Kees van Kooten
Kees van Kooten | ||||
---|---|---|---|---|
Kees van Kooten (2012)
| ||||
Algemene informatie | ||||
Volledige naam | Cornelis Reinier van Kooten | |||
Geboren | 10 augustus 1941 | |||
Geboorteland | Nederland | |||
Beroep(en) | cabaretier, schrijver | |||
Jaren actief | 1963-heden | |||
Bekend van | De Klisjeemannetjes, Simplisties Verbond, Van Kooten en De Bie | |||
Handtekening | ||||
(en) IMDb-profiel | ||||
|
Cornelis Reinier (Kees) van Kooten (Den Haag, 10 augustus 1941) is een Nederlands cabaretier en schrijver.
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]Persoonlijk
[bewerken | brontekst bewerken]Van Kooten werd in 1941 geboren in de Bethlehemkliniek in Den Haag als oudste kind van Cornelis Reinier van Kooten en Anna Geertruida Snaauw. In 1945 werd zijn zus geboren. In 1959 leerde hij zijn toekomstige vrouw Barbara kennen, met wie hij in 1966 ging samenwonen op de Prinsengracht in Amsterdam. Op 18 oktober 1968 trouwden ze. Na hun bruiloft gingen ze aan de Nekkerweg in Zuidoostbeemster wonen, waar twee kinderen geboren werden: op 17 december 1971 zoon Kasper en op 26 januari 1974 dochter Kim.[1] Beiden zijn later ook bekend geworden. Zijn vrouw speelde af en toe gastrollen in zijn televisieprogramma's. In 1978 verhuisde het gezin naar Hilversum en in 1996 naar Amsterdam. In augustus 2014 werd Van Kooten getroffen door een hartinfarct. In het VUmc in Amsterdam onderging hij een geslaagde bypassoperatie. Hij schreef hierover in zijn boek Leve het welwezen.
Columns
[bewerken | brontekst bewerken]In 1968 begon Kees van Kooten met zijn beroemd geworden wekelijkse column Treitertrends in het weekblad de Haagse Post, die hij jarenlang zou voortzetten. Bloemlezingen hieruit verschenen vanaf 1969 in boekvorm en zouden vele herdrukken beleven. Daarbij bezigde hij ook geregeld de naam Koot (zoals in de titels van de bundels Koot droomt zich af en Koot graaft zich autobio), waarmee hij ook wel werd aangesproken door zijn metgezel De Bie, die op zijn beurt ook wel kortweg Bie werd genoemd.
Koot en Bie
[bewerken | brontekst bewerken]Van Kooten werd vooral bekend door zijn samenwerking met collega Wim de Bie. Met hem vormde hij, aanvankelijk voor het radioprogramma Uitlaat als de Klisjeemannetjes, voor de televisie het duo Van Kooten en De Bie, dat jarenlang programma's voor de VARA en VPRO maakte. Hun samenwerking begon al op de middelbare school, het Dalton Lyceum. Hier startten ze samen een cabaretensemble met de naam Cebrah. De eerste programma's hadden de titels G.Rapsgewijs en Te hooi en te grap. Behalve televisieprogramma's maakte het duo ook tussen 1972 en 1985 de Bescheurkalender. Van Kooten schreef diverse boeken, zowel onder zijn eigen naam als onder pseudoniemen. Gebruikte pseudoniemen waren Koot, Jan Blommers, Hans van Dek, Tj. Hekking, Heer Koot, Harry F. Kriele en Roman Tate. Van Kooten werkte aanvankelijk nog als freelance copywriter.[2]
Bekende typetjes
[bewerken | brontekst bewerken]- Koos Koets: naar eigen zeggen een oudere jongere, qua verschijning en woordgebruik een parodie op het cliché van de hippiejongere; vaste uitdrukkingen: mozes kriebel en jemig de pemig.
- Zuster Laetitia: een non die een oproep deed aan mede-religieuzen om een eind te maken aan de machocultuur in de kerk.
- Mehmet Pamuk: een Turkse gastarbeider die dolgraag wil integreren, en zijn best doet om foutloos Nederlands te spreken, waarbij zijn Nederlands beter en vooral bloemrijker is dan dat van zijn gesprekspartners. Groenteman Henk Blok heeft echter juist een cursus Turks gevolgd om zijn klanten beter te woord te kunnen staan.
- De Vieze Man: een morsige perverse zonderling, wiens universum draait om seksuele insinuaties .
- Prof. dr. ir. P. Akkermans: een man die beweert dat zijn naam voor vrijwel elke belangrijke vacature circuleert. ("Ik bén genoemd").
