Wichelen
Dit artikel gaat over een plaats in België. Zie Wichelroede voor 'wichelen' in de betekenis 'voorspellen'.
Gemeente in België 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Vlaanderen
| ||
| Provincie |  Oost-Vlaanderen
| ||
| Arrondissement | Dendermonde | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
23,2 km² (2022) 70,4% 15,43% 14,17% | ||
| Coördinaten | 51° 0' NB, 3° 59' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
12.032 (01/01/2024) 49,55% 50,45% 518,69 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 18,13% 60,61% 21,25% | ||
| Buitenlanders | 3,71% (01/01/2024) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Kenneth Taylor (Samen) | ||
| Bestuur | Samen | ||
| Zetels Samen CD&V-PLUS N-VA anders Vlaams Belang |
21 13 2 3 2 1 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 23.036 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 4,49% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 9260 9260 9260 |
Deelgemeente Wichelen Schellebelle Serskamp | ||
| Zonenummer | 052 - 09 | ||
| NIS-code | 42026 | ||
| Politiezone | Wetteren / Laarne / Wichelen | ||
| Hulpverleningszone | Zuid-Oost | ||
| Website | www | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| ligging binnen het arrondissement Dendermonde in de provincie Oost-Vlaanderen | |||
| Foto's | |||
| |||
| Centrum met Sint-Gertrudiskerk | |||
| |||
Wichelen is een plaats en gemeente in de Denderstreek en het Scheldeland in de provincie Oost-Vlaanderen in België.[1] De gemeente telt ruim 12.000 inwoners, die Wichelaars worden genoemd. Wichelen ligt aan de Schelde. In het eigen dialect wordt de plaatsnaam als "'wiχəln" (Wiecheln) uitgesproken. In 2022 vierde de gemeente haar 1050-jarig bestaan.[2]
Naam, oorsprong en geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Prehistorie en Gallo-Romeinse periode
[bewerken | brontekst bewerken]Uit riviervondsten ter plaatse, bij vooral de monding van de Molenbeek, blijkt dat Wichelen van de bronstijd[3][4] tot de Gallo-Romeinse periode[5][6] een belangrijke locatie was voor rituele deposities in de Schelde. Enkele honderden meters van deze monding bevinden zich restanten van de omwalling van de Motte Meirbos, een belangrijke archeologische site, die gelegen is aan het traject van de Heirwegh maar andere kenmerken vertoont dan een castrale motte of een mottekasteel. Volgens Bauters[7] was het "een belangrijke bewoningssite, mogelijk met kasteelachtig karakter. (...) op zijn minst een hoeve met walgracht van het vroege type (...), van historisch belang voor de ontwikkeling van Wichelen".
Wat betreft de naam Wichelen meende Gysseling[8] aanvankelijk, zich baserend op schrijfwijzen van de 12e tot de 14e eeuw, dat het een afleiding was van de persoonsnaam "Wikolinios" met als betekenis: "woonplaats van de strijder"; uiteindelijk was hij echter van mening dat de naam afgeleid moet zijn van "wek" ("uitbuigend").[9][10] Deze laatste verklaring past wel uitstekend bij de opvallende Scheldemeander waaraan Wichelen ontstond en ook bij de oudst bekende schrijfwijze ("wigle"), uit 972. De meander was aanvankelijk nog scherper en daardoor voor de hele loop van de Schelde een zeldzaam geografisch verschijnsel. Hij is in 1892 gedeeltelijk rechtgetrokken[11], Gallo-Romeinse vondsten die daarbij werden gedaan bevinden zich onder andere in het Archeologisch Museum van Namen.
Middeleeuwen en renaissance: tien en een halve eeuw Wichelen
[bewerken | brontekst bewerken]
(M)GFT. = (mark-)graafschap
HZT. = hertogdom
KGR. = koninkrijk
Volgens Walter Deeters was Wichelen al sinds de Karolingische tijd het "centrum van een rijksbezitting aan de Schelde bij Gent"[12] (met over de Schelde een makkelijke vaarverbinding naar "Walacra": Walcheren en de Vier Ambachten). Om na te gaan hoelang Wichelen onder deze naam bestaat blijkt men terug te moeten gaan naar een oorkonde die zich in het buitenland bevindt. Het oudste document over Wichelen dateert van 14 april 972: In de door de Duitse keizer Otto II uitgevaardigde Huwelijksoorkonde van keizerin Theophanu vallen Walcheren, "uuigle" en de Abdij van Nijvel onder de bruidsschat voor de Byzantijnse prinses Theophanu.[13][14] In de Nederlanden worden als onderdelen ("provintiae") van de schenking aan haar onder meer genoemd: "uualacra, uuigle cum abbatia nivelle, quattuordecim milibus eo pertinentibus mansis" (waarbij "eo" verwijst naar 14000 boerderijen horend bij de drie geschonken plaatsen gezamenlijk[15]). Deze (in uiterst nadrukkelijke bewoordingen vastgelegde) schenkingsoorkonde noemt hier gebieden bij de noordwestelijke grens van het toenmalige Duitse keizerrijk, het vroegere Midden-Francië (en waarbij Wichelen meteen in zijn nog eeuwen voortdurende samenhang met de Abdij van Nijvel - zie onder- wordt aangeduid[16]). Met Walacra werd overigens een veel groter deel van de Scheldedelta bedoeld dan enkel het eiland Walcheren, het betreft met name ook de Vier Ambachten, terwijl bovendien de huidige Westerschelde nog gevormd moest worden (zodat er in plaats daarvan grondgebieden waren die als bewoond kunnen worden verondersteld).
