gronden

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gronden    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• gron·den

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
gronden	grondde	gegrond
zwak -d	volledig

Werkwoord

gronden overgankelijk

1. (scheepvaart), (verouderd) de waterdiepte peilen met een dieplood, en eventueel tevens een monster van de bodem nemen door een vetgemaakte holte in de onderkant van het dieplood

   • Bij het gronden bleef de diepte gelijk maar de kleur van de opgehaalde grond werd steeds lichter. 

2. (economie), (juridisch), (verouderd) het stichten/oprichten van een bedrijf, onderneming of instelling

   • Zijn overgrootvader heeft het bedrijf in 1876 gegrond. 

3. (techniek) het schilderen met grondverf

   • De huisschilder heeft het houtwerk ontvet en hij is nu aan het gronden. 

4. (techniek), (verouderd) het met een grondschaaf maken van groeven met een vlakke bodem voor houtverbindingen

   • De timmerman liet ziet zien hoe vroeger het gronden met de grondschaaf werd gedaan. 

Synoniemen

• [1] loden, peilen
• [2] grondvesten, stichten, oprichten, instellen
• [3] grondverven

Antoniemen

• [2] bedrijfssluiting

Verwante begrippen

• [1] lood, werplood, handlood, peillood, handpeillood
• [3] doodverven, doodverf
• [4] schaven, frezen

Afgeleide begrippen

• [2] grondvesten, grondleggen, grondlegger, grondslag
• [3] grondverf

Vertalingen

    1. het peilen van waterdiepte   

Duits: peilen (de) Engels: fathom (en)

Frans: sonder (fr)

    2. het grondvesten van een bedrijf   

Duits: gründen (de) Engels: establish (en) found (en)

Frans: fonder (fr)

    3. het in de grondverf zetten   

Duits: gründieren (de) Engels: prime (en)

Frans: abreuver (fr)

Zelfstandig naamwoord

de gronden mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord grond

Gangbaarheid

• Het woord gronden staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "gronden" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.