- Dr. Remco Clavan: Oost-Europadeskundige die in feite weinig nieuws te vertellen heeft en slechts in andere bewoordingen de vraag herhaalt.
- H.J. Bussink: oud-verzetsman en fanatiek monarchist, die zich vaak over kleine dingen erg boos maakt.
- Diana Charité: een zwaar opgemaakte, wat oudere dame met een harde doorrookte stem en een uitgesproken mening. ("Weetjewel, weet je niet?")
- Prof. dr. E.I. Kipping: neerlandicus die op vaak onnavolgbare manier taalfouten en -regels probeert te verduidelijken.
- Harry van Klingelen: ambulant reprentant, een slinkse colporteur met uiterst gladde praatjes.
- Sjon: alleenstaande vandaal, driftkop die zich miskend voelt omdat hij niet bij een club hoort
Als duo met Wim de Bie
[bewerken | brontekst bewerken]- De gebroeders Gé en Arie Temmes: twee oude uitkeringsgerechtigde mannen die zich over kleinigheidjes opwinden, waarbij Arie ook vaak op Gé moppert; bekend door hun oorlogservaringen ("Wo ist der Bahnhof?").
- F. Jacobse en Tedje van Es: twee 'vrije jongens' die zich vooral bezighouden met zwart werk en kleine oplichtingspraktijken; tevens oprichters van de Tegenpartij.
- De Klisjeemannetjes: twee mannen met een Haags accent die aan het biljart in clichématig taalgebruik gesprekken voeren.
- Moeder en zoon Carla en Frank van Putten: gefrustreerde nestblijver Frank wordt continu betutteld door zijn moeder, terwijl hij in verloren momenten opgaat in seksuele fantasieën. ("Ik wil een lekkere, ronde, blonde meid om mee te rollebollen onder de kerstboom. ... Maar ja, ik heb geen lekkere blonde vriendin. Ik heb alleen mijn moeder, en daar ben ik voor behandeld.")
- Jet en Koosje Veenendaal: twee samenwonende oudere zussen met een respectievelijk zorgelijk en nuchter karakter
- De Positivoos: twee relizangers met politiek incorrecte liedjes, die vooral uit zijn op commercieel succes.
- Reporters Harry F. Kriele en Bulle van Berkel: Van Berkel werd vooral gekenmerkt door zijn stereotiepe lange jas, terwijl de reportages van Kriele vrijwel altijd een fiasco waren.
- Bert en Dien Meibos: echtpaar en vroegere leden van de Gerrit Braks-fanclub. Nadat deze uit de politiek was gestapt werden ze fan van achtereenvolgens Koos Alberts, Frans Bauer, Paul de Leeuw en de Spice Girls. Omdat Dien, die dominant en schreeuwerig is waarbij ze de mompelende Bert voortdurend overstemt, hen hier te oud voor vond, werden ze weer fan van de Everly Brothers, net als bij hun huwelijk.
- Cornelis en Catalijne Pronk: een echtpaar dat een kind uit Afrika had geadopteerd, maar het nog nooit in het echt gezien hadden. Cornelis gaf zijn vrouw geregeld een corrigerende tik.
- Burgemeester Hans van der Vaart (lid van de Rose Burgemeestersclub) en Wethouder Tjolk Hekking, van de gemeente Juinen.
- Ralph en Thea Ternauw: mooiweerprater Ralph en zijn in stilte opstandige vrouw Thea.
Als trio met Barbara van Kooten en Wim de Bie
[bewerken | brontekst bewerken]- Cor van der Laak (krities AVRO-lid), zijn vrouw Cock en zoon Ab van der Laak (wereldkampioen Boter, Kaas en Eieren).