Daarnaast krijgt Theophanu ook in Italië Istrië en het graafschap Pescara en tevens een aantal gebieden in het huidige Duitsland. Om administratieve redenen ging het om gebieden die zoveel mogelijk gegroepeerd waren en een pied-à-terre zouden vormen in elk deel van het rijk.[17] (Theophanu zou overigens degene zijn die niet alleen de vork maar ook Sint-Nicolaas in West-Europa geïntroduceerd heeft).
Door achtereenvolgens het Verdrag van Verdun (843), het Verdrag van Prüm (855) en het Verdrag van Ribemont (880) - waarbij de Schelde er telkens de grens bleef vormen - lag het grondgebied van Wichelen aan de noordwestelijke grens van de Brabantgouw, meer bepaald Rijks-Vlaanderen, dat in 1062-1063 onder Boudewijn V van Vlaanderen werd verenigd met Kroon-Vlaanderen in het graafschap Vlaanderen. Otto II had inmiddels in 980 bij zijn onderhandelingen te Margut-sur-Chiers[18] met Lotharius van Frankrijk en Lodewijk V van West-Francië de grens ten noorden van Wichelen al verlegd door het gebied van de Sint-Baafsheerlijkheid tot Lokeren, samen met het Waasland, op te eisen.[19] De Abdij van Nijvel blijkt daarna nog eeuwenlang bijzondere privileges, maar ook wel plichten, binnen Wichelen te hebben gehad (zie onder).
In een oorkonde van Filips van de Elzas uit 1174 wordt "Rasonis de Wighelen" (Rasse van Wichelen) genoemd. Wichelen was een van de eenentwintig " 's Graven propre dorpen" ("eigen dorpen van de graaf") van het Land van Aalst (een deel van de Brabantgouw, dat voorheen markgraafschap Ename werd genoemd). Lange tijd werd deze oorkonde als oudste vermelding van Wichelen beschouwd omdat men zich niet realiseerde dat er in 1700 in de Duitse Abdij van Gandersheim al een document ontdekt was dat het officiële bestaan van Wichelen meer dan tweehonderd jaar ouder maakt.
Wichelen, Serskamp en Lede waren de meest noordelijke dorpen van het Land van Aalst,[20] doch Wanzele en alle andere omliggende dorpen hoorden bij het Land van Dendermonde, namelijk: Appels, Berlare, Overmere met Uitbergen en Schellebelle met Wanzele. Schoonaarde was tot 1873 een gehucht van Wichelen.
In de 13e en 14e eeuw is onder andere sprake van "Wigelines", "Wichele", "Wichline"[21], "Wijcheline", "Wijgline" en "Winghelines". Tot 1614 bleef het onderdeel van het Graafschap Vlaanderen.
Uit 1342 is bekend dat ridder Simoen Ser Thomas heer van Herdershem en voogd van Wichelen en Cherscamp was. In de crypte van de Sint-Baafskathedraal in Gent bevindt zich het graf van Margareta van Gistel, vrouw van Daniël van Massemen en volgens het grafschrift "Vochdesse van Wichkne ende van Serskamp", overleden in 1431.[22]
Vanaf 1209 worden als opeenvolgende heren of voogden van Wichelen genoemd de families van Oudenaarde, van Vaarnewyck, van Herdersem, van Massemen, Uutenzwane en van Herzele; en vanaf ongeveer 1525 de familie Vilain, die hun naam later wijzigden in Vilain XIIII. Als laatste in verband met Wichelen wordt hiervan Lamoraal Vilain vermeld. Op 14 oktober 1614 werd de "Heerlijkheid van Wichelen en Cherskamp (Serskamp)" door Filips IV van Spanje als "engagère" (leenpand) afgestaan aan Jan Karel de Cordes (1577-1641), heer van Reet en Waarloos, die werd opgevolgd door zijn gelijknamige zoon; de heerlijkheid Wichelen, waar deze Antwerpse koopmansfamilie twee zomerkastelen had, bleef tot 15 juli 1758 in hun bezit: de erfenis van Anne-Thérèse de Cordes belandde via huwelijk en overerving bij de markies van Coupigny, van wie de bezittingen in 1789 openbaar werden verkocht.
