Brontekst bekijken van Spitsbergen

U hebt geen toestemming om deze pagina te bewerken, want:

Uw IP-adres bevindt zich in een bereik dat op alle wiki’s van de Wikimedia Foundation geblokkeerd is.

Deze blokkade is ingesteld door ‪Superpes15‬. De opgegeven reden is No open proxies .

Aanvang blokkade: 10 feb 2024 12:40
Einde blokkade: 10 feb 2026 12:40

Uw huidige IP-adres is 142.171.178.55. Het geblokkeerde bereik is 142.171.0.0/16.

Vermeld alle bovenstaande gegevens als u ergens op deze blokkade reageert. Als u denkt dat u per abuis bent geblokkeerd, kunt u aanvullende informatie en instructies vinden in het algemene beleid Geen open proxy’s.

Anders kunt u om de blokkering bespreken een verzoek om beoordeling op Meta-Wiki plaatsen. U kunt ook een e-mail sturen naar de VRT-wachtrij van de stewards op stewards@wikimedia.org met daarin alle bovenstaande gegevens.

U kunt de brontekst van deze pagina bekijken en kopiëren.

{{Zie artikel|Dit artikel gaat over de eilandengroep. Zie [[Spitsbergen (eiland)]] voor het eiland dat een onderdeel is van deze groep of [[Spitsbergen (Midden-Groningen)]] voor een gehucht in Groningen.}}
{{Infobox regio
| naam = Svalbard
| plaatskop = Overzees territorium van [[Noorwegen]]
| flag = Flag of Norway.svg
| vlagartikel = Vlag van Noorwegen
| coa = Coat of arms of the Governor of Svalbard (historical).svg
| wapenartikel = Wapen van Spitsbergen
| map = Norway-Svalbard.svg
| talen = [[Noors]], [[Russisch]]
| hoofdstad = [[Longyearbyen]]
| religie = 
| km2 = 62.049
| pctwater = 
| quagrootte = 122
| inwoners = 2.165
| census = 2008<ref>[https://web.archive.org/web/20120208001818/https://www.cia.gov/library/publications//the-world-factbook/geos/sv.html CIA - The World Factbook - Svalbard]</ref>
| quainw = 230
| munteenheid = [[Noorse kroon]]
| valutacode = NOK
| tijdzone = [[UTC+1|+1]] (zomer [[UTC+2|+2]])
| volkslied = 
| feestdag = 14 augustus
| tld = [[.sj]]
| landcode = SJ SJM 744
| tel = +47
}}
[[Bestand:W W Svalbard LandSat7 21.14475E 78.71545N.png|thumb|Satellietfoto]]
[[Bestand:Cornelis de Man - De traankokerij van de Amsterdamse kamer van de Noordse Compagnie op Smerenburg.jpg|thumb|Nederlanders in [[Smeerenburg]]]]
[[Bestand:Longyearbyen4.jpg|thumb|Uitzicht over de hoofdstad [[Longyearbyen]]]]
[[Bestand:Polar bear sign Svalbard.jpg|thumb|Waarschuwingsbord voor ijsberen]]
'''Spitsbergen''' ([[Noors]]: ''Svalbard''; [[Russisch (hoofdbetekenis)|Russisch]]: Шпицберген, ''Sjpitsbergen'') is een eilandengroep ([[archipel]]) in de [[Noordelijke IJszee]], zo'n 565&nbsp;km ten noorden van [[Noorwegen]], die uit drie grotere en een tachtigtal kleine eilanden bestaat. De eilandengroep maakt sinds 1920 met een apart statuut deel uit van het koninkrijk [[Noorwegen]].

De geografische ligging is tussen 74°-81° NB en 10°-35° OL. De oppervlakte is ca. 62.000&nbsp;km², waarvan 60% bedekt is met [[gletsjer]]s. Op de hele archipel wonen, afhankelijk van het seizoen, 3000 tot 4000 mensen, waarvan ongeveer de helft in de hoofdstad [[Longyearbyen]]. Landinwaarts is het landschap ruig met steile bergen. De meeste bergen zijn tussen de 800 en 1300 meter hoog. De hoogste bergtop is [[Newtontoppen]] (1713 meter). [[Perriertoppen]] is vrijwel even hoog (1712 meter). In totaal zijn er zes bergtoppen hoger dan 1400 meter.