Televisie, radio, film en theater
[bewerken | brontekst bewerken]- 1964: Uitlaat, met o.a. 'De Klisjeemannetjes' (voor de VARA-radio)
- 1964: Twee in een jeep (ook nog VARA-radio)
- ong. 1965: Lurelei
- 1969-1972: Hadimassa
- 1972: Teleac-cursus Esperanto
- 1972-1974: Het Gat van Nederland
- 1974-1979: Simplisties Verbond (VPRO-televisie)
- 1976: De Dienstlift, naar The Dumb Waiter van Harold Pinter (televisie)
- 1979-1980: Op hun pik getrapt
- 1980-1981: Koot en Bie
- 1981-1982: Van Kooten en De Bie
- 1982-1983: Juinen
- 1983: Een Gebaar (benefietvoorstelling voor Amnesty International)
- 1983: Vroeger kon je lachen (film)
- 1983-1984: Kreateam
- 1984-1988: Van Kooten en De Bie
- 1988-1993: Keek op de week
- 1991: Oh Boy! (film)
- 1993-1994: Krasse Knarren
- 1994-1995: In bed met Van Kooten & De Bie
- 1995-1996: Deksel van de desk
- 1996-1998: Van Kooten en De Bie
- 1999: Hoofd leest zich autobio (theater)
- 2002: Wina Zingt (toneelstuk)
- 2012: Alles is familie (film)
- 2016: Nederland in de jaren 60 (serie documentaires over de jaren 60)
Bibliografie
[bewerken | brontekst bewerken]- 1960: 1 gedicht Geef het nu maar toe in Een 10 voor 10-ers
- 1965: Memories are made of ziss
- 1969: Melk (uitgave: Coöperatieve Condensfabriek 'Friesland')
- 1969: Treitertrends
- 1970: Lachen is gezond (met Wim de Bie)
- 1970: Treitertrends 2 ISBN 90-234-7017-6
- 1972: Laatste Treitertrends ISBN 90-234-7019-2
- 1975: Gas (uitgave: VEG-gasinstituut)
- 1976: De ergste treitertrends (bloemlezing)
- 1977: Koot droomt zich af ISBN 90-234-0595-1
- 1977: Van Klisjeemannetjes tot directeuren van het Simplisties Verbond (met Wim de Bie) (Bulkboek}
- 1977: Schrijven (handschriftposter)
- 1979: Koot graaft zich autobio (bundeling van eerder gepubliceerde columns in weekblad HP als voortzetting van de Treitertrends ISBN 90-234-0684-2; 21e druk in 2013) ISBN 978-90-234-7663-4
- 1979: Wagen (1 pagina, een uitgave van "Het Open Boek")
- 1981: Willem
- 1982: De Juinensche Courant (met Wim de Bie)
- 1982: Veertig (en een gedicht achter op het boek)
- 1983: JuCo Magazine (met Wim de Bie, voortzetting van De Juinensche Courant)
- 1983: Juiner Nieuwsblad
- 1983: Hank den Drijver rekent af met Een Gebaar voor Amnesty International (met Wim de Bie en Freek de Jonge)
- 1984: Modermismen
- 1984: Hedonia
- 1986: Meer modermismen
- 1986: Van de hoge (tekening: Peter van Straaten) (50 ex.)
- 1986: Het groot bescheurboek (met Wim de Bie)
- 1987: Naar Delft heen (Een geheim opstel uit 1950)
- 1988: Zeven sloten. Zes uitstapjes (en enkele gedichten) als Dr. Kees van Kooten
- 1989: Appeldoorn
- 1989: Meest modermismen
- 1989: Het Simplistisch verbond over ... (met Wim de Bie)
- 1991: Zwemmen met droog haar - Een lang verhaal kort (onder meer over de vriendschap van Van Kooten en zijn echtgenote met de Roemeense Ralu Balescu
- 1992: Hilversum (Noord-Holland in proza, poëzie en prenten)
- 1993: Verplaatsingen (verhalenbundel)
- 1993: Ons kent ons (fotoboek, met Wim de Bie)
- 1994: Meer dan alle modermismen (Modermismen, Meer modermismen, Meest modermismen)
- 1997: Omnibest (De ergste treitertrends, Koot graaft zich autobio, Veertig, Hedonia, Zeven sloten, Zwemmen met droog haar)
- 1999: Levensnevel (verhalenbundel)
- 1999: Kaft en koren
- 1999: Het Schaampaard (prentenboek op rijm, bedoeld voor kinderen vanaf ongeveer 9 jaar, met illustraties van Willem van Malsen)
- 2000: De complete modermismen (heruitgave van 'Meer dan alle modermismen')
- 2000: Annie
- 2001: Hilaria
- 2003: Tijdelijk nieuw (columns)
- 2003: Letterlust (met Ewald Spieker)
- 2004: Alle modermismen ooit (met 60 bonusmodermismen)
- 2005: Gerard Reve (300 ex.)
