Oudegem

**Oudegem**
Deelgemeente in België
	;
Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Oost-Vlaanderen
Gemeente	Dendermonde
Fusie	1977
Coördinaten	51° 1′ NB, 4° 4′ OL
Algemeen
Oppervlakte	7,17 km²
Inwoners ; (01/01/2020)	4.064 ; (567 inw./km²)
Overig
Postcode	9200
Netnummer	052
NIS-code	42006(F)
Detailkaart
	;
Portaal	België

Oudegem is een dorp in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen en een deelgemeente van Dendermonde, het was een zelfstandige gemeente tot aan de gemeentelijke herindeling van 1977. Het dorp ligt in de Denderstreek, tussen de Dender en de Schelde.

Geschiedenis

Naam

De oudste vermeldingen luiden Aldengem (1019), Aldengienh (1144), Audengien (1181) en Oudegheem (1522), ontstaan uit aldinga haim. Betekenis : huis (=haim) van de afstammelingen (= inga) van Aldo. Aldo is een Saksisch/Frankische voornaam. Het ingaheim-toponiem is van Germaanse, meer bepaald Frankische, oorsprong. De schrijfwijze Haagem komt van de auteur Jef Scheirs in zijn roman De Filosoof van Haagem (1928).

De prehistorie en de klassieke oudheid

Voor de komst van de Germanen is het mogelijk dat er langs de Dender reeds menselijke activiteiten bestonden. In Mespelare zijn pre-Romeinse grafheuvels gevonden en duizenden Romeinse munten. Bovendien liep de oude Romeinse Heirbaan Dowaai-Hulst langs Oudegem, hetgeen je nog kan horen in de straatnamen "Oude Heirbaan" en "Oude Baan".

Het centrum van Oudegem ligt ruim een halve kilometer ten westen van de Dender, maar de Dender zag er enkele eeuwen geleden geheel anders uit. De Wijzerbeek die vandaag door het dorp loopt was vroeger een moerassige Denderarm. Aan de steile oever van deze arm ontstond de Hofstraat (= Hoogstraat). En de Varenberg was vroeger een (schier)eiland tussen de Dender en deze Denderarm. Daarenboven is de Dender rechtgetrokken.

Gezien de veranderende loop van de Dender is het mogelijk dat de oorspronkelijke kern te vinden was op de Varenberg:

dit lag aan de Dender;
de Varenberg ligt hoger dan de omgeving;
de oude heirbaan passeerde hier.

Middeleeuwen

De heerlijke rechten werden uitgeoefend deels door het kapittel van Kamerijk, deels door de heren van Dendermonde. Kamerijk oefende de drie graden der rechtspraak uit en stelde een baljuw en een schepenbank aan. Minder belangrijke geënclaveerde heerlijkheden waren het Eegene, eigendom van de abdij van Affligem, en een goed van Sint-Baafs. De straatnaam Oudburg wijst er op dat er ooit een kasteel of burcht moet gestaan hebben. Aan de hand van archeologische vondsten en plaatsnamen vermoedt men dat het kasteel langs de tegenwoordige Ouburg en langs een stukje van de Hofstraat (tot aan de pastorij) liep. De Oudegemse Baan en in het verlengde de Varenbergstraat zouden dan de verbinden vormen tussen het kasteel en de nederzetting op de Varenberg. De naam Bleienpark verwijst naar een hoektoren van het kasteel of de kasteelmuur waarin schilden werden bewaard.

De nieuwe tijd

De nieuwste tijd

In 1837 kwam in het nog volledig agrarische dorp een spoorweg, namelijk de lijn van Dendermonde naar Gent. In de 19e eeuw kwam er ook een kleine fabriek voor de verwerking van cichorei in Hof ten Bos.

Bezienswaardigheden

De Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk
Het Oorlogsmonument
De Onze-Lieve-Vrouw van Lambroeckkapel aan de Lambroeckstraat
De Stenenmolen, een windmolenrestant

Natuur en landschap

Oudegem ligt aan de Dender en aan de Schelde. De bodem is lemig en zandlemig en de hoogte bedraagt 7-10 meter.

Demografische ontwikkeling

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december

Toerisme

Door dit dorp loopt onder meer de fietsroute Denderende steden. Tijdens de jaarlijkse Haagem kermis in Oudegem wordt de 'Gouden Petattenworp' georganiseerd vanop de pui van het oude gemeentehuis en wordt er een jong 'Petatje' verkozen, een verwijzing naar 'Petatje' uit 'de Filosoof van Haagem' van Jef Scheirs. Personage Titten spreekt als apotheose de Oudegemse bevolking toe. Jef Scheirs (sinds 2008)^[1] en Petatje zijn bovendien Oudegemse reuzen uit de jaarlijkse reuzenstoet die wordt begeleid door meerdere personages uit de 'Filosoof'.^[2]^[3]

Sport

In Oudegem speelt de damesvolleybalclub VC Oudegem, voetbalclub SK Oudegem, badmintonclub BC Oudegem, tafeltennisclub Teneramonda, tennisclub TC Oudegem, de koninklijke wielerclub Eendracht Oudegem en er bevindt zich een sporthal.

Nijverheid

In Oudegem is de papierfabriek VPK gevestigd. In 2024 stootten de plannen van dit bedrijf om de huizen van omwonenden door de stad Dendermonde te laten onteigenen en er een warmtecentrale te bouwen op protest van de buurtbewoners.^[4]