Lijst van Engelandvaarders

24 februari 1944 met v.l.n.r. John Osten (op de boeg), Edzard Moddemeijer, Hein Fuchter, Flip Winckel en Henk Baxmeier (aan het roer)

Hieronder volgt een (onvolledige) lijst van Engelandvaarders. Het zijn namen van mannen en vrouwen, die 'over land' hebben geprobeerd te vertrekken. Volgens het Nationaal Archief en historica Agnes Dessing hebben ruim 1700 Engelandvaarders hun doel bereikt, meestal was dat Engeland.

Definitie: Onder Engelandvaarder wordt volgens de definitie die het Nationaal Archief hanteert, verstaan:

De toenmalige Nederlander of Nederlandse onderdaan die na de capitulatie van Nederland op 14 mei 1940 (Zeeland een aantal dagen later) en uiterlijk op 6 juni 1944 (D-day) tegen de wil van de vijand uit enig bezet gebied behorende tot het Koninkrijk der Nederlanden zoals zich dat bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog heeft uitgestrekt, dan wel enig ander door de vijand bezet of vijandelijk gebied heeft verlaten met de bedoeling een persoonlijke bijdrage te leveren aan de geallieerde oorlogsvoering.

Volgens deze definitie is het niet nodig dat ze naar Engeland voeren, maar Engeland was voor deze mensen wel de meest voor de hand liggende bestemming.

De namen zijn in groepen verdeeld, zodat te zien is wat die persoon na aankomst deed. Het komt voor dat een persoon in twee groepen staat, dat betreft vooral agenten die naar Nederland werden gestuurd.

Engelandvaarders die Engeland niet haalden

Naar schatting hebben minstens 172 mensen Engeland niet bereikt. Sommigen bleven onderweg steken in Zwitserland of elders, sommigen werden onderweg gearresteerd. Veel ontsnappingen mislukten, sommigen verdronken.

Engelandvaarders die in Engeland bleven

Van de 1706 Engelandvaarders gingen de 18 tot 42-jarigen in dienst en gingen 108 bij de Inlichtingendienst; 82 mannen en 48 vrouwen kregen een burgerfunctie.

Engelandvaarders bij de Royal Air Force of Marineluchtvaartdienst

Van alle Engelandvaarders kwamen de volgende personen bij de RAF of ML volgens Erwin van Loo van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (Toegang 726, inv.nr. 1224: Database Vliegend Personeel in de Britse Luchtstrijdkrachten, mei 1940-mei 1945).

Engelandvaarders over land^[5]

Engelandvaarders over zee

Robert Simon Cohen

Engelandvaarders bij de Marine

Engelandvaarders bij de Koopvaardij

^[10]

Engelandvaarders bij de Prinses Irene Brigade

Engelandvaarders bij het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger

Engelandvaarders die in de oorlog naar Nederland terugkeerden en overleefden

Er zijn 180 Engelandvaarders naar Nederland teruggekeerd, 46 van hen werden slachtoffer van het Englandspiel. Anderen sneuvelden tijdens de vliegtocht naar bezet Nederland, een groter aantal kwam om tijdens het inlichtingen- en verzetswerk in Nederland. Niet alle cijfers zijn bekend.

Engelandvaarders die in de oorlog naar Nederland terugkeerden maar niet overleefden

Agenten die slachtoffer werden van het Englandspiel

Plaquette Englandspiel Binnenhof Den Haag

Van de Engelandvaarders die als geheim agent weer terug naar Nederland gingen, zijn 46 slachtoffer van het Englandspiel geworden. Zij werden naar kamp Haaren gebracht, waar Ben Ubbink en Pieter Dourlein op 29 augustus 1943 ontsnapten en Arie van der Giessen in 1944 omkwam. Later werden de resterende gevangenen naar Mauthausen overgebracht, waar in totaal minstens 44 geheime agenten op 6 en 7 september 1944 zijn geëxecuteerd.^[12]

Nog in te delen

Mannen

A

B

C

D

E

P.T. Eckenhausen
Bram Erasmus
Jaap Erasmus
Dik Esser en zijn broer Willem Esser

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

Daniel Louis Otten

P

Q

R

S

T

Fred Vas Nunes

U

V

W

X Y Z

Hans van Zanten

Vrouwen

Zie ook: namenlijst van de UVA^[5]