Nieuwe en nieuwste tijd
[bewerken | brontekst bewerken]Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd Wichelen in 1579 door een Schots leger vrijwel volledig verwoest en geplunderd, als weerwraak voor een afgeslagen poging een jaar eerder, waarbij de Schotse kapitein was gedood. In 1587 waren het Fransen die Wichelen plunderden, en in 1645 Lotharingers.
Door de expansiepolitiek van Lodewijk XIV was Wichelen ook tussen 1678 en 1694 veelvuldig het slachtoffer van plunderingen door de Fransen, tijdens de Hollandse Oorlog (1672-1679) en de Negenjarige Oorlog (1688-1697).
In 1706, tijdens de Spaanse Successieoorlog, vormde Wichelen enige tijd het hoofdkwartier van het Franse leger. De leiding daarvan berustte officieel bij Lodewijk, hertog van Bourgondië ("Le Petit Dauphin") - maar praktisch bij François de Neufville, 2e hertog van Villeroy, die in datzelfde jaar, na de voor Frankrijk desastreuze Slag bij Ramillies (23 mei 1706), zijn taak moest afstaan aan Lodewijk Jozef van Vendôme (tegenover hen stond het geallieerde leger, dat werd aangevoerd door John Churchill, de 1e hertog van Marlborough, die geen enkele veldslag verloor en voorvader was van Winston Churchill).
De veerboot van Wichelen in de wijk Paddenhoek wordt voor het eerst vermeld in 1253. Als belangrijke verbinding tussen enerzijds het Waasland en anderzijds het Land van Aalst werd een ander Wichels veer in 1881 vervangen door een draaibrug tussen Wichelen en Uitbergen (na het opblazen in 1940 een hefbrug, en vanaf 1963 een vaste brug stroomopwaarts). De verbinding tussen het Oud Dorp en dit laatste veer, via Dreefstraat en Diepestraat (zoals het noordelijk deel van huidige Brugstraat toen heette) is de oudste nog bestaande verharde weg in Wichelen.
Wichelen en de Abdij van Nijvel
[bewerken | brontekst bewerken]Het verband met de Abdij van Nijvel is blijven bestaan vanaf in ieder geval 972 tot de Franse overheersing[23], waardoor Otto II de 14.000 woningen van deze twee gebieden en Walcheren als bij elkaar horend opnam in de Huwelijksoorkonde van keizerin Theophanu: hierin worden Wichelen en de Abdij van Nijvel zodanig genoemd als behoorden zij voorheen mogelijk allebei toe aan Mathilde van Ringelheim[24][25], keizerin met in Nijvel gelijkaardige rechten als Theophanu. Odo, bisschop (1106-1110) van Kamerijk, plaatste rond 1108 het altaar van Wichelen onder bevoegdheid van de Abdij van Nijvel, dit op verzoek van abdis (1073-1112) Richeta (Richenza II) en de dames en kanunniken van Nijvel.[26]
De verdeling tussen de abdij en de wereldlijke macht was in Wichelen zeer opmerkelijk, het als één geheel geschonken zijn aan Theophanu moet hiermee in verband staan[27] (zie ook hieronder: 'Trivia'). Al vóór het midden van de 13e eeuw was het kapittel van Nijvel in het bezit van een "hofjongerij"[28] of "corserie" te Wichelen (er wordt vermeld dat dit bestaat uit een neerhof en een opperhof, maar het is de vraag of het inderdaad om een mottekasteel ging). Gravin Margaretha II van Vlaanderen benoemde toen slechts twee van de zeven schepenen, terwijl de Nijvelse abdij er vier aanstelde (en deze zes de zevende, er werd m.a.w. gestreefd naar een strikte 2/3 verdeling ten gunste van het Nijvelse kapittel). Het document uit die tijd[29] zegt in dit verband ook: "...van oudsher...sinds onheuglijke tijden...zijn er te Wichelen oude gronden...waarover er belasting aan de kerk" (nl. de Abdij van Nijvel) "verplicht is en betaald moet worden op Sint-Denijs (9 oktober) en kippen geleverd moeten worden op Kerstdag...maar we kunnen niet achterhalen" -"scire non potuimus"- "hoeveel denarie en hoeveel kippen...". Rond 1500 staat in een stuk dat er "bynnen der prochyen van Wichelen" zeshonderd cijnsplichtigen zijn ten opzichte van "den Eerweerdighen Capittele van Nyvelles". Vanaf de middeleeuwen tot de Franse tijd in België behoorde het grootste deel van de Tiende van Wichelen aan het kapittel van Nijvel, waarbij in ieder geval tot medio 17e eeuw een derde van deze tienden aan de Wichelse pastoor toekwam. Ook de kandidaat voor deze functie werd tot 1641 door de abdij voorgedragen. En voor de koster gold dit zelfs tot het einde van het ancien régime.