== Naam ==
De naam ''Spitsbergen'' is gegeven door de Nederlander [[Willem Barentsz]] in [[1596]], toen hij onderweg was naar [[Nova Zembla]], op zoek naar een noordelijke route naar Oost-Azië. In 1925 werd de [[Noors]]e naam voor de Spitsbergenarchipel, ''Svalbard'', vastgesteld. Deze naam werd gekozen naar een vermelding in een [[IJsland]]se tekst uit de [[twaalfde eeuw]] en betekent "koude rand" of, vrijer vertaald, "koude kust". Er is overigens geen enkel bewijs dat de in die tekst genoemde naam daadwerkelijk betrekking had op Spitsbergen. Mogelijk werd er het eiland [[Jan Mayen]] of een stuk van de [[Groenland]]se kust mee bedoeld.<ref>Politikens Nudansk Ordbog, 1992, s.v. ''Svalbard''</ref>

In de meeste talen wordt de archipel tegenwoordig 'Svalbard' genoemd en verwijst 'Spitsbergen' naar het grootste eiland van deze archipel. In het Nederlands en sommige andere talen, zoals het Duits, het Fries en het Russisch, worden beide echter 'Spitsbergen' genoemd (zoals oorspronkelijk).
Ook in Noorwegen wordt overigens de gehele archipel wel aangeduid met Spitsbergen.<ref>[https://lovdata.no/dokument/NL/lov/1920-02-09 Het Spitsbergenverdrag wordt aangeduid als ''Svalbardtraktaten'' maar is een verdrag betreffende Spitsbergen]</ref>

== Geschiedenis ==
De geschreven geschiedenis van Spitsbergen begon aan het einde van de [[zestiende eeuw]] toen de eilandengroep werd ontdekt door [[Willem Barentsz]] op zijn derde expeditie om de [[Noordoostelijke doorvaart]] te vinden. De verhalen van de overlevenden van die dramatische laatste reis van Barentsz maakten in de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden]] duidelijk dat Spitsbergen grote kansen bood voor de [[Walvisvaart|walvisvangst]].

=== Walvisjacht ===
In de [[zeventiende eeuw]] werden de [[fjord]]en en zeeën van de eilandengroep het jachtterrein van vooral Nederlandse en [[Engeland|Engelse]] walvisjagers. De Nederlandse [[Noordsche Compagnie]] had in de 17e eeuw tot 1660 gedurende het vangstseizoen [[Walvistraan|traankokerij]]en in [[Smeerenburg]]. Er zijn pogingen gedaan om de nederzetting permanent te bewonen, maar overwinteren bleek in de praktijk niet haalbaar. Naar deze nederzetting op het eiland [[Amsterdam (Spitsbergen)|Amsterdamøya]] is vanuit Nederland eind 20e eeuw archeologisch onderzoek gedaan. Het steeds tijdelijke karakter van bewoning leidde ertoe dat geen enkele natie de behoefte voelde om de archipel daadwerkelijk te [[Kolonisatie|koloniseren]], hoewel de [[Denemarken|Deense]] koning aanspraak maakte op de eilanden.

=== Pelsjagers ===
Halverwege de [[achttiende eeuw]] waren vrijwel alle walvissen rond Spitsbergen gedood. Landen als de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en Engeland verloren daarmee hun interesse in Spitsbergen. In deze periode werd het vasteland van de eilanden nieuw jachtgebied, nu voor [[pelsjager]]s. In eerste instantie kwamen deze uit [[Rusland]], de zogenaamde [[Pomoren]]. Daarbij voegden zich wat later ook jagers uit het noorden van Noorwegen die zich richtten op [[IJsbeer|ijsberen]]. Deze jacht was vooral het terrein van eenlingen en heeft ook niet dezelfde dramatische gevolgen gehad als de walvisjacht. De jagers opereerden op eigen houtje en hadden weinig behoefte aan enige vorm van bestuur. De eilanden bleven daardoor ''[[terra nullius]]''.

