Substraat (ecologie)

Corticole vegetatie op de schors van een boom bij Santa Elena, Costa Rica

Het substraat is de ondergrond waarop of waarin organismen, zoals planten, schimmels, of bacteriën (soms ook dieren) en levensgemeenschappen leven. Het substraat is een belangrijk deel van het habitat van een organisme.

Voorbeelden van substraten: rotsen, bodem, of andere organismen als planten, korstmossen, koraal.

Indeling

terminologie in verband met het substraat

marien, gebonden aan de zee en aan zeewater aquatisch, in of op het (zoete) water, zoals waterplanten terrestrisch in bredere zin, met onder andere: epigeïsch, terricool (terrestrisch in engere zin),  op de grond (bijvoorbeeld terrestrische planten) metallofytisch, op gesteente of  op grond met hoge concentratie aan metalen calcicool, op kalkhoudende bodem groeiend lithofytisch, of lithobiontisch op of in stenig substraat saxicool, epilitisch, epipetrisch,  op stenig substraat (bijvoorbeeld lithofyten) endolithisch, groeiend in de bovenste laag  van het gesteente epifytisch, levend op of in planten corticool, epicortisch, op schors van bomen endofloisch of endofloeodisch, in de schors van bomen  groeiend, meestal tussen de kurklagen groeiend foliicool, op bladeren groeiend epifyl, op de bovenzijde van bladeren groeiend hypofyl, aan de onderzijde van bladeren groeiend lignicool, epixyl, groeiend op dood hout (vermolmd of droog)  (op schors: → corticool) endoxyl, in dood hout groeiend fungicool, epimycotisch, op paddenstoelen, schimmels epibry, op mossen groeiend lichenicool, epilichenisch, op korstmossen epimetallisch, metallicool, op metaal epizoisch, op dieren levend

In deze context worden vaak verschillende termen voor min of meer hetzelfde begrip naast elkaar gebruikt. De terminologie die gebruikt wordt is historisch gegroeid en niet overal consequent.

Enerzijds zijn er woordparen waarvan bij het ene woord de afleiding uit het Grieks stamt en bij het ander uit het Latijn (bijv. epilithisch resp. saxicool). Het is vrij willekeurig welk woord de voorkeur krijgt, hoewel er vakgebied binnen de biologie verschillen kunnen bestaan.

Anderzijds worden zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden door elkaar gebruikt (bijv. epifyt resp. epifytisch).

Een indeling naar substraat is vooral van belang voor planten en sessiele invertebraten omdat deze niet beweeglijk zijn, maar ook voor beweeglijke organismen is een dergelijke indeling van belang, omdat het veel zegt over de milieufactoren. Organismen worden in verschillende typen onderscheiden naar het substraat waar ze voorkomen.

Zie ook

• levensvorm
• groeivorm
• extremofiel
• parasitair
• symbiose

Bronnen, noten en/of referenties

· ·

Schematische weergave van een ecosysteem

Belangrijke milieufactoren

Populatiebiologische parameters