In 1563 stelde Jan van Miggrode, leenman (wat betreft de hofjongerij) van de abdis van Nijvel, Jan des Marès aan als baljuw te Wichelen, daarbij verwijzend naar reeds zeer lang bestaande gewoonten ("alsoot gheaccostumeert es van auden tyden").
De Sint-Gertrudiskerk (Nijvel) had in Wichelen een groot pachtgoed, dat in 1461 verhuurd werd voor "45 pond groote" per jaar. In 1725 betaalde het kapittel van Nijvel de helft van het nieuwe torengewelf van de oude Sint-Gertrudiskerk op het Oud Dorp. In 1738 nam dezelfde instantie grotendeels het nieuwe hoofdaltaar van de kerk voor haar rekening. De tiendheffer was ook verantwoordelijk voor het onderhoud van het priesterkoor, wat in de 17e en 18e eeuw tot nogal wat onenigheid met pastoor en parochie leidde. En uiteraard is Gertrudis van Nijvel patroonheilige van de kerk.
Bezienswaardigheden
[bewerken | brontekst bewerken] Zie ook de lijst van onroerend erfgoed in Wichelen
- De Sint-Gertrudiskerk (gewijd aan Gertrudis van Nijvel) bevindt zich op de Margote. De oude kerk, die dateert uit de 12e eeuw, bevond zich in het Oud Dorp nabij het tegenwoordige kerkhof. Maar in 1870 werd om praktische redenen het centrum van de gemeente verplaatst van het oude dorp naar de toen net aangelegde steenweg. Hierdoor werd de oude Romaanse kerk uit de 12e eeuw vervangen door een nieuw heiligdom in de wijk Margote. Sint-Gertrudis bleef als patroonheilige behouden. De nieuwe kerk en pastorie werden ontworpen door Edmund Serrure sr. Men kan er nu nog de mooie schepen-en kerkmeestersbank bewonderen, een paar oude biechtstoelen, de preekstoel, de grafsteen van de familie de Cordes en vooral de fraaie doopvont (einde zestiende eeuw), alle afkomstig uit het oude kerkgebouw.
- De Scheldehoekkapel op Margote
- De watermolen
- Het Memoriekruis
- Het Meirbos, een voormalige motte
- Het Oud Gemeentehuis[30] (op het Oud Dorp) werd opgericht in 1682. Een beeltenis van Gertrudis van Nijvel prijkte eeuwenlang boven de toegangsdeur maar maakte in 1973 plaats voor Sint-Sebastiaan toen het gebouw met pui en trapgevels als gildehuis voor de Koninklijke Schuttersmaatschappij Sint-Sebastiaan werd gerestaureerd.[31]
- Stokerij Rubbens
Natuur en landschap
[bewerken | brontekst bewerken]Wichelen ligt op de linkeroever van de Schelde. De hoogte bedraagt ongeveer 3 meter en de bodem is zandig en in het zuiden zandlemig. Het belangrijkste natuurgebied is de Bergenmeersen, gelegen in een bocht van de Schelde. Op de grens van Wichelen en Schellebelle mondt de Molenbeek uit in de Schelde.
Kernen
[bewerken | brontekst bewerken]De gemeente bestaat sinds 1977 naast Wichelen zelf nog uit de deelgemeenten Schellebelle en Serskamp. Wichelen en Schellebelle liggen aan de Schelde; Serskamp ligt iets meer zuidwaarts. Vroeger behoorde ook Schoonaarde tot Wichelen, maar in 1873 werd het bij koninklijk besluit afgesplitst van Wichelen. Dit gebeurde vooral op aandringen van de inwoners van de wijk Eegenen, die opzagen tegen de verre verplaatsingen naar de hoofdkerk in Wichelen.
