Waltger
| Waltger van Teisterbant | ||
|---|---|---|
| ||
Tekening van Graaf Waltger, toegeschreven aan Nicolaes de Kemp
| ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Walgerus van Aquitanië; bekender als Graaf Waltger van Teisterbant | |
| Geboren | 870 | |
| Overleden | 936 | |
| Beroep(en) | Graaf van Teisterbant | |
Graaf Walgerus (Waltger of Waldger) (870 - vermoedelijk 936)[1] was in het begin van de tiende eeuw graaf van Teisterbant. Hij is waarschijnlijk tussen 898 en 914 zijn vader opgevolgd.[2]
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Waltger was een zoon van graaf Gerulf I van West-Frisia (overleden tussen 898 en 914) en een broer van Dirk I van West-Frisia.[3] Gerulf wordt gezien als de stamvader van de Graven van Holland, de zogenaamde Gerulfingen.[4] Waltger was getrouwd met Alberade von Kleve, de dochter van graaf Boudewijn van Teisterbant en weduwe van graaf Reinier van de Maasgouw (overleden eind 915).[5] Hij had een zoon Radboud of Radbod.
Na de dood van zijn vader erfde hij een aantal leengoederen bestaande uit de gouwen of graafschappen Nifterlake (Utrecht), IJssel en Lek en Teisterbant (van Vlaardingen tot Tiel). Tiel was de belangrijkste stad hiervan. Deze gebieden had zijn vader verworven na de dood van Godfried de Zeekoning.[6]
Door het Verdrag van Ribemont in 880 werd het huidige Nederlandse gebied (Lotharingen) een hertogdom van het Oost-Frankische Rijk. Omdat ook de koning van het West-Frankische Rijk er aanspraak op bleef maken, moest graaf Waltger voortdurend tussen de beide vorsten manoeuvreren om macht te verwerven.[7] Hij probeerde in het rivierengebied een eigen graafschap te creëren rondom de opkomende handelsplaats Tiel. Dit leidde tot spanningen met Everhard Saxo, graaf van Hamaland, die vermoedelijk militair opperbevelhebber was van het Midden-Nederlandse rivierengebied. Uiteindelijk werd Everhard in 898 tijdens een jachtpartij door Waltger vermoord.[4][8] Er is gesuggereerd dat dit een wraakactie was voor de moord door Everhard Saxo op Godfried de Zeekoning, maar dat is vergezocht.[9][10][11] In 939 was Waltger betrokken bij de veldslag tegen Keizer Otto I de Grote.[7]
Waltger had nauwe banden met bisschop Radboud van Utrecht[12][13] en stichtte in of kort na het jaar 916 in Tiel het klooster en de kerk van Sint-Walburg.[14] De Duitse koning kon over de kerk beschikken ten gunste van de bisschopszetel in Utrecht.[15] In 950 kwamen kerk en klooster in het bezit van de bisschop van Utrecht en werd het Sint-Walburgcomplex een belangrijk kerkelijk centrum. Toen er zelfs wonderen werden toegeschreven aan de H. Walburga, werd Tiel ook een bedevaartplaats.[16] Bisschop Adelbold II heeft rond het jaar 1000 de Sint-Walburgkerk hersteld.
Vernoeming
[bewerken | brontekst bewerken]De Tielse Hertogenwijk heeft een Graaf Waltgerlaan.
- Voor dit artikel is gebruikgemaakt van de artikelen over Everhard Saxo en Gerulf.
- ↑ Waldger von Friesland Graaf in Teisterbant. The peerage.com. Geraadpleegd op 4 november 2021.
- ↑ K. Nieuwenhuijsen (2016), Strijd om West-Frisia. De ontstaansgeschiedenis van het graafschap Holland: 900-1100, Omniboek, Utrecht, p. 202-203.
- ↑ Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (NNBW) deel 6, pag. 1309: Waldger of Waltgar, graaf in de gouwen Lake et Isla, Niftarlake, de Vechtstreek en Teisterbant
- ↑ a b Alberts J. (1978), Van heerlijkheid tot landsheerlijkheid, p. 41
- ↑ Van Vliet K., In kringen van de kanunniken, Munster en de kapittels in het bisdom Utrecht 695-1227, 2002, p. 153, 160-163.
- ↑ K. Nieuwenhuijsen (2016), Strijd om West-Frisia. De ontstaansgeschiedenis van het graafschap Holland: 900-1100, Omniboek, Utrecht, p. 22.
- ↑ a b Smit E. Waltger, graaf van Teisterbant. In: Biografisch Woordenboek van Tiel, deel 6, Vereniging Oudheidkamer voor Tiel en Omstreken, Tiel, 2013, p. 137-140.
- ↑ Van Vliet K., In kringen van de kanunniken, Munster en de kapittels in het bisdom Utrecht 695-1227, 2002, p. 150
- ↑ Gelderse adel druk 2 Adel en ridderschap in Gelderland p. 15
- ↑ Van Winter J.M., Ansfried en Dirk, twee namen uit de Nederlandse geschiedenis van de 10e en 11e eeuw p. 69
- ↑ K. Nieuwenhuijsen (2009), De afstamming van de Hollandse graven, De Nederlandsche Leeuw 126-2, 29 - 39, digitale versie: www.keesn.nl/graven.
- ↑ Henstra D.J. Friese graafschappen tussen Zwin en Wezer, p. 67.
- ↑ Van der Tuuk L. Gingen de Utrechtse bisschoppen Hunger, Odilbald en Radbod vanwege de Noormannen in ballingschap? in Jaarboek Oud-Utrecht 2003 p.57
- ↑ K. Nieuwenhuijsen (2016), Strijd om West-Frisia. De ontstaansgeschiedenis van het graafschap Holland: 900-1100, Omniboek, Utrecht, p. 201-202.
- ↑ Bijdragen en mededelingen Gelre 1954, deel LIV. S. Gouda Quint - D. Brouwer en zoon, Arnhem, p. 87-88
- ↑ Mijn Gelderland: Monnikken en Ridders in Tiel, gearchiveerd.