=== Steenkool ===
Aan het einde van de [[negentiende eeuw]] was er in de westerse wereld een groeiende interesse in de poolgebieden. Dat leidde ook tot grotere aandacht voor Spitsbergen. De eilanden werden studieobject voor [[geografie|geografen]] en [[geologie|geologen]]. Al snel bleek dat Spitsbergen rijke [[steenkool]]voorraden had. De steenkool leek ook eenvoudig te winnen. Deze ontdekking leidde tot een bescheiden variant van de [[goudkoorts|goldrush]] in [[Alaska (hoofdbetekenis)|Alaska]]: individuen zowel als bedrijven claimden grote delen van [[Spitsbergen (eiland)|West-Spitsbergen]] om daar [[mijnbouw]] te kunnen plegen. Daarnaast werden ook pogingen gedaan om andere mineralen, zoals [[marmer]] en [[gips]] te ontginnen. Het ontbreken van een effectief bestuur begon daardoor een probleem te worden. De steenkoolwinning is nog lang voortgezet, tot het in de jaren 2010 niet meer rendabel was vanwege lage marktprijzen.<ref>https://www.spitsbergen-svalbard.com/spitsbergen-information/history/mining.html</ref> De steenkool van Spitsbergen (uit Gruve 7) was van hoge kwaliteit, en een belangrijk deel van de productie werd gebruikt door de metaalindustrie in Duitsland, onder andere voor het gieten van motorblokken.<ref>https://folk.uio.no/hanakrem/svalex/Papers_and_extended_abstracts/Jochmann-Longyearbyen-eng.pdf</ref>

=== Tweede Wereldoorlog ===
Toen in april 1940 de Duitse troepen Noorwegen tot de Noordkaap bezetten veranderde er aanvankelijk op Spitsbergen niet veel. De kolen voor de [[Sovjet-Unie]] konden afgevoerd worden en [[Adolf Hitler|Hitler]] liet het eiland voor wat het was. Dat veranderde nadat in 1941 de Duitsers de Sovjet-Unie binnenvielen. Spitsbergen werd strategisch belangrijk in verband met de [[Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerde]] konvooien naar [[Moermansk]] en de steenkoolvoorraden. In augustus 1941 werd [[Operatie Gauntlet]] uitgevoerd, een gecombineerde Britse, Noorse en Canadese commandoactie. Men evacueerde 2000 Russen naar [[Archangelsk]] en 800 Noren naar [[Schotland]], stak 1,45 miljoen ton steenkool en 1,25 miljoen liter benzine in brand, ontmantelde de kolenmijnen, vernielde twee Duitse automatische weerstations en verliet vervolgens het inmiddels onbewoond geworden eiland.

In april 1942 landden 82 Noorse soldaten op Spitsbergen onder de codenaam ''Fritham''. Ze werden ontdekt en gebombardeerd door Duitse langeafstandbommenwerpers. Twaalf Noren kwamen daarbij om het leven. Later kreeg dit kleine garnizoen de beschikking over [[luchtafweergeschut]]. Operatie Fritham had als doel Duitse weerstations op te sporen en te vernietigen en de kolenmijnen te herstellen. Op 6 september 1943 vertrokken de twee grootste Duitse slagschepen, de ''[[Scharnhorst]]'' en de ''[[Tirpitz (slagschip)|Tirpitz]]'' uit Noorwegen richting Spitsbergen onder de codenaam ''Operation Sizilien''. Ze arriveerden op 7 september om 9.00 uur bij de haven van [[Barentszburg]] en bestookten het dorp met hun 35&nbsp;cm kanonnen. Duitse matrozen gingen vervolgens aan land en namen zestig Noorse soldaten gevangen. Ze vernielden alle militaire en civiele installaties en vertrokken dezelfde dag bij het vallen van de avond.

In september 1943 vestigden elf Duitse soldaten, onder leiding van de weerkundige Wilhelm Dege, op een moeilijk toegankelijk deel van Spitsbergen het weerstation ''Haudegen''. Ze zonden per radio iedere drie uur [[Meteorologie|meteorologische gegevens]] naar hun basis in Noorwegen. De groep had voor een jaar lang verblijf voorraden mee gekregen. Toen Duitsland op 7 mei 1945 capituleerde werden de mannen van Haudegen vergeten. Ze werden door niemand officieel op de hoogte gesteld van de capitulatie. Ten slotte zochten ze per radio contact met de geallieerden. In september 1945 werd hun aanwezigheid opgemerkt, waarna ze enkele dagen later de gelegenheid kregen zich over te geven aan de kapitein van het Noorse robbenjachtschip ''Blaasel''.<ref>Max van den Berg, Contactblad Stg. 1940-1945, editie winter 2012</ref><ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/2055843-de-vergeten-wehrmacht-eenheid-van-spitsbergen.html |titel=De vergeten Wehrmacht-eenheid van Spitsbergen |auteur= |uitgever=NOS |datum=4 september 2015 |bezochtdatum=29 oktober 2018|archiefurl=https://web.archive.org/web/20181030035740/https://nos.nl/artikel/2055843-de-vergeten-wehrmacht-eenheid-van-spitsbergen.html|archiefdatum=2018-10-30|dodeurl=nee}}</ref>