Deelgemeenten
[bewerken | brontekst bewerken]| # | Naam | Opp. (km²) |
Inwoners (2020) |
Inwoners per km² |
NIS code |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Wichelen | 8,75 | 4.322 | 494 | 42026A |
| 2 | Serskamp | 6,94 | 3.565 | 514 | 42026B |
| 3 | Schellebelle | 7,51 | 3.762 | 501 | 42026C |
Demografie
[bewerken | brontekst bewerken]Demografische evolutie voor de fusie
[bewerken | brontekst bewerken]
- Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; 1976= inwonertal per 31 december
- 1880*: Afsplitsing Schoonaarde in 1873
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
[bewerken | brontekst bewerken]Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| jaar | Aantal[32] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 10.831 | 100,0 |
| 1993 | 10.897 | 100,6 |
| 1994 | 10.897 | 100,6 |
| 1995 | 10.900 | 100,6 |
| 1996 | 10.893 | 100,6 |
| 1997 | 10.905 | 100,7 |
| 1998 | 10.954 | 101,1 |
| 1999 | 10.899 | 100,6 |
| 2000 | 10.961 | 101,2 |
| 2001 | 11.040 | 101,9 |
| 2002 | 11.045 | 102,0 |
| 2003 | 11.036 | 101,9 |
| 2004 | 11.043 | 102,0 |
| 2005 | 11.137 | 102,8 |
| 2006 | 11.145 | 102,9 |
| 2007 | 11.099 | 102,5 |
| 2008 | 11.062 | 102,1 |
| 2009 | 11.144 | 102,9 |
| 2010 | 11.242 | 103,8 |
| 2011 | 11.284 | 104,2 |
| 2012 | 11.374 | 105,0 |
| 2013 | 11.450 | 105,7 |
| 2014 | 11.442 | 105,6 |
| 2015 | 11.509 | 106,3 |
| 2016 | 11.501 | 106,2 |
| 2017 | 11.556 | 106,7 |
| 2018 | 11.578 | 106,9 |
| 2019 | 11.672 | 107,8 |
| 2020 | 11.649 | 107,6 |
| 2021 | 11.690 | 107,9 |
| 2022 | 11.765 | 108,6 |
| 2023 | 11.960 | 110,4 |
| 2024 | 12.032 | 111,1 |
Verkeer
[bewerken | brontekst bewerken]Er zijn drie treinstations op het grondgebied Wichelen: station Wichelen in het centrum op de lijn Dendermonde-Gent, station Serskamp op de lijn Brussel-Gent en station Schellebelle op zowel de lijn Dendermonde-Gent als Brussel-Gent.
Geografie
[bewerken | brontekst bewerken]Het snijpunt van de 51e breedtegraad en 4 graden oosterlengte bevindt zich in Wichelen. In het laagste gebied van de gemeente liggen de Bergenmeersen. Bij de Meirbos[33] en de Heirwegh (die ten westen van het oude dorpscentrum ongeveer samenviel met de huidige straten Meerbos en Dreefstraat) bevond zich het Galgeveld.
De toponiemen Margote (huidige hoofdstraat in het centrum) en Meirbos of Meerbos verwijzen naar een ondiep meer dat zich ooit op de grens van Wichelen en Serskamp bevond.
Het dialect van het oorspronkelijke Wichelen verschilt vrij sterk van dat van Schellebelle en Serskamp doordat het als overgangsdialect veel Brabantse invloeden vertoont.
Sport
[bewerken | brontekst bewerken]In Wichelen spelen de voetbalclubs KVV Schelde Serskamp-Schellebelle en SK Wichelen. In Wichelen heeft men veel petanquebanen. Ook zijn er een atletiekclub, ACES, en de roeivereniging Roeiteam Scheldeland.
Bestuur en politiek
[bewerken | brontekst bewerken]
Baljuws[bewerken | brontekst bewerken]
|
Meiers[bewerken | brontekst bewerken]
|
|
Burgemeesters
[bewerken | brontekst bewerken]Vorige
[bewerken | brontekst bewerken] Zie Lijst van burgemeesters van Wichelen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.2001-2006
[bewerken | brontekst bewerken]Burgemeester John Taylor, die een CVP-meerderheid van 14 zetels op 21 zetels had, besluit in 2001 met een deel van zijn meerderheid de CVP te verlaten en lid te worden van de NCD waarop hij samen met de VLD een nieuwe meerderheid onder de naam Samen vormt. Na zijn dood in 2004 wordt hij als burgemeester opgevolgd door Werner Van Der Eecken van het ondertussen liberale SAMEN.
2007-2012
[bewerken | brontekst bewerken]Het kartel CD&V+N-VA is teruggevallen naar 8 zetels. SAMEN vormt met de sp.a een nieuwe meerderheid van 11 op 21 zetels. Werner Van Der Eecken van SAMEN blijft burgemeester tot 2010 en wordt vanaf dan opgevolgd door Kenneth Taylor van SAMEN.
