divisie:	Angiosperms
Klas:	Eudicots
Orde:	Rosales
Familie:	Rosaceae
Subfamilie:	Maloideae
Tribus:	Maleae
Genus:	Malus
Spesie:	M. domestica
Binomiale naam
	Malus domestica; Borkh., 1803
Sinonieme
	Malus communis ; Malus pumila

Hierdie artikel handel oor die vrug. Vir die Afrikaanse sanger, sien Appel (sanger).

'n Appel is die eetbare, vlesige vrug van die appelboom, die spesies Malus domestica in die roosfamilie Rosaceae. Die oorsprong van appels is uit die wilde spesie Malus sieversii in Sentraal-Asië, waar voorbeelde tot vandag toe nog gevind kan word. Van hierdie streke het die appelboom voor die Ystydperk na Europa versprei, en daarna na die Nuwe Wêreld. In Suid-Afrika is die appel 'n gewilde vrug om vars te eet, maar klein hoeveelhede word ook verwerk tot appelsap en appelpuree of word gedroog. Appels word ook gebruik om appelwyn, wat sider genoem word, te maak. Hiervoor word 'n spesiale soort appel, die siderappel, gekweek. Die gewone appel (Malus sylvestris) is ook familie van die Siberiese “crab"- appel (Malus baccata) en die Japanse blomappel (Malus pulcherima), wat as sierbome struike in tuine aangeplant word.

Die boom

Die appelboom aard in 'n gematigde klimaat. Dit verkies koue winters omdat die koue die slapende knoppe se rus breek. As die winter nie koud genoeg is nie, bly baie van die knoppe slapend en die boom ly aan die verskynsel van vertraagde bot, wat verpotte groei en 'n beperkte vrugtedrag tot gevolg het. Om hierdie rede kan appels nie in die warmer dele van Suid-Afrika verbou word nie. 'n Appelboom word om verskeie redes op 'n onderstam geënt wanneer dit nog jonk is.

Dit is bekend dat 'n ton vrugte van een boom gepluk kan word, maar in die algemeen word appelbome baie kleiner gehou om hantering te vergemaklik. Om te vergoed vir die kleiner drag per boom word baie bome na aanmekaar geplant, en ŉ oes van 80 tot 100 t per ha is vandag 'n algemene verskynsel. Die vorm van die boom wissel volgens die manier waarop dit gesnoei en opgelei word, en dit kan ŉ heining- of kelkvorm hê.

Die blaar en blom

Appelblare is meestal ovaalvormig met gesaagde rande; die bladskyf het dikwels hare aan die onderkant en het 'n korterige bladsteel. Die blare en blomme kom saam uit 'n vrugteknop in die lente te voorskyn. Vier tot sewe blomme verskyn uit een knop en word in ŉ tros gedra. Die blom aan die bopunt van die tros gaan die eerste oop en dra die beste vrug. Elke blom het vyfkroonblare, 'n menigte stuifmeeldrade en 'n vrugbeginsel wat vyf saadhokke en style bevat.

Die vrug

Volgens die plantkundiges is die appel nie 'n tipiese vrug soos die perske nie. Die vrug bestaan uit 'n kerngedeelte (klokhuis) wat die sade bevat en die eintlike botaniese vrug behoort te wees. Die vleisgedeelte rondom die kern is die deel wat geëet word, en dit is vermoedelik afkomstig van die blombodem of die gesamentlike basisgedeeltes van die kelkblare, kroonblare en stuifmeeldrade. Die dooie blomoorblyfsels is duidelik te sien in die induiking (kelkent) aan die teenoorgestelde kant van die stingelent van die vrug.

Sommige variëteite van appels

Granny Smith
Pink Lady
Golden Delicious
Summerred
Red Delicious
Fuji uit Frankryk
Jonathan

Gala
McIntosh
Winesap

Bloeisels, vrugte en blare van die appelboom (*Malus domestica*)

Produksie

Top twaalf appelproduserende lande
Land	2012 (in ton)	2016 (in ton)
China	37 000 000	44 400 000
VSA	4 110 046	4 600 000
Turkye	2 889 000	2 900 000
Pole	2 877 000	3 600 000
Indië	2 203 000	2 900 000
Italië	1 991 312	?
Iran	1 700 000	2 800 000
Chili	1 625 000
Rusland	1 403 000
Frankryk	1 382 901
Argentinië	1 115 951
Oekraïne	954 100
Wêreld	63 454 495	89 300 000
Bron:^[1]