== Spitsbergenverdrag ==
In [[1920]] werd in het [[Spitsbergenverdrag]] vastgelegd dat de eilanden onder Noors toezicht kwamen. Maar het land staat wel op zichzelf, de [[belasting (fiscaal)|belastingen]] zijn anders geregeld dan in Noorwegen en het geld afkomstig uit Spitsbergen, moet ook daar weer benut worden. Er wordt geen belasting geheven op bijvoorbeeld [[alcoholische drank|drank]], zodat de prijzen een stuk lager zijn dan in Noorwegen. Theoretisch is Spitsbergen te bezoeken zonder een paspoort te tonen.

De status van Spitsbergen is met enige regelmaat twistpunt tussen Noorwegen en [[Rusland (hoofdbetekenis)|Rusland]]. Rusland maakt als vrijwel enige natie gebruik van de rechten die het Spitsbergenverdrag biedt, en meent dat Noorwegen zijn rechten schendt door met een beroep op ''bescherming van de natuur en/of het milieu'' de Russische economische activiteiten te belemmeren. De enige overgebleven Russische basis is [[Barentszburg]].

Al het vliegverkeer tussen Spitsbergen en Noorwegen wordt beschouwd als een internationale vlucht, waarbij alle reizigers door de douane en paspoortcontrole heen moeten. Vanwege de bijzondere bestuurlijke status heeft Spitsbergen een eigen [[ccTLD|internetdomein-landcode]], namelijk [[.sj]], die het vanwege de statistische benoeming in [[ISO 3166-1]] van [[Spitsbergen en Jan Mayen]] als één geheel deelt met [[Jan Mayen]].

Toezichthouder namens de Noorse overheid op de eilandengroep is de ''[[Sysselmann van Spitsbergen|sysselmann]]''. Hij of zij zetelt in de hoofdstad [[Longyearbyen]]. Spitsbergen maakt in tegenstelling tot de rest van Noorwegen geen deel uit van de [[Verdragen van Schengen]] terwijl Jan Mayen hier wel onder valt. Binnenlandse vluchten tussen het vasteland van Noorwegen en de eilandengroep zijn onderhevig aan de Schengengrenscontroles.

== Nederzettingen ==
[[Longyearbyen]] is de grootste nederzetting op Spitsbergen met ongeveer 1700 inwoners (2004).

Willem Barentsz is de naamgever van de plaats [[Barentszburg]], met circa 500 Russische inwoners de tweede nederzetting op de eilanden. Andere bewoonde nederzettingen zijn [[Sveagruva]] (210 inw.) en [[Ny-Ålesund]] (40 inw.). Ook [[Pyramiden]] is sinds 2008 weer bewoond: 22 Russen proberen er het dorp klaar te maken voor toerisme. Daarnaast zijn er een aantal Noorse weerstations en een Pools onderzoekcentrum te [[Hornsund]] met circa 10 inwoners. Daarnaast zijn er de verlaten plaatsen [[Rijpsburg]], [[Smeerenburg]] en [[Groemant]].

Begin 2008 is op Spitsbergen de [[Wereldzaadbank op Spitsbergen|Wereldzaadbank]] van start gegaan, een internationale genenbank waar alle soorten zaden ter wereld moeten worden bewaard op een zodanige wijze dat ook na rampen elders ter wereld de zaden behouden blijven.