2019-heden
[bewerken | brontekst bewerken]Burgemeester is Kenneth Taylor van SAMEN. De partij heeft de meerderheid met 13 op 21 zetels. Taylor en SAMEN zetten het bestuur verder in 2019-2024.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
[bewerken | brontekst bewerken]| Partij of kartel | 10-10-1976[34] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[35] | 14-10-2012[36] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 21 | % | 21 | % | 21 | % | 21 | % | 21 | % | 21 | % | 21 | % | 21 | % | 23 | |
| PVV1/ VLD2 / SAMEN3 | 19,361 | 4 | 15,911 | 3 | 21,291 | 4 | 20,522 | 4 | 21,242 | 4 | 38,433 | 10 | 45,93 | 12 | 54,263 | 13 | 47,43 | 13 | |
| CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V Plus2 / CD&V3 | 35,171 | 8 | 39,811 | 10 | 50,571 | 12 | 55,441 | 15 | 57,251 | 14 | 33,32A | 8 | 16,282 | 3 | 10,913 | 2 | 16,23 | 3 | |
| VU1/ VisieB/ CD&V+N-VAA / N-VA2 | - | 14,851 | 3 | 8,511 | 1 | - | 13,87B | 2 | 21,492 | 5 | 14,572 | 3 | 18,32 | 4 | |||||
| SP1/ VisieB/ sp.a2/ andersC | 25,531 | 5 | 24,11 | 5 | 19,631 | 4 | 13,081 | 2 | 10,32 | 1 | 7,142 | 1 | 11,86C | 2 | 7,3C | 1 | |||
| Agalev1/ VisieB/ andersC | - | - | - | 5,981 | 0 | - | - | ||||||||||||
| Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 | - | - | - | 4,991 | 0 | 7,641 | 1 | 12,422 | 2 | 5,672 | 0 | 8,412 | 1 | 9,92 | 2 | ||||
| GEMBEL | 19,93 | 4 | 5,33 | 0 | - | - | - | - | - | - | - | ||||||||
| Respect | - | - | - | - | - | - | 3,53 | 0 | - | - | |||||||||
| WLD Apart | - | - | - | - | - | 5,53 | 0 | - | - | - | |||||||||
| GV - Gezond Verstand | - | - | - | - | - | - | - | - | 0,9 | 0 | |||||||||
| Totaal stemmen | 7337 | 7865 | 8094 | 8193 | 8445 | 8588 | 8681 | 8399 | 6240 | ||||||||||
| Opkomst % | 96,97 | 96,16 | 96,04 | 96,82 | 94,75 | 95,0 | 65,5 | ||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 1,73 | 2,91 | 3,26 | 2,84 | 3,03 | 3,41 | 3,63 | 3,8 | 1,1 | ||||||||||
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen bij elke verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
Geboren in Wichelen
[bewerken | brontekst bewerken]- Emiel Schuddinck, schrijver Wichelse Krabbels[37]
- Serafien De Keyser (1794-1813), seminarist, geboren in het Keysershof en als loteling (conscrit) omgekomen te Wezel.[38][39] Een klein monument voor hem staat in de Wichelse Statiestraat. Ook in Wezel bevinden zich een monument en een gedenkplaat voor hem en zijn 42 daar overleden medestudenten.
- Cyrille De Vuyst (1914-2000), atleet
- Sylvain Grysolle (1915-1985), wielrenner
Trivia
[bewerken | brontekst bewerken]
- Een spotnaam voor de Wichelaars is "Wichelse Schooiers". Maar op vrijwel alle survey-indicatoren scoort het huidige Wichelen wat beter dan het gemiddelde van het Vlaams Gewest.[40]
- Schooiersbier is een bier dat voor het eerst gebrouwen werd naar aanleiding van het 825-jarig bestaan van de gemeente Wichelen (daarbij uitgaande van 1174 als oudste jaartal).