- 2006: Mijn plezierbrevier - de natuurleukste korte verhalen volgens mij (bundeling verhalen van andere schrijvers, samengesteld door Kees van Kooten)
- 2007: Episodes. Een romance
- 2008: De dag- en nachtegaal (luisterboek)
- 2009: Het dierbaarste van Kees van Kooten
- 2009: Tijdloos ouderwets
- 2010: Zo Wordt U Gelukkig (over de poëzie van Billy Collins)
- 2012: Hartstochtjes (persoonlijke herinneringen - muziek, boeken, kunst)
- 2013: Alle treitertrends (Treitertrends, Treitertrends 2, Laatste Treitertrends)
- 2013: De verrekijker (boekenweekgeschenk 2013)
- 2014: Luim - het komrijk van Kees van Kooten (bundeling verhalen van Gerrit Komrij, samengesteld door Kees van Kooten)
- 2015: Leve het welwezen
- 2017: Karrevrachten pennevruchten (vormgegeven door graficus Piet Schreuders)
- 2020: 575 Haikoots. Haiku-verzen (sommige van moeder Annie)
- 2021: De tachtigjarige vrede[3]
Prijzen
[bewerken | brontekst bewerken]- 1974 - Zilveren Nipkowschijf, samen met Wim de Bie
- 1977 - Zilveren Nipkowschijf, samen met Wim de Bie
- 1979 - Cestoda-prijs, voor het moeiteloos beoefenen van de Nederlandse taal in al haar genres
- 1985 - Ere-Nipkowschijf, samen met Wim de Bie
- 1986 - G.W.J. Paagman-prijs, voor zijn gehele oeuvre
- 1987 - (eerste) Publieksprijs CPNB
- 1998 - Gouden Beeld Carrière Award, samen met Wim de Bie
- 1999 - Groenman-taalprijs, voor radio-televisie-presentatoren die zich onderscheiden door hun taalgebruik
- 2000 - Littéraire Witte Prijs, voor de verhalenbundel Levensnevel
- 2004 - Gouden Ganzenveer, voor zijn uitzonderlijke bijdrage aan de Nederlandse geschreven cultuur
- 2007 - erelidmaatschap van het Genootschap Onze Taal, samen met Wim de Bie
Twee Edisons en zes gouden platen voor diverse platen van het Simplisties Verbond.
Trivia
[bewerken | brontekst bewerken]- Hij was een goede vriend van toenmalig Humo-hoofdredacteur Guy Mortier en publiceerde al sinds de jaren zeventig een wekelijkse column in Humo. Het blad besteedde tijdens de jaren zeventig, tachtig en negentig veel aandacht aan de programma's van Van Kooten en De Bie en prees hen, vooral omdat er in Vlaanderen geen equivalent op televisie te vinden was. Andersom bewonderde Van Kooten Humo in die jaren omdat hij vond dat er in Nederland geen televisieblad te vinden was dat even goed was als Humo. Mortier figureerde ooit in een sketch van Van Kooten en De Bie als laborant. In een andere sketch toonden Van Kooten en De Bie op televisie een nummer van Humo en verklaarden dat het "het beste blad aller tijden" was, iets wat Mortier zelf "een van de ontroerendste momenten uit zijn leven" noemde. Toen Mortier met pensioen ging in 2003, kwam Van Kooten een hommagetoespraak houden.
- In de stripreeks De Kiekeboes heeft hij in het album De taart een cameo als verslaggever-ter-plaatse "Koos van Keeten".
- Van Kooten was lijstduwer voor de Partij voor de Dieren bij de Tweede Kamerverkiezingen 2006. Hij stond toen op plek 30.
- Hij schreef in 2013 het Groot Dictee der Nederlandse Taal.
Bronnen
[bewerken | brontekst bewerken]- Bomans, Godfried, Kees Stip, S. Carmiggelt en Kees van Kooten, redactie: Dick Welsink, A. Meinderts, Vier lichte letterheren, Schrijversprentenboek, De Bezige Bij, 1999
- Hazeu, Wim, Het literair pseudoniemenboek, 1987
- Michaël, H., Nederlandse literaire prijzen 1880-1985, 1986
- Moerman, J., Spectrum Nederlandstalige auteurs, Het Spectrum, 1985
- Kooiman, Geert en Welsink, Dick, Schrijversgezichten (fotoboek), 1990
- Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse auteurs, 1996
- Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z, Het Spectrum, 2002
- Spectrum Encyclopedie, 1997
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Site over Van Kooten en De Bie
- Dossier van de KB over Kees van Kooten
- Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)
- ↑ Kees van Kooten is graag de wijze opa. NU.nl (16 maart 2013). Gearchiveerd op 28 juni 2018. Geraadpleegd op 15 februari 2022.
- ↑ Wim Hazeu, Het literair speudoniemen boek, 1987, De Bijenkorf, blz. 55
- ↑ Richard Groothuizen, Kees van Kooten: de twijfelende schrijver die maar doorging met tv-maken . Het Parool (13 augustus 2021). Gearchiveerd op 7 februari 2023. Geraadpleegd op 15 februari 2023.