== Klimaat ==
{{Zie hoofdartikel|Klimaat van Spitsbergen}}
Dankzij de [[Golfstroom]] wordt het niet extreem koud op Spitsbergen en blijven de wateren rondom het eiland voor het grootste deel van het jaar [[IJsvrij (scheepvaart)|ijsvrij]] en bevaarbaar. De gemiddelde wintertemperatuur is −12&nbsp;°C, de gemiddelde zomertemperatuur +5&nbsp;°C. De westkant is warmer dan de oostkant; dit wordt veroorzaakt door de loop van de Golfstroom. Doordat de zee in het voorjaar het koudst is, is maart ook de koudste maand van het jaar. De laagst gemeten temperatuur op Spitsbergen kwam voor in maart 1986. Toen werd het −46,3 graden. In juli en augustus is het zo'n +4 tot +6 graden en in Longyearbyen is het in juli gemiddeld +6,2 graden. Op een mooie dag stijgt de temperatuur soms tot +12 graden. In juli 1979 steeg de temperatuur tot +21,3 graden en dat was zeer uniek. In de lagere delen van Spitsbergen is de bodem bedekt met sneeuw tussen september en begin juni. Slechts een paar maanden is de sneeuw gesmolten. Boven de 600 meter ligt er het hele jaar door sneeuw.

=== Klimaatverandering ===
De verandering van het klimaat en de opwarming van de aarde ondervinden bewoners en onderzoekers<ref>Zoals bv. Kim Hólmen van het Norwegian Polar Institute, die al 30 jaar de Archipel bezoekt en sinds 6 jaar in Longyearbyen woont.</ref> hier aan den lijve. Gletsjers die zich snel terugtrekken, smelt die steeds vroeger in het voorjaar begint, inheemse vogelsoorten die uitsterven en niet-inheemse soorten die zich komen vestigen, fjorden die 's winters niet meer dichtvriezen.
In [[2015]] en ook het jaar daarop waren er modderlawines en aardverschuivingen na ernstige regenval en hogere wintertemperaturen.
Dit leidde tot evacuaties en een afnemend gevoel van veiligheid bij inwoners.
Al deze verschijnselen corresponderen met het oplopen van de gemeten gemiddelde jaartemperatuur: was deze in 1899 nog −6,7 graad Celsius, in 1917 −2,4&nbsp;°C, in 2006 was deze opgelopen tot −1,7&nbsp;°C<ref>Gevaarlijk warm op Spitsbergen, Anne Grietje Franssen, Trouw (Vandaag p.4), 26 november 2016</ref>.
"Het hele systeem is uit balans", constateert [[Bernd Etzelmüller]], geoloog aan de universiteit van [[Oslo]].<ref>Ibidem</ref>