Literatuur

Hans Hoets, Vrijgevaren!. Rotterdam, 1976.
Hans Hoets, Erelijst omgekomen oud lyceïsten 1940-1949. Het Nederlandsch Lyceum 1909-1991. Lijst van Engelandvaarders. [S.l.], 2010.
Pieter Hans Hoets, Englandspiel ontmaskerd. Schijnstoot op Nederland en België 1942-1944. Rotterdam, 1990.
Pieter Hans Hoets, Buitengaats! Met een Engelandvaarder de wereld in. Soesterberg, 2006.
Piet Spaans, Scheveningen Sperrgebiet. 's-Gravenhage, 1983.
Piet Spaans, Verraad in Scheveningen, in: Jaarboek Die Haghe (2011), p. 112-128.

Commons heeft mediabestanden in de categorie Engelandvaarder.

Bronnen, noten en/of referenties

Aanvullingen zijn overgenomen uit Vrijheid achter de horizon, door Jan Bruin en Jan van der Werff, hun boek gaat speciaal over de Engelandvaart over de Noordzee.
Stichting Genootschap Engelandvaarders
Nationaal archief^{[dode link]}
Dutch agents
De Duitsche dienstbode, door Piet Spaans
De verdwijning van de spionagelogger KW 110, door Piet Spaans

↑ Zie Rijksmonumenten
↑ Eerste luitenant, mislukt.
↑ ^a ^b Bij de RVD.
↑ Bij de Franse afdeling van de RVD.
↑ ^a ^b Namenlijst van de UVA. Gearchiveerd op 30 maart 2014.
↑ https://nimh-beeldbank.defensie.nl/foto-s/detail/193da133-58df-a286-e353-9b2593a2bc07. Gearchiveerd op 31 mei 2023.
↑ Foto Burgwal.
↑ Joodse ondernemer met visie en lef, de Volkskrant, 26 juni 2018. Gearchiveerd op 28 juli 2018.
↑ ^a ^b ^c Zie noten bij Leen Bruin.
↑ Booy, Arie, Engelandvaarder trouw aan zee (04-02-2019). Geraadpleegd op 09-02-2024.
↑ 94-jarige Jaap sprak nooit over verleden als geheim agent , AD, 27 november 2017. Gearchiveerd op 1 juli 2018.
↑ Gerrit Dessing is op 27 februari 1942 gedropt maar aan de Duitsers ontsnapt en naar Engeland teruggekeerd. Van J. Bakker en jhr. F.D. Ortt is na hun arrestatie niets meer gehoord.
↑ “Neen, ’t was geen vlucht, die U deed gaan.”
↑ Oorlogsvliegers in dienst van de Royal Air Force (RAF) en Fleet Air Arm (FAA) tussen 14 mei 1940 en 1 januari 1945 in het Europese oorlogstheater, op defensie.nl. Gearchiveerd op 17 augustus 2021.

[1] Zie Rijksmonumenten

[2] Eerste luitenant, mislukt.

[rvd-3] Bij de RVD.

[4] Bij de Franse afdeling van de RVD.

[:0-5] Namenlijst van de UVA. Gearchiveerd op 30 maart 2014.

[6] ttps://nimh-beeldbank.defensie.nl/foto-s/detail/193da133-58df-a286-e353-9b2593a2bc07. Gearchiveerd op 31 mei 2023.

[7] Foto Burgwal.

[8] Joodse ondernemer met visie en lef, de Volkskrant, 26 juni 2018. Gearchiveerd op 28 juli 2018.

[Zie_noten_bij_Leen_Bruin-9] Zie noten bij Leen Bruin.

[10] Booy, Arie, Engelandvaarder trouw aan zee (04-02-2019). Geraadpleegd op 09-02-2024.

[11] 94-jarige Jaap sprak nooit over verleden als geheim agent , AD, 27 november 2017. Gearchiveerd op 1 juli 2018.

[12] Gerrit Dessing is op 27 februari 1942 gedropt maar aan de Duitsers ontsnapt en naar Engeland teruggekeerd. Van J. Bakker en jhr. F.D. Ortt is na hun arrestatie niets meer gehoord.

[13] “Neen, ’t was geen vlucht, die U deed gaan.”

[14] Oorlogsvliegers in dienst van de Royal Air Force (RAF) en Fleet Air Arm (FAA) tussen 14 mei 1940 en 1 januari 1945 in het Europese oorlogstheater, op defensie.nl. Gearchiveerd op 17 augustus 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]