- Van ver vóór de 13e eeuw tot in de 18e eeuw had de vertegenwoordiger van de Abdij van Nijvel elk jaar de plicht om op de muur van de kerk/het klooster als kerstgeschenk een uiterst verzorgd speenvarken klaar te leggen "panem in ore habens" ("met in zijn muil een broodje" - wat in 1405 en in een denombrement van 1457 telkens zelfs specifiek als een "Aelsterschen voskene" wordt geëist). Na zorgvuldige keuring door de schepenen werd het varken door de meier in naam van de voogd (in 1457 Geert van Massemen, die overigens inmiddels ook alle zeven schepenen zelf mocht aanstellen) in ontvangst genomen. Bij afkeuring diende de abdij voor een mooier varkentje te zorgen (later: een boete te betalen).[41][42]
- In juli 2018 leed de gemeente onder een ernstige knijtenplaag ten gevolge van droogte, waardoor het gemeentelijk rampenplan werd afgekondigd.[43] De inwoners noemen de lastige insecten wel wetteraarkes.[44]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Huwelijksoorkonde van keizerin Theophanu
- Lijst van onroerend erfgoed in Wichelen
- Sint-Gertrudiskerk
- Theophanu
Nabijgelegen kernen
[bewerken | brontekst bewerken]Bruinbeke, Uitbergen, Schoonaarde, Lede
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Officiële website van het gemeentebestuur
- Wichels Dialect
- Wichels op Dialectloket.be
- "Wichelen" op Roeplijst henkdeconinck.be
- Heemkring Schellebelle
- Heemkring Wichelen-Serskamp
- (de) Monumenta Germaniae Historica DD O II, 14 april 972
- Inventaris Onroerend Erfgoed
- (de) Officiële site stad Wezel: Gedenkteken voor de in Wezel overleden Gentse seminaristen
Bronnen
- <Potter, Frans De en Broeckaert, Jan (1893) Geschiedenis van de Gemeenten der Provincie Oost-Vlaanderen, Vierde Reeks, Arrondissement Dendermonde. Deel 3: Wetteren, Wichelen, Wieze, Zele. Gent: Hoste
Referenties
- ↑ (Kaart)
- ↑ (en) Small town in Belgium celebrates being a dowry gift 1050 years ago. TheMayor.EU. www.themayor.eu. Geraadpleegd op 9 november 2023.
- ↑ (en) Butler, J.J. (1963): Bronze Age connections across the North Sea. A study in prehistoric trade and industrial relations between the British Isles, the Netherlands, North Germany and Scandinavia c. 1700-700 B.C. Groningen: J.B. Wolters.
- ↑ Eenoo, Mieke van (2010): Vergelijkende studie van de verschillende theorieën rond bronstijddeposities aan de hand van het corpus van Oost-Vlaanderen (België).pdf
- ↑ Verlaeckt, K. en Roos, R. (1996): Laat-Romeinse Wijsterspelden uit de Schelde nabij Wichelen. Inleiding tot de problematiek van de Romeinse en Middeleeuwse riviervondsten. Handelingen van de Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, Nieuwe Reeks, jrg. 50, p. 1-16.
- ↑ Taelman, Evelien (2007): Riviervondsten en rituele deposities uit de late ijzertijd en Romeinse tijd, in het huidige België en Zuid-Nederland.pdf
- ↑ Bauters, L. (1999): Wichelen. Castrale Motte Meirbos, in: Monumentenzorg en Cultuurpatrimonium, Gent: Provinciebestuur Oost-Vlaanderen, p. 200-201
- ↑ Gysseling, M. (1978): Inleiding tot de toponymie, vooral van Oost-Vlaanderen. Naamkunde. Jaargang 10, p. 4
- ↑ Gysseling, M. (1982): Prehistorische waternamen. In: Handelingen van de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie, 56, p. 54
- ↑ Debrabandere, Frans et al. (2022): De Vlaamse Gemeentenamen. Verklarend Woordenboek, Tweede uitgave. Leuven: Peeters. p. 277-8
- ↑ Herremans, D. et al (2021):IOED Schelde-Durme Onderzoeksbalans archeologie, Gate Archaeology. p. 52 pdf
- ↑ (de) Deeters, Walter (1973): "...Zentrum eines Reichsgutkomplexes an der Schelde unterhalb Gent...", in: Zur Heiratsurkunde der Kaiserin Theophanu. Braunschweigisches Jahrbuch, Wolfenbüttel, Bd. 54, p. 20
- ↑ (la) https://la.wikisource.org/wiki/Nuptiarum_praeceptum_Theophanus_imperatricis
- ↑ (de) RI II,2 n. 598, in: Regesta Imperii Online
- ↑ (de) Rotthoff, Guido (1953): Studien zur Geschichte des Reichsguts in Niederlothringen und Friesland während der sächsisch-salischen Kaiserzeit. Das Reichsgut in den heutigen Niederlanden, Belgien, Luxemburg und Nordfrankreich. Rheinisches Archiv, Bd. 44, Ludwig Röhrscheid Verlag, Bonn, p. 116.