=== Klimatogram ===
{{Tabel weergemiddelden
| locatie = Spitsbergen
| bron = Nordicvisitor.com<ref>[https://svalbard.nordicvisitor.com/travel-guide/climate-and-daylight/ Nordicvisitor.com]</ref>, Climatemps.com<ref>[http://www.svalbard.climatemps.com/sunlight.php Climatemps.com]</ref>, ClimatestoTravel.com<ref>[http://www.climatestotravel.com/climate/norway/svalbard ClimatestoTravel.com]</ref>, Climatemps.com<ref>[http://www.svalbard-aero.climatemps.com/humidity.php Climatemps.com]</ref>
<!-- gemiddelde maandtemperatuur (°C) en gemiddelde neerslag per maand (mm) -->
| jan_gem  = -16.5 | jan_gem_ns  = 22.0 <!-- https://svalbard.nordicvisitor.com/travel-guide/climate-and-daylight/ -->
| feb_gem  = -17 | feb_gem_ns  = 28.0
| mrt_gem  = -16.5 | mrt_gem_ns  = 29.0
| apr_gem  = -12.5 | apr_gem_ns  = 16.0
| mei_gem  = -5 | mei_gem_ns  = 13.0
| jun_gem  = 1 | jun_gem_ns  = 18.0
| jul_gem  = 5 | jul_gem_ns  = 24.0
| aug_gem  = 4 | aug_gem_ns  = 30.0
| sep_gem  = -1 | sep_gem_ns  = 25.0
| okt_gem  = -6.5 | okt_gem_ns  = 19.0
| nov_gem  = -11 | nov_gem_ns  = 22.0
| dec_gem  = -14.5 | dec_gem_ns  = 25.0
| jaar_gem = -7.54 | jaar_gem_ns = 271
<!-- gemiddelde minimum- en maximumtemperatuur per maand (°C) -->
| jan_gem_min  = -20.0 | jan_gem_max  = -13.0
| feb_gem_min  = -21.0 | feb_gem_max  = -13.0
| mrt_gem_min  = -20.0 | mrt_gem_max  = -13.0
| apr_gem_min  = -16.0 | apr_gem_max  = -9.0
| mei_gem_min  = -7.0 | mei_gem_max  = -3.0
| jun_gem_min  = -1.0 | jun_gem_max  = 3.0
| jul_gem_min  = 3.0 | jul_gem_max  = 7.0
| aug_gem_min  = 2.0 | aug_gem_max  = 6.0
| sep_gem_min  = -3.0 | sep_gem_max  = 1.0
| okt_gem_min  = -9.0 | okt_gem_max  = -4.0
| nov_gem_min  = -14.0 | nov_gem_max  = -8.0
| dec_gem_min  = -18.0 | dec_gem_max  = -11.0
| jaar_gem_min = -10.3 | jaar_gem_max = -4.7
<!-- absolute minima en absolute maxima per maand (°C) -->
| jan_a_min  = -38.8 | jan_a_max  = 7.7
| feb_a_min  = -43.7 | feb_a_max  = 6
| mrt_a_min  = -46.3 | mrt_a_max  = 6.3
| apr_a_min  = -39.1 | apr_a_max  = 7.5
| mei_a_min  = -21.7 | mei_a_max  = 10.6
| jun_a_min  = -8.4 | jun_a_max  = 15.7
| jul_a_min  = 0.2 | jul_a_max  = 21.3
| aug_a_min  = -3.9 | aug_a_max  = 18.1
| sep_a_min  = -12.6 | sep_a_max  = 15.2
| okt_a_min  = -20.8 | okt_a_max  = 8.9
| nov_a_min  = -33.2 | nov_a_max  = 7.5
| dec_a_min  = -35.6 | dec_a_max  = 7.2
| jaar_a_min = -46.3 | jaar_a_max = 21.3
<!-- gemiddeld aantal zonuren per dag-->
| zujan = 0.0 <!-- http://www.svalbard.climatemps.com/sunlight.php -->
| zufeb = 0.1
| zumrt = 2.5
| zuapr = 7.6
| zumei = 8.2
| zujun = 5.5
| zujul = 5.0
| zuaug = 4.3
| zusep = 2.5
| zuokt = 0.4
| zunov = 0.0
| zudec = 0.0
<!-- gemiddeld aantal dagen met neerslag per maand -->
| rdjan = 23
| rdfeb = 19
| rdmrt = 21
| rdapr = 20
| rdmei = 20
| rdjun = 20
| rdjul = 18
| rdaug = 20
| rdsep = 25
| rdokt = 26
| rdnov = 25
| rddec = 25
<!-- gemiddelde watertemperatuur per maand -->
| wtjan = 2 <!-- http://www.climatestotravel.com/climate/norway/svalbard -->
| wtfeb = 2
| wtmrt = 2
| wtapr = 1
| wtmei = 2
| wtjun = 3
| wtjul = 5
| wtaug = 6
| wtsep = 5
| wtokt = 4
| wtnov = 3
| wtdec = 2
<!-- gemiddelde relatieve luchtvochtigheid per maand -->
| lvjan = 73 <!-- http://www.svalbard-aero.climatemps.com/humidity.php -->
| lvfeb = 74
| lvmrt = 74
| lvapr = 72
| lvmei = 73
| lvjun = 72
| lvjul = 75
| lvaug = 75
| lvsep = 75
| lvokt = 73
| lvnov = 71
| lvdec = 71
}}

== Flora en fauna ==
Zo'n 7 procent van het land is bedekt met vegetatie. In de zomer ontdooit de bovenste laag in beschutte delen en kan de flora tot leven komen. In de omgeving van Longyearbyen groeien zo'n honderd soorten planten en op heel Spitsbergen zijn er 176 bekend. Op Spitsbergen zijn vijf soorten bomen te vinden. Dit zijn vier soorten wilgen en één berksoort. Deze bomen worden nooit hoger dan 30 centimeter. Daarna vriezen ze dood.

De fauna bestaat er uit arctische [[zeezoogdier]]en, ijsberen en [[poolvos]]sen die er via het drijfijs komen en verschillende soorten broedende vogels.

Geheel Spitsbergen wordt tot de WWF-[[ecoregio]] ''[[arctische woestijn]]'' (PA1101) gerekend.

== Eilanden ==
De drie grootste eilanden zijn:
* [[Spitsbergen (eiland)|Spitsbergen]]
* [[Nordaustlandet]]
* [[Edgeøya]]

Kleinere eilanden zijn onder andere:
* [[Barentszeiland]] (''Barentsøya'')
* [[Prins Karls Forland]]
* [[Amsterdam (Spitsbergen)|Amsterdam]]
* [[Moffen (eiland)|Moffen]]
* [[Kvitøya]]

Ook de zuidelijker gelegen eilanden, zoals [[Bereneiland]] (''Bjørnøya'') en [[Hopen]] horen (bestuurlijk) bij de eilandengroep. Ten oosten van Spitsbergen bevindt zich de Russische eilandengroep [[Frans Jozefland]].

== Fossielen ==
In oktober 2006 werd bekendgemaakt dat wetenschappers op Spitsbergen grote hoeveelheden fossielen van uitgestorven zeereptielen hebben gevonden. Er werden fossielen gevonden van [[plesiosauriërs]], [[ichthyosauriërs]] en [[Pliosaurus|pliosauriërs]]. Van de laatste werd een zeer compleet skelet ontdekt.<ref>[http://www.nytimes.com/2009/03/17/science/17foss.html New York Times (www.nytimes.com)]</ref>

== Zie ook ==
* [[Spitsbergen en Jan Mayen]]

== Externe links ==
* {{nl}} [http://www.spitsbergen-svalbard.nl Algemene informatie over Spitsbergen]
* {{en}} {{fr}} [https://web.archive.org/web/20050404022818/http://www.svalbard-images.com/spitsbergen/ Foto's en kaarten van Spitsbergen]

{{Appendix}}
{{Navigatie Spitsbergen}}
{{Navigatie overzeese territoria Noorwegen}}
{{Commonscat|Svalbard}}
{{Bibliografische informatie}}
{{Coor title dms|78|13|0|N|15|33|0|E|type:country_region:NO}}

[[Categorie:Spitsbergen| ]]

Op deze pagina gebruikte sjablonen:

Sjabloon:!- (bekijk bron) (beveiligd)
Sjabloon:Appendix (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Sjabloon:Bewerklinks (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Bibliografische informatie (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Center (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Citeer web (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Commonscat (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Coor (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Coor title dms (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Coördinaten2 (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:En (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:First non empty (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Sjabloon:Fr (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Infobox/afbeeldingbreedte (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Infobox/breedte (bekijk bron) (beveiligd)
Sjabloon:Infobox plaats (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Infobox regio (bewerken)
Sjabloon:InterProject (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:MapsServer (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Multiparameters (bekijk bron) (beveiligd)
Sjabloon:Navigatie (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Navigatie/Tabel (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Navigatie/Tabel/styles.css (bewerken)
Sjabloon:Navigatie/styles.css (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Sjabloon:Navigatie Spitsbergen (bewerken)
Sjabloon:Navigatie overzeese territoria Noorwegen (bewerken)
Sjabloon:Navigatie uitklapbaar (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Nl (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Nowrap (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:References (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Sjabloon:Sfnref (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Sjabloon:Taal-en (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Taal-fr (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Taal-nl (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Taalaanduiding (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Taalaanduiding/styles.css (bewerken)
Sjabloon:Tabel weergemiddelden (bewerken)
Sjabloon:Tabel weergemiddelden/colp (bewerken)
Sjabloon:Tabel weergemiddelden/cols (bewerken)
Sjabloon:Tabel weergemiddelden/gemiddelde (bewerken)
Sjabloon:Wikidata coördinaten (bewerken)
Sjabloon:Zie artikel (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Zie hoofdartikel (bekijk bron) (beveiligd)
Sjabloon:Zusterproject box (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Module:Arguments (bewerken)
Module:Authority control (bewerken)
Module:CoorCheck (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Module:If empty (bewerken)
Module:ResolveEntityId (bewerken)
Module:String (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Module:StringReplace (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Module:Wd (bewerken)
Module:Wd/i18n (bewerken)

Terug naar Spitsbergen.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Spitsbergen"