- ↑ Theophanu dient niet als lekenabdis van de abdij gezien te worden maar als vruchtgebruikster van het aan de keizer toekomende deel der inkomsten uit deze "provintiae"; zie: https://www.perspectivia.net/publikationen/bdf/schieffer_beitraege/heidrich_stiftungen
- ↑ (en) Jestice, Phyllis G.(2018): Imperial Ladies of the Ottonian Dynasty: Women and Rule in Tenth-Century Germany, New York: Palgrave Macmillan
- ↑ Zijlmans, Roel (2017): Troebele betrekkingen: Grens-, scheepvaart- en waterstaatskwesties in de Nederlanden tot 1800. Hilversum: Verloren B.V.
- ↑ Devriese, Luc (2004): De mythische keizerlijke Ottogracht en de zeer reële burggrafelijke Schipgracht. Dl. 3, De Burggraven. In: Gendtsche Tydinghen 33, 6. Heemkundige en Historische Kring Gent.
- ↑ Met Sint-Maarten (feest) volgt Wichelen nog steeds de traditie van het Land van Aalst.
- ↑ (en) Corpus Gysseling, Lemma: Wichelen
- ↑ Ruys, R. (1990): Margareta van Ghistele, Vrouwe van Wichelen en Serskamp. Tijdschrift Heem- en Oudheidkundige Kring Wichelen, 17,3
- ↑ Pieters, J. (1973): Wichelen en het Kapittel van Nijvel, Gedenkschriften van de Oudheidkundige Kring van het Land van Dendermonde, deel XX, p. 313-344
- ↑ (en) Maclean, Simon (2017): Theophanu and the 'Dominae Imperiales', 972-91, in : id. Ottonian Queenship. Oxford University Press
- ↑ (en) Cutler, Anthony and North, William (2007): Word Over Image: On the Making, Uses, and Destiny of the Marriage Charter of Otto II and Theophanu, in : Hourihane, Colum: Interactions: Artistic Interchange between the Eastern and Western Worlds in the Medieval Period. Princeton University: Index of Christian Art
- ↑ Pieters, J., o.c., p. 321-322. Hier wordt als jaartal 912 genoemd, maar Odo en Richenza waren pas van 1106 tot 1110 tegelijkertijd in functie
- ↑ (fr) Hoebanx, Jean-Jacques (1963): Documents relatifs aux corseries de l'abbaye de Nivelles. Contribution á l'étude de l'évolution des réserves domaniales. Bulletin de la Commission royale d'histoire. Académie royale de Belgique. Deel 129, p. 113-134
- ↑ Door een consequent gekopieerde schrijffout worden deze verspreid voorkomende bezittingen van de Abdij vanaf de 16e eeuw als "hofhongerij" gespeld, en de beheerder "hofhonger" genoemd; zie Hoebanx, o.c., p. 115-116.; vgl. Lindemans, Jan (1954): Het woord "HONGER" in plaatsnamen, in : Nomina Geographica Neerlandica XIV, Leiden:E.J. Brill
- ↑ Hoebanx (o.c., p. 129) situeert dit op goede gronden tussen 1242 en 1271
- ↑ Erfgoedobjecten. Oud Gemeentehuis
- ↑ Vandeputte, Omer (Hoofdredactie) (2011): Oost-Vlaanderen. Erfgoedbibliotheek van de Belgische Gemeenten. Tielt: Lannoo, p. 406
- ↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
- ↑ Erfgoedobjecten. Motte Meirbos en galgenveld
- ↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
- ↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006
- ↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012
- ↑ https://www.hln.be/wichelen/wichelse-krabbels-neemt-je-terug-in-de-tijd~a72ec9be/
- ↑ Biografie door Valery Stuyver (1916 - 1995), onderpastoor te Wichelen (1942-1946), ps. Albert van Mijlbeke/Wiet Karekiet: De Trouw van de Serre (1946). Tielt: Lannoo.
- ↑ (de) Richard, Felix (1963): Die Genter Seminaristen in Wesel 1813/14. Peitsch
- ↑ Wichelen op gemeente-stadsmonitor.vlaanderen.be
- ↑ Brouwer, J. de (1952): Eigenaardig leengebruik te Wichelen, in: Het Land van Aalst, IV, 1952, 5, p. 222-223 pdf. In het daar geciteerde register uit 1405 heeft Tristram uten Zwane de voogdij van Wichelen en Serskamp in leen (van de graaf van Vlaanderen).
- ↑ (fr) Hoebanx, Jean-Jacques (1963): Inventaires des biens et des droits du chapitre de Nivelles à Wichelen, o.c., p. 129-134
- ↑ Joris Truyts, Gemeentelijk rampenplan afgekondigd in Wichelen door knijtenplaag. VRT NWS (7 juli 2017). Gearchiveerd op 8 juli 2018. Geraadpleegd op 8 juli 2018.
- ↑ Ken jij deze 11 beestige bijnamen voor inwoners? op dijk92.be
· 
· 